Temat: białoruska - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: "We mgle" Wasila Bykawa: trzy tezy gramatyki intrygi narracyjnej powieści
Autorzy:: Жук, Ігар
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/624968.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Bykov
narrative intrigue
prose
Belarusian literature
text, plot
fiction
Bykau
Bykow
intryga narracyjna
proza
literatura białoruska
proza, literatura białoruska
Opis:: Obviously, Vasil Bykov persistently carries out regular „escapes” in the so-called „guerrilla” prose. Haw it can be interpreted, and what aesthetic decisions are arising from consists the central issue of this article. So, the separate ways of narrative techniques of the writer’s story In the fog are considered. The special attention is given to the semantic effect of „stranger” words and system of kontrapunkts. All this is combined in a certain type of management of the artistic text, wich the author proposes to call as a grammar of narrative intrigue.
Nie ulega wątpliwości, że Wasyl Bykau konsekwentnie ucieka w stronę tzw. prozy partyzanckiej. Z czego to wynika i w jaki sposób wpływa na kształt artystyczny utworu – oto temat artykułu prezentującego, na przykładzie powieści We mgle, wybrane chwyty narracyjne pisarza (semantyczny efekt pustego wyrazu i system kontrapunktów), tworzące de facto nowy typ konstrukcji tekstu artystycznego, określanej przez autora artykułu jako gramatyka intrygi narracyjnej.
Відавочна, што Васіль Быкаў настойліва ажыццяўляе рэгулярныя “ўцёкі” у т.зв. “партызанскую” прозу. Чым тое можа быць вытлумачана, і якія эстэтычныя рашэнні з таго вынікаюць – цэнтральная праблема дадзенага артыкула. На прыкладзе аповесці “У тумане” разглядаюцца асобныя прыёмы наратыўнай тэхнікі пісьменіка. Найперш, эфект семантычны “чужога” слова і сістэмы контрапунктаў. Усё гэта аб’ядноўваецца у пэўны тып кіравання мастацкім тэкстам, што аўтар артыкула прапануе называць граматыкай наратыўнай інтрыгі.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2015, 9
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Walżyna Mort: poetka między dwoma kontynentami
Autorzy:: McMillin, Arnold
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/625018.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Vaĺžyna Mort, Belarusian poetry, American poetry, Belarusian emigration, intimacy
Walżyna Mort, poezja białoruska, poezja amerykańska, emigracja białoruska, intymność
Вальжына Морт, беларуская паэзія, амерыканская паэзія, беларуская эміграцыя, інтымнасць
Opis:: Vaĺžyna Mort is one of the most talented Belarusian poets in emigration. The aim of this article is to analyse the works of this poet written before and after her emigration to the United States. Amongst works discussed are: Factory of Tears (a bilingual edition, 2008), Collected Body (works only in English, 2011) and Epidemija ružaŭ (2017). Mort’s best poems to date include Belaruskaja mova I and Belaruskaja mova II, Rafalu Vajačaku, Fabryka slioz / Factory of Tears, Scena siaredniaviečnaj vajny (pavodlie adnajmiennaj karciny Dega, Mužčyny prychodziać jak ličby ŭ kalendary..., Na pliažach Flarydy, N’iu Jork and Uspaminy; prominent amongst her prose works are Hopniki and Ciotka Hanna; of her English-language mentioned are Photograph and A Portrait of a Mother in Fall. Mort’s exceptional talent is for use of her native language and for exceptionally vivid imagery, for unusually perceptive descriptions as well as a profoundly ironic view of the banal aspects of both Belarusian and American life: she also possesses a most touching ability to describe her family. Very open in writing about her body and human physical functions in general, she is one of the most memorable Belarusian poets living today.
Walżyna Mort jest jedną z najbardziej utalentowanych współczesnych poetek białoruskich na emigracji. Celem artykułu jest analiza poetycka utworów, które powstały zarówno przed emigracją, jak i po wyjeździe do Stanów Zjednoczonych Ameryki. Wśród przeanalizowanych książek znalazły się: Fabryka śloz (teksty białoruskie i angielskie, 2008), Collected Body (wiersze angielskie, 2011) oraz najnowsze wydanie wierszy białoruskich Epidemija ružau (2017). Omówiono najlepsze wiersze poetki w języku białoruskim oraz angielskim, m.in.: Biełaruskaja mowa I, Biełaruskaja mowa II, Rafału Wajačaku, Fabryka śloz/Factory of Tears, Scena siaredniawiečnaj wajny (pawodle adnajmiennaj karciny Dega), Mužčyny prychodziać jak ličby ŭ kalendary..., Na plažach Flarydy, Nju Jork, Uspaminy, Photograph, A Portrait of a Mother in Fall. Badaniu poddano także prozatorskie utwory Hopniki i Ciotka Anna. W artykule udowodniono, że twórczość Mort charakteryzuje się bogactwem języka, obrazowością, niezwykłą spostrzegawczością oraz ironią w opisie banalności codziennego życia zarówno na Białorusi, jak i w Ameryce. Poetka szczerze pisze o rodzinie i intymnych stronach ludzkiego życia. Niewątpliwie jest jedną z najbardziej wyrazistych i oryginalnych postaci współczesnej literatury białoruskiej.
Вальжына Морт – адна з найбольш таленавітых сучасных беларускіх паэтак на эміграцыі. Мэта данага артыкула – аналіз твораў паэткі, напісаных да і пасля яе эміграцыі ў Злучаныя Штаты. Сярод кніг, на якіх факусіруецца ўвага ў артыкуле: Фабрыка слёз (паралельныя белaрускія і англійскія тэксты, 2008), Collected Body (англамоўныя вершы, 2011) і найноўшая кніга беларускіх вершаў Эпідэмыя ружаў (2017). Разглядаюцца найлепшыя вершы паэткі на беларускай і англійскай мове, такія як: Беларуская мова І, Беларуская мова II, Рафалу Ваячаку, Фабрыка слёз / Factory of Tears, Сцэна сярэднявечнай вайны (паводле аднайменнай карціны Дэга), Мужчыны прыходзяць як лічбы ў календары..., На пляжах Фларыды, Нью Ёрк, Успаміны, Photograph, A Portrait of a Mother in Fall. Асобна аналізуюцца два празаічныя творы: Гопнікі і Цётка Анна. Аўтар артыкулу прыходзіць да высновы, што творчасць Вальжыны Морт вылучаецца багаццем мовы і маляўнічай вобразнасцю, незвычайнай назіральнасцю і вострай іроніяй у апісаннях банальнасці штодзённага жыцця як у Беларусі, так і ў Амерыцы. Паэтка шчыра піша пра сваю сям'ю і інтымныя праявы чалавечага жыцця. Яна, несумненна, з’яўляецца адной з самых каларытных і арыгінальных постацяў у сучаснай беларускай літаратуры.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2018, 12
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: #EVAlucja białoruskiej poezji protestu
Autorzy:: Rusiecka, Natalia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2081316.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: protest
modern Belarusian poetry
#evalution
motif
rotest
współczesna poezja białoruska
#evalucja
motyw
пратэст
сучасная беларуская паэзія
#evaлюцыя
матыў
Opis:: This article is dedicated to Belarusian poetry which was created in 2020 on the wave of public resistance. The analysis of the public and political sounding poems is presented against the background of a wide panorama of the cultural life of Belarus with its special feature as the creation of the such projects as: cultprotest and #evalution. Both Belarusian-language and Russian-language poems written by Belarusian authors served as material for this study. Among the writers who responded with poetic words to current events, there are representatives of the older generation (Uladzimir Nyaklyaeu, Antanina Khatenka), the middle generation (Dzmitry Strotsau, Syargei Prylutsky, Aksana Sprynchan, Tatsiana Svetashova, Volga Gronskaya), as well as very young new names in Belarusian literature (Katsyaryna Glukhouskaya (Ioffe), Artur Komorouski). The texts of the poems considered in the article come first of all from Internet resources, as well as from a few publications in the independent Belarusian press. The article focuses primarily on the motives and images that are most often used by poets in their works. Among other things, a prominent place is occupied by national colours and symbols. A feature of the protest lyrics of 2020 is also the high frequency of various “dialogues” with the classics of Belarusian literature. The white-red-white flag, the chase, anthems, quotes from Yanka Kupala’s works create a common figurative and artistic world of Belarusian protest poetry which is characteristic not only of Belarusian but also Russian-language works. Interesting stylistic poetic findings such as the reporting form or the creation of the author’s neologisms are singled out.
Artykuł został poświęcony poezji białoruskiej, powstałej w 2020 r. na fali oporu społecznego. Analizę wierszy o wydźwięku społecznym i politycznym przedstawiono na tle życia kulturalnego Białorusi, którego cechą szczególną było powstanie takich projektów, jak kultprotest i #evalucja. Materiałem do danego opracowania posłużyły zarówno białoruskojęzyczne, jak i rosyjskojęzyczne wiersze autorów białoruskich. Wśród twórców, które odreagowały poetyckim słowem na wydarzenia bieżące, są przedstawiciele starszego pokolenia (Uładzimir Niaklajeu, Antanina Chatenka), średniego (Dmitrij Strocew, Siarhiej Pryłucki, Aksana Sprynczan, Tacciana Swietaszowa, Wolha Hronskaja), a także najmłodsi, całkiem nowe nazwiska w literaturze białoruskiej (Kaciaryna Hluchouska (Ioffe), Artur Kamarouski). Teksty poddane analizie w niniejszym artykule pochodzą przede wszystkim z portali internetowych oraz nielicznych publikacji na łamach niezależnej prasy białoruskiej. W pierwszej kolejności zwraca się uwagę na najczęściej wykorzystywane przez poetów motywy, wśród których ważne miejsce zajmują symbole i barwy narodowe. Cechą charakterystyczną poezji protestacyjnej z 2020 r. jest również obecność różnego rodzaju „dialogów” z klasykami literatury białoruskiej. Flaga biało-czerwono-biała, Pogoń, hymny, cytaty z utworów Janki Kupały tworzą świat przedstawiony białoruskiej poezji oporu, właściwy dla tekstów powstałych zarówno w języku białoruskim, jak i rosyjskim. Osobno zwraca się uwagę na takie chwyty stylistyczne, jak forma reportażowa czy tworzenie neologizmów autorskich.
Артыкул прысвечаны беларускай паэзіі, якая была створана на працягу 2020 г. на хвалі грамадскага супраціву. Аналіз вершаў грамадскага і палітычнага гучання прадстаўлены на фоне шырокай панарамы культурнага жыцця Беларусі, адметнасцю якога зʼявілася стварэнне такіх праектаў, як культпратэст і #evaлюцыя. Матэрыялам для дадзенага даследавання паслужылі як беларускамоўныя, так і рускамоўныя вершы, напісаныя беларускімі аўтарамі. Сярод творцаў, якія адгукнуліся паэтычным словам на актуальныя падзеі, ёсць прадстаўнікі старэйшага пакалення (Уладзімір Някляеў, Антаніна Хатэнка), сярэдняй генерацыі (Дзмітрый Строцаў, Сяргей Прылуцкі, Аксана Спрынчан, Таццяна Светашова, Вольга Гронская), а таксама зусім маладыя, новыя імёны ў беларускай літаратуры (Кацярына Глухоўская (Іофе), Артур Камароўскі). Разгледжаныя ў артыкуле тэксты вершаў паходзяць найперш з інтэрнэт-рэсурсаў, а таксама з нешматлікіх публікацый у незалежнай беларускай прэсе. У артыкуле ўвага звяртаецца ў першую чаргу на матывы і вобразы, якія найчасцей выкарыстоўваліся паэтамі ў творах, сярод іншых заўважнае месца займаюць нацыянальныя колеры і сімвалы. Адметнасцю пратэстнай лірыкі 2020 г. зʼяўляецца таксама высокая частотнасць рознага кшталту „дыялогаў” з класікамі беларускай літаратуры. Бел-чырвона-белы сцяг, пагоня, гімны, цытаты з твораў Янкі Купалы ствараюць агульны вобразна-мастацкі свет беларускай пратэстнай паэзіі, характэрны не толькі беларуска-, але і рускамоўным творам. Асобна вылучаны цікавыя стылістычныя знаходкі паэтаў, такія як рэпартажная форма альбо стварэнне аўтарскіх неалагізмаў.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2021, 15; 225-243
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Библейское имя в составе белорусских и польских фразеологизмов
Imię biblijne w składzie frazeologizmów białoruskich i polskich
Biblical name in Belarusian and Polish idioms
Autorzy:: Olecka, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/32222644.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: anthroponym
Bible
Belarusian phraseology
Polish phraseology
appellativization
antroponim
Biblia
frazeologia białoruska
frazeologia polska
apelatywizacja
антрапонім
Біблія
беларуская фразеалогія
польская фразеалогія
апелятывацыя
Opis:: Даследчыкі біблійных антрапонімаў беларускай і польскай фразеалогіі сваю ўвагу засяроджваюць на некалькіх аспектах, між іншым, на апелятывацыі, фанетычных рысах біблійных імён, а таксама на аналізе фразеалагізмаў з такім самым антрапанімічным кампанентам у абедзвюх славянскіх мовах. Апісальны метад дае магчымасць распазнаць будову, семантыку івобразнае напаўненне фразеалагічных адзінак і, гэтым самым, дазваляе знайсці падабенствы і адрозненні паміж імі. Пры дапамозе апісальнага метада адбываецца і параўнальны аналіз фразеалагізмаў, увага звяртаецца на выяўленне фразеалагічных эквівалентаў. Аналізуецца фанетычны вобраз антрапонімаў, які можа ўплываць на ўспрыманне фразеалагізмаў і іх эквівалентаў карыстальнікамі абедзвюх моў. Важным аспектам даследавання з’яўляецца міжкультурны кантэкст. Частка фразеалагізмаў можа быць агульная для беларускай і польскай моў па прычыне хрысціянскіх каранёў і сувязяў абодвух народаў з агульнаеўрапейскай культурай. Аднак, нягледзячы на агульную крыніцу сакральнага тэксту, фразеалагізмы могуць адрознівацца паводле будовы, семантыкі, стылістычнага афармлення, паколькі кожная мова характарызуецца сваім эвалюцыйным шляхам, а кожная грамадскасць мае свае культурна-моўныя асаблівасці. Аналіз паказаў і розніцу ў колькасці фразеалагічных адзінак у сабраным беларускім і польскім моўным матэрыяле, што з’яўляецца вынікам гістарычных, грамадскіх і культурных варункаў развіцця абедзвюх моў. Заўважаныя розніцы сведчаць, што далейшыя грунтоўныя даследаванні біблійнай антрапаніміі ў галіне беларускай і польскай фразеалогіі павінны працягвацца, іх можна пашырыць і на іншыя славянскія мовы.
The article focuses on the role of biblical anthroponyms in the phraseology of both Belarusian and Polish. It delves into the characteristics of the process of appellativization and highlights the phonetic peculiarities of biblical anthroponyms and analyses phraseologisms with the same anthroponymic component in both Slavic languages. The descriptive method allows to careful study of the structure, semantics and figurative content of phraseologisms, which makes it possible to identify similarities and differences between them. The abovementioned method also includes the examination of phraseological equivalents, that is, the equivalents of phraseological expressions in both languages. In addition, attention is drawn to the phonic characteristics of anthroponyms, which can affect the perception of phraseologisms and their equivalents by users of both languages. It is also important to consider the intercultural context. Some phraseological units may be common to both languages due to the Christian roots and the links of both nations with pan-European culture. However, despite the common source of the sacred text, biblical phraseologisms can differ grammatically, semantically and stylistically, which is due to the evolution of languages and the cultural and linguistic specifics of both communities. The analysis also illustrates certain deficiencies or quantitative differences in language materials, which may be due to historical, social and cultural circumstances of both languages. The existence of these differences underscores the need for further, in-depth research on Biblical names in Belarusian and Polish phraseology, as well as the prospect of expanding research into other Slavic languages.
Prace nad rolą antroponimów biblijnych w białoruskiej i polskiej frazeologii skupiają się na wielu aspektach, w tym na procesie apelatywizacji, fonetycznych cechach imion biblijnych oraz analizie frazeologizmów z tym samym antroponimicznym komponentem w obu językach słowiańskich. Metoda opisowa umożliwia dokładne zbadanie struktury, semantyki i obrazowej treści frazeologizmów, co pozwala na identyfikację podobieństw i różnic między nimi. Metoda opisowa obejmuje również badanie ekwiwalentów frazeologicznych, czyli odpowiedników wyrażeń frazeologicznych w obu językach. Ponadto, zwraca się uwagę na foniczne cechy antroponimów, co może wpływać na percepcję frazeologizmów i ich ekwiwalentów przez użytkowników obu języków. Ważnym aspektem jest również uwzględnienie interkulturowego kontekstu. Część frazeologizmów może być wspólna dla obu języków ze względu na chrześcijańskie korzenie i związki obu narodów z ogólnoeuropejską kulturą. Jednakże, mimo wspólnego źródła tekstu sakralnego, frazeologizmy biblijne mogą różnić się gramatycznie, semantycznie i stylowo, co wynika z ewolucji języków i specyfiki kulturowo-językowej obu społeczności. Analiza ilustruje także pewne braki lub różnice ilościowe w materiałach językowych, co może być wynikiem historycznych, społecznych i kulturowych uwarunkowań obu języków. Istnienie tych różnic podkreśla potrzebę dalszych, pogłębionych badań nad biblijnymi imionami w frazeologii białoruskiej i polskiej, a także perspektywę rozszerzenia badań na inne języki słowiańskie.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2023, 17; 305-327
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: W wirze historii – człowiek na tle wydarzeń przełomowych. Obraz protestów w 2020 r. we współczesnej literaturze białoruskiej na przykładzie wybranych opowiadań z tomu „Ператрус у музэі” Alhierda Bacharewicza
In the Vortex of History – an Individual Against the Backdrop of Groundbreaking Events. The Image of Protests in 2020 in Contemporary Belarusian Literature on the Example of Selected Stories from the Volume „Ператрус у музэі” (“A Police Search in the Museum”) by Alhierd Bakharevich
Autorzy:: Drozd-Urbańska, Katarzyna Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/32228706.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Alhierd Bakharevich
contemporary Belarusian literature
protests
Belarus
Alhierd Bacharewicz
współczesna proza białoruska
protesty
Białoruś
Альгерд Бахарэвіч
сучасная беларуская літаратура
пратэст
Беларусь
Opis:: Artykuł został poświęcony protestom po sfałszowanych wyborach prezydenckich na Białorusi w 2020 r. na przykładzie zbioru opowiadań Alhierda Bacharewicza Ператрус у музэі. W centrum badań znajdują się kreacje bohaterów, a także uwikłanie jednostki w historię. Bohaterowie dzielą się na dwie grupy: zwykłych ludzi, którzy mimo odczuwanego strachu zdecydowali się uczestniczyć w demonstracjach oraz ludzi zmagających się z trudem codziennej egzystencji,którzy pomimo braku zaangażowania politycznego stają się przedmiotem zainteresowania przedstawicieli autorytarnej władzy. Wydany w 2023 r. zbiór opowiadań wprowadza do współczesnejprozy białoruskiej nowy kierunek związany z protestami. Analizowany utwór nie był dotąd przedmiotem pogłębionej refleksji literaturoznawczej. Autor artykułu operuje tradycyjną analizą porównawczą, w której nadrzędnym kryterium było pozycjonowanie względem roli katofiara. Celem artykułu jest weryfikacja hipotezy, że bohaterami społecznych protestów byli zwykli ludzie, których do działania pchnęła niezgoda na jawne pogwałcenie wolności wyboru i brak możliwości decydowania o swym losie lub bestialstwo przedstawicieli władzy. W opowiadaniach odnajdujemy bohaterów wyrażających doświadczenie zarówno jednostkowe, jak i zbiorowe. Wykreowane postacie i ich perypetie są zatem literackim zapisem wydarzeń związanych z powyborczymi protestami, jak i codzienną egzystencją. Przeprowadzona analiza dowiodła, że w obrazie protestów szczególną uwagę poświęcono człowiekowi i roli historii w jego życiu. Wykreowani bohaterowie to zwykli ludzie, przedstawiciele różnych zawodów i warstw społecznych. Nie są to jednostki, których cechy charakteru wyróżniałyby na tle społeczeństwa. To przeciętne osoby nie potrafiące dalej akceptować działań władzy. W większości pozbawione przeszłości, ta bowiem wspominana jest marginalnie. Takie ujęcie pozwala uwypuklić rolę odbywających się wydarzeńi wskazuje, że to one determinują życie człowieka.
The article is devoted to the protests after the falsified presidential elections in Belarus in 2020 on the example of a collection of stories by Alhierd Bakharevich “A Police Search in the Museum”. Particular attention is paid to the creation of heroes, as well as the entanglement of the individual in history. The characters are divided into two groups: ordinary people who, despite their fear, decided to participate in demonstrations, and people struggling with the hardships of everyday existence, who, despite their lack of political involvement, become the subject of interest of representatives of the authoritarian power. The collection of stories, published in 2023, introduces a new direction in contemporary Belarusian prose related to protests. The analyzed work has not yet been the subject of in-depth reflection in literary studies. A traditional comparative analysis was used, where the decisive criterion was the positioning in relation to the role of executioner – victim. The aim of the article is to point out that the heroes of social protests were ordinary people who were pushed into action by their disagreement over the open violation of freedom of choice and the inability to decide on their fate, or the brutality of the representatives of the authorities. In the stories, there are characters expressing both individual and collective experience. The created characters and their adventures are therefore a literary record of events related to the post-election protests and everyday existence. The analysis proved that in the image of the protests, special attention was paid to a man and the role of history in his life. The characters created are ordinary people, representatives of various professions and social classes. These are not individuals whose character traits would make them stand out from society. These are average people who are unable to accept the actions of the authorities any longer. The past is largely absent, as it is only marginally remembered. Such an approach allows us to emphasize the role of ongoing events and indicates that they determine a person’s life.
У дадзеным артыкуле абмяркоўваецца вобраз пратэстаў пасля сфальсіфікаваных прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі ў 2020 г. на прыкладзе зборніка апавяданняў Альгерда Бахарэвіча Ператрус у музэі. Апавяданьні. Асаблівая ўвага надаецца стварэнню вобразаў герояў, а таксама дэтэрмінацыі асобы гісторыяй. Героі падзяляюцца на дзве групы: звычайныя людзi, якія, нягледзячы на страх, вырашылі выйсці на дэманстрацыі, і тыя, хто жывуць клопатамі паўсядзённага жыццця, але, нягледзячы на сваю палітычную незаангажаванасць, становяцца аб’ектам цікавасці прадстаўнікоў аўтарытарнай улады. Зборнік апавяданняў, які выйшаў у 2023 годзе, уводзіць у сучасную беларускую прозу новую тэму, звязаную з пратэстамі. Згаданы твор яшчэ не стаў прадметам глыбокага літаратуразнаўчага разгляду. У артыкуле выкарыстаоўваўся традыцыйны параўнальны аналіз, дзе вырашальным крытэрыем было пазіцыянаванне ў адносінах да ролі ката-ахвяры. Мэта артыкула - адзначыць, што героямі сацыяльных пратэстаў былі звычайныя людзі, якіх падштурхнула да дзеяння нязгода з адкрытым парушэннем свабоды выбару і вырашэннем іхняга лёсу, альбо жорсткасць прадстаўнікоў ўлады. У апавяданнях мы знаходзім персанажаў, якія выказваюць як індывідуальны, так і калектыўны вопыт. Такім чынам, створаныя героі, іхнія перыпетыі - гэта літаратурны запіс падзей, звязаных з паслявыбарчымі пратэстамі і паўсядзённым жыццём. Аналіз паказаў, што ў вобразе пратэстаў асаблівая ўвага нададзена чалавеку і ролі гісторыі ў ягоным жыцці. Створаныя персанажы - звычайныя людзі, прадстаўнікі розных прафесій і сацыяльных класаў. Гэта не тыя асобы, рысы характару якіх вылучалі б іх з грамадства. Гэта звычайныя людзі, якія не могуць далей трываць дзеянняў ўлады. У асноўным героі пазбаўлены мінулага, якoe згадваецца толькі маргінальна. Гэта падкрэслівае ролю падзей, якія адбываюцца, і сведчыць пра тое, што яны вызначаюць жыццё чалавека.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2023, 17; 225-239
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Uchodźcy, żołnierze, „dipisi”. Białorusini w Europie Zachodniej w świetle korespondencji z Liavonem Rydleuskim (1946–1947). Prolegomena
Refugees, Soldiers, “DPs”. Belarusians in Western Europe in the Light of Correspondence with Liavon Rydleuski (1946–1947). Prolegomena
Autorzy:: Waszczyńska, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/32224962.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Belarusian emigration
Western Europe
France
correspondence
Liavon Rydleuski
emigracja białoruska
Europa Zachodnia
Francja
korespondencja
беларуская эміграцыя
Заходняя Еўропа
Францыя
карэспандэнцыя
Лявон Рыдлеўскі
Opis:: Artykuł poświęcony jest korespondencji jaką prowadził, w latach 1946–1947, Liavon Rydleuski - białoruski działacz emigracyjny z Białorusinami, którzy znaleźli się we Francji lub chcieli się w niej osiedlić. Głównym powodem zainteresowania listami była chęć rozpoznania ich potencjału w badaniach diaspory i jej losów. Należy zaznaczyć, że w badaniach emigracji białoruskiej nie jest to źródło nowe, ale do tej pory badacze koncentrowali uwagę przede wszystkim na korespondencji osób znanych, rozpoznawalnych. Natomiast listy, które są podstawą artykułu zostały napisane przez osoby nie zaliczające się do tej grupy. Korespondencja ta została opracowana od strony formalnej, a także z wykorzystaniem metody jaką jest analiza zawartości treści. Wykazała ona obecność dwóch głównych pól tematycznych: diaspory jako bytu społeczno-antropologicznego i politycznego, w ramach których odnaleźć można wiele wątków pomniejszych. Udowodniła, że również listy pisane przez osoby zwykłe mogą przysłużyć się badaniom diaspory białoruskiej.
The article is devoted to the correspondence conducted in 1946-1947 by Liavon Rydleuski, a Belarusian emigration activist, with Belarusians who found themselves in France or wanted to settle there. The main reason for the interest in the letters was the desire to recognise their potential in the study of the diaspora and its fate. It should be noted that this is not a new source in the study of Belarusian emigration, but until now researchers have focused primarily on the correspondence of well-known, recognisable people. In contrast, the letters that form the basis of the article were written by people who do not belong to this group. This correspondence was drawn up from the formal side, as well as using such method as content analysis. It demonstrated the presence of two main thematic fields: the diaspora as a socio-anthropological and political entity, within which many minor threads can be found. It also proved that letters written by ordinary people can also be useful for the study of Belarusian diaspora.
Артыкул прысвечаны перапісцы, якую вёў у 1946–1947 гг. Лявон Рыдлеўскі – дзеяч беларускай эміграцыі – з беларусамі, якія жылі ў Францыі ці хацелі туды пераехаць. Мэтай было вывучыць патэнцыял лістоў як крыніц для даследавання дыяспары і яе лёсаў. Трэба адзначыць, што ў даследаваннях беларускай эміграцыі гэта не новая крыніца, але дасюль даследчыкі канцэнтраваліся перадусім на карэспандэнцыі знакамітых, распазнавальных людзей. А лісты, якія сталі падставай для напісання гэтага артыкулу, напісаныя людзьмі, якія не належаць да гэтай групы. Карэспандэнцыя апрацаваная з фармальнага боку, а таксама з выкарыстаннем метаду аналізу зместу. Ён паказаў наяўнасць галоўных тэматычных палёў: дыяспары як сацыяльна-антрапалагічнага і палітычнага аб’екту, у межах чаго можна знайсці шмат змяшаных сюжэтаў. Аналіз выявіў, што лісты, якія пісалі звычайныя людзі, могуць прыдацца для даследавання беларускай дыяспары.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2023, 17; 27-44
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Place of the Works of Uladzimir Karatkievič in the Discourse on the Identity of Belarusians
Miejsce twórczości Uładzimira Karatkieviča w dyskursie o tożsamości Białorusinów
Autorzy:: Wielg, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1837719.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Karatkievič
Belarusian literature
national identity
history of Belarus
Karatkevič
literatura białoruska
tożsamość narodowa
historia Białorusi
Караткевіч
беларуская літаратура
нацыянальная самасвядомасць
гісторыя Беларусі
Opis:: The main goal of U. Karatkievič’s literary output was always to revive and reinforce the sense of national identity in Belarusians. In earlier times, there had been no writer in Belarusian literature who would devote his whole output to the history of his nation. In his works, Karatkievič described their successes and failures and showed their attempts to gain independence and form the foundations of the Belarusian national identity to his reader. In the 1950s and 1960s, it was not easy to promote and disseminate the true history of Belarus, the beauty of the Belarusian language and the Belarusian national identity in the USSR. Karatkievič was often stigmatised and punished for his activity in this respect. This paper presents the impact of the writer’s output on the formation of Belarusian national identity. Karatkievič’s struggle with the stagnation or even backwardness of the Brezhnev era clearly manifested itself in his protest and fight for respect for the Belarusian language, the history of his homeland and the protection of nature and monuments of an immaterial culture. The writer saw the inseparable unity between those apparently different problems. Caused by such factors as the deliberate distortion of historical memory, social oblivion leads to the denationalisation and blurring of national self-awareness. Manipulating the past and enforcing the oblivion of various inconvenient historical events destroys the identity of societies. This is what Uladzimir Karatkievič wanted to oppose and did oppose with his works.
Głównym celem twórczości U. Karatkeviča pozostawała zawsze próba ożywienia i wzmocnienia poczucia tożsamości narodowej Białorusinów. W literaturze białoruskiej nie było wcześniej pisarza, który całą swoja twórczość poświęcił dziejom własnego narodu. Pisarz opisywał w swoich utworach wzloty i upadki Białorusinów, pokazywał ich próby uzyskania niepodległości, kształtował w swoim czytelniku podstawy białoruskiej tożsamości narodowej. W latach 50. i 60. XX w. w ZSRR nie było łatwo promować i propagować prawdziwą historię Białorusi, piękno języka białoruskiego i białoruską tożsamość narodową. Za swoje działania w tej dziedzinie Karatkevič był często piętnowany i karany. Artykuł przedstawia wpływ twórczości pisarza na kształtowanie białoruskiej tożsamości narodowej. Zmagania Karatkieviča z zastojem, a wręcz wstecznością ery Breżniewa najwyraźniej wyczuwalne były w jego proteście i walce o szacunek dla języka białoruskiego, historii własnej ojczyzny oraz ochrony przyrody i zabytków kultury materialnej. Pisarz widział nierozerwalną jedność pomiędzy tymi na pierwszy rzut oka różniącymi się problemami. Niepamięć społeczna, której jedną z przyczyn jest celowe zaburzanie prawdy historycznej doprowadza do wynarodowienia i zatarcia narodowej samoświadomości. Manipulowanie przeszłością i przymuszanie do zapominania o różnych niewygodnych wydarzeniach historycznych unicestwia tożsamość społeczeństw. Temu właśnie przeciwstawić się chciał i przeciwstawiał się swoja twórczością Uładzimir Karatkievič.
Галоўнай мэтай творчасці У. Караткевіча заўсёды была спроба адраджэння і ўмацавання пачуцця нацыянальнай ідэнтычнасці беларусаў. У беларускай літаратуры не было раней пісьменніка, які б усю сваю творчасць прысвяціў гісторыі ўласнага народа. У сваіх творах пісьменнік апісваў узлёты і падзенні беларусаў, паказваў іх спробы атрымаць незалежнасць, фарміраваў у свайго чытача аснову беларускай нацыянальнай ідэнтычнасці. У 1950-я і 1960-я гады ў СССР было няпроста прасоўваць сапраўдную гісторыю Беларусі, прапагандаваць прыгажосць беларускай мовы і беларускую нацыянальную ідэнтычнасць. Караткевіча, які свядома дзейнічаў у гэтым накірунку, неаднаразова кляймілі і каралі. У артыкуле паказаны ўплыў творчасці пісьменніка на фарміраванне беларускай нацыянальнай ідэнтычнасці. Змаганне Караткевіча з застоем і заняпадам брэжнеўскай эпохі найбольш выразна выявілася ў яго рашучых пратэстах у абарону беларускай мовы, гісторыі Бацькаўшчыны, помнікаў прыроды і архітэктуры. Пісьменнік бычыў непарыўную сувязь паміж гэтымі, на першы погляд рознымі, праблемамі. Грамадская абыякавасць, адной з прычын якой з’яўляецца мэтанакіраванае фальшаванне гістарычнай памяці, прыводзіць да знікнення нацыянальнай самасвядомасці народа. Маніпуляцыя мінуўшчынай і прымусовае сціранне з памяці розных гістарычных падзей, невыгодных для пануючай ідэалогіі, знішчае нацыянальную ідэнтычнасць. Супраць гэтага і змагаўся сваёй творчасцю Уладзімір Караткевіч.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2020, 14; 203-214
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Аўтарскія стратэгіі ў беларускай і італьянскай жаночай паэзіі міжваеннага перыяду (Наталля Арсеннева, Яўгенія Пфляўмбаўм, Антонія Поццы)
Autorskie strategie w białoruskiej i włoskiej poezji kobiecej okresu międzywojennego (Natalla Arsienniewa, Jaugenia Pflaumbaum, Antonia Pozzi)
Authors Strategies in Belarusian and Italian Women’s Poetry of the Interwar Period (Natallia Arsiennieva, Jaughenia Pflaumbaum, Antonia Pozzi)
Autorzy:: Danilchyk, Aksana
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/32222672.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Italian poetry
authors' strategies
introspection
expressionism
Belarusian poetry
strategie autorskie
introspekcja
ekspresjonizm
poezja białoruska
poezja włoska
аўтарскія стратэгіі
інтраспекцыя
экспрэсіянізм
беларуская паэзія
італьянская паэзія
Opis:: Artykuł podejmuje problem strategii autorskich na przykładzie białoruskiej i włoskiej poezji kobiecej okresu międzywojennego, w szczególności białoruskich poetek Natalii Arsienniewej, Jewgienii Pflaumbaum i włoskiej poetki Antonii Pozzi. W ich twórczości można wyodrębnić kilka wspólnych tematów: piękno/wspaniałość, twórczości/poezji, natury i jej ścisłego związku ze stanem emocjonalnym lirycznej bohaterki, a także dystansowanie się od motywów społecznych. W artykule analizuje się, jak w tym okresie zmieniały się autorskie strategie poetek.
The article deals with the problem of the author’s strategies on the example of Belarusian and Italian women's poetry of the interwar period, in particular, Belarusian poetesses Natallia Arsiennieva, Jaughenia Pflaumbaum and Italian poetess Antonia Pozzi. There are several common themes in their works11: beauty /magnificence, creativity/ of the poetry, nature and its close connection with the emotional state of the lyrical character, as well as distancing from social motives. The article examines how the authorial strategies of poetesses changed during this period.
У артыкуле разглядаецца праблема аўтарскіх стратэгій на прыкладзе беларускай і італьянскай жаночай паэзіі міжваеннага перыяду, у прыватнасці беларускіх паэтак Наталлі Арсенневай, Яўгеніі Пфляўмбаўм і італьянскай паэткі Антоніі Поццы. У іх творчасці можна выдзеліць некалькі агульных тэмаў: красы / хараства, творчасці / паэзіі, прыроды і яе цеснай сувязі з эмацыйным станам лірычнай гераіні, а таксама дыстанцыянаванне ад сацыяльных матываў. У артыкуле даследуецца, якім чынам змяняліся аўтарскія стратэгіі паэтак на працягу дадзенага перыяду.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2022, 16; 143-157
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Polityka władz lokalnych wobec rosyjskojęzycznych towarzystw kulturalno-oświatowych na terytorium guberni białoruskich w latach 1905–1914
Autorzy:: Siarkou, Andrej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/624822.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: The Russian Empire, cultural and educational movement, intelligentsi
Imperium Rosyjskie, ziemie białoruskie, ruch społeczny, towarzystwa kulturalno-oświatowe, inteligencja białoruska
Расійская імперыя, культурна-асветніцкі рух, інтэлігенцыя
Opis:: The key points of the relations between the local authorities and the Russian-speaking cultural and educational societies in the Belarusian lands in the period of 1905–1914 are considered in this article. During its activity such organisations often engaged in cooperation with political parties, which caused a negative reaction from the authorities.Local administrations saw potential revolutionary ideas in the cultural and educational societies, and in 1905–1914 had all initiatives of Belarusian intelligentsia organisations under strict control.Such position of local authorities apparently weakened the cultural and educational movement in the territory of the Belarusian provinces.
Artykuł opowiada o kluczowych momentach relacji władz lokalnych z towarzystwami kulturalno-oświatowymi, które wybrały język rosyjski jako podstawowy w prowadzeniu swojej działalności na ziemiach białoruskich w latach 1905–1914. W trakcie swego funkcjonowania takie stowarzyszenia często angażowały się we współpracę z partiami politycznymi, co powodowało negatywną reakcję ze strony władz. Lokalna administracja widziała w towarzystwach kulturalno-oświatowych potencjalnych przewodników rewolucyjnych pomysłów i w latach 1905–1914 miała pod ścisłą kontrolą wszelkie inicjatywy stowarzyszeń białoruskiej inteligencji. Taka pozycja władz lokalnych osłabiała ruch kulturalno-oświatowy na terenie guberni białoruskich.
У артыкуле разглядаюцца ключавыя моманты адносінаў мясцовай адміністрацыі да культурна-асветніцкіх таварыстваў на беларускіх землях у 1905–1914 гадах, якія выбралі рускую мову ў якасці асноўнай для правядзення сваёй дзейнасці. У працэсе свайго функцыянавання такія таварыствы нярэдка ўступалі ў супрацоўніцтва з палітычнымі партыямі, што выклікала негатыўную рэакцыю з боку ўладаў. Мясцовая адміністрацыя разглядала культурна-асветніцкія таварыствы як патэнцыяльных распаўсюджвальнікаў рэвалюцыйных настрояў і ў перыяд 1905–1914 гадоў трымала ўсе ініцыятывы арганізацый беларускай інтэлігенцыі пад пільным кантролем. Такая пазіцыя мясцовых уладаў значна аслабляла культурна-асветніцкі рух на тэрыторыі беларускіх губерняў.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2017, 11
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Motywy i symbole biblijne w polskojęzycznej poezji Białorusi XIX wieku
Autorzy:: Bahdanowicz, Iryna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/624789.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Belarusian literature, biblical motifs, religious poetry, romanticism, Christian symbols
literatura białoruska, motywy biblijne, poezja religijna, romantyzm, symbole chrześcijańskie
беларуская літаратура, біблійныя матывы і вобразы, рэлігійная паэзія, рамантызм, хрысціянскія сімвалы
Opis:: This article is devoted to the development of spiritual poetry in Polish-language literature of Belarus in the 19th century. Focus is brought to the interpretation of biblical motifs and images in the works of T. Lada-Zablotsky, Y. Chachot, G.Puzynya and V. Syrokomlya, with reference to the influence of romanticism on these writers. The poem Iyeremia’s cry by T. Lada-Zablotsky is presented as a literary paraphrase of Psalm 137 (136 in Eastern Christian tradition). Special attention is paid to the series of religious poems by Y. Chachot from the volume Songs of the Landlord, never studied before by Belarusian researchers. His works, modelled after the Epistles of Paul, have been received as a poetic interpretation of the Commandments and Christian Virtues, which in turn brought the concept of poetic “catechism” in Y. Chachot’s oeuvre. The comparison of the Biblical motifs in the works of G. Puzynya and V. Syrokomlya proves the associative closeness of the authors, seeking original metaphors and striving to give new meanings to Christian symbols, such as the bell, the cross, the church, or the cleric. The author comes to the conclusion that the interest in psalms as a genre and the biblical symbolism contained therein increased greatly in romantic literature, especially in poetry. References to biblical motifs allowed the poets to express patriotic feelings, to sacralize them, and to emphasize the ideals of freedom. Religious poetry of the period studied served didactic purposes, taking the form of a certain “secular apostleship”. We can therefore speak of poetic Christian pedagogy, whose principles of exegesis and catechesis were based on moral examples drawnfrom national history.
W artykule podjęto temat rozwoju poezji religijnej w polskojęzycznej literaturze białoruskiej XIX w. Analizie poddano sposoby interpretacji motywów biblijnych w twórczości Tadeusza Łady- Zabłockiego, Jana Czeczota, Gabrieli Puzyniny, Władysława Syrokomli, uwzględniając przy tym swoiste oddziaływanie romantyzmu na wymienionych twórców. Tekst Łady-Załockiego Żale Jeremiasza przedstawiono jako parafrazę psalmu 137 (w tradycji wschodniochrześcijańskiej – 136). Zwrócono uwagę na cykl religijnych wierszy Czeczota z tomu Pieśni ziemianina, który dotychczas nie był przedmiotem zainteresowania białoruskich naukowców. Utwory poety wzorowane na listach apostoła Pawła odczytano jako poetycką interpretację przykazań i cnót chrześcijańskich, co pozwoliło sformułować tezę o swoistym „katechizmie” poetyckim Czeczota. Porównanie motywów biblijnych w twórczości Puzyniny i Syrokomli pokazało bliskość asocjacyjną autorów, poszukujących niebanalnych metafor i dążących do nadania nowych znaczeń symbolom chrześcijańskim, takim jak: dzwon, krzyż, kościół, kleryk. Autorka artykułu dochodzi do wniosku, że w literaturze romantycznej, zwłaszcza w poezji, wzrasta zainteresowanie psalmami jako gatunkiem oraz zapisaną w nich symboliką biblijną. Odwołania do motywów biblijnych pomagają poetom wyrażać uczucia patriotyczne, sakralizować je, eksponować ideę wolności. Poezja religijna badanego okresu pełni funkcje dydaktyczne, przybierając postać swoistego „świeckiego apostolstwa”. Można zatem mówić o poetyckiej pedagogice chrześcijańskiej, której zasady egzegezy i katechezy oparte są na wzorach zaczerpniętych z historii narodowej.
Артыкул прысвечаны спецыфіцы развіцця рэлігійнай паэзіі ў польскамоўнай літаратуры Беларусі ХІХ стагоддзя. Аналізуюцца асаблівасці інтэрпрэтацыі біблійных матываў і вобразаў ў творчасці Тадэвуша Лады-Заблоцкага, Яна Чачота, Габрыэлі Пузыні, Уладзіслава Сыракомлі, адзначаецца, што зварот да іх быў абумоўлены ўплывам рамантызму. Верш Т. Лады-Заблоцкага Жаль Ераміі даследуецца як літаратурны парафраз 137 псалма (ва ўсходнехрысціянскай традыцыі – 136). Звяртаецца ўвага на цыкл рэлігійных вершаў Я.Чачо- та са зборніка Pieśni Ziemianina, які не быў дагэтуль прадметам увагі беларускіх даследчыкаў. Творы паэта, узорам для якога былі Пасланні апостала Паўла, разглядаюцца як паэтычная інтэрпрэтацыя біблійных запаведзяў і хрысціянскіх дабрачыннасцяў, што дае падставугаварыць пра своеасаблівы паэтычны “катэхізіс” Чачота. Параўнанне біблійных матываў у творчасці Г.Пузыні і У.Сыракомлі дазволіла выявіць асацыятыўную блізкасць аўтараў нашляху новай метафарызацыі і пераасэнсавання хрысціянскіх сімвалаў, такіх як: звон, крыж, святар, храм. Робяцца высновы, што ў літаратуры рамантызму, асабліва ў паэзіі, узрастае цікавасць да паэтыкі псалмоў як жанру і да біблійнай сімволікі. Зварот да біблійных матываў і вобразаў дапамагае паэтам выявіць патрыятычныя матывы, сакралізаваць іх, актуалізаваць ідэалы свабоды і змагання за вызваленне айчыны. Рэлігійная паэзія гэтага часу выконвае дыдактычна-выхаваўчую функцыю, набывае форму своеасаблівага паэтычнага “свецкага апостальства”. Таму можна гаварыць пра паэтычную хрысціянскую педагогіку, прынцыпы экзегезы і катэхезы якой грунтуюцца на маральных прыкладах з нацыянальнай гісторыі.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2018, 12
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Маніхвэст… (1987) як літаратурна-грамадская праграма Таварыства маладых літаратараў „Тутэйшыя”
Autorzy:: Кавалёў, Сяргей
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/624793.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Belarusian literature, the Association of Young Writers, "Tuteyshyya", genres palette, innovation
literatura białoruska, Stowarzyszenie Młodych Literatów „Tutejsi”, paleta gatunkowa, nowatorstwo
беларуская літаратура, Таварыства маладых літаратараў „Тутэйшыя”, жанравая палітра, наватарства
Opis:: The article deals with the literary and social program of the Association of Young Writers “Tuteyshyya” (“Locals", 1986–1989), which played an important role in the formation of the new Belarus literature and gave the name to a whole generation of writers. The program of the Association is set in a Manihvestse Tuteyshyh (Manifest of the Locals), written by Sergei Dubovtsev at the request of Ales Beliatski and Anatoly Sys. Analyzing the legendary text, the author of the article comes to the conclusion that the prevalence of social and political ideas of the aesthetic program “Tuteyshyh” and emphasizes the collective nature of the Manifest…, the main provisions of which are reflected in the individual speeches of the Association’s participants in the Belarusian press in 1987–1989.
„Manifest…” (1987) jako program literacki i społeczny Stowarzyszenia Młodych Literatów „Tutejsi”W artykule rozpatruje się program społeczno-literacki Stowarzyszenia Młodych Literatów „Tutejsi” (1986–1989), które odegrało ważną rolę w tworzeniu nowej literatury białoruskiej oraz dało nazwę całemu pokoleniu pisarzy. Najbardziej wyraźnie i zwięźle program społeczno-literacki został przedstawiony w Manifeście Tutejszych napisanym przez Siarhieja Dubauca na prośbę Alesia Bielackiego i Anatola Sysa. Analizując legendarny tekst na podstawie egzemplarza z własnego archiwum, autor artykułu stwierdza przewagę postulatów społecznych i politycznych nad estetycznymi w programie „Tutejszych” i podkreśla zbiorowy charakter Manifestu…, którego podstawowe założenia znalazły odzwierciedlenie w indywidualnych wystąpieniach uczestników stowarzyszenia w białoruskiej prasie w latach 1987–1989.
У артыкуле разглядаецца літаратурна-грамадская праграма Таварыства маладых літаратараў “Тутэйшыя” (1986–1989), якое адыграла важную ролю ў станаўленні новай беларускай літаратуры і дало назву цэламу пісьменніцкаму пакаленню. Найбольш яскрава і лаканічна літаратурна-грамадская праграма суполкі выкладзена ў Маніхвэсце Тутэйшых, напісаным Сяргеем Дубаўцом па просьбе Алеся Бяляцкага і Анатоля Сыса. Аналізуючы легендарны тэкст паводле экзэмпляра з асабістага архіва, аўтар артыкула прыходзіць да высновы пра перавагу грамадска-палітычных ідэй над эстэтычнымі ў праграме “Тутэйшых” і падкрэслівае калектыўны характар Маніхвэсту…, асноўныя палажэнні якога знайшлі адлюстраванне ў індывідуальных выступленнях удзельнікаў суполкі ў беларускім друку ў 1987–1989 гг.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2017, 11
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Projekt "dziady" w dramaturgii Dmitrija Bogosławskiego
Autorzy:: Lappo, Irina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/625040.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: theatre, dramaturgy, new drama, direction Dziady (Forefather's Eve), Belarusian mentality
teatr, dramaturgia, nowy dramat, dziady, reżyseria, mentalność białoruska
тэатр, драматургія, новая драма, абрад „дзяды”, рэжысёр, беларускі менталітэт
Opis:: This paper focuses on the works of Dmitry Bogoslavsky – a Belarusian playwright who writes in Russian. Its aim is to examine the worldview of this actor, director and dramatist based on selected works by him, and to trace his artistic evolution. More specifically, the paper seeks to answer the question of how Bogoslavsky’s works explore the Belarusian custom of Dziady (Forefathers’ Eve), understood as an element of the Belarusians’ mental image of the world. The analysis of Bogoslavsky's texts and the plays he directed has led to the conclusion that the theme of deracination and homecoming are at the core of his art. In order to communicate with their ancestors, laid to rest in their native land, characters in his works must establish a relation with an extrasensory reality by entering the ritual circle of Dziady. By depicting the spiritual realm in parallel to the world of the living, Bogoslavsky has been engaged in a certain kind of ‘Dziady’ project, one set in the contemporary theatrical and dramatic context, and yet strongly embedded in Belarusian tradition and mentality.
Artykuł poświęcony jest twórczości Dmitrija Bogosławskiego, białoruskiego dramatopisarza piszącego po rosyjsku. Celem badania jest ustalenie cech światopoglądu białoruskiego aktora, reżysera i autora tekstów dramatycznych na podstawie analizy wybranych utworów oraz prześledzenie ewolucji twórczej autora. Przedmiotem szczegółowej analizy stała się próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób białoruski obrzęd dziady, rozumiany jako element mentalnego obrazu świata Białorusinów, obecny jest w dramaturgii Bogosławskiego. Przeprowadzona analiza tekstów i spektakli wyreżyserowanych przez Bogosławskiego pozwala na stwierdzenie, że temat oderwania od korzeni i powrotu do domu należy do najważniejszych w jego twórczości. Kontakt z przodkami, którzy spoczywają w rodzinnej ziemi, wymusza na bohaterach relacje ze światem duchów i wprowadza w rytualny krąg „dziadów”. Przedstawiając w twórczości dramatopisarskiej i reżyserskiej świat duchów, istniejący obok świata żyjących, Bogosławski konsekwentnie realizuje na gruncie współczesnego teatru i dramatu swoisty - mocno osadzony w tradycji i mentalności białoruskiej - projekt „dziady”.
Артыкул прысвечаны творчасці Дзмітрыя Багаслаўскага, беларускага драматурга, які піша на рускай мове. Мэта даследавання - выявіць на аснове аналізу выбраных мастацкіх тэкстаў асаблівасці светапогляду аўтара, режысёра і акцёра і прасачыць за яго творчай эвалюцыяй. Прадметам дэталёвага аналізу з’яўляецца пошук адказу на пытанне, у якім выглядзе абрад дзяды, які разумеецца як частка ментальнага вобраза свету беларусаў, прысутнічае ў п’есах Багаслаўскага. Аналіз тэкстаў і пастаўленных Багаслаўскім спектакляў прыводзіць да высновы, што тэма адрыву ад каранёў і вяртання ў свой дом з’яўляецца адной з самых важных у яго творчасці. Сувязь з продкамі, адносіны герояў са светам духаў уводзяць чытачоў і гледачоў у рытуальная кола „дзядоў”. Прадстаўляючы у сваёй драматургічнай і рэжысёрскай творчасці свет духаў, які існуе побач са светам жывых, Багаслаўскі паслядоўна ажыццяўляе ў межах сучаснага тэатра абрад „дзядоў”, які трывала ўкараніўся ў традыцыях і менталітэце беларусаў.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2019, 13
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Idiolekt Jana Drewnickiego – analiza wybranych cech językowych
Personal Idiolect Language of Jan Drevnitski – Analysis of Selected Idiolectal Features
Індывідуальная мова Яна Драўніцкага – аналіз асобных ідыялектных асаблівасцей
Autorzy:: Żebrowska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/32222651.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Jan Drevnitski
personal language
idiolect
Kutski
Belarusian dialect
identity
Jan Drewnicki
język osobniczy
idiolekt
Kućki
gwara białoruska
tożsamość
Ян Драўніцкі
індывідуальная мова
ідыялект
Куцькі
беларуская гаворка
тоеснасць
Opis:: Celem artykułu jest analiza idiolektu (języka osobniczego) Jana Drewnickiego – znanego białoruskiego krajoznawcy, folklorysty, pedagoga i mieszkańca z miejscowości Kućki (rejon miadziolski, obwód miński na Białorusi). Wywiady, których fragmenty zostały zaprezentowane w artykule, były zbierane na przestrzeni ośmiu lat (2010–2018), notowałam również swobodne dyskusje z rozmówcą i jego przemyślenia. Pozwoliło to przedstawić tożsamościową sylwetkę krajoznawcy oraz charakterystykę jego języka osobniczego. Wśród wybranych aspektów idiolektalnych znalazły się elementy fonetyczne, leksykalne, słowotwórcze, morfologiczne i składniowe. Analizowane fragmenty wywiadów zamieszczone w tekście prezentują: 1) charakterystyczną artykulację, akcent i intonację; 2) bogatą leksykę: oprócz białoruskiego języka literackiego, którym na co dzień posługuje się Drewnicki, w jego mowie występują wyrazy gwarowe, potoczne, zapożyczenia z języka polskiego czy rosyjskiego; 3) osobliwości słowotwórcze; 4) ciekawe formy gramatyczne, właściwe dla gwary miejscowej oraz 5) swoistą składnię. Każdy z wymienionych elementów przyczynia się do powstania indywidualnego, niepowtarzalnego języka i stylu, przez które przejawia się osobowość człowieka.
The main purpose of the article is to analyse the personal language (idiolect) of Jan Drevnitski - a well-known Belarusian ethnographer, folklorist, great educator and human being from the village of Kutski ( Myadzel district, Minsk region in Belarus). The interviews, fragments of which are presented in the article, were collected over a period of 8 years (2010–2018), I also noted down free discussions with the interlocutor and his thoughts. This made it possible both to present the identity profile of the ethnographer and to characterise his personal language. Among the selected idiolectal aspects were phonetic, lexical, word-forming, morphological and syntactic elements. The analysed interview fragments included in the text present: 1) characteristic articulation, accent and intonation; 2) rich vocabulary: in addition to the Belarusian literary language that Drevnitski used every day, his speech contains dialect words, colloquial words, borrowings from Polish or Russian; 3) word-form peculiarities; 4) interesting grammatical forms, characteristic of the local dialect; 5) specific syntax. Each of the aforementioned elements contributes to an individual, unique language and style, through which a person's personality manifests itself.
Галоўнай мэтай артыкула з’яўляецца аналіз індывідуальнай мовы (ідыялекту) Яна Драўніцкага – вядомага беларускага краязнаўцы, фалькларыста, выдатнага педагога і цудоўнага чалавека з вёскі Куцькі (Мядзельскі раён, Мінская вобласць, Беларусь). Інтэрв’ю, фрагменты якіх прадстаўлены ў артыкуле, я збірала на працягу васьмі гадоў (2010–2018); акрамя таго запісвала дыскусіі з суразмоўцам на вольную тэму і яго думкі. Гэта дазволіла прадставіць тоеснасную постаць краязнаўцы, а таксама асаблівасці яго індывідуальнай мовы. Сярод адначаных ідыялектных аспектаў вылучаюцца фанетычныя, лексічныя, словаўтваральныя, марфалагічныя і сінтаксічныя элементы. Прааналізаваныя ўрыўкі прадстаўляюць: 1) характэрную артыкуляцыю, акцэнт і інтанацыю; 2) багатую лексіку: акрамя беларускай літаратурнай мовы, якой Драўніцкі паслугоўваўся штодзённа, у яго маўленні сустракаюцца дыялектныя і прастамоўныя словы, а таксама запазычанні з польскай ці рускай моў; 3) словаўтваральныя асаблівасці; 4) цікавыя граматычныя формы, уласцівыя мясцоваму дыялекту; 5) спецыфічны сінтаксіс. Кожны з вышэйназваных элементаў садзейнічае стварэнню індывідуальнай, непаўторнай мовы і стылю, праз якія праяўляецца чалавечая асоба.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2022, 16; 237-259
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Język białoruski XVIII w. – postulaty badawcze
Autorzy:: Getka, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/624851.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: „prosta mova”, literary analysis, Belarusian language, Cyrillic alphabet, Cyrillic printings
„mowa prosta”, analiza literacka, literatura białoruska, alfabet cyrylicki, druki religijne
„простая мова”, літаратурны аналіз, беларуска мова, кірылічны алфавіт, рэлігійная літаратура
Opis:: This article offers an analysis of religious texts published in the 18th century by a Basilian printing house in Supraśl (Sobranije pripadkov korotkoje, 1722, Kratkoje sosłowie nauki christijanskija, 1759). Works of religious nature used to be omitted in the study of Belarusian language and literature of the 18th century due to political factors, as well as scholarly stereotypes belittling their significance. The texts analyzed, written in the Belarusian language known as “prosta mova”, constitute a proof of the vivacity of the latter, and contradict the theories about the disappearance of the Belarusian written language in the 18th century. The phonetic features of the Belarusian language described in the article and reflected in these texts serve as a pretext to put forward several research postulates. Namely: a) the need for a detailed linguistic analysis of religious texts printed in Cyrillic alphabet (albeit not in the Orthodox Slavic language, but rather in prosta mova/Ruthenian) and a search for other literary works in order to analyze the language of this period; b) the need for an analysis of printed texts which reflect a certain usus rather than the language of individual authors; c) a thorough linguistic analysis of texts to indicate their dialectal basis and to define the trends (if any) affecting the subsequent formation of Belarusian language standards in its literary variety.
W artykule zaprezentowano druki religijne wydane w bazyliańskiej drukarni w Supraślu w XVIII w. (Sobranije pripadkov korotkoje, 1722 oraz Kratkoje sosłowie nauki christijanskija, 1759). W badaniach nad językiem i literaturą białoruską XVIII stulecia teksty o charakterze religijnym były pomijane ze względów politycznych, a także funkcjonujących w środowisku naukowym stereotypów umniejszających ich znaczenie. Analizowane teksty, napisane tzw.-prostą mową, językiem Białorusinów, stanowią świadectwo żywotności języka i przeczą teoriom o zaniku języka białoruskiego w XVIII w. Opisane w artykule cechy fonetyczne języka białoruskiego,-odzwierciedlone w badanych tekstach, stanowią pretekst do wysunięcia postulatów-badawczych. Są to: a) konieczność szczegółowej analizy językowej tekstów o charakterze religijnym,-drukowanych alfabetem cyrylickim (jednak nie w języku cerkiewnosłowiańskim, ale-prostym/ruskim) oraz poszukiwanie innych utworów literackich do analizy języka tego okresu;-b) konieczność analizy tekstów drukowanych jako odzwierciedlających pewien uzus, nie zaś-język poszczególnych autorów; c) analiza językowa tekstów w celu wskazania ich podłoża-dialektalnego oraz ukazania tendencji (jeśli były) mających wpływ na późniejsze formowanie-się norm języka białoruskiego w odmianie literackiej.
У артыкуле аналізуюцца рэлігійныя тэксты, надрукаваныя ў базыльянскай друкарні ў Супраслі ў ХVІІІ ст. (Собранїе прыпадковъ краткое.., 1722, Краткое сословіе науки-хрістіанскія.., 1759). Рэлігійныя тэксты ХVІІІ ст. ігнараваліся даследчыкамі беларускай-мовы і літаратуры па палітычных прычынах, а таксама з прычыны існавання навуковых-стэрэатыпаў, якія змяншалі іх значэнне. Тэксты, што разглядаюцца ў дадзеным-артыкуле, надрукаваныя на „простай мове” – мове маўлення беларусаў, сведчаць пра-жывы стан мовы і супярэчаць тэорыі пра заняпад беларускага пісьменства ў ХVІІІ ст. Беларускія фанетычныя асаблівасці, адлюстраваныя ў тэкстах і разгледжаныя ў межах-артыкула, з’яўляюцца аргументам вылучэння канкрэтных пастулатаў даследавання, а менавіта: а) неабходнасць падрабязнага аналізу рэлігійных тэкстаў, надрукаваных-кірыліцай (не на царкоўнаславянскай мове, а на „простай” / „рускай” (старабеларускай) мове) і пошук іншых літаратурных твораў для даследавання мовы гэтага перыяду; б) неабходнасць аналізу друкаваных тэкстаў з пункту адлюстравання ў іх моўнага ўзусу(моўнай практыкі), а не з перспектывы разгляду мовы асобных аўтараў; в) дакладны-лінгвістычны аналіз згаданых тэкстаў з мэтай выявіць дыялектную аснову мовы твораў,-а таксама тэндэнцыі (калі такія былі), якія паўплывалі на пазнейшае фарміраванне-нормаў беларускай літаратурнай мовы.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2018, 12
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Światopogląd bohaterów powieści Ihara Babkoua „Minutka. Trzy historie“
Autorzy:: Slivkova, Ivana
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/625024.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Belarusian culture, Ihar Babkov, Three Stories, literary analysis, cultural identity
kultura białoruska, Ihar Babkou, Minutka. Trzy historie, analiza literacka tożsamość kulturowa
беларуская культура, Ігар Бабкоў, тры гісторыі, літаратурны аналіз, культурная ідэнтычнасць
Opis:: This article provides a literary analysis and interpretation of Ihar Babkov’s novel A Minute. Three Stories in the context of issues related to national identity and self-identification in Belarusian culture. The starting point of the author’s deliberations is the theory of intercultural communicationand the definition of cultural identity from a diachronic and contemporary point of view. The system of values presented in the novel is interpreted both in relation to the historical period and geographical area, and from the perspective of an individual involved in interpersonal relations and existing in a specific time and space. Although the dominant feature of the novel are the philosophical views and aesthetic principles professed by the protagonists, the indefinite and supranational dimension of time and space in the work allows for an interpretation in the context of cultural identity and identity in general (being a human means being...). The study is carried out using the comparative method, based on the theory of linguistic communication. The analysis proves that the plot of the novel is founded in the intertwining of different places and events, the concealing of the protagonists, and the combination of elements from both the real and the unreal. Further study showed that that one of the components of the Belarusian context in the novel is the philosophical pursuit of happiness by an individual in both a national and personal dimension.
Artykuł został poświęcony analizie literackiej oraz interpretacji powieści Ihara Babkoua Minutka. Trzy historie w kontekście zagadnień związanych z tożsamością narodową i samoidentyfikacją jednostki w kulturze białoruskiej. Punktem wyjścia rozważań autorki jest teoria komunikacji interkulturowej oraz definicja tożsamości kulturowej w ujęciu diachronicznym i współczesnym. Przedstawiony w powieści system wartości interpretowano zarówno w odniesieniu do epoki historycznej i obszaru geograficznego, jak i z perspektywy historii człowieka uwikłanego w relacje interpersonalne oraz egzystującego w określonym czasie i przestrzeni. Chociaż dominantę literacką powieści stanowią poglądy filozoficzne i zasady estetyczne wyznawane przez bohaterów, to jednak czas i przestrzeń, posiadające w utworze wymiar nieokreślony i ponadnarodowy, pozwalają interpretować tekst przez pryzmat pojęcia tożsamości kulturowej i tożsamości w ogóle (być człowiekiem znaczy być...). Badanie zostało przeprowadzone metodą porównawczą, przy wykorzystaniu teorii komunikacji językowej. W wyniku analizy udowodniono, że fabuła powieści opiera się na splocie różnych miejsc i zdarzeń, mistyfikacji bohaterów oraz łączeniu elementów świata realnego i nierealnego. Ustalono także, że jednym z komponentów kontekstu białoruskiego w powieści jest filozoficzne poszukiwanie przez jednostkę szczęścia o wymiarze narodowym oraz indywidualnym.
У артыкуле аналізуецца і інтэрпрэтуецца раман Ігара Бабкова Хвілінка. Тры гісторыі з пункту гледжання спецыфікі нацыянальнай ідэнтычнасці і самаідэнтыфікацыі ў беларускай культуры. Аўтарка зыходзіць з тэорыі міжкультурнай камунікацыі, а таксама з гістарычных ідэалогій і жыццёвых праяваў культурнай ідэнтычнасці. Ідэйная аснова аповеду інтэрпрэтуецца не толькі як характарыстыка эпохі і краіны, але таксама як гісторыя чалавека (у часе і прасторы) і запавет чалавека чалавеку. Філасофскія і эстэтычныя прынцыпы, прэзентаваныя галоўнымі персанажамі, ствараюць дамінантную частку твора. Няпэўнасць і неакрэсленасць часу і прасторы ўтварае наднацыянальную лінію тэкстуі абагульняе такім чынам прынцыпы нацыянальнай ідэнтычнасці ў напрамку ідэнтычнасці культурнай і ідэнтычнасці агульначалавечай (быць чалавекам – значыць быць...). Выкарыстоўваюцца метады: літаратурная інтэрпрэтацыя, параўнанне, прымяненне тэорыі міжкультурнай камунікацыі. Вынікам інтэрпрэтацыі, сярод іншага, з’яўляецца факт, што перапляценне месцаў і часавых падзей, містыфікацыя персанажаў, змешванне рэальнага і нерэальнага ўтварае ў аповедзе базавую лінію. Далейшы аналіз паказвае, што культурнай спецыфікай беларускага кантэксту з’яўляецца філасофская канцэпцыя імкнення данацыянальнага і асабістага шчасця.
Źródło:: Studia Białorutenistyczne; 2018, 12
1898-0457
Pojawia się w:: Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "białoruska" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język