Temat: „Rzeczpospolita” - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Wybory samorządowe w międzywojennej Łodzi w cieniu agresywnej polityki obozu rządzącego
Local government elections in interwar Łódź in the shadow of the aggressive policy of the ruling party
Autorzy:: Wałdoch, Jacek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/965333.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:: Łódź
local government
elections
supervision
interwar Poland
samorząd terytorialny
wybory
nadzór
II Rzeczpospolita
Opis:: The self-government of Łódź is a perfect example of how law was related to politics, and the rules of democratization were bent by the imperial interference of the government. Lodzians more often than residents of other Polish cities participated in the municipal elections, because the City Council was dissolved several times and the democratically elected city presidents were not approved. This led to the paralysis of the office’s work, lack of investment and weakening of authority. Th is situation was caused by the efforts of the ruling party to take power in the city on the undemocratic path, through the use of an extensive supervision. The political preferences of the residents translated into the distribution of seats in the City Council, dominated, depending on the result of the elections, by socialists or nationalists.
Samorząd miejski Łodzi stanowi doskonały przykład tego, jak w okresie międzywojennym prawo powiązane było z polityką, a reguły demokratyzmu – naginane przez władczą ingerencję obozu rządzącego. Łodzianie częściej niż mieszkańcy innych polskich miast uczestniczyli w wyborach miejskich, ponieważ kilkukrotnie rozwiązywano Radę Miejską i nie zatwierdzano demokratycznie wybranych prezydentów miasta. Doprowadzało to do paraliżu pracy urzędu, braku inwestycji oraz osłabienia autorytetu władzy. Sytuacja ta spowodowana była przez dążenia sanacji do przejęcia władzy w mieście na drodze niedemokratycznej, poprzez wykorzystanie rozbudowanego aparatu nadzoru. Preferencje polityczne mieszkańców przekładały się na rozkład miejsc w Radzie Miejskiej, zdominowanej, w zależności od wyniku wyborów, przez socjalistów albo narodowców
Źródło:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2018, 21; 211-226
1733-0335
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Poglądy Emila Stanisława Rappaporta na prawo karne i jego kodyfikację w Polsce Ludowej początku lat pięćdziesiątych
Views of Emil Stanisław Rappaport on criminal law and its codification in Polish Peoples Republic of the early fifties
Autorzy:: Szczygieł, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/532906.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:: Polish Peoples Republic
criminal law
codification
Emil Stanisław Rappaport
Polska Rzeczpospolita Ludowa
prawo karne
kodyfikacja
Opis:: The work presents the views of Emil Stanisław Rappaport on criminal law and its codification in the beginning of Polish People’s Republic. The considerations are mainly based on preserved archival materials that show the attitude of Professor Rappaport to the problems of criminal law in post-war Poland. Of significance for the article are also published sources, especially conference materials related to preparations for the 1st Congress of Polish Science, which reveal a significant discrepancy in the perception of the criminal law by academics, including Rappaport, and politicians.
Praca prezentuje poglądy Emila Stanisława Rappaporta na prawo karne i jego kodyfikację w początkach Polski Ludowej. Rozważania prowadzone są przede wszystkim w oparciu o zachowane materiały archiwalne, które ukazują stosunek prof. Rappaporta do problematyki prawa karnego powojennej Polski. Istotne znaczenie dla artykułu mają również źródła publikowane, a zwłaszcza materiały konferencyjne związane z przygotowaniami do I Kongresu Nauki Polskiej, z których wynika istotna rozbieżność w zapatrywaniu na prawo karne przedstawicieli ówczesnej nauki, w tym Rappaporta, oraz polityki.
Źródło:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2019, 22; 317-331
1733-0335
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Wpływ wojny na prawodawstwo antylichwiarskie w pierwszych latach II Rzeczypospolitej (1918–1921)
The influence of war on anti-usury legislation in the first years of the Second Polish Republic (1918–1921)
Autorzy:: Pokoj, Jakub
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/965356.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:: war
economy
usury
speculation
war usury
Second Polish Republic
wojna
gospodarka
lichwa
spekulacja
lichwa wojenna
II Rzeczpospolita
Opis:: The aim of this paper is to analyse the issue of the influence of war on anti-usury legislation in the first years of the Second Polish Republic (1918–1921). The four years of World War I resulted in a major economic crisis and long-lasting shortages of numerous commodities, including raw resources and life necessities. This situation was a serious threat for the reborn Polish state therefore forced Polish legislator to react. As soon as on 5th December 1918 a decree on war usury was issued. Regulation in the field of war usury consisted of several types of illicit acts and basic rules of a particular procedure which was supplementary to common penal procedures. The main aim of the anti-usury legislation was to mitigate the negative consequences of shortages of goods caused by war. The economic impact on legislation was even more distinct in the Bill on combating war usury of the 2nd July 1920 which was the main anti-usury legislation in the interwar period as it remained in force until 1938
Głównym celem niniejszego artkułu jest analiza problematyki wpływu wojny na regulacje antylichwiarskie w pierwszych latach II Rzeczypospolitej (1918–1921). Cztery lata I wojny światowej skutkowały znaczącym kryzysem ekonomicznym oraz długotrwałym niedoborem licznych dóbr, w tym surowców oraz artykułów pierwszej potrzeby. Ta sytuacja stanowiła poważne zagrożenie dla odrodzonego państwa polskiego, co zmusiło polskiego prawodawcę do reakcji. Już 5 grudnia 1918 r. został wydany dekret o lichwie wojennej. Regulacje składały się z kilku typów czynów zabronionych i przepisów szczególnych w dziedzinie postępowania karnego. Głównym celem przepisów antylichwiarskich było złagodzenie negatywnych następstw braku dóbr spowodowanego wojną. Wpływ gospodarki na prawodawstwo był jeszcze bardziej widoczny w ustawie z dnia 2 lipca 1920 r. o zwalczaniu lichwy wojennej, która była najważniejszym aktem w dziedzinie przeciwdziałania lichwie w II RP, jako że obowiązywała do 1938 r.
Źródło:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2018, 21; 181-192
1733-0335
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Main currents in views on the reorganisation of the apparatus of executive power in the eighteenth-century Polish-Lithuanian Commonwealth
Zasadnicze nurty w poglądach na reorganizację aparatu władzy wykonawczej w osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej
Autorzy:: Malec, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1931242.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:: Republic of Nobles
executive power
reforms of administration
administrative Thought
Rzeczpospolita szlachecka
władza wykonawcza
reformy administracji
myśl administracyjna
Opis:: In the eighteenth century, and particularly in its second half, concepts of rebuilding the state administration began to emerge in Poland, the basic structure of which dates back to the times of the estate monarchy and did not meet the needs of the modern state of the Age of Enlightenment, and at the same time differed substantially from the solutions functioning in the absolute monarchies neighbouring Poland, where it was based at that time on the principles of centralism and bureaucracy. Meanwhile, in the Republic of Nobles, all offices were filled for life, without any particular emphasis on the professionalism of the candidates. In the first half of the eighteenth century, along with penetration of the idea of the Enlightenment into Poland, the seeds of modern concepts emerged, postulating a complete reform of the system of the Commonwealth. The reform programme contained in the works of the precursors of the Polish Enlightenment covered a wide range of problems, postulating the reorganization and healing of the entire apparatus of state power, sometimes also touching upon social issues. The political writing of that time, when discussing the basics of the functioning of the administration, usually emphasized the primacy of the law passed by the Sejm over executive activity. The influence of Polish political writing on the reform of the administration seems indisputable. The structure of the central authorities clearly referred to the concepts of the political thought of the time, constantly evolving towards modern forms of internal administration of the state, at the same time drawing on the achievements of European cameralist and police thought.
W XVIII stuleciu, a szczególnie w jego drugiej połowie, poczęły się w Polsce rodzić koncepcje przebudowy administracji państwowej, której zasadnicza struktura wywodziła się jeszcze z czasów monarchii stanowej i nie przystawała do potrzeb nowoczesnego państwa epoki Oświecenia, a jednocześnie odbiegała zasadniczo od rozwiązań funkcjonujących w sąsiadujących z Polską monarchiach absolutnych, gdzie oparto ją w owym czasie na zasadach centralizmu i biurokratyzmu. Tymczasem w Rzeczypospolitej szlacheckiej wszystkie urzędy były obsadzane dożywotnio, bez przywiązywania wielkiej wagi do fachowości kandydatów. Wraz z przenikaniem do Polski idei Oświecenia, ujawniać się poczęły zalążki nowoczesnych koncepcji postulujących pełną reformę ustroju Rzeczypospolitej. Program reform zawarty w dziełach prekursorów polskiego Oświecenia obejmował szeroką gamę problemów. Postulowano reorganizację i uzdrowienie całego aparatu władzy państwowej, dotykając niekiedy także zagadnień społecznych. Ówczesna publicystyka, omawiając podstawy funkcjonowania administracji, podkreślała z reguły prymat uchwalonego na sejmie prawa nad działalnością wykonawczą. Wpływ polskiej publicystyki na reformę administracji zdaje się bezsporny. Struktura władz centralnych wyraźnie nawiązywała do koncepcji głoszonych przez ówczesną myśl polityczną, ulegając stałej ewolucji w kierunku nowożytnych form zarządu wewnętrznego państwa, jednocześnie czerpiąc z dorobku europejskiej myśli kameralistycznej i policystycznej.
Źródło:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2021, XXIV, 24; 153-164
1733-0335
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: The Commonwealth of Poland-Lithuania at the time of the Noble Democracy – a Polish Anomaly?
Autorzy:: Malec, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1401318.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:: Noble Republic
political system
noble democracy
magnate oligarchy
Sejm
bureaucracy
judiciary
Rzeczpospolita szlachecka
ustrój polityczny
demokracja szlachecka
oligarchia magnacka
urzędy
sądownictwo
Opis:: The article deals with the specifi city of the noble democracy in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Contrary to the absolutism dominant in Western Europe, where the fullness of power was concentrated in the hands of the monarch, in Poland, starting from the 16th century, power passed into the hands of the noble state, and republican forms were mixed with monarchist ones (the so-called republica mixta).The Sejm becomes the highest organ of power, bringing together the full legislative power, the power of the elected monarch gets limited, the administrative structure – based on lifetime offices – is anachronistic (until the middle of the 18th century), the judiciary retains its state character and from the 16th century becomes independent of the king, which is unique compared to most of the then existing countries. The system of democracy of the nobility created at that time clearly distinguishes the Polish political system from the solutions that were dominating during the modern era. In the first half of the 18th century, this form of government becomes deformed. During the magnate oligarchy, real power passes into the hands of a small group of the richest. Poland is in the state of decline. To counteract this, reforms are being gradually introduced during the reign of Stanisław August Poniatowski, the last Polish king. However, they prove to be long overdue. The constitution passed on May 3, 1791 – the second in the world – did not last long, and the third partition of Poland meant the loss of independence for 123 years. The reasons for the fall of the Republic of Poland can be found in the external factors, in the disintegration of state institutions and the growing anarchy, but also in a specific Polish systemic anomaly, which did not withstand the confrontation with the centralized absolute monarchy of the neighbouring countries.The attempt to build in Poland a democratic state based on law turned out to be premature.
Artykuł traktuje o specyfice ustroju demokracji szlacheckiej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W przeciwieństwie do dominującego na zachodzie Europie absolutyzmu, gdzie pełnia władzy skoncentrowana była w ręku monarchy, w Polsce od XVI w. władza przechodzi w ręce stanu szlacheckiego, a formy republikańskie mieszają się z monarchistycznymi (tzw. republica mixta). Najwyższym organem władzy, skupiającym pełnię władzy ustawodawczej, staje się sejm, władza elekcyjnego monarchy jest ograniczana, struktura administracji – oparta na dożywotnich urzędach – jest anachroniczna (do poł. XVIII w.), sądownictwo zachowuje charakter stanowy i od XVI w. uniezależnia się od króla, co stanowi ewenement w porównaniu z większością ówczesnych państw. Stworzony wówczas system demokracji stanu szlacheckiego zdecydowanie wyróżnia polski model ustrojowy na tle dominujących w dobie nowożytnej rozwiązań. W pierwszej połowie XVIII w. następuje deformacja tej formy rządów. W okresie oligarchii magnackiej realna władza przechodzi w ręce nielicznej grupy najbogatszych. Polska chyli się ku upadkowi. Przeciwdziałać temu mają reformy wprowadzane stopniowo za panowania ostatniego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Są one jednak spóźnione. Uchwalona 3 maja 1791 r. konstytucja – druga na świecie – nie przetrwała długo, a trzeci rozbiór Polski oznaczał utratę niepodległości na 123 lata. Przyczyn upadku Rzeczypospolitej można upatrywać w czynnikach zewnętrznych, w rozkładzie instytucji państwowych i nasilającej się anarchii, ale także w specyficznej polskiej anomalii ustrojowej, która nie wytrzymała konfrontacji ze scentralizowaną monarchią absolutną państw ościennych. Okazało się, że próba budowania w Polsce demokratycznego państwa opartego na prawie była przedwczesna.
Źródło:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2020, 23; 99-109
1733-0335
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Samorząd miejski w Lublinie w początkach II Rzeczypospolitej
Municipal government in Lublin at the beginnings of Second Polish Republic
Autorzy:: Szewczak-Daniel, Mariola
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/965358.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:: municipal government
Second Polish Republic
Decree on municipal government
“February decree”
Lublin
samorząd miejski
II Rzeczpospolita
Dekret o samorządzie miejskim
dekret lutowy
Opis:: A decree on municipal government of 4 February 1919, generally known as the „February decree” constituted the legal foundation for organisation of the municipal government and its functioning in the first years of Second Polish Republic. It was applicable and legally binding in one hundred and fifty cities of the former Congress Poland until the socalled „uniting act” of 23 March 1933 entered into force. Apart from presenting the legal grounds of the post-war municipal government in Lublin, the article also gives an outline of political relations in the city which had an impact on mutual relationships between local government authorities nominated in the course of first free democratic elections held in February 1919.
Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania samorządu lubelskiego w pierwszych latach II Rzeczypospolitej stanowił Dekret o samorządzie miejskim z 4 lutego 1919 r., zwany dekretem lutowym, który obowiązywał w 150 miastach byłego Królestwa Kongresowego aż do czasu wejścia w życie tzw. ustawy scaleniowej z 23 marca 1933 r. Poza przedstawieniem podstaw prawnych funkcjonowania powojennego samorządu lubelskiego, w artykule został nakreślony również obraz stosunków politycznych w mieście, wpływający na wzajemne relacje między organami samorządu powołanymi w pierwszych demokratycznych wyborach, przeprowadzonych w lutym 1919 r.
Źródło:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2018, 21; 195-209
1733-0335
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Stosowanie narkoanalizy przez polski kontrwywiad w latach 30. XX wieku
The use of narcoanalysis by Polish counterinelligence in the 1930s
Autorzy:: Widacki, Jan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1931224.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:: narkoanaliza
Oddział II Sztabu Głównego WP
II Rzeczpospolita
kontrwywiad
narcoanalysis
The Second Department of the General Staff
The Second Republic of Poland
counterintelligence
Opis:: Idea wykorzystania narkoanalizy dla celów śledczych zrodziła się wkrótce po tym, jak chirurdzy zaczęli stosować narkozę do usypiania pacjentów przed operacją. Prawdopodobnie pierwsza propozycja przesłuchania pacjenta pod narkozą, w sprawie kryminalnej, miała miejsce w USA w roku 1879, w głośniej sprawie morderstwa Benjamina Nathana. W latach 20. XX w., lekarz z Teksasu, dr Robert E. House, zaproponował wykorzystanie skopolaminy dla celów śledczych. W latach 30., w Scientific Crime Detection Laboratory (Laboratorium Naukowego Wykrywania Przestępstw) Uniwersytetu Northwestern w Chicago przeprowadzano eksperymenty ze skopolaminą, a ich rezultat uznano za „całkiem satysfakcjonujący”. Od czasu tego eksperymentu, skopolaminę nazywano „serum prawdy”. W literaturze brak dowodu na to, że przed II wojną światową jakakolwiek służba państwowa na świecie stosowała narkoanalizę w celach kontrwywiadowczych. Tak więc stosowanie przez Oddział II Sztabu Głównego WP, począwszy od 1935 r., narkoanalizy przy przesłuchiwaniu osób podejrzanych o szpiegostwo, było pionierskie w skali światowej. Oddział II od 1935 r. stosował przy przesłuchiwaniu nieprzyznających się do winy osób podejrzewanych o szpiegostwo „zastrzyki osłabiające wolę”. Pionierem tej metody był kpt. dr Ludwik Krzewiński. Początkowo w zastrzykach tych podawano morfinę w kompozycji z pilokarpiną, następnie stosowano już skopolaminę wytwarzaną w laboratorium Oddziału II, gdzie uzyskiwano ją z nasion lulka czarnego. Faktu stosowania narkoanalizy nie ujawniano sądom, jej wyników nie traktowano jako dowodów, a jedyne wykorzystywano w celach operacyjnych.
The initial idea to use narcoanalysis for investigation purposes originated soon after surgeons began using narcosis (sedation) to induce sleep before surgery. Perhaps the first suggestion to interrogate a patient under narcosis in a criminal case occurred in the case of murder of Benjamin Nathan in New York in 1879. In the 1920s, Dr Robert E. House, a physician from Texas, suggested to use scopolamine in criminal investigations. In the 1930s, the Scientific Crime Detection Laboratory at Northwestern University in Chicago experimented with scopolamine, and considered the results „fairly satisfactory”. At that time, Calvin Goddard was the first to call scopolamine the „truth serum”. There is no proof in literature that any state services in the world routinely used narcoanalysis before the Second World War. Therefore, there are fair grounds to believe that its routine use by the Polish counterintelligence while interrogating people suspected of espionage in the 1930s was among the first such cases in the world. Beginning with 1935, the Second Department of the General Staff of the Polish Armed Forces used „injections weakening the will” of the interrogated: first morphine combined with pilocarpine, and later – scopolamine. The head of the Polish project to use narcoanalysis for „weakening the will” was Cpt. Ludwik Krzewiński M.D. The fact of using narcoanalysis was not disclosed to the courts, its results were not treated as an evidence, and were only used for operational purposes.
Źródło:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2021, XXIV, 24; 13-30
1733-0335
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Specyfika zawierania małżeństw przez funkcjonariuszy służb mundurowych w dwudziestoleciu międzywojennym
The specificity of entering into marriages by officers of uniformed services in the interwar period
Autorzy:: Mazurek-Płecha, Irmina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/965381.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:: marriage
marriage law
Second Polish Republic
the interwar period
officers
uniformed services
permission
małżeństwo
prawo małżeńskie
II Rzeczpospolita
dwudziestolecie międzywojenne
funkcjonariusze
służby mundurowe
zezwolenie
Opis:: The provisions regulating entering into marriages by officers of uniformed services concerned all officers of a given formation and were valid throughout the entire territory of the Second Polish Republic, regardless of the form and the provisions of individual districts. Entering into the valid marriage by a uniformed service officer in the interwar period followed the exclusion of objectives, keeping the deadlines and the form provided for by the regulations in force in the given district, as well as aft er prior authorization. The officers of the uniformed services were required to obtain the appropriate permission in order to enter into marriage. This obligation arose at the commencement of service, failure to comply with it resulted in the imposition of procedural penalties provided for in the regulations. The legislator specified in detail the predispositions of applicants and spouse candidates, as well as matters related to issuing permissions, deadlines for submitting applications, timeframes for handling cases, jurisdiction of the authorities, the consequences of exceeding deadlines and the appeal procedure.
Przepisy regulujące zawieranie małżeństw przez funkcjonariuszy służb mundurowych dotyczyły ogółu funkcjonariuszy danej formacji i posiadały moc obowiązującą na całym obszarze II Rzeczpospolitej, niezależnie od formy zawarcia oraz przepisów poszczególnych dzielnic. Zawarcie ważnego związku małżeńskiego przez funkcjonariusza służby mundurowej w dwudziestoleciu międzywojennym następowało po wykluczeniu przeszkód, po uzyskaniu zezwolenia oraz przy zachowaniu terminów oraz formy przewidzianej przez przepisy obowiązujące w danej dzielnicy. Funkcjonariusze służb mundurowych w celu zawarcia związku małżeńskiego zobowiązani zostali do uzyskania odpowiedniego zezwolenia. Obowiązek ten powstawał w momencie rozpoczęcia służby, niezastosowanie się do niego skutkowało nałożeniem kar porządkowych, przewidzianych w przepisach. Ustawodawca szczegółowo określił predyspozycje wnioskodawców oraz kandydatów na małżonków, jak również kwestie dotyczące wydawania zezwoleń, terminów składania wniosków, ramy czasowe załatwiania spraw, właściwość organów, skutki przekroczenia terminów oraz procedurę odwoławczą.
Źródło:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2019, 22; 229-246
1733-0335
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Kwestia zaopatrzenia inwalidów wojennych z byłej Ukraińskiej Republiki Ludowej w II Rzeczpospolitej w latach 1921–1927
Autorzy:: Święch, Wojciech
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1401321.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:: wojna polsko-bolszewicka
II Rzeczpospolita
Ukraińska Republika Ludowa
ukraińscy inwalidzi wojenni
Polish-Soviet war
Second Polish Republic
the Ukrainian People’s Republic
Ukrainian war invalids
Opis:: Głównym celem artykułu jest analiza problematyki dotyczącej zaopatrzenia inwalidów wojennych z byłej Ukraińskiej Republiki Ludowej (URL), którzy walczyli u boku Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu działań wojennych wraz z innymi żołnierzami URL zostali oni internowani w Polsce. Po likwidacji obozów internowania w 1924 r. znaleźli się w trudnej sytuacji. Jednak dopiero w 1927 r. zrównano ich w prawach z polskimi inwalidami wojennymi. Niniejszy artykuł ukazuje proces legislacyjny, który doprowadził do wydania rozporządzenia w tej sprawie. Ukazuje również motywy, jakimi kierowały się polskie władze.
The main purpose of the article is to analyze the issues regarding the supply of war invalids from the former Ukrainian People’s Republic who fought alongside the Polish Army in the Polish-Soviet war. Aft er the end of hostilities, they were interned in Poland along with other soldiers of the Ukrainian People’s Republic. After the liquidation of internment camps in 1924, they found themselves in a diffi cult situation. However, it wasn’t until 1927 that they were equated with Polish war invalids. This article shows the legislative process that led to the issue of a regulation on this matter. It also shows the motives of the Polish authorities.
Źródło:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2020, 23; 55-69
1733-0335
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: II Rzeczpospolita wobec ordynacji rodowych w byłym zaborze pruskim (województwa poznańskie i pomorskie)
Second Polish Republic towards the familial fideicommissa (ordynacje rodowe) in former Prussian partition (Poznańskie and Pomorskie Voivodships)
Autorzy:: Naworski, Zbigniew
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/40036310.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:: ordynacje rodowe
II Rzeczpospolita
były zabór pruski
ordynacja Ostromecko
ordynacja Jarocińska
Second Polish Republic
former Prussian territories
Ostromecko fideicommissum
Jarocin fideicommissum
familial fideicommissa
Opis:: Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza – wstępna, omawia status prawny ordynacji rodowych istniejących na terenie Rzeczypospolitej w momencie odzyskania niepodległości, a następnie działania władz zmierzające do ich likwidacji w powiązaniu z palącą w tym okresie kwestią agrarną i reformą rolną. Przedstawione zostały kolejne akty prawne dotyczące omawianej problematyki, przede wszystkim ustawa w przedmiocie dóbr donacyjnych oraz ustawy o reformie rolnej. W części drugiej zawarto analizę aktów prawnych związanych z likwidacją ordynacji rodowych w byłym zaborze pruskim (bez Śląska) – zarówno polskich aktów wewnętrznych, jak i układów polsko-niemieckich. Część trzecia przedstawia dzieje kilku ordynacji na tym terenie od początku istnienia państwa polskiego aż po ich likwidację. Krótko zaprezentowane zostały zlikwidowane jeszcze w II Rzeczypospolitej: Księstwo Krotoszyńskie książąt Thurn und Taxis oraz majorat smogulecki Hutten-Czapskich. Bardziej szczegółowo omówione zostały zlikwidowane już po II wojnie światowej ordynacje Ostromecko Alvenslebenów i Jarocińska książąt Radolińskich.
An article consists of three parts. The first – the introductory one, describes the legal status of familial fideicommissa, existing in territories of the Second Polish Republic when regaining independence. It focuses on authorities’ activity to liquidate fideicommissa concerning urgent agricultural issues and land reform. Subsequent legislative acts on those problems, primarily the act on so-called donation estates and act on land reform are presented. The second part consist of an analysis of legislative acts on liquidating familial fideicommissa in former Prussian territories (without Silesia) – both Polish internal legislation and agreements between Poland and Germany. The third part presents a history of a few fideicommissa in those territories from 1918 to the time of their liquidation. Abolished even before Second World War fideicommissa on the Krotoszyn estate (so-called ‘Duchy of Krotoszyn’) of Thurn und Taxis princely family and the Smogulec estate of Hutten-Czapscy family, were shortly presented. More details were given on fideicommissa liquidated after the Second World War: on the Ostromecko estate of the Alvensleben family and the Jarocin estate of the princely Radolińscy family.
Źródło:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2023, XXVI, 26; 187-208
1733-0335
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Concepts of local government in the Polish constitutions of the interwar period (1918–1939)
Koncepcje samorządu terytorialnego w polskich konstytucjach dwudziestolecia międzywojennego (1918–1939)
Autorzy:: Cichoń, Paweł
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2189309.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:: local government
Second Polish Republic
the March Constitution 1921
the April Constitution 1935
samorząd terytorialny
II Rzeczpospolita
konstytucja marcowa 1921 r.
konstytucja kwietniowa 1935 r.
Opis:: The article outlines concepts of local government based on the provisions of the Constitution of the Republic of Poland of 17 March 1921 (the March Constitution) and the Constitutional Act of 23 April 1935 (the April Constitution). In the first place, the assumptions of the March Constitution concerning the political system in relation to local government are presented, and then its influence on the formation of this local government in the Second Polish Republic is shown. The author outlines challenges and difficulties accompanying the attempts to adopt statutes on local government in line with the spirit of the March Constitution and outlines the legal basis for the organisation and activity of local government in Poland during the interwar period (1918–1939). Attention is also drawn to the changes in the approach of those in power to the role of local government which followed the May Coup in 1926 and were introduced in the Act of 23 March 1933 on the Partial Change of the Local Government System. The author also presents the legal position of local government in the April Constitution and indicates the ideas that underlay the creation of constitutional concepts of local government and how they were externalised in the specific political conditions. The article also provides a comparative analysis of the concept of local government resulting from the Constitutions mentioned above.
Artykuł przedstawia w ogólnym zarysie koncepcje samorządu terytorialnego oparte na przepisach Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 17 marca 1921 r. (konstytucji marcowej) oraz Ustawy konstytucyjnej z 23 kwietnia 1935 r. (konstytucji kwietniowej). W pierwszej kolejności przedstawiono założenia ustrojowe konstytucji marcowej odnoszące się do samorządu terytorialnego, a następnie ukazano jej wpływ na kształtowanie się tego samorządu w II RP. Opisano wyzwania i trudności towarzyszące próbom uchwalenia ustaw samorządowych zgodnych z duchem konstytucji marcowej. Wskazano na podstawy prawne organizacji i działalności samorządu terytorialnego w Polsce w dwudziestoleciu międzywojennym (1918–1939). Zwrócono również uwagę na zmiany w podejściu rządzących do roli samorządu terytorialnego, które nastąpiły po zamachu majowym w 1926 r. i zostały wprowadzone w ustawie z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego. Następnie przedstawiono pozycję prawną samorządu terytorialnego w konstytucji kwietniowej. Wskazano też idee, które legły u podstaw tworzenia konstytucyjnych koncepcji samorządu terytorialnego i to, w jaki sposób zostały uzewnętrznione w konkretnych warunkach politycznych. W artykule dokonano także analizy porównawczej koncepcji samorządu terytorialnego wynikających z ww. konstytucji.
Źródło:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2022, XXV, 25; 139-158
1733-0335
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Ryzyko wojenne w polityce polskich zakładów ubezpieczeniowych przed II wojną światową
The risk of war in the policy of Polish insurance companies before the Second World War
Autorzy:: Bednaruk, Waldemar
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/965364.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:: insurance market
Polish lands under partitions
obligatory fire insurance
life insurance
Second Polish Republic
rynek ubezpieczeń
ziemie polskie pod zaborami
obowiązkowe ubezpieczenia od ognia
ubezpieczenia na życie
II Rzeczpospolita
Opis:: Attempts to capture the risk of war into a statistical framework, so that we can determine the scale and probability of possible occurrences, could be faced with enormous difficulties. They were so great that in the case of compulsory insurance against fire, the liability for damages to the plant was excluded for losses incurred as a result of hostilities. Wherever such exclusions were not made, the scale of damage could lead to insurer insolvency. Leading life insurance departments were struggling with no less problems. They had to determine whether and to what extent the belaying should also apply to persons killed as a result of hostilities.
Próby ujęcia ryzyka wojennego w ramy statystyczne, tak by można było określić skalę i prawdopodobieństwo wystąpienia ewentualnych zdarzeń, napotykały ogromne trudności. Były one tak wielkie, iż w przypadku obowiązkowych ubezpieczeń od ognia wyłączano odpowiedzialność odszkodowawczą zakładu za straty poniesione w wyniku działań wojennych. Tam zaś, gdzie nie dokonano takich wyłączeń, skala zniszczeń mogła doprowadzić do niewypłacalności ubezpieczyciela. Z nie mniejszymi problemami borykały się towarzystwa prowadzące działy ubezpieczeń na życie, które musiały określić, czy i w jakim zakresie asekuracja powinna dotyczyć również osób poległych w wyniku działań wojennych.
Źródło:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2018, 21; 227-237
1733-0335
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Idea i kształt zinstytucjonalizowania ochrony lokatorów w systemie prawa polskiego (1918–1939)
The idea and shape of institutionalizing the protection of tenants in the system of Polish law (1918–1939)
Autorzy:: Kaźmierczyk, Aneta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2189387.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:: ochrona lokatorow
ochrona wynajmujących lokale
eksmisja z lokalu
okres międzywojenny
instytucjonalizacja ochrony lokatorów
II Rzeczpospolita
protection of tenants
protection of landlords
eviction from premises
interwar period
institutional protection of tenants
Second Polish Republic
Opis:: Ochrona lokatorów została zinstytucjonalizowana w polskim systemie prawa w okresie międzywojennym. Analiza celów i kształtu regulacji wprowadzonych w ustawach z 1920 i 1924 r. prowadzi do wniosku, że na przestrzeni lat regulacje kształtujące ochronę lokatorów uległy modyfikacji nie tylko w warstwie merytorycznej, ale i aksjologicznej. Regulacje wprowadzone w okresie międzywojennym miały równoważyć prawa najemców i wynajmujących. Wprowadzone instytucje znajdowały zastosowanie nie tylko do najemców lokali mieszkalnych, ale też użytkowych. Odpowiedni kształt regulacji i zakres ich zastosowania przyczynić się miały zarówno do ochrony mieszkalnictwa, jak i rozwoju gospodarki, chroniąc inwestorów na rynku budownictwa oraz konsumentów. Istotne jest także, że wprowadzone regulacje z założenia miały mieć charakter przejściowy i obowiązywać jedynie na czas sytuacji kryzysowej spowodowanej zniszczeniami I wojny światowej.
Protection of tenants was institutionalized in the Polish legal system in the interwar period. The analysis of the objectives and shape of the regulations introduced in the Act of 1920 and then of 1924 leads to the conclusion that over the years the regulations shaping the protection of tenants have been modified not only in terms of their content but also in the axiological aspect. The regulations introduced in the interwar period were to balance the rights of tenants and landlords. The introduced institutions were applied not only to tenants of residential but also commercial premises. The appropriate shape of the regulations and the scope of their application were to contribute to the protection of housing, but also to the development of the economy, protecting investors in the construction market and consumers. It is also important that the introduced regulations were supposed to be of a temporary nature, and they were to be in force only for the duration of a crisis situation caused by the devastation of World War I.
Źródło:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2022, XXV, 25; 227-245
1733-0335
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Najszybsze wybory w najnowszej historii Polski. Zmiana ordynacji pomiędzy dwiema turami głosowania w czerwcu 1989 roku
The quickest elections in the contemporary history of Poland: Change of the electoral law between two rounds of the elections in June 1989
Autorzy:: Rakowski, Maciej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/533092.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:: electoral law
constitutional changes in 1989
June elections
change of electoral law during elections
Polish People’s Republic
ordynacja wyborcza
przemiany ustrojowe 1989 r.
wybory czerwcowe
zmiana ordynacji w trakcie wyborów
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Opis:: Half-democratic parliamentary elections held in Poland in June 1989 revealed a gap in the election act of April 7, 1989. Only two candidates who ran on the national list were elected deputies, and 33 seats became vacant. In the electoral law there was no answer what to do in such situation. The representatives of the communist authorities and the democratic opposition found the compromise and the electoral law was changed between the first and the second round of elections. The author describes, how the decree and the resolution issued by the Council of the State on June 12, were prepared, presents their regulations and the serious doubts about their legality. The amendments to the election act created 33 new seats which were reserved for the government candidates, and there were only five days between promulgation of the new law and the day of the second round of the elections, so that situation was indeed extraordinary.
Podczas półdemokratycznych wyborów parlamentarnych przeprowadzonych w czerwcu 1989 r. ujawniła się oczywista wada ordynacji wyborczej z 7 kwietnia 1989 r. Spośród 35 kandydatów z krajowej listy wyborczej tylko dwóch zostało wybranych na posłów na Sejm. Ordynacja nie określała natomiast sposobu obsadzenia pozostałych mandatów. Doszło wówczas do porozumienia pomiędzy przedstawicielami władzy i opozycji, w wyniku którego znowelizowano prawo wyborcze pomiędzy pierwszą a drugą turą głosowania. Autor przedstawia okoliczności wydania dekretu oraz uchwały Rady Państwa z 12 czerwca 1989 r., treść ich przepisów oraz wątpliwości co do ich legalności. Wyjątkowość przeprowadzonej zmiany prawa wyborczego polegała na tym, że pomiędzy pierwszą a drugą turą głosowania utworzono 33 nowe mandaty, zaś między ogłoszeniem zmian w ordynacji wyborczej a dniem głosowania minęło zaledwie pięć dni.
Źródło:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2019, 22; 333-349
1733-0335
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Czy Łukasz Opaliński młodszy był regalistą? Filozofia ustroju państwa i postawa wobec liberum veto marszałka nadwornego koronnego
Was Łukasz Opaliński jr a monarchist? The Court Marshal of the Crown’s philosophy of the system of the state and attitude towards liberum veto
Autorzy:: Dankowski, Zbigniew Michał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/533293.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:: Opaliński
Commonwealth of Poland–Lithuania
17th century
“golden liberty”
state philosophy
Court Marshal of the Crown
Wielkopolska
monarchists
liberum veto
Rzeczpospolita Obojga Narodów
XVII w.
„złota wolność”
filozofia państwa
marszałek nadworny koronny
monarchiści
Opis:: Łukasz Opaliński, known as younger, represented one of the most powerful magnate clans in Wielkopolska and Poland in the 17th century. Holding a high senatorial office, that of the Court Marshal of the Crown – he made himself known as a writer and philosopher of the political system, and also as a superb politician. Older historiographic works perceived him as a monarchist and adherent of the successive courts. These were only the studies by Władysław Czapliński that portrayed him as a politician who was an apologist of the political system of the Commonwealth of Poland–Lithuania. In fact, Opaliński was a political maverick, and his views – expressed both in his writings and political actions – resulted from the correlation of an attitude of an enlightened magnate of mid-17th century, caring mostly about the interest of his clan, and further – that of the state, certainly proud of the political system of his country, yet perceiving also its erosion. Opaliński’s works in philosophy of state, notably Rozmowa plebana z ziemianinem, Obrona Polski, and Coś nowego?, prove the broad horizon of his thoughts. The dignitary’s concepts are innovative, and more importantly in no way unrealistic. The magnate found the system of the Commonwealth the standard, and considered the “golden liberty” of nobility the most perfect social system, in which he was seconded by other writers of the time. Yet, Opaliński was aware of the shortcomings resulting from the accruing “exorbitancy”, and especially from the anarchisation of the Polish parliamentary movement. He perceived the existence of liberum veto as a necessity, however proper, yet was afraid that inappropriate people could exploit it, hence he postulated its use only in matters of state importance.
Łukasz Opaliński zwany młodszym reprezentował jeden z najmożniejszych rodów magnackich w Wielkopolsce i całej Rzeczpospolitej w XVII w. Piastując wysoki urząd senatorski – marszałka nadwornego koronnego, dał się przede wszystkim poznać jako publicysta i filozof ustroju, a także nieprzeciętny polityk. Starsza historiografia widziała w nim regalistę i poplecznika kolejnych dworów. Dopiero studia Władysława Czaplińskiego ukazują go jako polityka będącego apologetą ustroju państwa polsko-litewskiego. W rzeczywistości Opaliński był politycznym lawirantem, zaś jego poglądy wyrażane zarówno w publicystyce, jak i w działaniach politycznych były korelacją postawy oświeconego magnata połowy XVII w. dbającego głównie o interes swojego rodu, w dalszej kolejności państwa, na pewno dumnego z ustroju Rzeczpospolitej, ale dostrzegającego jego wynaturzenia. Dzieła Opalińskiego z zakresu filozofii państwa, takie jak Rozmowa plebana z ziemianinem, Obrona Polski, czy Coś nowego?, wykazują szerokie horyzonty w myśli marszałka nadwornego i jego nieprzeciętne zdolności publicystyczne. Pomysły, jakie wykazuje Opaliński w swoich pracach, są nowatorskie, a co najważniejsze realne, nie oderwane od istniejącej rzeczywistości. Ustrój Rzeczpospolitej był dla magnata wielkopolskiego wzorem. „Złotą wolność” szlachecką uważał za najdoskonalszy ustrój społeczny, w czym wtórowali mu inni publicyści epoki. Opaliński był jednak świadomy niedomagań wynikających z nawarstwiających się „egzorbitancji”, a w szczególności z anarchizacji polskiego parlamentaryzmu. Instytucję liberum veto odbierał jako słuszną konieczność, natomiast obawiał się jego korzystania przez nieodpowiednie osoby, stąd postulował stosowania jej wyłącznie do spraw wagi państwowej.
Źródło:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2014, 17; 37-47
1733-0335
Pojawia się w:: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "„Rzeczpospolita”" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język