- Tytuł:
-
Dziecko i dzieciństwo w świetle wybranych źródeł narracyjnych (do XIV w.)
Child and childhood in the light of selected narrative sources (until the end of the 14th century) - Autorzy:
- Teterycz‑Puzio, Agnieszka
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/558807.pdf
- Data publikacji:
- 2011
- Wydawca:
- Gdańskie Seminarium Duchowne
- Tematy:
-
XI‑XIV w.
choroby dzieci
dziecko
dzieciństwo
kroniki średniowieczne
opieka nad dzieckiem
troska o dziecko
żywoty świętych
11th‑14th centuries
child
child care
childhood
childhood diseases
concern for a child
lives of the saints
mediaeval chronicles - Opis:
-
Odkrycie dzieciństwa przypisuje się epokom późniejszym w stosunku do średniowiecza. Jednak tematyka związana z dzieciństwem nie jest obca źródłom średniowiecznym. Najwięcej informacji w wybranych źródłach z XI–XIV w. (głównie kronikach i żywotach świętych) odnoszących się do dzieciństwa dotyczy tego okresu w życiu władców i świętych. W średniowieczu okres dzieciństwa w życiu człowieka niósł ze sobą wiele niebezpieczeństw, np. masową umieralność noworodków i niemowląt, bardzo dużą umieralność dzieci, o czym wspominają żywoty świętych, często opisując przypadki zachorowań dzieci, wyleczonych za wstawiennictwem świętego. Dziecku – następcy tronu zagrażali też dorośli pretendenci do objęcia władzy. W średniowieczu zatem czekano na szybkie zakończenie tego okresu w życiu człowieka. Zaś władca‑dziecko zwykle jest wychwalany przez kronikarzy przez przywołanie cech właściwych dorosłym.
Nieposiadanie potomstwa stanowiło powód do zmartwień głównie z powodu braku następcy, ale źródła wspominają też o wstydzie z powodu bezdzietności. Są też wzmianki dotyczące leczenia niepłodności. W kronikach i żywotach świętych znajdujemy także opisy zachowań będących przejawami troski rodzicielskiej i czułych postaw wobec dziecka.
„Lata sprawne” w średniowieczu osiągano najczęściej w wieku 12‒14 lat. Źródła prezentują obyczaje związane z przekraczaniem przez dziecko pewnych etapów życia, np. postrzyżyny. Sporo uwagi źródła poświęcają zagadnieniom dotyczącym opieki nad księciem dzieckiem, którą mogła sprawować matka, krewni lub przedstawiciele możnowładztwa.
W kronikach i żywotach świętych znajdujemy dużo informacji odnoszących się do sposobów kształcenia dzieci, dowiadujemy się o opiekunach i wychowawcach władców, też o staraniach w celu zapewnienia dostatniej przyszłości dzieciom, spotykamy także np. wzmianki o dziecięcych zabawkach. W świetle źródeł widzimy, że w średniowieczu opiekowano się dziećmi i troszczono o nie.
Although discovery of childhood is usually ascribed to periods following the Middle Ages, subjects related to this stage of life appear in mediaeval sources. Most of information regarding childhood in the selected sources from 11th‑14th centuries (mainly chronicles and hagiography) refer to the childhood of rulers or saints. This period in human life involves many dangers, such as extremely high mortality rate of newborn babies and infants, as well as very high mortality of children in general. References to these subjects can be found in hagiography, describing cases of children being miraculously cured be the saint’s intercession. A child – heir to the throne was also in danger from the grown up pretenders to power. Sometimes children are represented as a burden, particularly in the time of war. Lack of progeny poses a problem mainly because of want of heir, but sources (e.g. Master Wincenty) describe shame caused by childlessness. Treatments for infertility are also mentioned, for instance in the case of the Duke of Sieradz Leszek the Black and his wife Gryfina. Chronicles and hagiography give examples of parental concern and affection towards children. In the Middle Ages children came of age between 12th and 14th year. There are records of transition rites to mark that moment, such as ceremonial hair‑cutting practiced by the Slavs. Sources discuss at length matters of custody of a child‑prince that could be entrusted to his mother (e.g. Helena, Grzymisława), other family members or representatives of nobility. Chronicles and hagiography include ample information regarding education of children (e.g. in case of saints – seven liberal arts), as well as their tutors and guardians. Great care was taken to provide for children’s affluent future. When praising a child‑ruler, chroniclers attribute qualities of an adult to him. Characteristics and behaviour assigned to childhood in modern times are also present in mediaeval sources, even though the singularity of this period in life was not thoroughly appreciated at that epoch. Though childhood was expected to end as soon as possible (because of the above mentioned dangers it entailed), children were by no means neglected. - Źródło:
-
Studia Gdańskie; 2011, 28; 257-276
0137-4338 - Pojawia się w:
- Studia Gdańskie
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł