Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "semantics;" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 17
Tytuł:
Semantyka leksemu „piołun” w niefikcjonalnych narracjach o katastrofie czarnobylskiej
The Semantics of Wormwood in Non-Fictional Narratives about the Chernobyl Disaster
Autorzy:
Gieba, Kamila
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38644323.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Bible
Chernobyl
plants
reportage
semantics
wormwood
Opis:
This article concerns the semantics of wormwood in the context of the Chernobyl nuclear disaster. The study considers non-fictional narratives about this catastrophe from an ethnolinguistic and ethnobotanical perspective. The situational semantics of wormwood draws on the symbolism of this plant established in East Slavic folk culture and in the biblical tradition. In non-fictional narratives, however, this meaning is transformed (e.g. by limiting the semantic field) and interpreted in the context of apocalyptic prophecy.
Artykuł dotyczy semantyki leksemu piołun w kontekście katastrofy w elektrowni atomowej w Czarnobylu. Materiałem badawczym są niefikcjonalne narracje o tej katastrofie, a zastosowane perspektywy badawcze wyznacza etnolingwistyka i etnobotanika. Sytuacyjne znaczenie leksemu piołun czerpie z symboliki tej rośliny utrwalonej we wschodniosłowiańskiej kulturze ludowej oraz w tradycji biblijnej. W badanych tekstach znaczenie to jest jednak przekształcane (m.in. przez ograniczenie pola semantycznego), a tym samym interpretowane w kontekście apokaliptycznego proroctwa.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z problematyki polskich i słoweńskich analityzmów kauzatywnych z parafrazą przymiotnikową
Autorzy:
Zatorska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678811.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Polish
Slovene
causatives
analytic predicate
semantics
Opis:
Some remarks on Polish and Slovene analytic causatives paraphrased by adjectivesThe article is devoted to the analytic causative predicates. The data is collected from Polish and Slovene. The basic methodological device is a paraphrase which obligatorily includes an adjective. Special attention is paid to operator verbs, which often have their own semantic features. Some of them are verbs of transfer, others – verbs of motion. In most cases, however, they are causatives which denote change of features. Apart from the basic causative category, the material is classified according to its semantic features, including especially inchoativeness, terminativeness and restorativeness. In conclusion it is emphasized that analytic causatives show their semantic parameters more explicitly than is the case with verbal units and that they demonstrate considerable semantic condensity. Z problematyki polskich i słoweńskich analityzmów kauzatywnych z parafrazą przymiotnikowąArtykuł dotyczy analitycznych realizacji predykatu kauzatywnego. Materiał obejmuje przykłady z języków polskiego i słoweńskiego. Podstawowym narzędziem badawczym jest parafraza, która obligatoryjnie zawiera przymiotnik. Szczególną uwagę zwrócono na czasowniki operatorowe, które często mają samodzielne znaczenie. Niektóre z nich są czasownikami transferu, inne – czasownikami ruchu. Jednakże wiele z nich to także kauzatywa, określające zmianę cechy. Oprócz nadrzędnej kategorii kauzatywnej badane kauzatywa zostały poklasyfikowane ze względu na kategorię inchoatywności, terminatywności, restauratywności. We wnioskach podkreślono, że konstrukcje analityczne bardziej eksplicytnie niż jednostki werbalne ujawniają w swej budowie parametry semantyczne, jak również to, że charakterystyczna jest dla nich duża kondensacja semantyczna.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2015, 50
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rec.: "Sprachliche Säkularisierung. Semantik und Pragmatik", Hrsg. von Alicja Nagórko, Georg Olms Verlag, Hildesheim–Zürich–New York 2014, 466 S.
Autorzy:
Zielińska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678932.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
secularisation
language of religion
semantics
pragmatics
Opis:
Review: Sprachliche Säkularisierung. Semantik und Pragmatik, ed. Alicja Nagórko, Georg Olms Verlag, Hildesheim–Zürich–New York 2014, 466 pp.The reviewed collective volume falls within the stream of research on the language of religion, yet – unlike theolinguistics, which deals with different varieties of religious texts – the presented studies focus on the use of religious vocabulary in secular contexts. The studies deal with the processes of linguistic secularisation, sociology of religion, and above all – linguistics. The volume consists of twenty-six studies by scholars for Germany, Poland and Slovakia. Rec.: Sprachliche Säkularisierung. Semantik und Pragmatik, Hrsg. von Alicja Nagórko, Georg Olms Verlag, Hildesheim–Zürich–New York 2014, 466 S.Recenzowana monografia zbiorowa włącza się w nurt badań nad językiem religii, jednak w odróżnieniu od teolingwistyki, która zajmuje się różnymi wariantami tekstów religijnych, prezentowane badania koncentrują się na funkcjonowaniu religijnej leksyki w świeckich dyskursach. Tematyka tomu dotyczy procesów językowej sekularyzacji, badanych z perspektywy różnych dyscyplin humanistycznych: kulturoznawstwa, socjologii religii i przede wszystkim językoznawstwa. Tom składa się z 26 opracowań naukowych uczonych z Niemiec, Polski i Słowacji.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2016, 51
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Мотивационные модели названий интеллектуальных процессов и свойств (на материале восточнославянских языков)
Autorzy:
Руденко [Rudenko], Елена [Elena] Н. [N.]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678969.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
cognitive linguistics
diachronic linguistics
historical semantics
motivation
Opis:
Motivation Models of the Names of Intellectual Processes and Properties (on the Material of East Slavic Languages)This article offers an analysis of motivation models of the names of intellectual processes, properties and states in East Slavic languages at different stages of their development. Focusing on the Belarusian and Ukrainian material, the study adopts the approach of diachronic cognitive onomasiology, according to which the study of nomination processes helps to understand mechanisms of verbal thought. The analysis revealed source frames of the names of cognitive activity: perception, psycho-emotional sphere, space, movement, physical activity, physical characteristics, social sphere, physiology, speech activity and light. The relative number of nominations formed by a particular model is proportional to the use of the corresponding metaphor in communication. Modern East Slavic languages are very similar in terms of their nomination models of cognitive processes, properties and states. However, differences between modern Belarusian and Ukrainian on the one hand, and the language of the Grand Duchy of Lithuania on the other, are more significant.Modele motywacyjne nazw procesów i właściwości intelektualnych (na materiale języków wschodniosłowiańskich)Artykuł przedstawia analizę modeli motywacyjnych nazw procesów, właściwości i stanów intelektualnych w językach wschodniosłowiańskich na różnych etapach ich rozwoju. Skupiając się na materiale białoruskim i ukraińskim, analiza przyjmuje podejście kognitywnej onomazjologii diachronicznej, zgodnie z którym badanie procesów nominacji pomaga zrozumieć mechanizmy myślenia werbalnego. Analiza wykazała ramy źródłowe nazw aktywności poznawczej: percepcji, sfery psycho-emocjonalnej, przestrzeni, ruchu, aktywności fizycznej, cech fizycznych, sfery społecznej, fizjologii, aktywności mowy i światła. Liczba nominacji utworzonych na bazie określonego modelu jest proporcjonalna do częstotliwości użycia odpowiadającej mu metafory w komunikacji. Współczesne języki wschodniosłowiańskie są bardzo podobne pod względem modeli nominacji procesów, właściwości i stanów poznawczych. Natomiast różnice pomiędzy współczesnym językiem białoruskim i ukraińskim z jednej strony, a językiem Wielkiego Księstwa Litewskiego z drugiej, są bardziej znaczące.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazewnictwo czarnogórskich klubów piłkarskich
The Names of Montenegrin Football Clubs
Autorzy:
Fastyn, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38670473.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
names of football clubs
Montenegro
onomastics
semantics
Opis:
This article analyses the names of the Montenegrin football clubs taking part in the 2019/20 league competitions. The semantic analysis of their names presented in the study indicates that the most popular pattern is the use of a geographical name (the name of a mountain, river, lake, etc.). Other significant patterns are the use of the names of people (including the names of occupations, inhabitants of a particular region, or famous people associated with the region) and the names of abstract relations between people. Some clubs, mostly from the lowest level in the league system, use only an acronym and the name of their town/village.
Autor analizuje nazwy czarnogórskich klubów piłkarskich uczestniczących w rozgrywkach sezonu 2019/20. Analiza semantyczna pokazuje, że najbardziej popularnym schematem nazewniczym jest użycie nazwy geograficznej (nazwy gór, rzek, jezior itp.). Inne istotne schematy wykorzystują nazwy ludzi (w tym nazwy zawodów, mieszkańców regionów i sławnych ludzi związanych z regionem), a także nazwy abstrakcyjne relacji międzyludzkich. Niektóre kluby, zwłaszcza z najniższego poziomu rozgrywkowego, używają wyłącznie skrótowca oraz nazwy miejscowości, w której funkcjonują.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przydatność analizy semantycznej i składniowej do badań nad tekstem. Wybrane tytuły w słoweńskich tekstach popularnonaukowych
Autorzy:
Zatorska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678934.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Slovene language
semantics
syntax
titles
popular science discourse
Opis:
The usefulness of semantic and syntax analysis in discourse analysis. Chosen titles in Slovene popular science textsThe article is devoted to chosen titles and subtitles in Slovene-language popular science texts about Slovene history. The data comprise 110 examples taken from the three Slovene popular science books. The analysed phrases have different forms (nouns, adjective-modified nouns, nominalizations). The conducted study is methodologically based on semantic and syntax analysis – the analysis of the ways of realization of the predicate-argument structure on which a given initial para-text is founded – as applied in the context of textual analysis of scientific, and especially popular scientific, discourse. The author of the article investigates the relation between the given title and the content of the corresponding portion of the macro-text. Particularly interesting are titles formed by means of nominalization, that is to say – by means of a transformation of predicate-argument structure. When used as titles, nominalizations confirm their expected semantic and syntax features, such as the capacity for the omission of chosen elements, increased generality and the same time compactness of the message. They also proved fruitful elements of the strategies of macro-text construction based on using appropriate titles. Przydatność analizy semantycznej i składniowej do badań nad tekstem. Wybrane tytuły w słoweńskich tekstach popularnonaukowychArtykuł dotyczy wybranych tytułów rozdziałów i podrozdziałów w książkach popularnonaukowych o historii Słowenii. Materiał obejmuje 110 przykładów z języka słoweńskiego o zróżnicowanej postaci – rzeczowników, rzeczowników modyfikowanych przez przymiotniki, wyrażeń przyimkowych. Podjęte badania wpisują się w analizę semantyczno-składniową, czyli analizę sposobów realizacji potencjalnej struktury predykatowo-argumentowej fundującej dany paratekst inicjalny, w kontekście badań nad tekstem, zwłaszcza w ramach dyskursu naukowego w odmianie popularnonaukowej. Analizie poddano relację między tytułem a opatrzonym przez ten tytuł fragmentem makrotekstu. Szczególnie interesujące okazały się tytuły będące nominalizacjami, czyli transformacjami struktur predykatowo-argumentowych. Frazy o postaci nominalizacji w tytułach potwierdziły standardowe obserwacje semantyczno-składniowe łączone zwykle z transpozycją w nomen (możliwość redukcji wybranych składników, większą ogólność, a zarazem kondensację przekazu). Okazały się także owocne w strategiach budujących makrotekst poprzez użycie odpowiedniego tytułu.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2016, 51
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Психофізіологічний патерн емоції презирства: актуалізація інваріантних ознак в українській фразеології
The Psychophysiological Pattern of the Emotion of Scorn: Actualisation of Invariant Features in Ukrainian Phraseology
Psychofizjologiczny wzorzec uczucia pogardy. Aktualizacja cech inwariantnych we frazeologii ukraińskiej
Autorzy:
Краснобаєва-Чорна, Жанна В.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38695747.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
emotion of scorn
semantics
emotionology
phraseological unit
phraseology
Opis:
This article analyses the specifics of the physiological and expressive-behavioural complex of the emotion of scorn in Ukrainian phraseology in the light of psychology of emotions, emotionology, linguoculturology, evaluative semantics and axiophraseological pragmatics. The study considers the emotion of scorn in its psychological diversity as exemplified in phraseological units expressing scorn in Ukrainian. The methods applied to analyse a phraseological unit include component analysis, contextual and interpretive analysis, and parametric analysis of semantic structure with a focus on the evaluative and emotive components.
Niniejszy artykuł analizuje specyfikę fizjologicznego i ekspresyjno‑behawioralnego kompleksu uczucia pogardy we frazeologii ukraińskiej w świetle psychologii emocji, emocjonologii, lingwokulturologii, semantyki wartościującej i pragmatyki aksjofrazeologicznej. Przedmiotem badań jest uczucie pogardy w jej psychologicznej różnorodności na przykładzie jednostek frazeologicznych wyrażających pogardę w języku ukraińskim. Zastosowane metody analizy jednostki frazeologicznej obejmują analizę komponentów, analizę kontekstualną i interpretacyjną oraz analizę parametryczną struktury semantycznej ze szczególnym uwzględnieniem komponentów ewaluacyjnych i emotywnych.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwy marzeń sennych w historii języka polskiego
Autorzy:
Krótki, Zuzanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678661.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
nomination
semantics
history of the Polish language
meaning change
Opis:
Names of dreams in the history of the Polish languageThis article analyzes old names of dreams. During the process of collecting and sorting of the material, etymological data were taken into consideration, which allowed to establish that all the investigated units concentrated around three fields: 1. words with the root: sen/sn-, 2. words with the root: mor-/mar-/marz-, 3. words with the root: widz-. The dominating method in this sketch is the analysis of contexts in which the words within the “dream field” appeared. Considering as evidence the usages of each word recorded in dictionaries of old Polish, I deduce its meaning value in particular periods. Nazwy marzeń sennych w historii języka polskiegoW artykule analizie poddano dawne nazwy marzeń sennych. Podczas porządkowania materiału pod uwagę wzięto dane etymologiczne, które pozwoliły ustalić, że wszystkie badane jednostki koncentrowały się wokół trzech pól: 1. o rdzeniu sen-/śn-; 2. o rdzeniu mor-/mar-/marz-; 3. o rdzeniu widz-. Metodą dominującą w szkicu jest analiza kontekstów, w których występowały wyrazy należące do pola marzenie senne. Na podstawie poświadczeń użycia danego wyrazu w słownikach rejestrujących polszczyznę dawną wnioskuję o jego wartości znaczeniowej w danym okresie.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2017, 52
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Semantyka staropolskich terminów bartniczych – na przykładzie (po)łazić pszczoły/miód – w ujęciu kognitywnym
Autorzy:
Pałka, Patrycja
Kwaśnicka-Janowicz, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678848.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Old Polish beekeeping terminology
frame semantics
syntax
event schema
Opis:
Semantics of Old Polish Beekeeping Terms: The Case of (po)łazić pszczoły/miód ‘Take Honey from the Bees’ in a Cognitive PerspectiveThis article aims to explain the process of terminologisation of the verb (po)łazić in beekeeping terminology. We present its stages and hypotheses concerning the semantics of the Old Polish term under consideration, including possible event schemas and its non-prepositional syntax. The analysis indicates that the terminologisation of word combinations with the verb (po)łazić in beekeeping terminology: (po)łazić pszczoły/miód ‘take honey from the bees’ involved the process of shifting the semantic dominant and, consequently, changing the event schema (“self-motion schema” → “caused motion schema” or “transfer”). On the level of syntactic analysis, we put forward a hypothesis about the possible origin of the non-prepositional structure generated as a result of transformation of the prepositional phrase: łazić po pszczoły/miód → połazić pszczoły/miód with a general meaning ‘perform the action directed at the singled-out object that changes its location as a result’.Semantyka staropolskich terminów bartniczych – na przykładzie (po)łazić pszczoły/miód – w ujęciu kognitywnym Celem pracy jest wyjaśnienie zjawiska terminologizacji czasownika (po)łazić w użyciu bartniczym – przedstawienie jej etapów oraz hipotez dotyczących semantyki badanego terminu staropolskiego, w tym realizowanych możliwych schematów zdarzeń, oraz jego bezprzyimkowej składni. Analiza pokazuje, że proces terminologizacji badanych połączeń wyrazowych: (po)łazić pszczoły/barć/miód polegał na przesuwaniu się dominanty znaczeniowej, a w konsekwencji zmiany schematu zdarzenia (samoprzemieszczanie → powodowanie ruchu lub przekazywanie). Z kolei w analizie składniowej badanego terminu postawiona została hipoteza o możliwym pochodzeniu konstrukcji bezprzyimkowej z przekształcenia formacji z wyrażeniem przyimkowym: łazić po pszczoły/ miód → połazić pszczoły/miód o znaczeniu ogólnym ‘wykonać daną czynność ukierunkowaną na wyróżniony obiekt, który w wyniku tej czynności zmienia swoją lokalizację’.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spójnik zaś – przyczynek do opisu leksykalizacji struktur (wyrażeń) składniowych w polszczyźnie
The Conjunction zaś: A Contribution to the Description of the Lexicalisation of Syntactic Structures (Phrases) in Polish
Autorzy:
Sikora, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38707152.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
history of the Polish language
cognitive grammar
semantics
function words
Opis:
The article presents hypothetical mechanisms of semantic changes that led to the transformation of the Proto-Slavic prepositional phrase *za + sę into a temporal adverb and then into a particle and a coordinating adversative conjunction, resulting in the emergence of the homonymous lexeme zaś (I, II, III). As analysed in the study, a crucial role was performed by a cognitive metaphor that grounds the space occupied by a person experiencing directed motion (cognitive subject – front : back relationship) in the temporal domain (future : past). The phrase under discussion gradually lost its original deictic features (the pronoun *sę spatially identifies the cognitive subject, e.g. spojrzał za siebie ‘he looked behind himself’ vs spojrzał przed siebie ‘he looked ahead’), gained anaphoric properties, and became semantically specialised in the Polish language (it came to express contrast to what has been mentioned earlier). Except for dialects, its grammatical polyfunctionality became limited. It is also increasingly replaced by the lexeme znów/znowu.
Autor przedstawia hipotetyczne mechanizmy zmian semantycznych, które doprowadziły do przekształcenia psł. frazy przyimkowej *za + sę w przysłówek temporalny, a potem w partykułę i spójnik parataktyczny przeciwstawny i w rezultacie do powstania homonimicznego leksemu zaś (I, II, III). W jego rozważaniach kluczowe znaczenie ma metafora kognitywna, osadzająca przestrzeń zajmowaną przez człowieka doświadczającego ukierunkowanego ruchu (podmiot poznawczy – relacja przód : tył) w domenie temporalnej (przyszłość : przeszłość). Omawiana fraza traci z czasem pierwotne cechy deiktyczne (zaimek *sę identyfikuje przestrzennie podmiot kognitywny, por. spojrzał za siebie vs spojrzał przed siebie), zyskuje własności anaforyczne i specjalizuje się znaczeniowo w polszczyźnie (konfrontacja z tym, o czym była mowa wcześniej). Poza gwarami ogranicza też swoją polifunkcyjność gramatyczną. Coraz częściej bywa zastępowana przez leksem znów/znowu.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2023, 58
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dawna ROZKOSZ – o rozumieniu i wartościowaniu pojęcia na podstawie użyć leksemu "rozkosz"
The Historical ROZKOSZ (PLEASURE, DELIGHT): On the Understanding and Evaluation of the Concept on the Basis of the Use of the Lexeme rozkosz
Autorzy:
Raszewska-Żurek, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38695743.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
history of the Polish language
historical semantics
axiolinguistics
rozkosz 'pleasure, delight'
Opis:
This article is devoted to the reconstruction of the manner of understanding and evaluation of the concept ROZKOSZ (PLEASURE, DELIGHT) in the Old, Middle and subsequent periods of the development of the Polish language, until the early twentieth century, when the modern understanding of this concept was established. The analysis focuses on the contextual uses of the lexeme rozkosz and reveals the dichotomous nature of the early concept: from the Old Polish period until the breakthrough of the Enlightenment there was the ROZKOSZ DUCHOWA (SPIRITUAL DELIGHT), motivated in a religious way and evaluated positively, and the ROZKOSZ CIELESNA (CARNAL, SENSUAL PLEASURE), reduced to sin and burdened with a negative evaluation. From the Renaissance period the concept slowly expanded to cover various spheres of life, and after the breakthrough period of the Enlightenment it became more marked: rozkosz came to refer to the social, aesthetic and intellectual sphere and it began to lose its religious basis. This process was accompanied by the decline of the evaluation and the dichotomy of the concept.
Artykuł poświęcony jest rekonstrukcji sposobu pojmowania i wartościowania pojęcia ROZKOSZ w dobie staro- i średniopolskiej i później, do początków XX w., kiedy ustaliło się jego współczesne rozumienie. Analiza skupia się na kontekstowych użyciach leksemu rozkosz. Ujawniła ona dychotomiczny charakter dawnego pojęcia – od staropolszczyzny aż do przełomu oświeceniowego istniała ROZKOSZ DUCHOWA – motywowana religijnie i wartościowana pozytywnie oraz ROZKOSZ CIELESNA, zmysłowa, sprowadzana do grzechu i obarczona negatywną oceną. Od renesansu pojęcie powoli rozszerzało się na różne sfery życia, co po przełomie oświeceniowym stało się wyraźniejsze – rozkosz zaczęła dotyczyć sfery społecznej, estetycznej, intelektualnej i traciła umocowanie religijne – wraz z tym procesem zanika wartościowanie i dychotomia pojęcia.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Зміни у значеннєвій структурі польських фразеологізмів із семою ‘вік людини’ у словникових дефініціях і текстах
Autorzy:
Ніколайчук [Nikolaĭchuk], Христина [Khrystyna] М. [M.]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678663.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
idioms
age of man
semantics
norm
innovation
expansive units
recessive units
Opis:
Changes in the Semantic Structure of Polish Idioms with the Seme ‘age of man’ in Dictionary Definitions and TextsThis article analyses changes in the semantic structure of 204 Polish idioms (with variants) including the seme ‘age of man’. Differences in the codification of these idioms in dictionaries from 1958–1969 and those published after 1989 are discussed with reference to the reflection of the temporal meaning in the definitions. On the basis of their contextual use in the National Corpus of Polish (NKJP) and the Internet (74,981), it was established that 35% of the idioms in focus are recessive units. The study also reveals that 43% of the 2,129 analysed innovations are expansive units, which have undergone semantic changes. Zmiany w strukturze semantycznej polskich frazeologizmów zawierających sem ‘wiek człowieka’ w definicjach słownikowych i tekstachW artykule przeanalizowano zmiany w strukturze znaczeniowej 204 polskich frazeologizmów (z wariantami) zawierających sem ‘wiek człowieka’. Pokazano różnice w kodyfikacji omawianych frazeologizmów w słownikach z lat 1958–1969 i słownikach wydanych po 1989 roku ze względu na odzwierciedlenie w definicji znaczenia temporalnego. Na podstawie użyć kontekstowych w NKJP oraz Internecie (74 981) ujawniono, iż 35% badanych frazeologizmów stanowią jednostki recesywne. Spośród przeanalizowanych 2129 innowacji wyróżniono 43% jednostek o charakterze ekspansywnym, w których zaszły zmiany znaczeniowe.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Walencja rosyjskich "verba sentiendi" w świetle składni eksplikacyjnej
Autorzy:
Kiklewicz, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678722.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
semantics
verba sentiendi
semantic syntax
explicative syntax
valency
valency scheme
Russian language
Opis:
Valency of Russian verba sentiendi in the light of explicative syntaxThe subject of this article are syntactic (distributional) properties of Russian sentimental verbs (denoting emotions, moods, affects, passions etc.) in a synchronistic view. 319 units of modern Russian language are studied using a theoretical model of explicative syntax, i.e., representation of the propositional structure at the level of grammaticalization of certain argument positions (defined in terms of grammatical classes). The author distinguishes some distributional patterns noted in the source material (explicative schemes), describing them with reference to the meaning of the lexical class as well as to their frequency (functionality). Walencja rosyjskich verba sentiendi w świetle składni eksplikacyjnejPrzedmiotem niniejszego artykułu są składniowe (dystrybucyjne) właściwości rosyjskich verba sentiendi (nazw uczuć, emocji, afektów, nastrojów i in.) w ujęciu synchronicznym. Przy zastosowaniu teoretycznego modelu składni eksplikacyjnej zbadano 319 jednostek współczesnego języka rosyjskiego. Autor przedstawia wyodrębnione w materiale źródłowym wzorce/modele dystrybucyjne (schematy eksplikacyjne) i opisuje je z uwzględnieniem znaczenia klasy leksykalnej, jak również ze względu na ich częstość reprezentacji (funkcjonalność).
