Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "XX century" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 24
Tytuł:
Вопрос польско-украинских отношений в геополитической концепции польских прометеистов, представленной на страницах периодических изданий 30-х годов XX века
Problem Polish-Ukrainian relations on the geopolitical conceptions of Polish prometheizm, which presented on the newspaper pages in 30th years XX Century
Zagadnienie stosunków polsko-ukraińskich w geopolitycznej koncepcji polskich prometeistów, zaprezentowanej na łamach czasopism z lat trzydziestych wieku XX
Autorzy:
Кравченко, Светлана
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19944735.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
The article is about main ideas publicisticals speeches of promethetors, which devoted of that time Polish-Ukrainian relations problem and published on the newspaper pages, which was a rostrum of polish prometheizm. The idea of state power and “jagellonizm” was their fundamental conceptions. The author analyses the publications of polish promethetors on the columns of “Bunt Młodych” i “Biuletyn Polsko-Ukraiński”, which presented the ways for solving Ukrainian problem in 30th years in Poland. She looks steps of psychological, cultural and political contents. The publicists underlined the importance of leading self-government and take into account the national interests of Ukrainian people in inland politic of country. They were convinced of success-full deciding of Ukrainian question because it give them safety from east. The did accent on the main point of concept of political conjuncture, stereotypes of mass consciousness, national interests, “mission on the East”. The main attention grand to publicistic writing of V. Bochkovski, who is a specialist of east problems, who looks the polish national interests in the contests of east-west or Germany – Russia and he motivated political, economical and cultural use of Polish-Ukrainian union. Also valued the main thesis of his conceptions, thesis of strategical and tactical character, the payment of publicist to the development of Polish-Ukrainian dialogue. The article indicates the influence by authority of J. Pilsudskij on the points of view promethetor’s. The article also analyses publisictic speeches of another authors – Leon Vasylevski, Adolf and Alexandr Bochenski, Stanislav Losj, Konstant Symonolevych, Piotr Dunin-Borkovski etc. Also the article gives short biographical information about K. Symonolevych, which is the least popular polish publicists, and come out on the pages of newspaper “Biuletyn Polsko-Ukraiński”. The author analyses informatical, opinionical and historical meaning of this publications.
W artykule są rozpatrywane główne idee zwolenników ruchu prometejskiego, dotyczące zagadnień stosunków polsko-ukraińskich okresu międzywojennego prezentowane na łamach czasopism, które stały się placówkami polskiego prometeizmu. Fundamentem koncepcji tych działaczy była idea państwa – mocarstwa, a także idea „jagiellońska”. Autorka przeanalizowała zwłaszcza wypowiedzi prometeistów polskich opublikowane na łamach czasopism „Bunt Młodych” i „Biuletyn Polsko-Ukraiński”, w których zaprezentowane są propozycje rozwiązania zagadnienia ukraińskiego w Polsce lat trzydziestych wieku XX. Omówione zostały psychologiczne, kulturowe i polityczne aspekty problemu. Publicyści podkreślali najważniejsze punkty dotyczące „samourządzenia”, uwzględnienia w wewnetrznej polityce państwa interesów narodowych ludności ukraińskiej. Prezentowali przekonanie, że pomyślne rozwiązanie kwestii ukraińskiej zapewni bezpieczeństwo od wschodu. Rozpatrywali istotę pojęć, takich jak: polityczna koniunktura, ukrainofilizm, stereotypy masowej wyobraźni, racja stanu, interesy narodowe, „misja na Wschodzie” i in. Badaczka odrębnie omawia publicystykę Włodzimierza Bączkowskiego, specjalisty z zakresu wschodniej problematyki, który poddawał analizie polskie interesy narodowościowe w kontekście dylematu „wschód–zachód”, czyli „Niemcy–Rosja” i uzasadniał polityczne, ekonomiczne i kulturowe priorytety polsko-ukraińskiej współpracy. Zaprezentowała główne zasady koncepcji Włodzimierza Bączkowskiego, punkty dotyczące strategicznego i taktycznego charakteru problemu, wkład publicysty w rozwój polsko-ukraińskiego dialogu. W artykule zajęto się też wpływem autorytetu Józefa Pilsudskiego na poglądy przedstawicieli ruchu prometejskiego. Omówiono również występy publicystyczne innych działaczy – Leona Wasilewskiego, Adolfa i Aleksandra Bocheńskich, Stanisława Łosia, Konstantego Symonolewicza, Piotra Dunina-Borkowskiego. Autorka dokonała analizy historycznego, informatycznego i opiniotwórczego znaczenia prac tych publicystów, podała krótki biogram Konstantego Symonolewicza, jednego z najmniej znanych twórców ze środowiska polskich prometeistów, który pisał dla „Biuletynu Polsko-Ukraińskiego”, odnaleziony w zbiorach rękopisów St. Lama w Polskiej Bibliotece w Paryżu.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2011, 09; 343-362
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kultura fizyczna łodzian na przełomie XIX i XX wieku
Physical education of the citizens of Lodz the late nineteenth and early twentieth century
Autorzy:
Piestrzeniewicz, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19944816.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
A lot of factors influenced the development of physical culture in Lodz in the 19th century, for example the invader’s policy, industrial development of the town, financial conditions, social and nationalistic position as well as Lodz intellectuals’ activity. The influence of European way of physical education was also of importance. Germans popularized in Lodz different sports and active forms of spending free time and in that way introduced German customs in Poland. At that time the most popular sport activities were: game shooting, horsemanship, cycling, football, tennis and gymnastics. The greater part of associations and institutions, which came into existence in Lodz of those days, presented closely nationalistic character. Up to 1886 only one sport club, that came into being in 1824, existed in Lodz. That was Lodz Shooting Society and only Germans belonged to it. The beginning of the birth of Polish sport should have been associated with the creation of the first Polish sport club in 1889, called Lodz Cyclist Association of The Warsaw Consulate. Polish lovers of cycling belonged to that sport club. Sport was of great importance as far as the life of Lodz society was concerned. It contributed to the reduction of the social pathology, trained the character of the people as well as schooled to surmount the exterior difficulties. Those factors were very essential for people who must have functioned in under the oppression of the invader. Sport education contributed a rich heritage of values to the Lodz society.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2012, 10; 137-152
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Рабочий вопрос в программах российских либеральных партий в начале XX века
Kwestia robotnicza w programach rosyjskich partii liberalnych na początku XX wieku
Labour issues in the programmes of Russian liberal parties at the beginning of 20th century
Autorzy:
Wiśniewski, Edward
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/965736.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
Po ogłoszeniu przez Mikołaja II manifestu 17 (30) października 1905 r. powstały w Rosji partie polityczne (w tym liberalne). W programach partii znalazły się ich stanowiska wobec kwestii robotniczej, tak ostro stawianej na początku XX w. Nasuwa się wniosek, że działacze tych partii nie rozumieli znaczenia tego problemu i swojej roli w politycznym rozwoju kraju. Paradoksalne jest to, że powstanie liberalnych partii i ich programów miało miejsce w czasie rewolucji 1905 r., gdy robotnicy w Łodzi i w Moskwie walczyli zbrojnie o swoje prawa, a w Iwanowo-Wozniesieńsku powstała nawet rada delegatów robotniczych. Przegląd programów partii politycznych wskazuje, że nie zadowalały one robotników i skłaniały ich ku siłom lewicowo-radykalnym, z ignorancją nawet wobec Partii Konstytucyjno-Demokratycznej stojącej maksymalnie na lewym skrzydle rosyjskiego liberalizmu.
When Tar Nikolaj II declared his manifesto on October 17 (30), 1905, new political parties were established in Russia. Their programmes, among many others, touched their attitude towards the issue of labour, so popular at the time. A conclusion that the politicians did not fully acknowledge the significance of the matter and their role in the political development of the country can be drawn. Suprisingly, the appearance of liberal parties and their political programmes took place during the revolution of 1905, when the labourers of Lodz and Moscow took active role in fighting for their rights and a board of labour delegates was established in Iwano-Wozniesiensk. A research of the programmes of political parties suggests that they did not satisfy the needs of the labourers who turned rather to radical-left side, ignoring even the Contitutional-Democratic Party, which stood on the extreme of the left wing of the Russian liberalism.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2015, 14
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modernizacje techniczne w majątkach ziemiańskich w guberniach białoruskich w końcu XIX i na początku XX wieku
Gentry estates in Belorussian Gubernyias at the end of the 19th century and the beginning of the 20th century
Autorzy:
Jurkowski, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19926513.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
The conception of industrialization in reference to agriculture of six North-Western Gubernyias being a considerable part of the Taken Lands, has quite different dimension than in other sectors of partitioned Poland. Using two terms – industrialization of agricultural production and employment of modern methods of increasing this production – is more adequate here. The 1890s and the beginning of the 20th century are the years of intensive development in using new tools and agricultural machines in Polish manors, where wooden harrows and primitive ploughs had been still used in the 1870s, but at the turn of the 19th century, multiple furrow ploughs, cultivators, reaping machines, mowers and steam-threshers occurred. Many landlords invested money in alcohol distillery, increasing potatoes raising. Growing specialization of agricultural production can be clearly seen – Belorussian Gubernyias were the second in the production of milk and its products in European part of Russia. The reasons of this big modernizing development, as for the borderlands gubernyias, lie mainly in the falling profitability of traditional corn-growing and in the eagerness of Polish landlords for increasing profits from their properties.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2010, 07; 83-95
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stefan Szuman – intelektualista i artysta, człowiek z poczuciem humoru (okres do 1939 r.)
Stefan Szuman – intellectual and artist, a man with a sense of humor (until 1939)
Autorzy:
Kosno, Sara
Przeniosło, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19969733.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
uniwersytety w II Rzeczypospolitej
pedagodzy polscy w XX w.
psycholodzy polscy w XX w.
universities in the Second Polish Republic
Polish educators in the twentieth century
Polish psychologists in the twentieth century
Opis:
Artykuł stanowi opis życia osobistego i osiągnięć naukowych profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego – Stefana Szumana. Z uwagi na obszerną biografię i ogromną aktywność publikacyjną uczonego jego losy i dokonania zostały przeanalizowane do 1939 r. W tekście przybliżono najważniejsze wydarzenia z dzieciństwa i młodości profesora, jego drogę edukacyjną i zawodową przed objęciem Katedry Psychologii Rozwojowej i Wychowawczej na Uniwersytecie Jagiellońskim, działalność akademicką, dydaktyczną, publikacyjną, artystyczną i wojskową oraz najważniejsze wydarzenia z życia rodzinnego. Dla pełniejszego obrazu osoby Stefana Szumana w ostatnim podrozdziale pokrótce nakreślono również jego losy w trakcie i po zakończeniu II wojny światowej.
The article is a description of the private life and scientific developments of the Jagiellonian University professor Stefan Szuman. Because of the extensive biography and great publishing activity, his fate and achievements were analysed up to 1939. The text presents the most important facts from the professor’s childhood and youth, his scientific and professional activity before taking up the Chair of Developmental and Educational Psychology at the Jagiellonian University, his academic, teaching, publishing and extra-professional activities, as well as the most important events in his family life. For a more complete picture of Stefan Szuman, in the last part of the article, attempts were his history during and after the Second World War.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2021, 24; 29-46
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Между личным пространством и явностью жизни. Дворянки в Польском Королестве на рубеже XIX и XX веков
Between privacy and openness of life. Landladies of Polish Kingdom at the turn 19th and 20th century
Między prywatnością a jawnością życia. Ziemianki Królestwa Polskiego przełomu XIX i XX wieku
Autorzy:
Kostrzewska, Ewelina Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/687782.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
-
historia prywatności
ziemiaństwo XIX/XX w.
historia kobiet
kultura materialna – wnętrze siedziby ziemiańskiej
history of the privacy
landownership in the 19th/20th century
material culture – the inside of the landowner’s property
Opis:
Ziemianki Królestwa Polskiego z przełomu XIX i XX wieku należały, do wciąż jeszcze elitarnej grupy społecznej, o której chętnie dyskutowano na łamach prasy, wystawiano laurki lub potępiano. Jednocześnie pozostawiły po sobie bogatą bazę źródłową, pozwalającą przyjrzeć się ich prywatnemu, codziennemu życiu. Wyłaniający się ze zróżnicowanych źródeł obraz jest tym ciekawszy, że w omawianym czasie przewartościowaniu uległy granice prywatności i jawności życia, to co prywatne coraz częściej stawało się publiczne. Miłość i ciało plasowały się między tabu a afirmacją. A wszystko to znajdowało odzwierciedlenie w „tańczących ścianach dworu” i rewolucjach budowlanych przeprowadzanych przez panie domu podążające za modą, ale też pragnące zwiększenia komfortu życia i zachowania jego intymności. Przełom wieków XIX i XX z zamykaną epoką wiktoriańską i obecnym modernizmem był czasem chaosu społeczno-obyczajowego i przemian w kulturze, a spojrzenie na świat ziemianek może być jednym z punktów opisu tego procesu.
Polish Kingdom landladies from the late nineteenth and early twentieth century belonged continually to an elite social group, which was eagerly discussed over in press, written cards about or condemned. At the same time landladies left a lot of information sources behind themselves, allowing to look back at their private everyday life. Emerging from diverse sources, the picture is even more curious because at that time, the boundaries of privacy and publicity of private life, became redefined. Love and body and were placed between taboo and affirmation. All of this was reflected in the “dancing walls of the court” and the revolutions of building constructions carried out by housewives who followed the fashion, but also wished to enhance the quality of life at the same time wanted to preserve their intimacy. The turn of the nineteenth and twentieth centuries, with fading Victorian era and current modernism was a time of chaos and both social and moral and changes in culture and a look at the landladies’ world may be one of the points that describe the very problem.
-
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2016, 16; 59-78
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ozorków i jego mieszkańcy przełomu XIX i XX wieku na łamach „Rozwoju”
Ozorków and its inhabitants the late nineteenth and early twentieth century in the pages of “Rozwój”
Autorzy:
Pawlak, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19944828.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
The article is designed to identify location, type and range of subjects information about Ozorków in “Rozwój” daily, published in Lodz in the years 1897–1914. Information about Ozorków published mostly in the so-called regular column (e.g. Kronika [The News], Z kraju [From the Land], Wiadomości zamiejscowe [Fledging posts]) and in separate articles. Occasionally, these texts published in columns appearing irregularly, but with the same title (e.g. Skrzynka do listów [Letter box], Kuryerek Resursy Rzemieślniczej [Craftsmen Club Resursa Courier]). The themes included in the articles were dominated by current problems the intercity communications (23% of the analyzed articles about the city) and issues related to the economy and industry of Ozorków (19%). Much less attention was dedicated to the local issues of social (11%), cultural and educational (together 11%) and questions of municipal engineering (5%). Against this background, there were quite a lot of articles on crime (9%) and events of the Revolution 1905–1907 (4%, but it should be noted that articles relating to these events were published within two years time only). Other articles about Ozorków (18%) were different thematically and they related inter alia: fires, accidents, military action in the first months of World War I and various curiosities.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2012, 10; 121-135
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Udział ziemian w wileńskich towarzystwach rolniczych i technicznych na początku XX w.
Activity of landowners in agricultural and technical societies in Vilnius at the beginning of 20th century
Autorzy:
Ilgiewicz, Henryka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19924839.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
Vilnius agricultural society was established in 1899. In the same time there were founded some departments of Russian societies, which had a goal to make the economical life in the region more dynamic. There were: Vilnius Department of Russian Technical Society (Виленское отделение Императорского русского технического общества, 1897–1915), Vilnius Department of Russian Imperial Society of Gardening (Виленский отдел Императорского российс¬кого общества плодоводства, 1897–1915), as well as Vilnius Department of Russian Imperial Society of Pisciculture and Fishing (Виленский отдел Императорского российского общества рыбоводства и рыболовства, 1900–1915). In 1905 by an initiative of Polish engineers was founded Vilnius Technical Society. In all these societies worked numerous representatives of Polish landowners and intellectuals. The largest number of Poles was in Vilnius Agricultural Society the least one was in Vilnius Department of the Russian Technical Society. An experience, received during the work in mentioned above societies, Poles have used later in other activities in social and political life.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2010, 07; 187-201
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Protekcjonizm agrarny a rozwój przemysłu w Królestwie Prus w drugiej połowie XIX w. i początkach XX w. na przykładzie prowincji Pomorze
Agrarian protectionism and industrial development in the Kingdom of Prussia in the 19th century and early 20th century, the example of Pomerania Province
Autorzy:
Myszczyszyn, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19959129.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
The German and Prussian economy is an example of the growing economic integration of many of the sovereign states within the German Customs Union (1834). After 1879 the German Empire changed its trade policies from liberal to protectionist (high tariffs on agricultural and industrial products), like many other European countries. High tariffs policy, provided a much higher income landlords and heavy industries, such as other limited inflow of cheap foreign grain, livestock meant rising prices, increased cost of living. Prussian Junkers thus contributed to lower economic development regions of eastern Germany and prevent the outflow of labor to the cities, making it difficult for industry development initiative. High tariffs have delayed or prevented the tendency to make the necessary changes in the nature of farming – increasing the importance of animal husbandry, special branches of agricultural production (of which there is for example in England), greater intensification. Province of Pomerania, missed the chance build industrial and agricultural region. Only the big resorts like Szczecin experienced growth in the industrial sector and service sector. Prussian government policies (including the Junkers) to Pomerania, was different from the needs of economic development of the region. The region remained economically backward compared to the western provinces of the Reich.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2013, 11; 29-44
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Żydzi w Stargardzie powiatu szadzkiego w XIX i XX wieku – uchwycenie już nieobecnych
Jews in Szadzko county’s Stargard in 19th and 20th century – capturing the already absent
Autorzy:
Żukowska-Łyko, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/965750.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
The first cases of Jewish settlement in Pomerania, we can note in the 13th century. One of the common activities of the Jews was trade. In fact, the 19th century brought about a major change in the legal position and the settlement of Jews in Pomerania. Issued edict on 11 March 1812. Jews legitimized as citizens of Prussia. In order to obtain Prussian citizenship was: acceptance of German names. The largest increase in the number of Jews in Stargard recorded between 1812–1817 year with the number of 184 to 365 people. The first rabbi employed by the Municipality in Stargard was Dr. Caro in 1857. Then Municipality consisted of approx. 397 members. After World War II, the Polish authorities have started action settlement and reconstruction of the city. The Jewish population has not recovered.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2015, 15
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inteligencja miasta przemysłowego XIX i początków XX wieku wobec polskiej niepodległości. Przykład miasta Łodzi
The intelligentsia of the industrial city of the 19th century and the early 20th century,in the face of Polish independence. The example of the city of Lodz
Autorzy:
Iwańska, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/687496.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
inteligencja
Łódź,
polska niepodległość
intelligentsia
Lodz
the Polish independence
Opis:
The turn of the 20th century, especially the time from the Polish Revolution of 1905 until the First World Was, is perceived in the Kingdom of Poland as a moment of searching for a new form of patriotism and Polishness by the Polish intelligentsia. It was a time of developing the national awareness and its spread from the local to the national domain. The present paper attempts to look at this search and these processes through the prism of journalistic discussions led by the Polish intelligentsia in Lodz. Apart from the intelligentsia’s postulates and reflections, the author is going to demonstrate specific signs of their activities, and cultural and social initiatives, which at the time were supposed to encourage and maintain Polishness in the city of Lodz, where the German and Jewish population played an important role (not only in terms of the economy). This historical analysis is also an attempt at determining the extent to which the intelligentsia in Lodz introduced original and innovative elements, stemming mainly from the industrial nature of the city, to the national patriotic debates.
Przełom XIX i XX wieku, a zwłaszcza okres po rewolucji 1905–1907 roku do wybuchu I wojny światowej uznawany jest w Królestwie Polskim za moment poszukiwania przez środowiska polskiej inteligencji nowej formuły patriotyzmu, polskości, za czas poszerzania świadomości narodowej, przechodzenia od jej lokalnego do ogólnonarodowego wymiaru. W proponowanym tekście podjęta zostanie próba przyjrzenia się tym poszukiwaniom i procesom przez pryzmat dyskusji publicystycznych prowadzonych przez inteligentów polskich w Łodzi. Prócz postulatów i rozważań ukazane zostaną także konkretne przejawy ich działań, inicjatywy kulturalne i społeczne mające w tamtym czasie służyć pobudzeniu i utrzymaniu polskości w mieście, gdzie znaczącą rolę (nie tylko ekonomiczną) odgrywali przedstawiciele ludności niemieckiej i żydowskiej. Celem prowadzonej analizy historycznej jest też chęć zmierzenia się z pytaniem – w jakim stopniu przedstawiciele łódzkiej inteligencji wnosili do ogólnopolskich debat patriotycznych, narodowych wątki oryginalne i nowatorskie, wynikające przede wszystkim z industrialnego charakteru miasta?
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2018, 19; 51-79
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Środowisko inteligencji radykalnej na przełomie XIX i XX wieku. Próba portretu
The environment of radical intelligentsia at the turn of 19th and 20th century. An attempt at a portrait
Autorzy:
Sikorska-Kowalska, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/687494.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
inteligencja
socjalizm
przełom XIX i XX w.
portret zbiorowy
intelligentsia
socialism
the turn of the 19th and 20th centuries
collective portrait
Opis:
The activists of socialist movement in 19th century underlined that it was created by inteligentsia. In memories we can find a characterisation of several types of inteligentsia and motives which led them to such radical ideological choices. When we try to characterize an environment of radical inteligentsia we are necessarily involved into questions concerning patriotism, independence and Polish nationality. Very important is the relationship to left wing and socialism. Leaving leftism and searching for new ideas was typical for the “generation of disobedient”. Investigation of biographies of leftist political activists, scientists and philanthropists show outstanding people, strongly engaged in social work for a class or local community. Members of radical inteligentsia are often outstanding scientists who additionaly realised social work on great scale. In particular, they realised educational activity, and wide popularisation of severalkinds of knowledge. This attempt at devising a portrait of radical inteligentsia is showing the complex character of biographies of many members of this group. We try to provide an answer for the question: what was the ideological nexus of this generation.
XIX-wieczni uczestnicy polskiego ruchu socjalistycznego wyraźnie podkreślali, że został on zbudowany przez inteligencję. We wspomnieniach polskich socjalistów odnajdziemy charakterystykę typów polskiej inteligencji, która przystąpiła do socjalizmu. Odnajdziemy również motywy wyboru radykalnej drogi ideowej.Próba charakterystyki środowiska radykalnej inteligencji, którą łączyły poglądy lewicowe, zawiera pytania o tożsamość, patriotyzm, stosunek do socjalizmu, niepodległości i polskości. Ważny jest również stosunek do lewicowości i trwałość związków z socjalizmem, bowiem odchodzenie od lewicowych zasad, poszukiwanie nowych dróg ideowych, było typowe dla „pokolenia niepokornych”, którzy często młodzieńcze ideały zamieniali na inne postawy i poglądy. Badania biografii lewicowych działaczy politycznych, społeczników, uczonych, ukazują sylwetki ludzi wybitnych, ideowych, zaangażowanych na bardzo szeroką skalę w pracę na rzecz danej warstwy społecznej czy lokalnej wspólnoty. W grupie radykalnej inteligencji, zorientowanej lewicowo odnajdujemy wybitnych uczonych, intelektualistów, którzy pracę polityczną łączyli z realizacją misji społecznej. Prowadzili często szeroko zakrojoną działalność oświatową, byli popularyzatorami wiedzy z różnych dziedzin. Próba skreślenia portretu socjologicznego środowiska radykalnej inteligencji, ma na celu ukazanie złożoności biografii przedstawicieli tego pokolenia. Ma stanowić próbę odpowiedzi na pytanie co było spoiwem tego pokolenia, jaki był klucz ideowy, który łączył radykalną, socjalistyczną, postępową inteligencję polską.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2018, 19; 33-50
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inicjatywy ziemian i przemysłowców ziemiańskich w wybranych sektorach gospodarki Królestwa Polskiego w drugiej połowie XIX i na początku XX w.
Initiatives of landowners and industrialists in chosen sectors of the economy of the Kingdom of Poland in the second half of the 19th century and the beginning of the 20th century
Autorzy:
Kowalczyk, Rafał Wiktor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19921153.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
Landowners were mostly actively engaged in the agricultural and food industries related to modernization of their estates and for which they participated in all aspects of this industry. They were involved, however, in the only manufacturing industrial branch of the agricultural and food industry – i.e. sugar-making. However, their factories were of a mainly agricultural character and of rather small size. These included: distilleries, dairies, potato dryers etc. Landowners occupied themselves only in new businesses related to agricultural production. They did not want to invest in companies connected with the production of products such as candies, chocolate, cakes or pasta that were found mainly in towns and industrial areas. Landowners also got engaged in businesses not connected with farming. Investment of landowners’ capital was considerable in the mineral industry. In most cases these were brickyards which did not demand considerable investments and were located within their estates. Landowners were also involved in coal mining. These investments were rather temporary in nature as they were capital-consuming, risky and demanded long term expenditures. Landowners also invested in iron-ore mining, mainly in the Świętokrzyski Industrial District. This business was not very capital-consuming with extruded iron-ore being sold off to local steelworks. In 1897, out of 79.63% of mined iron-ore, 32.69% belonged to landowners. In 1913 it was only 7.83% out of 35.93% of mined iron-ore. Landowners who became industrialists were very rare. They included for example: Juliusz Tarnowski, the owner of Końskie Wielkie Factory and Stanisław Ciechanowski, the owner of many lands, mines (“Maria”, “Barbara”, “Walerya”, “Władyslaw”, “Grodziec”), cement works (“Grodziec” located in Grodziec near Będzin). These two people were connected to German investment Joint-stock Company Puszkin Steel-works and Milowizer Eisenwerk A.G., affiliate of upper Silesian Friedenwshütte, one of the part of concern Oberschlesische Eisenbahn-Bedarfs A.G. (Oberbedarf). Landowners were also often engaged in many initiatives aiming at development of the region. They initiated different kinds of projects concerning such areas as building railways (both narrow-gauged and broad-gauged) mainly in agricultural regions such as Kujawy, Lubelszczyzna, areas north of Warsaw (gubernia płocka) and many others. As a result landowners were engaged in many sectors of the economy and not only in industry. They did not invest much capital and the capital they withdrew was spent on the modernization of their farms, estates.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2010, 07; 113-131
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ziemianki Królestwa Polskiego i polityka (przełom XIX i XX wieku) Konteksty, uwikłania, wybory
Landladies of the Kingdom of Poland and politics (the turn of the 19th and 20th century). Background, implications and choices
Autorzy:
Kostrzewska, Ewelina Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/965754.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
The landladies of the Kingdom of Poland were involved in the world of politics in various degree determined by the general situation (social, political, economic) existing in the Kingdom of Poland at the end of the 19th and the beginning of the 20th century. The special feature of this period was the growing emancipation of women as well as the increasing influence of politics which meant the necessity of taking ideological choices. The landladies being entangled in the historical context of the period as well as the specific character of their own elitist environment, took part in the social and political life. They stated their opinions about the church and religion, the equality of public rights to vote and programmes of political parties. In case of increasing strife and divisions, the landladies developed their own way of dealing with politics, which contributed to the process of creating modern democracy. The process which was interrupted by the outbreak of World War I.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2015, 15
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Recepcja teorii ludności T. R. Malthusa w polskiej myśli społecznej na przełomie XIX i XX w.
The reception of the theory of population by T. R. Malthus in Polish social discussion on the turn of the XIXth century
Autorzy:
Bołdyrew, Aneta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19322698.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
In Polish social and economic discussion of the problems of population there were more opponents than advocates of the Malthus’s law. By criticizing the theory the opponents found the point of reference for their own principles. The publicists and scholars representing various circles and philosophies of life emphasized the need to standardize the level of fertility. They did not agree with the idea that the process of reproduction of population does not need to be connected with limitation of birth-rate. L. Krzywicki and Z. Daszyńska-Golińska who sympathized with socialistic tendencies did not agree with Malthus’s recommendation of sexual restraint. They thought that only social reforms and the improvement of conditions of living of the working class can influence their procreation activity. The publicists connected with Catholic church claimed that the creation of the law of population of neo-malthusianism is one of the consequences of theory of the English economist which, in their view, discredited its value. The economists who distanced from socialistic ideas frequently agreed with numerous theses of the law of population. One of them was the advocate of economic liberalism A. Krzyżanowski. The polemics on theory of population by Malthus in Polish, as well as in European commentary expanded the discussion and the exchange of opinions on social and economic relations. It also drew attention to the necessity of formulation of population politics. Many scholars who in their journals on the turn of XIXth century paid attention to the themes of population and who analysed the idea through the prism of Malhus’s theory used the experiences in the second Reich and included the demographic ideas to political programs of social and economic reconstruction of Poland.
Źródło:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku; 2009, 06; 7-31
2450-6796
Pojawia się w:
Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 24

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies