- Tytuł:
-
Upadam do nóg JWW Pana Dobrodzieja… O formułach gestycznych w epistolografii polskiej XVIII wieku
Upadam do nóg JWW Pana Dobrodzieja [I am throwing myself at the Most Illustrious Sir Benefactor’s feet…]. On the formulae referring to gesticulations in Polish 18th-century epistolography - Autorzy:
- Sicińska, Katarzyna
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1945048.pdf
- Data publikacji:
- 2021-12-21
- Wydawca:
- Łódzkie Towarzystwo Naukowe
- Tematy:
-
epistolografia
etykieta językowa
formuła
formuła gestyczna
polszczyzna XVIII wieku
epistolography
linguistic politeness
formula
gesticulation-related formula
Polish language in the eighteenth century - Opis:
-
Przedmiotem opisu i analizy są występujące w epistolografii XVIII wieku formuły gestyczne, czyli językowe ekwiwalenty określonych gestów i zachowań grzecznościowych. Zakres obserwacji został zawężony do formuł gestycznych sytuowanych w zakończeniach listów. Materiał egzemplifikacyjny pochodzi z trzystu pięciu rękopiśmiennych, niepublikowanych i dotąd nieanalizowanych pod tym kątem listów, pisanych przez kilkudziesięciu autorów, przedstawicieli szlachty i magnaterii. W zgromadzonym materiale wystąpiły typowe dla XVIII wieku struktury formuliczne, takie jak np. upadać do nóg, ściskać nogi czy kłaniać uniżenie, ale też wiele innych, mniej rozpowszechnionych, np. brać śmiałość upaść do nóg. Sposób użycia opisywanych formuł determinowały określone uwarunkowania tekstowe, społeczne i chronologiczne. Postać formalna formuły zależała od miejsca w strukturze listu, tj. od tego, czy formuła występowała w kompleksie formuł finalnych, czy jako osobny dopisek z pozdrowieniami (niektóre formuły występowały tylko w dopiskach, np. kłaniać uniżenie). Na kształt językowy formuły oddziaływały też czynniki społeczne, np. formuły w listach do króla charakteryzowały się znaczną ozdobnością. Zakres stosowania niektórych konstrukcji znacząco poszerzył się w ciągu XVIII wieku, co wiązało się z osłabieniem ich elitarnego charakteru.
The description and analysis focus on the formulae referring to gesticulations, or expressive bodily movements, i.e. the linguistic equivalents of certain polite gestures and behaviours, in 18th-century epistolography. The scope of research has been narrowed down to the gesticulation-related formulae present in the closing part of a letter. The sample material consists of 305 handwritten letters, which have not been published or analysed in this context until now. They were written by several dozen authors, members of the nobility and magnates. The material collected for this paper includes certain typical 18th-century formulaic structures, such as upadać do nóg [to throw oneself at another’s feet], ściskać nogi [to hug another’s legs] or kłaniać uniżenie [to bow humbly] as well as less common phrases e.g. brać śmiałość upaść do nóg [to dare to throw oneself at another’s feet]. The manner in which the described formulae were used was determined by specific textual, social and chronological circumstances. The formal shape of a formula depended on its location within the letter structure, i.e. if the formula was a part of the set of the closing formulae or a separate postscript with greetings (some formulae occurred only in postscripts e.g. kłaniać uniżenie [to bow humbly]). The linguistic shape of a formula was also influenced by the social component e.g. formulae in letters to the king were more ornamental. Some structures gained a much broader scope of application across the 18th century, which was related to the weakening of its elitist character. - Źródło:
-
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2021, 69; 115-134
0076-0390 - Pojawia się w:
- Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł