Temat: Cemetery - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Nieznane cmentarzysko ludności kultury łużyckiej z Kępki Szlacheckiej, pow. włocławski
An Unknown Cemetery of the Lusatian Culture from Kępka Szlachecka, Włocławek County
Autorzy:: Purowski, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28328240.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:: ceramika
Kujawy
cmentarzysko
kultura łużycka
Cemetery
Lusatian Culture
Kuyavia
Pottery
Opis:: W latach 50. XX wieku w Kępce Szlacheckiej zostały przypadkowo znalezione groby ciałopalne ludności kultury łużyckiej. Stanowisko archeologiczne położone jest na wzniesieniu otoczonym od południa i zachodu Jeziorem Kępskim, zaś od wschodu – rzeką Lubieńką (Ryc. 1; 4). Obecnie niewielka część odkrytych przedmiotów znajduje się w rękach prywatnych. Do dziś przetrwały dwa nieduże naczynia gliniane oraz pojedyncze fragmenty przepalonych kości ludzkich. Wiadomo, że zbiór uzupełniała przynajmniej większa popielnica, która zaginęła. Zachowana ceramika to: 1. Mała amfora, zdobiona u nasady szyjki poziomo rytą bruzdą (Ryc. 2:a-c). 2. Niewielki czerpak lub kubek (Ryc. 2:d-f). Opisane przedmioty są pozostałością po zniszczonym grobie ciałopalnym ludności kultury łużyckiej. Wymiary naczyń glinianych wskazują, że w przeszłości pełniły funkcję przystawek. Ceramikę można datować w szerokim przedziale chronologicznym, od IV okresu epoki brązu do podokresu Hallstatt D. Nekropola z Kępki Szlacheckiej nie była do tej pory znana w literaturze. Na mapie AZP na północ od Jeziora Kępskiego zlokalizowanych jest 5 stanowisk archeologicznych (ryc. 3), ale tylko na jednym (nr 4) znaleziono 3 fragmenty ceramiki, które być może pochodzą z czasu rozwoju kultury łużyckiej.
In the 1950s, cremation graves of the Lusatian Culture were discovered by chance at Kępka Szlachecka. The archaeological site is located on a hill surrounded to the south and west by Kępskie Lake and to the east by the River Lubieńka (Fig. 1, 3, 4). Two small earthen vessels and few fragments of cremated human bones have survived to this day in the hands of private owners. It is known that at least one more, larger, vessel – a cinerary urn, now lost – complemented the assemblage. The preserved pottery consists of:1. A small amphora, decorated at the base of the neck with a horizontal groove (Fig. 2:a–c); 2. A small cup or mug (Fig. 2:d–f). The dimensions of the artefacts suggest that they served as accessory vessels. The dating of the pottery falls within a broad chronological range extending from Bronze Age IV to Hallstatt D. The cemetery at Kępka Szlachecka has not been previously mentioned in the literature. A map of the Archaeological Polish Record shows five archaeological sites located to the north of Kępskie Lake (Fig. 3), but only one of them (no. 4) yielded three pottery sherds that may date to the time of the development of the Lusatian Culture.
Źródło:: Wiadomości Archeologiczne; 2022, LXXIII, 73; 241-244
0043-5082
Pojawia się w:: Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Cmentarzysko ciałopalne kultury bogaczewskiej w Bargłowie Dwornym, pow. augustowski
A Cremation Cemetery of the Bogaczewo Culture at Bargłów Dworny, Augustów County
Autorzy:: Iwanicki, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28328237.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:: kultura bogaczewska
okres wpływów rzymskich
cmentarzysko
Bogaczewo Culture
Roman Period
cemetery
Opis:: Cmentarzysko w Bargłowie Dwornym leży ok. 10 km na SW od Augustowa (Ryc. 1). Zostało ono zgłoszone do PMA w roku 1937 i było badane ratowniczo przez Józefa Marciniaka w roku 1939 i Mariana Kaczyńskiego w latach 1969 i 1972. Ogółem zbadano obszar ponad 900 m2, odkrywając 37 grobów kultury bogaczewskiej (Ryc. 2). Niestety znaczna część z nich była mocno zniszczona na skutek intensywnych prac rolnych. Spośród pozyskanych w trakcie badań zabytków na uwagę zasługuje kilka o charakterze lokalnym, ograniczonym do kultury bogaczewskiej, bądź też charakterystycznych dla całego kręgu zachodniobałtyjskiego. Do pierwszej grupy należy zapinka trójgrzebykowa odmiany mazurskiej z grobu 7 (Ryc. 6/7:1). Reprezentuje ona wyróżnioną w niniejszym opracowaniu grupę drugą tych fibul, charakteryzującą się niewielkim występem w górnej części tulei. Okazy takie występują w kulturze bogaczewskiej w stadium C1a. Do zabytków typowych dla kultury bogaczewskiej należą m.in. również wisiorek ósemkowaty typu A z grobu 18B (Ryc. 9:1) oraz dwa toporki żelazne, z grobu 4B i znaleziony luźno (Ryc. 5/4B:1, 16/03:5). Zabytki te datowane są na fazy B2b i B2/C1. Grupę drugą przedmiotów o szerszym, zachodniobałtyjskim charakterze reprezentują m.in. zapinka podkowiasta zdobiona emalią z grobu 4A (Ryc. 4/4A:1), pochodzące z tego samego zespołu dwie bransolety mankietowe typu A (Ryc. 4/4A:2.3), oraz znaleziona luźno siekierka tulejkowata (Ryc. 15/02:1). Bransolety z grobu 4A datowane są na fazę B2/C1–C1a, siekierka na fazy B2–B2/C1. Na cmentarzysku w Bargłowie Dwornym odkryto także pojedyncze importy z obszarów kultur sąsiednich. Najprawdopodobniej przeworskie pochodzenie ma sprzączka typu G.3 z grobu 18 (Ryc. 9/18:1), datowana na fazę B2b i B2/C1. Z oddziaływaniami kultury wielbarskiej wiąże się luźno znaleziony zielony paciorek typu TM183 (Ryc. 15/02:2), często spotykanego na nekropolach tej kultury w zespołach grobowych z fazy C1. Z kultury DolIkeim-Kovrovo pochodzą brązowe rozdzielacze kolii z grobu 1 (Ryc. 3/1:3b), występujące na jej terytorium w zespołach z faz B2 i B2/C1. Unikatowym znaleziskiem jest zachowany we fragmentach naszyjnik odkryty w przemieszanej warstwie stropowej grobów 28A i 28B (Ryc. 12:1). Stanowi on ciekawe połączenie stylistyki bałtyjskiej (zdobienie emalią) z „germańską” formą zapięcia. Niezbyt liczna ceramika znaleziona na cmentarzysku jest typowa dla kultury bogaczewskiej. Zwraca uwagę obecność w grobach drobnych fragmentów mis i kubków reprezentujących tzw. ceramikę stołową. Jest to, jak się wydaje, lokalna cecha obrządku pogrzebowego, obserwowana dotychczas jedynie na cmentarzyskach z tzw. skupienia rajgrodzkiego. Szczegółowa analiza zabytków pozwoliła ustalić czas użytkowania zbadanej części cmentarzyska na okres od fazy od B2 do fazy C2 okresu wpływów rzymskich.
The cemetery at Bargłów Dworny is located approx. 10 km to the SW of Augustów (Fig. 1). It was reported to the State Archaeological Museum in 1937. Rescue excavations were undertaken at the site first in 1939, under the supervision of Józef Marcinak, and then in 1969 and 1972, led by Marian Kaczyński. In total, an area of more than 900 m2 was excavated, and 37 Bogaczewo Culture graves were uncovered (Fig. 2). Unfortunately, most of them were severely damaged as a result of intense agricultural works. Among the artefacts recovered during the excavations, there are several of local – limited to the Bogaczewo Culture – character as well as those typical of the entire West Balt cultural circle that deserve attention. The former group includes a triple-crested brooch of the Mazurian variant found in grave 7 (Fig. 6/7:1). It represents the second group of this fibula type, distinguished in this paper, which is characterised by a small protrusion in the upper part of the sleeve. Such specimens are found in the Bogaczewo Culture in phase C1a. The artefacts typical of the Bogaczewo Culture also include a figure-of-eight-shaped pendant of type A from grave 18B (Fig. 9:1) and two iron axes – one from grave 4B, the other a stray find (Fig. 5/4B:1, 16/03:5). These artefacts are dated to phases B2b and B2/C1. The other artefact group, of broader, West Balt character, is represented, among others, by an enamelled penannular brooch from grave 4A (Fig. 4/4A:1), two cuff bracelets of type A from the same feature (Fig. 4/4A:2.3) and a stray find of a small socketed axe (Fig. 15/02:1). The bracelets from grave 4A and the axe are dated to phase B2/C1–C1a and phase B2–B2/C1 respectively. The Bargłów Dworny cemetery also yielded isolated imports from the areas of neighbouring cultures. A G.3 type belt buckle from grave 18A (Fig. 9/18:1) is probably of Przeworsk origin; it is dated to phase B2b and B2/C1. A stray find of a green bead of type TM183 (Fig. 15/02:2) is associated with the influence of the Wielbark Culture, in which such artefacts are often encountered in graves from phase C1. The bronze necklace separators from grave 1 (Fig. 3/1:3b) come from the Dollkeim-Kovrovo Culture, in the area of which they are found in assemblages from phases B2 and B2/C1. A unique find is a fragmentarily preserved neck-ring discovered in the intermingled top layer of graves 28A and 28B (Fig. 12:1). It represents an interesting combination of Balt style (enamel decoration) with a “Germanic” form of the fastener. The scarce pottery found at the site is typical of the Bogaczewo Culture. Of note is the presence in the graves of small sherds of bowls and mugs representing the so-called tableware. It seems to be a local feature of the funeral rite, to date observed only at cemeteries of the so-called Rajgród Group. A comprehensive analysis of the artefacts allowed establishing that the excavated part of the cemetery was in use from phase B2 to phase C2 of the Roman Period.
Źródło:: Wiadomości Archeologiczne; 2022, LXXIII, 73; 193-233
0043-5082
Pojawia się w:: Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Cmentarzysko kultury przeworskiej w Kurkach, pow. działdowski, stan. III
Przeworsk Culture Cemetery at Kurki, Działdowo County, Site III
Autorzy:: Woźniak, Marcin
Grabarek, Artur
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2048923.pdf
Data publikacji:: 2020-12-31
Wydawca:: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:: kultura przeworska
okres wpływów rzymskich
północne Mazowsze
cmentarzysko
Przeworsk Culture
Roman Period
northern Mazovia
cemetery
Opis:: In 2009 and 2011, artefacts from destroyed graves from the Roman Period (Fig. 3) were accidentally discovered in the village of Kurki, Działdowo County (Fig. 1, 2). Archaeological excavations at the site took place in 2009 and 2011. They covered an area of about 500 m2 (Fig. 4, 5). A total of 33 archaeological features were discovered, including five graves from the Roman Period. The graves discovered at Kurki can be attributed to the Przeworsk Culture. They are all cremation burials. Feature 1 (Fig. 6) is a pit cremation burial with remains of a funeral pyre and several vessels (whole or in fragments) lying close to an urn covered (?) with another vessel. Such graves are commonly encountered in the region. Features 23 (Fig. 10, 11), 30 (Fig. 12) and presumably 10a (Fig. 9) are pit graves, with bone material scattered in the pits together with remnants of a funeral pyre. In feature 2 (Fig. 7, 8), human remains were located at the bottom of the pit and covered with three vessels placed upside down. Such an arrangement is characteristic of the graves of the Przeworsk Culture from northern Mazovia. Adult individuals were buried in features 1 and 2, and an older child or adolescent (9–15 years) was interred in feature 23; the sex and age of the person from feature 30 could not be determined. In the case of one grave (10a), osteological material could not be classified. Burnt animal bones were also recorded in two graves (2, 23). Grave goods were fairly modest. Clay vessels (whole or in fragments), usually secondarily burnt, were found in all graves. They mostly represent forms typical of the early Roman, northern Mazovian pottery of the Przeworsk Culture. They find numerous analogies at neighbouring cemeteries, e.g. at Niedanowo, Nidzica County, and Gródki, Działdowo County. Among the less typical forms, a footed cup (Fig. 6:3), a bowl with a low shoulder (Fig. 6:5), and a ribbed bowl imitating Roman glass vessels (Fig. 10:3) are worth mentioning. Other artefacts were registered in two graves only: lumps of melted glass, most probably from a melted glass vessel (Fig. 6:7), were found in the cinerary urn from feature 1, and an iron handle of an organic container was discovered in feature 30 (Fig. 12:4). The examined graves come from phases B1b–B2. The cemetery at Kurki belongs to the local Nidzica-Działdowo settlement cluster of the Przeworsk Culture (Fig. 13). Several sites of this group, most often cemeteries, are known in the vicinity. Most of them are poorly explored archaeologically or studied on a small scale; some are purely accidental discoveries (Kurki – Fig. 14; Rutkowice – Fig. 15).
Źródło:: Wiadomości Archeologiczne; 2020, LXXI, 71; 369-383
0043-5082
Pojawia się w:: Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Nowe znalezisko wczesnośredniowiecznego grotu włóczni z Lubienia, pow. piotrkowski
A New Find of an Early Medieval Spearhead from Lubień, Piotrków Trybunalski County
Autorzy:: Kurasiński, Tomasz
Skóra, Kalina
Ziętek, Jacek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2048977.pdf
Data publikacji:: 2021-12-20
Wydawca:: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:: Polska centralna
cmentarzysko
wczesne średniowiecze
grot włóczni
Lubień
early Middle Ages
cemetery
spearhead
central Poland
Opis:: W listopadzie 2020 roku do zbiorów Muzeum w Piotrkowie Tryb. został przekazany przez mieszkańca wsi Lubień, gm. Rozprza wczesnośredniowieczny grot włóczni. Zabytek został odkryty na leśnym dukcie (Ryc. 1) w odległości 900 m na północny-wschód od centrum cmentarzyska w Lubieniu. Stan zachowania grotu jest zły. Zabytek znajdował się tuż przy powierzchni gruntu. Jego lokalizacja w tym miejscu jest być może związana z pracami ziemnymi z 1970 r., podczas których doszło do odkrycia i częściowego zniszczenia centralnej części nekropolii w Lubieniu (Ryc. 2). Zniszczono wówczas około 35% powierzchni cmentarza, związanej – jak wynika z analizy przestrzenno-chronologicznej – z fazą inicjalną całego założenia grzebalnego (z 1 ćwierci XI w.). Żelazny grot włóczni ma lancetowaty liść, w przekroju poprzecznym płasko-soczewkowaty (Ryc. 4). Żeberko jest lekko wyodrębnione i widoczne tylko z jednej strony liścia, co może być spowodowane korozją, podobnie jak w przypadku przykrawędnych ubytków liścia. Tuleja grotu o przekroju sześciokątnym, choć nie jest to cecha wyraźnie zarysowana równomiernie zwęża się ku górze i została połączona „na zakładkę”. Jej dolna krawędź uległa częściowemu zniszczeniu. Nie stwierdzono otworów na nity. Omawiany grot włóczni reprezentuje typ IV w klasyfikacji A. Nadolskiego (1954). Obejmuje on okazy średnich rozmiarów (nieprzekraczających 30 cm długości, często krótszych – poniżej 20 cm), krępe, o stosunkowo długiej tulei. Dolne krawędzie sercowatego liścia są zatępione na krótkim odcinku. Groty tego rodzaju prawdopodobnie służyły w walce przeciwko przeciwnikowi nieposiadającemu osłony ciała. Wykazywały się niewielką siłą penetracji, rekompensowaną znaczną powierzchnią rażącą. W identyfikacji grotów typu IV typu można posłużyć się proporcją maksymalnej szerokości liścia do jego długości, która nie powinna być większa niż 1:2. Groty włóczni typu IV są rzadko (30 egz.) notowane na terenie ziem polskich. Okazy o takiej formie znane są głównie z cmentarzysk, przede wszystkim z XI w., ewentualnie jeszcze na początku XII w. Grupują się one w przede wszystkim na terenie Mazowsza, zwłaszcza jego północnej części (Ryc. 5). Niewielkie skupisko wyznaczają cztery okazy znane z Wielkopolski, zaś na pozostałym obszarze występują tylko pojedyncze znaleziska (Kujawy, Polska centralna, Małopolska). Groty typu IV sporadycznie notowane są także poza Polską. Można wskazać na XI- wieczne (rzadziej z XI-XII w.) przykłady z dawnej Rusi i wschodniej części basenu Morza Bałtyckiego. Nieco liczniej występowały one na terenie północnych Niemiec, zwłaszcza w Meklemburgii-Pomorze Przednie i Szlezwik-Holsztyn. Przyjmując, że pierwotnie odkryty grot włóczni stanowił element wyposażenia jednego ze zniszczonych grobów odkrytych w 1970 roku możemy mówić o kolejnym kroku do odzyskania utraconych wówczas materiałów. Daje to nadzieję na dalsze odkrycia, czemu służyć ma planowana prospekcja rejonu cmentarzyska.
In November 2020, an early medieval spearhead was donated to the Museum in Piotrków Trybunalski by an inhabitant of the village of Lubień, Piotrków Trybunalski County. The artefact was discovered on a forest trackway (Fig. 1), 900 m to the north-east from the center of the early medieval cemetery at Lubień. The relic was located close to the ground surface. Its localization in this place is probably connected with earthworks from 1970, during which the central part of the Lubień necropolis was discovered and partially destroyed (Fig. 2). Approximately 35% of the cemetery area was destroyed, which, according to a spatial-chronological analysis, is connected with the initial phase of the whole burial complex (1st quarter of the 11th century). The iron spearhead has a lanceolate leaf, flat-oblong in cross section; it preserved in poor condition (Fig. 3). The rib is slightly marked and only visible on one side of the leaf, which may be due to corrosion, as is the case with the edge loss. The hexagonal spearhead sleeve, although not a clearly defined attribute uniformly tapers upward and was joined “overlapping”. Its edge is partially destroyed. No rivet holes were registered. The discussed spearhead represents type IV in the classification by A. Nadolski (1954). This type includes medium-sized specimens (not exceeding 30 cm in length, often shorter than 20 cm), spiny, with a relatively long sleeve. The lower edges of the heart-shaped leaf are blunted on a short section. The spearheads of this type were probably used in combat against an opponent without body armour They showed little penetrating power, compensated by a considerable striking surface. In the identification of type IV spearheads the ratio of the maximum width of the leaf to its length can be used, which should not be greater than 1:2. Type IV spearheads are infrequently in Poland (30 pcs.). Specimens of this form are known mainly from cemeteries, mainly used in the 11th century, possibly even from the beginning of the 12th century. They are concentrated mainly in Masovia, especially in its northern part (Fig. 4). A small group forms four specimens from Greater Poland, while in the remaining area there are only single finds (Kuyavia, central Poland, Lesser Poland). Type IV spearheads are also sporadically found outside of Poland. There are examples from the 11th century (less frequently also from the 11th–12th century) from medieval Ruthenia and the eastern part of the Baltic Sea Basin. They were slightly more numerous in northern Germany, especially in Mecklenburg-Vorpommern and Schleswig-Holstein. Assuming that the spearhead came from one of the graves destroyed in 1970, we can talk about another step towards the recovery of materials lost at that time. This gives hope for further discoveries, which will be possible thanks to the planned prospecting of the cemetery area.
Źródło:: Wiadomości Archeologiczne; 2021, LXXII, 72; 200-206
0043-5082
Pojawia się w:: Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Cmentarzysko kultury kurhanów wschodniolitewskich z okresu wędrówek ludów w Vilkiautinis na Litwie w świetle badań z 1913 roku
The Cemetery of East Lithuanian Barrow Culture from the Migration Period at Vilkiautinis, in Lithuania, in Light of Excavation in 1913
Autorzy:: Rosowska, Justyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/550973.pdf
Data publikacji:: 2020-01-28
Wydawca:: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:: East Lithuanian Barrow Culture
Migration Period
barrow
cemetery
Vilkiautinis
Stefan Krukowski
kultura kurhanów wschodniolitewskich
okres wędrówek ludów
kurhan
cmentarzysko
Opis:: In 1913, Stefan Krukowski excavated a cemetery at Vilkiautinis (former Wysokie) in southern Lithuania. The cemetery belonged to the people of East Lithuanian Barrow Culture and was used mostly in the late phase I (2nd/3rd – half of the 5th c.) and phase II (half of 5th – 6th/7th c.) of this culture. 22 barrows were excavated containing 18 graves. Four inhumation graves belong to the oldest group, while the cremation graves found in Vilkiautinis (14 in all) are relatively younger. Currently, preserved sources (41 objects of 65 survived, kept in the State Archaeological Museum in Warsaw) allow us to recover knowledge about this cemetery. The example of the Vilkiautinis cemetery is further proof of the importance of archive studies in the archaeology of the Balts. It is an essential complement to the research conducted on this cemetery in the second half of the 20th century.
Źródło:: Wiadomości Archeologiczne; 2020, LXX, 70; 133-172
0043-5082
Pojawia się w:: Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Niepublikowane materiały z cmentarzyska w Żukczynie, powiat gdański (dawn. Suckschin, Kr. Danziger Höhe) w świetle archiwum Józefa Kostrzewskiego
Unpublished Material from the Cemetery at Żukczyn, Gdańsk County (fmr. Suckschin, Kr. Danziger Höhe) in Light of Józef Kostrzewski’s Archive
Autorzy:: Strobin, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2048843.pdf
Data publikacji:: 2020-12-31
Wydawca:: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:: Pomorze
kultura oksywska
kultura wielbarska
cmentarzysko
młodszy okres przedrzymski
okres wpływów rzymskich
Pomerania
Oksywie Culture
Wielbark Culture
cemetery
Late Pre-Roman Period
Roman Period
Opis:: The scientific archive of Professor Józef Kostrzewski is kept in the collection of the C. Norwid Provincial and Municipal Public Library in Zielona Góra. Portfolio 13: Pomorze Gdańskie, okres lateński (Gdańsk Pomerania, La Tène Period) consists mostly of unpublished notes and sketches of artefacts, drawn by the researcher, related to archaeological discoveries at the cemeteries at Żukczyn (fmr. Gross Suckczin aka Suckschin), Gdańsk County, Pomeranian Voivodeship (cards 568–604). The site at Żukczyn was mentioned in the literature several times. The first news about discoveries in the village comes from the end of the 19th century, when a sword and two spearheads from a cremation grave (Fig. 1) were presented to the Westpreußisches Provinzial-Museum. In 1901, further metal artefacts were collected from the surface of a field (Fig. 2, 3), and Dr. Paul Kumm, museum curator, carried out rescue excavations. As a result, 20 cremation graves were discovered (Fig. 4–11); grave goods, together with stray finds, were turned over to the museum in Gdańsk. In 1945, as a result of warfare, all artefacts from Żukczyn were destroyed or lost. The information from Kostrzewski’s archive indicates that 19 cremation graves and two pit burials (graves X and XI) were discovered at Żukczyn. A total of seven brooches, including types A, J, N (Fig. 4:b.c, 7:a–c) and presumably K (Fig. 4:d) came from graves and stray finds. Swords are represented by eight specimens: five double-edged with iron scabbards (Fig. 2:a.b.d, 3:a, 4:a.b) and three single-edged (Fig. 1, 2:a, 7:c). Two ring buckles (Fig. 3:c) and two hoops found with a sword and scabbard in grave II (Fig. 4:b) should be associated with a sword-belt. Parts of a shield – bosses and their rivets – came from two graves with weapons (Fig. 4:a.b); one boss was a stray find (Fig. 2:c). Spearheads were numerous (13 specimens) (Fig. 1, 2:b.c, 3:b, 4:b, 7:c, 8:b); some of them were decorated (Fig. 1, 2:c). In three cases, they were accompanied by butts (Fig. 3:c, 4:b, 7:c). Tools and utensils included knives (Fig. 4:a.b, 7:d), razors (Fig. 7:a, 8:b), scissors (Fig. 2:d) and pliers (Fig. 2:d). Pottery was discovered in all the graves. The vast majority are vessels of the Oksywie Culture (phases A2–A3); at least two vessels, from graves VI (Fig. 5:c) and XIV (Fig. 6:c), may come already from the Roman Period. The second stage of research at the cemetery at Żukczyn took place in the 1970s. At that time, 134 graves dating from phase A2 of the Late Pre-Roman Period to phase B2/C1 of the Roman Period were discovered. The entire material and documentation of these works are stored in the Archaeological Museum in Gdańsk. Unpublished information concerning the cemetery at Żukczyn, contained in Kostrzewski’s archive, is an important source that complements our knowledge about this necropolis. The inventory numbers of artefacts contained there are also important for attempts to restore former archaeological collections of the Museum in Gdańsk. Verification of sketches of artefacts drawn by Józef Kostrzewski with drawings included in Martin Jahn’s work, Herbert Jankuhn’s scientific archive (Fig. 11) as well as with photographs of artefacts from Żukczyn (cf. Fig. 10) yields positive results. This means that in his graphic documentation, Kostrzewski took into account characteristic and important features of artefacts, which further enhances the value of this source.
Źródło:: Wiadomości Archeologiczne; 2020, LXXI, 71; 269-287
0043-5082
Pojawia się w:: Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Grodzisk Mazowiecki, stan. X – cmentarzysko kultury grobów kloszowych i kultury przeworskiej
Grodzisk Mazowiecki, site X – a Cemetery of the Cloche Grave and Przeworsk Cultures
Autorzy:: Kaczyński, Bartłomiej
Woźniak, Marcin
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2048846.pdf
Data publikacji:: 2020-12-31
Wydawca:: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:: wczesna epoka żelaza
okres halsztacki
okres wpływów rzymskich
cmentarzysko
kultura grobów kloszowych
kultura przeworska
Mazowsze
Early Iron Age
Hallstatt Period
Roman Period
cemetery
Cloche Grave Culture
Przeworsk Culture
Masovia
Opis:: Site X, located in the centre of present-day Grodzisk Mazowiecki, was discovered at the beginning of 1959 during construction works carried out in the area of a former Jewish cemetery (Fig. 1, 2). As a result of accidental discoveries and one-day rescue excavations, a total of nine ancient graves (1–5, 7–10) were registered. Another one (6), located in a secondary deposit, was discovered about 50 m to the east in 1988 during earthworks at one of the factory buildings (Fig. 2). Artefacts from the cemetery are currently stored in three institutions, i.e. the Grodzisk Mazowiecki Cultural Centre, the Museum of Ancient Mazovian Metallurgy in Pruszków and the State Archaeological Museum in Warsaw. Due to the accidental nature of the discoveries, their only documentation are notes from archaeological interventions and entries on the artefact inventory cards drawn in 1959 (Fig. 4). The lack of sketches and field descriptions does not make it possible to reconstruct the location of the graves and significantly hinders analysis of the funeral rite. The long-term storage of the unstudied material negatively affected its condition – some of the artefacts and documents were lost. This study covers those artefacts that could be identified and combined into grave assemblages. The phase of use of the cemetery in the Early Iron Age is represented by six features: two cloche graves (Fig. 7, 10), three cloche or urn graves (Fig. 5, 6, 8) and one urn grave (Fig. 9). In most cases, the graves contained only pottery. Among the remains of at least 22 vessels, 18 could be typologically identified per the classification of T. Węgrzynowicz30, including ten pots (A1), representing four types and/or variants: I var. b (Fig. 10:2), III var. c (Fig. 7:2), III (Fig. 19:5), V var. c (Fig. 5:1, 6:2, 9:1, 10:1), V (Fig. 6:1, 8:2) VI var. c (Fig. 19:6). Seven bowls (B1) were classified as types: I var. c (Fig. 7:3, 8:4, 9:2, 10:3, 19:4), I var. d (Fig. 8:1), V var. c (Fig. 7:1). There was also one mug (B2) of type I var. b (Fig. 19:3). The vessels represent forms commonly found at Cloche Grave Culture cemeteries in Mazovia and Podlachia. The vessels with quite rare stamped impressions with a marked centre, made with a straw (Fig. 20), stand out in terms of ornamentation. Decoration on the urn from grave 6, made with polygonal stamps with a marked centre (Fig. 10:2), is completely unique. It was presumably made with lignified stems of field plants. Non-ceramic artefacts: bronze lumps, bronze wire and a fragment of a corroded iron sheet (Fig. 7:4.5), originally probably small items of adornment or tools, were only recorded in three graves (3, 5, 6). Skeletal remains were only preserved in three graves. Anthropological analysis showed that the bones of an adult man were interred in grave 2, of a seven-year-old child and an adult in grave 3, and of an adult woman (?) in ‘grave’ 6. The cloche graves cemetery at site X in Grodzisk Mazowiecki is located in the eastern part of the Łowicz-Błonie Plain – an area distinguished by intense settlement of the Pomeranian Cloche Grave circle45. Features of the pottery indicate that the cemetery functioned mainly in phase Ib after M. Andrzejowska53, i.e. approximately at the end of Ha D – the beginning of the so-called older Pre-Roman Period. Four graves are associated with the use of the cemetery in the Roman Period – most likely one pit (grave 7) and three urn burials, including one (grave 9) in which the cinerary urn was covered with another vessel (Fig. 13). The remains of a woman were deposited in grave 8; bones from other graves were not preserved or could not be identified. Grave-goods consisted of 24 non-ceramic objects, including: a bronze brooch (Fig. 13:3), probably a strongly profiled one of the Mazovian variety55; two iron buckles (Fig. 14:3.4.4a), including type D1 after R. Madyda-Legutko57; a bronze strap-end (Fig. 13:4), similar to type 1/6 of group I after R. Madyda-Legutko64; a rectangular bronze belt fitting (Fig. 19:1); remains of an iron razor (Fig. 15:6); three straight iron knives (Fig. 15:3–5); a one-piece antler comb, type Thomas AI68 (Fig. 12:1); (Fig. 12:2); a sandstone whetstone (Fig. 14:5); a double-edged iron sword (Fig. 18:1.1a) of the Canterbury-Kopki72 type or the Canterbury-Mainz variant of the Lauriacum-Hromówka73 type; two iron shield bosses and a bronze shield fitting (lost); four spearheads of types: L/2 (Fig. 18:6.6a), V/2 (Fig. 18:3), II/2 (Fig. 18:2) and XIII (Fig. 18:7) after P. Kaczanowski85–87; aa bow-shaped spur (Fig. 18:5) of type C1b after J. Ginalski95; a chair-shaped spur (Fig. 18:4.4a), similar to type IIc after E. Roman97; remains of a bronze bucket with iron handle of the Östland/Eggers 39–40107 type (Fig. 15:1.2, 16, 17). Of the six clay vessels, five can be typologically identified; they belong to types I/2 (Fig. 14:1), II/1 (Fig. 11:1, 14:2), III (Fig. 13:2) and V (Fig. 12:1) in the classification of T. Liana113. The richest burial at the cemetery, as well as in the area between the Bzura, the Rawka and the Vistula, is grave 10 (Fig. 14–18). It is distinguished by an imported bronze vessel and an exceptionally large number of elements of weaponry (two bosses, four spearheads), testifying to the above-average social position of the deceased. A. Niewęgłowski134 suggested that two warriors were buried in the grave; however, the thesis cannot be verified due to the inability to identify burned bones from this feature. Although isolated graves with larger than standard weaponry sets, including ones containing two shield bosses or several spearheads, are known from Przeworsk Culture cemeteries, they are not frequent. Östland-type vessels are among the Roman bronze vessels most frequently encountered in barbarian Europe. In western Mazovia, imported bronze vessels are relatively rare. The burials from the Przeworsk Culture cemetery are from the Early Roman Period. Grave 10 is dated to stage B2a, grave 9 to phases B2b–B2/C1, grave 8 to phases B2b–C1a, and grave 7 only broadly to phases B1–B2. The cemetery is located within a dense, west-Masovian cluster of Przeworsk Culture settlement, which also included an iron metallurgy centre142. The cemetery at site X in Grodzisk Mazowiecki is one of the many Masovian necropoles used by the population of the Cloche Grave and Przeworsk Cultures152. Even though the mutual chronological relations of the Cloche Grave and Przeworsk assemblages exclude a hypothesis about continuous use of the cemetery by the population of both cultures, it should be remembered that the site has only been partially explored. Unfortunately, the area of the cemetery is currently heavily urbanised and partly overlaps with a former Jewish cemetery, where excavations are forbidden (Fig. 3). This prevents any archaeological research, and thus possible determination of the original range of the cemetery and examination of its structure.
Źródło:: Wiadomości Archeologiczne; 2020, LXXI, 71; 289-318
0043-5082
Pojawia się w:: Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Warszawa-Wilanów „Powsin” – cmentarzysko z wczesnej epoki żelaza w świetle danych archiwalnych
Warsaw-Wilanów "Powsin" - cemetery from Early Iron Age in the light of archival sources
Autorzy:: Kaczyński, Bartłomiej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28328250.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:: cmentarzysko
wczesna epoka żelaza
kultura pomorska
kultura grobów kloszowych
szpile z łabędzią szyjką
groby zbiorowe
grób kloszowy
cemetery
early iron age
cloche grave culture
pomeranian culture
swan's-neck pins
mass grave
cloche grave
Opis:: Cmentarzysko w Warszawie-Powsinie odkryte zostało wiosną 1990 roku w trakcie badań powierzchniowych Archeologicznego Zdjęcia Polski. Licznie występująca ceramika na powierzchni i ślady zniszczeń spowodowały, że latem tego samego roku przeprowadzone zostały ratownicze badania wykopaliskowe kierowane przez Marię Kulisiewicz-Kubielas z ramienia Polskich Państwowych Pracowni Konserwacji (Ryc. 1; 2). Pracami wykopaliskowymi objęto obszar 286m2 i odkryto 23 obiekty związane z funkcjonowaniem cmentarzyska z wczesnej epoki żelaza (Ryc. 3). Po zakończeniu badań nie powstało opracowanie stanowiska, zaś losy dokumentacji z badań pozostały nieznane. Ponownych i ostatnich odkryć na cmentarzysku dokonano w 2006 roku podczas nadzoru archeologicznego, wykonywanego podczas budowy domów mieszkalnych. Obecnie stanowisko jest całkowicie zabudowane i kontynuacja badań jest niemożliwa, co potwierdziły badania powierzchniowe prowadzone w 2019 roku. Niniejsze opracowanie było możliwe dzięki odnalezieniu w zbiorach prywatnych ś. p. Marii Kulisiewicz teczki z materiałem z badań, zawierającej najważniejsze dane, opisujące zawartość obiektów i zabytki oraz ich dokumentację ilustracyjną. Braki danych, wynikające z niekompletności dokumentacji z badań dotyczyły wyłącznie jam i grobów jamowych, dla których nie zachowały się rysunki, zdjęcia i opisy. Pomimo trudności analiza zachowanych dokumentów archiwalnych pozwoliła w 80% na odzyskanie pierwotnej bazy informacji. Materiały z badań, po kilku zmianach miejsc magazynowania, przechowywane są obecnie w zbiorach Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Wśród 23 trzech obiektów, jeden określono jako zbiorowy grób bezpopielnicowy (Ryc. 8; 12), jeden jako podwójny grób popielnicowy (Ryc. 10; 11), cztery jako groby kloszowe (Ryc. 4; 5), dwa jako groby popielnicowe (Ryc. 9) , sześć jako domniemane groby jamowe oraz pozostałe dziewięć jako jamy o nieokreślonej funkcji (Ryc. 6; 7). Najciekawszym pod względem obrządku pogrzebowego i zawartości był obiekt 10. W prostokątnej jamie o wymiarach 2,2 x 1,2 m złożono przepalone kości kobiety i mężczyzny na podkładce wykonanej z ceramiki. Szczątkom towarzyszyło sześć przystawek, ułożonych w rzędzie (Ryc. 12). Na wyposażenie obiektu łącznie składało się 9 naczyń, spośród których cztery to cienkościenne, czernione garnki i dzbanki, pozostałe to formy o grubszych ściankach i powierzchniach wygładzonych i lekko chropowaconych (Tabl. II; III). Wyposażenie nieceramiczne zawierało szczypce brązowe, brązowy przedmiot półksiężycowaty oraz żelazną szpilę. W północno-wschodni narożnik obiektu wkopano popielnicę 18 z kośćmi dziecka. Analiza obrządku pogrzebowego wykazała, że obiekt posiadał wiele cech obrządku pogrzebowego typowego dla kultury pomorskiej, m. in. „wielopopielnicowość”; uporządkowany, rzędowy układ naczyń w grobie; prostokątny kształt jamy grobowej; niektóre elementy wyposażenia – cienkościenne, czarne garnki i dzbanki z nisko osadzonymi brzuścami. Nie pasujące do klasycznego modelu tej kultury wymieniono cechy: brak jakiejkolwiek konstrukcji kamiennej; wysypanie kości na wyłożone ceramiką dno jamy; liczne przystawki grobowe; występowanie naczyń o znamionach kultury grobów kloszowych. Najbliższą analogię do omawianego obiektu stanowił grób 80 z cmentarzyska w Brześciu Kujawskim. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że obiekt ma charakter „mieszany” pomorsko-kloszowy, charakterystyczny dla obszarów allochtonicznych i młodszych faz kultury pomorskiej. Groby kloszowe oraz popielnicowe składane były w czystym piasku, lub w szarych, słabo rysujących się jamach. Wszystkie z grobów kloszowych złożone były z trzech naczyń – popielnicy, przykrywki oraz klosza. Groby popielnicowe występowały w sąsiedztwie grobów kloszowych i zbiorowych i chowano w nich kości dzieci. Groby jamowe zawierały niewielkie porcje kości. Ich zarysy oraz opisy nie są znane. Wśród materiałów zabytkowych największą grupę stanowi ceramika. Z 34 odkrytych naczyń, 26 ze względu na stan zachowania przyporządkowano do kategorii typologicznych wg klasyfikacji T. Węgrzynowicz. Wyróżniono naczynia następujących typów: A1Ia (Tabl. I/Ob.3:2; II/Ob. 10:1), A1Ib (Tabl. I/Ob. 1:2; II/4; III/4; V/ob. 18/1), A1Ic (Tabl. I/Ob. 2:1), A1IIb (Tabl. III/Ob. 10:6; IV/Ob. 15:3), A1IVc (Tabl. I/Ob.1:1; I/Ob. 3:1; IV/Ob./19:1); A1Vb (Tabl. III/Ob. 10:5; IV/Ob. 19:2; V/Ob. 20:1), A2Ia (Tabl. II/Ob. 10:2,3), A2IIa (Tabl. IV/Ob. 15:5), B1Id (Tabl. I/Ob. 1:3; I/Ob. 3:3; IV/Ob. 15:4), B1IId (Tabl. III/Ob. 10:7; IV/Ob. 15:2; V/Ob. 18:2; V/Ob. 20:2). Naczynia należą do form powszechnie występujących na cmentarzyskach z wczesnej epoki żelaza z Mazowsza i Podlasia. Pod względem zastosowanych technik zdobniczych wyróżniają się dwa naczynia z dość rzadkimi elementami, mającymi odniesienia w mazowieckich i tarnobrzeskich łużyckich polach popielnicowych. Są to przykrawędne dziurki zaobserwowane na kloszu z ob. 1 oraz listwa naklejona w górnej partii brzuśca na naczyniu odkrytym w trakcie nadzoru archeologicznego w 2006 roku. Zabytki metalowe odnotowano w grobach 1, 2, 10 i 18. W 1 i 2 były to grudki brązu i fragment żelaza, pierwotnie stanowiące zapewne drobne ozdoby. W grobie 10 pośród skupiska przepalonych kości pary dorosłych osób znaleziono ich osobiste wyposażenie: żelazną szpilę z łabędzią szyjką i główką zwiniętą w uszko, brązową blaszkę półksiężycowatą oraz szczypce brązowe (Tabl. III:1-3). W grobie 18 wśród szczątek kostnych dziecka znaleziono analogiczną szpilę żelazną – zapewne dar grobowy (Tabl. V/ob. 18:1). Szpile żelazne należą do bardzo powszechnie rejestrowanego typu w pomorsko-kloszowym kręgu kulturowym. Specyficznie uformowanie szyjek (łagodne zagięcia, główka skierowana ku dołowi) reprezentuje najmłodszy typologicznie rodzaj szpil z łabędzimi szyjkami i główkami zwiniętymi w uszko, rozpowszechniony w młodszych omawianej jednostki kulturowej. Tak ukształtowane zabytki rejestruje się na Mazowszu i w Polsce środkowej (Ryc. 13). Obok szpil z haczykowatymi szyjkami, oraz z wolem należą do najmłodszych odmian szpil z główkami rozklepanymi i zwiniętymi w uszko, typowych dla starszego okresu przedrzymskiego (Ryc. 14). Półksiężycowata blaszka żelazna odnajduje jedyne analogie w grobach kultury pomorskiej na terenie Dolnego Śląska. Ich występowanie w grobach kobiecych sugeruje, że były to ozdoby ciała (kolczyki) lub odzieży. Szczypce brązowe cechują się trójkątnymi, wąskimi łopatkami niewyodrębnionymi od kabłąka, wykonanego z sztabki o półkolistym przekroju, uformowanego pętlowato na zgięciu. Formalnie należą do wyróżnionego przez Marka Gedla typu wschodniopomorskiego z wąskimi łopatkami. Okaz z Powsina najwięcej analogii odnajduje na terenie Wielkopolski, zaś na terenie Mazowsza i Podlasia znajduje jedynie kilka analogii. Wszystkie analizowane zabytki metalowe nie były czułymi wyznacznikami chronologicznymi. Analiza ich poszczególnych elementów, rozprzestrzenienie, wskazały, że datowane były raczej na starszy okres przedrzymski. Cmentarzysko w Warszawie-Powsinie należało do trzeciej kategorii „mieszanych” obiektów pomorsko-kloszowych. Z analizy rozplanowania cmentarzyska wynika, że jednym pierwszych obiektem na nekropolii był oznaczony nr 10, wokół którego dołożone zostały dalsze groby. Inwentarz obiektu, zwłaszcza żelazne szpile z łabędzimi szyjkami oraz półksiężycowata blaszka brązowa, mające analogie na innych cmentarzyskach młodszych faz pomorsko-kloszowego kręgu kulturowego, dowodzą, że obiekt założony został zapewne już w starszym okresie przedrzymskim. Najmłodszą pozycję mógł mieć obiekt 15, które inwentarz tworzyły formy ceramiczne, typowe dla najmłodszej fazy cmentarzysk kloszowych Mazowsza i Podlasia. Nekropola w Warszawie-Powsinie użytkowana było przez niewielką grupę ludności, wykazującej w materiale i obrządku tradycje typowe dla trzech stref kulturowych: „miejscowej” mazowiecko-podlaskiej kultury grobów kloszowych, kultury pomorskiej oraz odniesień ze wschodnich terytoriów łużyckich pól popielnicowych. Cmentarzysko posiadało najwięcej wspólnych cech z „mieszanymi” cmentarzyskami w Dziecinowie oraz Warszawie-Grochowie „ul. Górników”, może być świadectwem, że funkcjonowała w tym samym czasie, co wyżej wymienione cmentarzyska. Analiza materiałów i obrządku pogrzebowego wykazała, że cmentarzysko w Warszawie-Powsinie użytkowane było w fazie LTA i początku LTB. Datowanie względne materiałów zweryfikowano datą 14C (544-397 BC), wykonaną dla próbki kości ciałopalnej z obiektu 10, która potwierdziła, że stanowisko funkcjonowało w V w. p. n. e (Ryc. 15). 
The Warszawa-Wilanów “Powsin” cemetery was discovered in the spring of 1990 during a field survey conducted as part of the Archaeological Record of Poland. The abundant pottery found on the surface and the devastation of the site area with hollows and rubbish dumps led to a rescue excavation in the summer of the same year, carried out under the supervision of Maria Kulisiewicz-Kubielas on behalf of The Polish Studios for Conservation of Cultural Property (Fig. 1, 2). During the excavations, which covered an area of 286 m2, twenty-three features related to the functioning of an early Iron Age cemetery were discovered (Fig. 3). It was not until 2006 when the next discovery was made at the cemetery during archaeological monitoring ahead of a construction work. The site is now completely built over, as confirmed by surface surveys in 2019. The results of the exploration of the site were not published after the end of the excavations in 1990, and the fate of the documentation taken was unknown. The present study was made possible by the discovery of a folder in the legacy of Maria Kulisiewicz-Kubielas, which contained a report manuscript, field photographs, a description of the artefacts with their inventory numbers, a sketch of the are grid with excavation trenches, a list of features and their contents, scientific notes and illustrations of the artefacts. The documentation did not include drawings, photographs or descriptions of pits and graves. Despite the absence of some of the data, an analysis of the surviving archival documents made it possible to restore 80% of the original information base. The material from the excavations, after several changes in storage locations, is now kept in the collection of the Faculty of Archaeology of the University of Warsaw. Of the discovered features, one was identified as a quasi-cist grave (Fig. 8, 12), four as cloche graves (Fig. 4, 5), three as urned graves (Fig. 9−11) and six as presumed pit graves. The remaining nine features were deemed to be pits of undetermined function (Fig. 6, 7). The most interesting in terms of funeral rites and grave goods was the quasi-cist feature no. 10. In a rectangular pit measuring 2.2×1.2 m, it contained burnt bones of a man and a woman deposited on a lining of pottery sherds. The remains were accompanied by six accessory vessels, arranged in a row (Fig. 12). Of the nine vessels identified in the feature, four were thin-walled, blackened pots and jars (Pl. II), and the rest were forms with thicker walls, smoothed surface and, exceptionally, with a roughened body (Pl. III). Non-ceramic grave goods consisted of bronze tongs, a bronze crescent-shaped object and an iron pin. An urned grave of a child (feature 18) was dug into the north-eastern corner of the feature under discussion (Fig. 9). Feature 10 exhibits characteristics of funerary rites typical of the Pomeranian culture, including the rectangular shape of the burial pit and the orderly, linear arrangement of the vessels in the grave. Some of the grave goods – thin-walled black pots and jars with low-set bodies – are also characteristic of the culture in question. The elements that deviate from “Pomeranian” patterns include the absence of a stone structure, the deposition of the bones on the pottery-lined bottom of the pit, numerous accessory vessels and the presence of earthenware with traits typical of the Cloche Grave Culture pottery. Therefore, feature 10 displays a “mixed” Pomeranian-Cloche Grave culture character, specific to areas settled by people of the Pomeranian culture in the later phases of its development. The closest analogy to the feature in question is grave 80 from the Brześć Kujawski cemetery, Włocławek County. The cloche and urned burials were deposited in pure sand or in faintly outlined, grey pits. The vessels in the cloche graves were found in a classic arrangement – a cinerary urn filled with bones was covered with a bowl and shielded with a cloche. The urned burials, mostly child graves, were found in the vicinity of the cloche graves and the quasi-cist feature. The pit graves, about which no detailed information is available, contained small numbers of bones. The archaeological material from the site is dominated by pottery. Of the 34 vessels recovered, 26 were preserved to the extent that allowed them to be classified as per the typology developed by Teresa Węgrzynowicz in 1988. 16 vessels were attributed to the pot subgroup (A1), three were identified as jars (subgroup A2) and seven as bowls (subgroup B1). They were further divided into types (according to the presence or absence of a neck and the finish of the outer surface) and variants (according to the location of the maximum body circumference). The vessels from Warszawa-Wilanów “Powsin” are counted among forms commonly found at early Iron Age cemeteries in Mazovia and Podlachia. The decorations on two cloches reference ornamentation found on pottery of the Mazovian and Tarnobrzeg-Lusatian Urnfield Culture. Namely, the adornments in question are four holes (three only partially pierced through) under the edge of a pot from feature 1 and a short, notched strip of clay applied on the upper body part of a pot from a grave discovered in 2006. Metal artefacts were recorded in graves 1, 2, 10 and 18. In features 1 and 2, these were fragments of a bronze wire and an iron wire respectively, probably parts of small decorations. In grave 10, found among the burnt bones of the pair of adults, there were their daily-use objects: an iron pin with a swan neck and looped head, a bronze crescent-shaped object and a pair of bronze tongs (Pl. III/10:1−3). An analogous iron pin found in the urned child burial 18 was probably a special grave gift (Pl. V/18:1). Pin specimens shaped similarly to those uncovered at Powsin (gently bent neck, head facing downward) represent the latest type of pins with swan necks and looped heads, found in the later phases of the Pomeranian-Cloche Grave cultural circle in Mazovia and central Poland (Fig. 13). Like pins with hooked necks and so-called “gullets”, they are dated to the early pre-Roman period (Fig. 14). The only analogies to the bronze crescent-shaped strip are found in graves of the Pomeranian Culture in Lower Silesia. The presence of such objects in women's graves suggests that they were either used to adorn the body (earrings) or were sewn onto clothing to reinforce it at the insertion point of a pin or brooch needle. The bronze tongs have narrow, triangular paddles not separated from the body, which was made from a rod of a semi-circular cross-section and looped at the bend. Formally, they belong to the East Pomeranian type with narrow paddles, distinguished by Marek Gedl. Artefacts analogous to the Powsin specimen are found in large numbers in Greater Poland and rarely in Mazovia and Podlachia. None of the analysed metal artefacts are sensitive chronological markers, but their particular traits and indicated analogies likely attribute them to the Early Pre-Roman Period. The Warszawa-Wilanów “Powsin” cemetery belongs to the third category of “mixed” Pomeranian-Cloche Grave sites distinguished by Mirosława Andrzejowska, where quasi-cist features occur alongside graves characteristic of the Cloche Grave culture. Quasi-cist feature 10 from Powsin was most likely the oldest grave at the cemetery. Its furnishings, especially the iron pins with swan necks and the bronze crescent-shaped strip, which find analogies at other cemeteries from the later phases of the Pomeranian-Cloche Grave cultural circle, prove that the burial in question was probably deposited already in the Early Pre-Roman Period. Feature 15, with grave goods consisting of vessels typical of the latest phase of Cloche Grave Culture cemeteries in Mazovia and Podlachia, is the youngest. The Powsin cemetery was used by a community whose funeral rite and grave goods exhibit characteristics of three cultural zones, i.e., the “local” Mazovian-Podlachian Cloche Grave culture, the Pomeranian Culture and the Tarnobrzeg-Lusatian Urnfield Culture, which acted as an intermediary to the spread of so-called “eastern elements” in the Polish lands. Similar “mixed” traits are found at the cemeteries at Dziecinów and Warszawa-Grochów “ul. Górników”; thus, they may have functioned at the same time as the Powsin site. In order to verify the relative chronology of the cemetery, 14C dating of a fragment of a cremated bone from feature 10 was obtained. The 14C date – 2400±30 BP – was within the range of 544−397 BCE after calibration at the 95.4% probability level and within the range of 494−405 BCE at the 68.3% probability level (Fig. 15). The result falls within the boundaries of the LTA and early LTB phases according to Michael Trachsel’s dating corrections. Therefore, the cemetery was in operation in the 5th century BCE.
Źródło:: Wiadomości Archeologiczne; 2022, LXXIII, 73; 157-191
0043-5082
Pojawia się w:: Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "Cemetery" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język