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2018, 53
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Українська футбольна фразеологія: семантичний аспект
Ukrainian Football Phraseology: Semantic Aspect
Frazeologia piłkarska w języku ukraińskim. Aspekt semantyczny
Autorzy:
Максимчук [Maksymchuk], Віталій [Vitaliĭ]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38695936.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
football discourse
football language
football phraseology
Internet discourse
phraseological contamination
semantics
nomination
expressiveness
Opis:
The analysis of football phraseologisms as specific sayings enables, as far as possible, the construction of an objective picture of Ukrainian sports phraseology. Football phraseology has the following features: (a) it emerges in the domain of football or involves the acquisition of new semantics in this domain; (b) the integrity of meaning is closely related to football situations; (c) it is reproducible in football discourse for the purpose of secondary nomination of some actions, processes, phenomena; (d) it is relatively constant in terms of composition and structure (with possible variation); (e) it is expressive. Football phraseologisms fixed in the modern Internet discourse include the following semantics: (a) team actions; (b) group (combinative) actions; (c) individual actions of players; (d) referees’ actions; (e) the result of a match; (f) substitution of players; (g) the end of a career; (h) the team’s aim at a tournament, etc. The Ukrainian football phraseology is characterised by inconsistency of its components, significant variability and various semantic content, which often leads to the transformation of its elements and the development of polysemy. A large number of synonymous phraseologisms belong to a category with the meaning ‘to score a goal’; some units contain military vocabulary. The correct interpretation of football phraseology requires background knowledge, which indicates its narrow professional orientation and which means that it is incomprehensible for the average speaker. The development of football discourse and the evolution of its vocabulary require the compiling of dictionaries of the active type and the creation of text corpora that will open up new perspectives for linguistic and football studies.  
Analiza frazeologizmów związanych z piłką nożną jako konkretnych powiedzeń umożliwia zbudowanie, na ile to możliwe, obiektywnego obrazu ukraińskiej frazeologii sportowej. Frazeologię piłkarską charakteryzuje szereg cech: a) pojawia się w domenie piłki nożnej lub wiąże się z nabywaniem w niej nowych znaczeń; b) integralność znaczenia jest ściśle związana z sytuacjami piłkarskimi; c) jest odtwarzalna w dyskursie piłkarskim dla celów wtórnej nominacji pewnych działań, procesów, zjawisk; d) jest względnie stała pod względem składu i struktury (z możliwością zmienności); e) jest ekspresywna. Utrwalone we współczesnym dyskursie internetowym frazeologizmy piłkarskie obejmują następującą semantykę: a) działania zespołowe; b) działania grupowe (wspólne); c) indywidualne działania graczy; d) działania sędziów; e) wynik meczu; f) zmiana zawodników; g) zakończenie kariery; h) cel drużyny w turnieju itp. Ukraińska frazeologia piłkarska charakteryzuje się niespójnością jej elementów, znaczną zmiennością i różnorodną treścią semantyczną, co często prowadzi do transformacji i rozwoju polisemii. Duża liczba synonimicznych frazeologizmów należy do kategorii o znaczeniu ‘zdobyć gola’; niektóre jednostki zawierają słownictwo wojskowe. Prawidłowa interpretacja frazeologii piłkarskiej wymaga podstawowej wiedzy z tego zakresu, co wskazuje na jej wąską orientację zawodową i sprawia, że jest niezrozumiała dla przeciętnego użytkownika języka. Rozwój dyskursu piłkarskiego i ewolucja jego słownictwa wymagają opracowania słowników typu aktywnego oraz stworzenia korpusów tekstowych, które otworzą nowe perspektywy w językoznawstwie i badaniach nad piłką nożną.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
К изучению названий внебрачного ребенка в старославянском и чешском языках
On Designations for an Illegitimate Child in Old Church Slavonic and in Czech
O nazwach nieślubnego dziecka w języku staro‑cerkiewno‑słowiańskim i czeskim
Autorzy:
Janyšková, Ilona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38695735.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Slavic studies
linguistics
etymology
semantics
Old Church Slavonic language
Czech language
illegitimate child
Opis:
This article is devoted to designations for an illegitimate child in Old Church Slavonic and in Czech. The study presents Czech expressions (especially dialectal), many of which have not as yet been mentioned in works dealing with this topic, and explains their semantic motivation and etymology.
Niniejszy artykuł jest poświęcony nazwom używanym na określenie dziecka z nieprawego łoża w języku staro‑cerkiewno‑słowiańskim i czeskim. Przedstawia nazwy czeskie (zwłaszcza formy dialektalne), z których wiele jak dotąd nie pojawiło się w pracach poświęconych tej tematyce, oraz wyjaśnia ich motywację semantyczną i etymologię.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 17

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies