- Tytuł:
-
Problem możliwości limitowania wzrostu gospodarczego i rozwoju naukowo-technicznego w socjalizmie
The Possibility of Limiting Economic Growth and Scientific−Technological Development in Socialism - Autorzy:
- Woźniak, T.
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2137316.pdf
- Data publikacji:
- 2007
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
- Tematy:
-
socialism
capitalism
possibilities to limit economic growth and scientific−technological development
socjalizm
kapitalizm
limitowanie wzrostu gospodarczego i rozwoju naukowo-technicznego - Opis:
-
A fast devastation of natural environment, wasteful exploitation of natural resources and accumulation of technological dangers is now taking place on the global scale. It seems to be impossible to counter-act these processes without executing a controlled slow down of economic growth and scientific-technological development. In this article the author examines the possibilities to limit growth in socialism - defined as a system where private property plays small role and economy is directed mainly with the use of command and control methods. He discusses in turn: the determinants which make deliberate slow down of economic growth in socialism unlikely; the difficulties of central coordination of economy in the condition of limited growth; and factors which support the politics of near zero growth in socialism. He also compares socialism with capitalism and proposes that policy of near zero growth is somewhat more probable in the first of these social orders. In the last section of this article he argues that a return of socialism is a real eventuality: 1. Accumulation of civilizational dangers pushes the state to expand which in turn makes the control of many spheres of social life more and more tightly. 2. Capitalism is destabilized by the fast growth of social inequalities on the global scale, especially in rich countries. 3. Foreign debt of United States is huge and it is still growing which makes the breakdown of its economy (and consequently a world-wide slump) more and more probable. Realisation of this scenario would lead to serious de-legitimisation of capitalism. It is hard to guess whether socialism can return before the devastation of natural environment, exploitation of natural resources and mounting technological dangers make it impossible. It is now probable, that soon we can expect the emergence of social order that will be in many ways similar to that which existed before the era of industrialisation.
Postępuje obecnie w skali globu szybka dewastacja środowiska naturalnego, rabunkowa eksploatacja zasobów naturalnych i narastanie zagrożeń technologicznych. Przeciwdziałanie tym procesom nie wydaje się możliwe bez kontrolowanego hamowania wzrostu gospodarczego i rozwoju naukowo-technicznego. W niniejszym artykule analizuję problem możliwości limitowania wzrostu w socjalizmie, rozumianym jako system, w którym własność prywatna pełni niewielką rolę i gospodarka sterowana jest głównie w sposób nakazowo-rozdzielczy. Omawiam kolejno czynniki niesprzyjające hamowaniu wzrostu w socjalizmie, znaczenie trudności z centralną koordynacją gospodarki w tym systemie w obliczu granic wzrostu oraz kwestię okoliczności sprzyjających limitowaniu wzrostu w tym rodzaju ładu społecznego. Dokonuję też zestawienia czynników sprzyjających i niesprzyjających kontrolowanemu hamowaniu wzrostu w socjalizmie i kapitalizmie, stwierdzając, że prowadzenie takiej polityki w pierwszym z tych systemów zdaje się bardziej realne. W ostatnim paragrafie artykułu uzasadniam tezę mówiącą, że można przedstawić silne argumenty przemawiające na rzecz tezy, że powrót socjalizmu jest realny: a) narastanie zagrożeń cywilizacyjnych popycha państwo do ekspansji; b) kapitalizm jest destabilizowany przez narastanie nierówności w skali globalnej, a zwłaszcza w krajach bogatych; c) coraz bardziej prawdopodobne staje się załamanie gospodarcze Stanów Zjednoczonych (a tym samym i światowe) na skutek narastania zadłużenia zagranicznego USA; co spowodowałoby delegitymizację kapitalizmu. Wielką niewiadomą jest to, czy socjalizm zdąży zastąpić kapitalizm. Wyczerpanie zasobów naturalnych, dewastacja środowiska naturalnego i narastanie zagrożeń technologicznych postępują tak szybko, że być może już za kilka dziesięcioleci nie będzie można utrzymać względnie rozbudowanego systemu przemysłowego, będącego warunkiem istnienia socjalizmu i dojdzie do powstania jakichś form ładu społecznego zbliżonych do przedindustrialnych. - Źródło:
-
Studia Socjologiczne; 2007, 1(184); 75-106
0039-3371 - Pojawia się w:
- Studia Socjologiczne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł