Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Slavonic" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-13 z 13
    Tytuł:
    Неизвестен славянски текст на катена към Псалтира в два ръкописа от Хилендар
    Autorzy:
    Карачорова [Karachorova], Ивона [Ivona]
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677390.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Slavonic Psalter
    biblical commentary
    catena
    Hilandar monastery
    Opis:
    An unknown Slavic text of a catena to the Psalter, in two manuscripts from the Hilandar monasteryThis article presents a hitherto unknown catena to the Psalter. It is divided in two parts, placed in two manuscripts: in Manuscript No. 116 (psalms 1 through 76), and in Manuscript No. 117 (the remaining psalms). The catena contains commentaries of more than 15 Byzantine authors. The article then goes on to compare the Psalter text accompanying the catena with texts of other editions. It becomes clear that the text of the Hilandar manuscripts is very close to the texts of the Mount Athos edition and of Cyprian’s edition, although it has its own characteristics. The newly found catena is the most voluminous catena translated into a Slavic language. The discovery of the text will lead to new researches into the history of the Slavic Psalter and the Slavic translations of the Bible. Nieznany słowiański tekst kateny do Psałterza w dwóch rękopisach z klasztoru ChilandarArtykuł prezentuje nową i nieznaną dotąd katenę do Psałterza. Podzielona na dwie części znajduje się w dwóch rękopisach: N:116 (do Psalmu 76) i N:117 (od Psalmu 77 do końca). Katena zawiera komentarze pochodzące od ponad piętnastu bizantyńskich autorów. Tekst Psałterza, będący częścią kateny, został porównany z tekstami innych komentatorów. Dzięki temu widać wyraźnie, że tekst z manuskryptów chilandarskich jest bliski tekstom komentowanym na Górze Atos, a także na Cyprze, mimo że posiada swoją własną specyfikę. Nowoodkryta katena jest najbardziej obszernym dokumentem tego typu przełożonym na język słowiański. Jej odkrycie umożliwi nowe badania nad historią słowiańskiego Psałterza i słowiańskich przekładów Biblii.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2016, 16
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Коментарите към библейските четива от Теофилакт Охридски в ръкописните сбирки в Полша
    Autorzy:
    Stradomski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677384.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    biblical exegesis
    Church Slavonic literature
    Cyrillic manuscripts
    Eastern Orthodox Church
    Old Bulgarian literature
    Old East Slavonic literature
    Opis:
    Bible Commentaries by Theophylact of Ohrid in the collection of manuscripts in PolandIn the Church Slavonic literary tradition, Theophylact of Ohrid is mostly associated with his exegeses to the Bible. The collections of Cyrillic manuscripts in Poland include only a single copy of his annotated Book of Gospels (BN 12431 III, beginning of the sixteenth century), which has not yet been the subject of a separate study. The book is particularly interesting and valuable, as it contains archaic linguistic features, proving that it is an extremely old copy of the first Slavonic translation of the work. This is an important example of the presence of manuscripts related to Old East Slavonic, and also indirectly – Old Church Slavonic literary tradition in the former Polish-Lithuanian state. The article gives a codicological and linguistic characteristic of this manuscript, and its primary aim is to draw attention to the manuscript from researchers of the works of Theophylact of Ohrid, the Church Slavonic literature, and the Bible. Komentarze do Ewangelii Teofilakta Ochrydzkiego w zbiorach rękopisów w PolsceW cerkiewnosłowiańskiej tradycji piśmienniczej postać Teofilakta Ochrydzkiego najczęściej kojarzona jest z jego egzegezami do ksiąg biblijnych. W zbiorach rękopisów cyrylickich w Polsce znajduje się tylko jeden egzemplarz Ewangeliarza komentowanego (BN 12431 III, początek XVI wieku), który dotychczas nie był przedmiotem osobnych badań. Kodeks należy do szczególnie ciekawych i cennych, bowiem zawiera archaiczne cechy językowe, świadczące o tym, że jest kopią bardzo starego tekstu pierwszego słowiańskiego przekładu dzieła. Jest to ważny przykład obecności na terenach dawnego państwa polsko-litewskiego rękopisów związanych ze staroruską, a pośrednio również starobułgarską tradycją piśmienniczą. Artykuł jest kodykologiczną i językową charakterystyką tego rękopisu i ma na celu zwrócenie na niego uwagi badaczy zajmujących się twórczością Teofilakta Ochrydzkiego oraz cerkiewnosłowiańską literaturą biblijną.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2016, 16
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cykl apokaliptycznych egzegez wizji proroka Daniela w kontekście doktrynalnego sporu wschodniego chrześcijaństwa z judaizmem (na materiale kodeksu BN 12245)
    Autorzy:
    Stradomski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677402.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Bible
    apocalyptic literature
    Church Slavonic literature
    Cyrillic manuscripts
    Eastern Orthodox Church
    Old Bulgarian literature
    Old East Slavonic literature
    Opis:
    Series of eschatological exegeses in prophet Daniel’s visions in the context of the doctrinal dispute of Eastern Christianity and Judaism (about the manuscript BN 12245) The Bible’s Book of Daniel, along with commentaries of St. Hippolytus of Rome, belongs to the most important sources of Christian knowledge about the end of the world and the Final Judgment. In the medieval Old Church Slavonic literature, the Book of Daniel functions not only as a part of the Old Testament canon (separately or with comments), but it is also present in historiography, and in particular in apocryphal literature. Prophet Daniel and his vision of four beasts are also the basis for preparation of new eschatological texts where the threads of the doctrinal dispute with Judaism are noticeable. Such writings include a series of visions of Prophet Daniel with commentaries, rarely encountered in Cyrillic manuscripts, featured in Codex BN 12245. The article presents a textological, historical and literary analysis of the text. Cykl apokaliptycznych egzegez wizji proroka Daniela w kontekście doktrynalnego sporu wschodniego chrześcijaństwa z judaizmem (na materiale kodeksu BN 12245) Biblijna Księga Daniela, wraz z komentarzami św. Hipolita Rzymskiego, należy do ważniejszych źródeł wiedzy chrześcijan na temat końca świata i Sądu Ostatecznego. W średniowiecznej literaturze cerkiewnosłowiańskiej materiał Księgi Daniela funkcjonuje nie tylko jako część korpusu kanonicznych pism Starego Testamentu (osobno lub z komentarzami), ale obecny jest też w historiografii, a zwłaszcza w literaturze apokryficznej. Postać proroka Daniela i jego wizja czterech bestii są też bazą opracowywania nowych tekstów o tematyce eschatologicznej, w których widoczne są wątki doktrynalnego sporu z judaizmem. Do takich pism zalicza się rzadko spotykany w rękopisach cyrylickich cykl komentowanych wizji proroka Daniela, jaki znajduje się w kodeksie BN 12245. W artykule przedstawiono analizę tekstologiczną i historycznoliteracką zabytków.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2017, 17
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowych
    Autorzy:
    Juda, Celina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677570.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Bulgarian literature
    Slavonic literature
    totalitarianism
    communism
    collective memory
    ritual
    Opis:
    “Wiping clean the slate of the past”. Reflections on the fringes of selected literary texts from Slavic People´s RepublicsFormulas of “forgetting” in the totalitarian half-century as well as post-1989 have changed shape and intensity. Strategies of disavowal and rejection of the proximate and distant past differ depending on the intensity of the ideologising processes in the structure of the phenomenon. The systemic mechanism of ritual burial and announcement of the end of “bad past, bad times” includes a number of phases (from construction to reconstruction).This paper examines the strategies under the first of these phases (1944–1956), during which the process of incorporating an external matrix created in revolutionary conditions (Soviet culture) into local culture/literature was the strongest. The practice consists of an unconditional transfer from the model of a maximum number of factors which sanction acts of disavowing the proximate and distant past and legitimise subjection to the chosen / ideal system (denial/discreditation of the old world order, new genres, a new way to explain the past, clear vision of the future). „Przeszłości ślad dłoń nasza zmiata”. Refleksje na marginesie wybranych tekstów literackich z obszaru słowiańskich krajów demokracji ludowychFormuły „zapominania” w półwieczu totalitaryzmów, ale także po 1989 roku, w dekadach post-, zmieniały kształt i natężenie. Strategie dezawuowania i odrzucania bliskiej czy odległej przeszłości różnią się w zależności od stopnia natężenia procesów ideologizacji. Systemowy mechanizm rytualnego grzebania i głoszenia końca „złej przeszłości, złego czasu” przechodził kilka faz (od konstrukcji do rekonstrukcji).W artykule została podjęta próba opisu najstarszej fazy zjawiska, gdy do kultur lokalnych zostaje inkorporowana matryca zewnętrzna, wypracowana w warunkach rewolucyjnych (wzorzec sowiecki). W praktyce oznaczało to bezwzględne przeniesienie z „wzorca” maksymalnej liczby czynników sankcjonujących akty dezawuowania przeszłości, a legitymizujących podległość wybranemu/idealnemu systemowi (wyparcie, dyskredytowanie starego porządku świata, nowe gatunki, formy, sposoby tłumaczenia przeszłości skutkujące zrealizowaniem idei „świetlanej przyszłości”).
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2014, 14
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    За възможните източници на апокрифния мотив „Сатанаил отказва да се поклони на Адам“ в едно раннохристиянско мъчение
    Autorzy:
    Стойкова [Stoĭkova], Ана [Ana]
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677904.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Old Testament apocrypha
    Satanael
    Adam
    Slavonic Passion of St. George
    Opis:
    On the possible sources of the apocryphal motif “Satanael refuses to bow to Adam” in one early Christian passionThe article discusses the medieval literary works containing one of the variants of the apocryphal motif “the fall of the Rebel Angel from Heaven,” where Satanael calls himself “a fire flame” and refuses to bow to Adam, who was created “from mud.” A variant of this motif is found in the Slavonic version of an early anonymous Passion of St. George, while its Latin, Coptic and Ethiopian versions contain a more simplified variant – the reason for the refusal of the angel is his superior position in comparison to man. It seems possible that the Slavonic version preserved the original variant of the motif, known in the same form in only two more works – the Greek-Slavonic Apocalypse of Baruch (3 Baruch) and the Syriac Cave of Treasures, both of which preserved archaic features, whereas the Latin and the Oriental versions show traces of later changes. If this is indeed the case, the replacement of the earlier version occurred at a very early stage of the development of the text, probably already during the circulation of the Passion in Palestine or in Sinai. O możliwych źródłach apokryficznego motywu „Satanael odmawia złożenia hołdu Adamowi” w pewnej wczesnochrześcijańskiej pasjiW artykule przedstawiono średniowieczne dzieła literackie, zawierające jeden z wariantów motywu apokryficznego – upadek z nieba zbuntowanego anioła, w którym Satanael nazywa siebie samego „płomieniem ognia” i odmawia złożenia hołdu stworzonemu z błota Adamowi. Wariant tego motywu został odkryty w słowiańskiej wersji wczesnochrześcijańskiej Pasji św. Jerzego (anonimowego autora), podczas gdy wersje łacińska, koptyjska i etiopska przedstawiają ten wątek w sposób dalece uproszczony – powodem odmowy anioła jest jego wyższa pozycja w stosunku do człowieka. Wydaje się prawdopodobne, że słowiańska wersja zachowała oryginalny wariant motywu, występujący w tej samej formie tylko w dwóch jeszcze pracach – grecko-słowiańskiej Apokalipsie Barucha (3 Baruch) i syryjskiej Grocie Skarbów, obu mających cechy archaiczne, podczas gdy w wersji łacińskiej i orientalnych widoczne są już zmiany. Jeśli faktycznie tak jest, to zastąpienie wcześniejszej wersji musiało nastąpić na wczesnym stadium rozwoju tekstu, prawdopodobnie już w czasie cyrkulowania Pasji w Palestynie lub na Synaju.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2016, 16
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    St Maxim the Greek: Some notes on his understanding of the sacred time
    Autorzy:
    Zajc, Neža
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677886.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    St. Maxim the Greek
    Bible
    liturgy
    grammar
    theology
    Old Church Slavonic
    Opis:
    St Maxim the Greek: Some notes on his understanding of the sacred timeBased on a manuscript by St Maxim the Greek, this article explores his specific understanding of the relationship between language and biblical tradition. It gives some answers to questions concerning his theology, which are posed by his liturgical experience of the sacred time, which is based not on repeating the excerptions from the patristic authors, but is primarily founded on his accurate reading and in-depth perception of the Holy Bible. Maxim the Greek, who in his personal writings showed a detailed knowledge of both the Old Testament and Slavonic biblical texts, was thus not only able to separate the canonical from the non-canonical sacred texts, but also successfully classified the Christian teachings according to ethical value, from the Old Testament prophets to the apostles and the Church Fathers. With his hierarchy he also gave meaning to the ontological-eschatological dimension (three levels – appropriate to the Holy Trinity) of their spiritual efforts. His knowledge, which also reflects the precise understanding of dogmatic theological decisions of the first ecumenical church councils, ranks highest the learning that comes directly from the Son of God, which Maxim the Greek experienced through his theological-liturgical prayer practice.Maxim found theologically unambiguous formulations which most profoundly determined the specific nature of his personal theology in the Byzantine hymnography dedicated to the Mother of God. All the mentioned facts lead the author to the further explore his specific Old Church Slavonic language, in which he managed to preserve not only the early Christian mentality but also the theological-liturgical characteristics of the ascetic and later monastic discipline that he learned in the monastery of Vatopedi at the Holy Mount Athos. The article concludes with the proposition that only through detailed study of the personal language of St Maxim the Greek can we arrive at a definition of his Theology. Św. Maksym Grek. Kilka uwag o jego rozumieniu czasu świętegoArtykuł poświęcony jest specyficznemu rozumieniu związku języka i tradycji biblijnej w manuskrypcie św. Maksyma Greka. Proponuje odpowiedzi na pytania dotyczącego jego teologii, jakie zostały zawarte w jego liturgicznym doświadczeniu świętego czasu, które nie polega na odtwarzaniu ekscerpcji z autorów patrystycznych, lecz jest przede wszystkim oparte na właściwym odczytaniu i dogłębnym rozumieniu Biblii. Maksym Grek, który w swoich pismach osobistych wykazuje szczegółową wiedzę na temat zarówno Starego Testamentu, jak i słowiańskich tekstów biblijnych, posiada umiejętność oddzielenia nie tylko tekstów kanonicznych od niekanonicznych, ale także z powodzeniem klasyfikuje nauki chrześcijańskie zgodnie z ich wartością etyczną, od proroków Starego Testamentu do apostołów i Ojców Kościoła. Hierarchią tą nadaje także znaczenie wymiarowi ontologiczno-eschatologicznemu (trzy poziomy – właściwe Świętej Trójcy) ich wysiłków duchowym. Wiedza, która ujawnia się również w precyzyjnym rozumieniu decyzji dogmatycznych pierwszych ekumenicznych soborów Kościoła, sytuuje najwyżej bezpośrednią naukę płynącą od Syna Bożego, której Maksym Grek doświadczył dzięki teologiczno-liturgicznej praktyce modlitewnej.W bizantyńskiej hymnografii odnajduje on jednoznaczne sformułowania teologicznie, poświęcone Matce Boskiej, które najdobitniej określają specyfikę jego osobistej teologii. Wszystkie wspomniane fakty wiodą do dalszych badań jego charakterystycznego języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, w którym stara się zachować nie tylko wczesną mentalność chrześcijańską, lecz także teologiczno-liturgiczne cechy ascetycznej, a później monastycznej, dyscypliny, której nauczył się w monastyrze Vatopedi na Świętej Górze Atos. Artykuł stawia tezę, że tylko szczegółowe badania języka św. Maksyma Greka pozwalają na zdefiniowanie jego teologii.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2016, 16
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Biblijny komponent tekstu cerkiewnosłowiańskiego (przykład staroserbskich zapisów)
    Autorzy:
    Lis-Wielgosz, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677902.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    canonical corpus
    biblical component
    Old Church Slavonic text
    Old Serbian inscriptions
    Opis:
    Biblical component of Old Church Slavonic text – the example of the Old Serbian inscriptionsThe paper deals with the problem of the presence of biblical material in Old Church Slavonic texts. While this question has indeed already been broadly and repeatedly discussed by palaeo-Slavists, the developments in medieval studies and the achievements in textological and editorial fields have once again made it an open issue still demanding further elaborations and clarifications. In the discourse of the discipline, the topical question concerns not so much frequency or participation as of the modes of usage of the canonical corpus, that is its concrete and conscious application, whereby it becomes an intrinsic and recognizable component of the literary work. My deliberations are intentionally limited to the example of brief literary forms, namely the Old Serbian inscriptions, which have not yet been considered or even marginalized, although they constitute lofty artistic and autonomous forms of expression, mirroring the whole repertoire of ideas, motifs, constructions and reserves of proceedings and operational strategies characteristic of the Old Church Slavonic literature. Biblijny komponent tekstu cerkiewnosłowiańskiego (przykład staroserbskich zapisów)W artykule podjęto problem obecności materiału biblijnego w tekstach cerkiewnosłowiańskich, który wprawdzie był już wielokrotnie i szeroko omawiany przez paleoslawistów, lecz wraz z rozwojem refleksji mediewistycznej, osiągnięciami na polu tekstologicznym i edytorskim, nadal wydaje się zagadnieniem otwartym, wymagającym dalszych dopełnień i doprecyzowań. W nauce wciąż aktualne jest pytanie nie tyle o frekwencję czy partycypację, ile o modus wykorzystania kanonicznego korpusu, czyli jego konkretne i świadome użycie, takie zastosowanie, że staje się on nieodłącznym i rozpoznawalnym komponentem utworu literackiego. Rozważania na temat biblijnego tworzywa tekstu świadomie ograniczają się do przykładu krótkich form literackich – staroserbskich zapisów, które były dotąd niezauważane czy wręcz marginalizowane, a które stanowią wysoko artystyczne i autonomiczne jednostki wyrazu, odzwierciedlające cały repertuar idei, motywów, konstrukcji oraz charakterystyczny dla literatury cerkiewnosłowiańskiej zasób procedur i strategii operacyjnych.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2016, 16
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Митът за феникса в православнославянската литературна традиция. Съдържание и интерпретации
    Autorzy:
    Stoykova, Ana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677645.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    the phoenix
    Old Slavonic literature
    Christian symbolism
    Physiologus
    Hexameron of Pseudo-Eustathius
    Tolkovaja Paleia
    Opis:
    The myth of the phoenix in Orthodox Slavic literary tradition. Symbolism and interpretationLike the majority of medieval literature, the myth of the phoenix entered the Orthodox Slavic world through translations of Byzantine works. A survey of the texts preserved in the Slavic manuscript tradition shows that there are no works of ancient authors among them, and all works containing the story of the phoenix have an entirely Christian orientation. Not counting particular references to the phoenix in some medieval writings, which in most cases are excerpts or paraphrases made on Slavic soil, the complete story of its life, customs, death and renewal is attested in four main versions found in different types of books. These are the two earlier recensions of Physiologus – the Alexandrian and the Byzantine, a fragment of the Hexameron of Pseudo‑Eustathius and a text from the Tolkovaia Paleia. They differ in some details of their content as well as in their explanations. The function of each version of the myth of the phoenix corresponds to the specific context in which it is placed. The way in which the symbolic meaning of the wonderful bird changed over the centuries can be seen in the four variants of the story.In the Alexandrian version of the Physiologus, it refers directly to Jesus Christ and contains the most abstract Christological ideas of Christian dogma – the Incarnation of God, his death and resurrection. The phoenix of the Byzantine version embodies the idea of God’s resurrection and serves as a proof of its authenticity. In the fragment of Pseudo-Eustathius’ work, the bird symbolises the eschatological resurrection of the flesh, confirming the extension of God’s mercy to people. The phoenix in the Tolkovaia paleia refers to the new life in Heaven that awaits martyrs of Christianity. The Slavic versions of the myth of the phoenix reflect both themes focusing on its symbolism – the renewal of the time by starting a new epoch in human history, and the renewal of life after death which is both an end and a beginning.Mit o feniksie w słowiańskiej prawosławnej tradycji piśmienniczej. Symbolika i interpretacjaJak większość zabytków piśmiennictwa średniowiecznego mit o feniksie wszedł do słowiańskiego świata prawosławnego za pośrednictwem przekładów dzieł bizantyjskich. Analiza tekstów zachowanych w słowiańskiej tradycji rękopiśmienniczej pokazuje, że nie występują tu dzieła autorów starożytnych, zaś wszelkie teksty zawierające historię feniksa mają orientację całkowicie chrześcijańską. Nie licząc szczególnych odniesień do feniksa w niektórych pismach średniowiecznych, w większości przypadków stanowiących fragmenty lub parafrazy powstałe na gruncie słowiańskim, pełna historia jego życia, zwyczaje, śmierć i odrodzenie są poświadczone w czterech podstawowych wersjach znajdujących się w różnych typach ksiąg. Są to: dwie wcześniejsze redakcje Fizjologa – aleksandryjska i bizantyjska, fragment Hexameronu Pseudo-Eustachego i tekst z Tolkovaia Paleia (Paleja komentowana). Różnią się one szczegółami w treści oraz jej objaśnieniach. Funkcja każdej z wersji mitu o feniksie odpowiada kontekstowi, w jakim został on umieszczony. Dzięki czterem tym wariantom można zobaczyć, w jaki sposób zmieniało się na przestrzeni wieków znaczenie symboliczne tego wspaniałego ptaka.Wersja z aleksandryjskiej redakcji Fizjologa odnosi się bezpośrednio do Jezusa Chrystusa i zawiera najbardziej abstrakcyjne idee chrystologiczne chrześcijańskiej dogmatyki – wcielenie Boga, Jego śmierć i zmartwychwstanie. Feniks w wersji bizantyjskiej ucieleśnia ideę zmartwychwstania Boga i służy jako dowód prawdziwości tego wydarzenia. W fragmencie dzieła Pseudo-Eustachego eschatologiczny ptak symbolizuje zmartwychwstanie ciała, potwierdzające rozciągnięcie miłosierdzia Bożego na ludzi. Symbolika feniksa w Tolkovaia paleia (Paleja komentowana) odnosi się do nowego życia w niebie, czekającego na chrześcijańskich męczenników. Wersje słowiańskie mitu o feniksie zawierają oba wątki koncentrujące się na jego symbolice – odnowienie czasu poprzez rozpoczęcie nowej epoki w historii ludzkości i odnowę życia po śmierci, będącej zarówno końcem, jak i początkiem.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2014, 14
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reflections of the Anti-Occidentalism Idea in Serbian Cultural Texts of the 20th Century
    Refleksy antyokcydentalizmu w serbskich tekstach kultury XX wieku
    Autorzy:
    Gil, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33296551.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Europe/the West
    Serbian anti-Occidentalism
    Slavophilia
    the Pan-Slavonic idea
    Europa/Zachód
    serbski antyokcydentalizm
    słowianofilstwo
    idea wszechsłowiańska
    Opis:
    The article presents the most representative texts of culture and opinions of Serbian intellectuals of the 20th century, which formed the trend of anti-Occidentalism (partly based on earlier foundations). It focuses on the mid-war period and the opinions that strengthen the antithesis Serbia – (Slavia) – Europe, rooted mostly in a modernized (at the time) version of the Russian Slavophile thought. It juxtaposes a basic topos of Europe (in the messianic and missionary version) as “the rotten West” with the concepts of Serbian organicists. Clear anti-European and anti-Western reflections can be found in many contemporary attempts to redefine the native tradition and also in more modern, updated opinions of Serbian intellectuals active at the end of the 1990s. In many opinions under discussion this tradition is seen as “un-European”, as being a synthesis of cultural motifs of the East and the West or as the emanation of the Pan-Slavonic idea.
    Artykuł wskazuje na najbardziej reprezentatywne teksty kultury oraz opinie intelektualistów serbskich XX wieku, które ukształtowały (częściowo na wcześniejszych podstawach) nurt antyokcydentalny. Szczególną uwagę poświęcono okresowi międzywojennemu i opiniom utrwalającym antytezę Serbia – (Slavia) – Europa, a wyrastającym głównie ze zaktualizowanej wówczas rosyjskiej myśli słowianofilskiej. Jej podstawowy (w wersji mesjanistyczno-misjonistycznej) topos Europy – „zgniłego Zachodu” został w tym stadium rozwojowym skompilowany z konceptami serbskich organicystów. Wyraziste antyeuropejskie i szerzej antyokcydentalne refleksy znaleźć można w wielu ówczesnych próbach redefinicji tradycji rodzimej, ale także w nowszych, aktualizujących je opiniach reprezentantów serbskiego świata intelektualnego z końca lat 90. XX wieku. W wielu z omawianych ujęć tradycja ta postrzegana jest jako „nieeuropejska” bądź stanowiąca syntezę wątków kulturowych Wschodu i Zachodu, czy też emanację idei wszechsłowiańskiej.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2022, 22
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Biblia w kulturze Rusi polsko-litewskiej w XVI wieku
    Autorzy:
    Naumow, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677394.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Polish-Lithuanian Rus’
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    Slavonic Bible
    Matvej Ioannovič Desjatyj
    Francisk Skorina
    Ostroh Academy
    sacred philology
    philologia sacra
    Opis:
    The Bible in the culture of Polish-Lithuanian Rus’ in the sixteenth centuryBeginning in the mid-fourteenth century, the East Slavic citizens of the Polish-Lithuanian Commonwealth (“Ruthenians,” the “Rutheni”) took active part in a process of multicultural integration. The increase of interests in the biblical text that took place in Europe in that period was not without influence on Ruthenians – both those who remained Orthodox and those who became followers of the Reformation. The article discusses two outstanding figures: Matvej Ioannovič Desjatyj (the biblical codex of Vilnius and Supraśl, 1502–1507) and Francisk Skorina (Prague edition of 23 Books of the Slavonic Bible – Bivlija ruska of 1517–1520, the Vilnius edition of Malaja podorožnaja knižka – The little traveller’s book, 1522, and the Apostolos of 1525). The article also examines how the circle of the Ostroh Academy approached the task of preparing a print edition of the Slavonic Bible (1580–1581) and investigates the viewpoint of those who were influenced by Reformation ideas as well as that of those promoting the usage of prosta/rus’ka mova. This biblical production, which is only a part of the literary activity undertaken in Rus’, testifies to the high level of Ruthenian culture in the Polish-Lithuanian state and shows how Ruthenians were able to match their traditional spirituality with the philologia sacra of the Renaissance. Biblia w kulturze Rusi polsko-litewskiej w XVI wiekuOd połowy XIV wieku wschodniosłowiańscy obywatele Rusi polsko-litewskiej brali czynny udział w procesie wielokulturowej integracji. Wzrost zainteresowania tekstem biblijnym w całej Europie wpłynął zarówno na prawosławnych, jak i sprzyjających reformacji. Artykuł koncentruje się na działalności dwóch wybitnych postaci: Mateusza (Macieja) Joannowicza Dziesiątego (Kodeks biblijny z Wilna i Supraśla z lat 1502–1507) i Franciszka Skoryny („Bivlija ruska” – praskie wydanie 23 ksiąg biblijnych w latach 1517–1520, „Malaja podorožnaja knižka”, wydana w Wilnie w 1522 i „Apostoł”, 1525). Omówiono tu również proces przygotowania w kręgu Akademii Ostrogskiej pierwszej drukowanej Biblii cerkiewnosłowiańskiej (1580–1581), ukazując także punkt widzenia zwolenników reformacji na problem tekstu biblijnego, w tym także propagatorów „prostej/ruśkiej mowy”. Ta biblijna produkcja, stanowiąca jedynie część literackiej piśmienniczej aktywności, świadczy o wysokim poziomie ruskiej kultury w państwie polsko-litewskim i pokazuje, w jaki sposób Rusini byli w stanie połączyć tradycyjną duchowość z renesansową philologia sacra.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2016, 16
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Case of the Non-Directionality of Language Change: The Strength of Auxiliaries and Pronouns in South and West Slavic
    Bezkierunkowość zmian językowych. Siła czasowników posiłkowych i zaimków osobowych w językach południowo- i zachodniosłowiańskich
    Autorzy:
    Migdalski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33309154.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    diachronic change
    grammaticalization
    pronominal clitics
    Old Church Slavonic
    Bulgarian
    Polish
    Serbian
    zmiana diachroniczna
    gramatykalizacja
    klityki zaimków osobowych
    staro-cerkiewno-słowiański
    język bułgarski
    język polski
    język serbski
    Opis:
    This paper discusses the directionality of language change on the basis of Slavic data. Specifically, it addresses the question of whether there exist predefined patterns and diachronic trends that affect words in terms of their prosodic and morphosyntactic strength. The paper investigates two classes of functional elements, auxiliary verbs and pronominal clitics, showing that they have undergone diachronic changes in opposite directions: while auxiliaries have weakened, pronominal forms have become strengthened in some Slavic languages.  
    Artykuł omawia zagadnienie kierunkowości zmian językowych, opierając się na danych z języków słowiańskich. W szczególności artykuł podejmuje kwestię istnienia uniwersalnych trendów i wzorców zmian diachronicznych w języku, takich jak jednorodne osłabienie słów pod względem prozodycznym i morfoskładniowym. Badane są dwa typy wyrazów funkcyjnych: czasowniki posiłkowe i zaimki osobowe. Jak wykazano, formy te podległy zmianom diachronicznym, które nastąpiły w przeciwnych kierunkach: podczas gdy czasowniki posiłkowe uległy prozodycznemu i morfoskładniowemu osłabieniu, w niektórych językach słowiańskich zaimki osobowe uległy wzmocnieniu.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cosmogonies and mythopoesis in the Balkans and beyond
    Autorzy:
    Badalanova Geller, Florentina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677650.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    the Folk Bible
    anthropology of religion
    vernacular Christianity
    creation myths
    Slavonic and Balkan cosmogonies
    dualism
    Bogomilism
    oral tradition
    apocryphal literature
    modern Bulgarian poetry
    Viktor Grigorovich
    M. Dragomanov
    Pencho Slaveykov
    Opis:
    Cosmogonies and mythopoesis in the Balkans and beyondCompared and contrasted in this article are three different types of accounts dealing with the cosmogonic and eschatological themes employed in Slavonic and Balkan oral tradition, para-Biblical literature and modern poetry. The focus of analysis is the cluster of motifs attested in the creation narrative of the apocryphal Legend of the Sea of Tiberias. Two versions are examined: the South-Slavonic one discovered in 1845 by V. Grigorovich in the Monastery of Slepche, and the 18th century Russian account from MS № 21.11.3 (fols. 3a–5b) from the Archaeographic Department of the Library of the Academy of Sciences [Библиотека Академии наук, Рукописный отдел] in St. Petersburg, composed most probably by an Old Believer; this manuscript is published here for the first time. Folklore counterparts of the apocryphal Legend of the Sea of Tiberias are treated, with special emphasis on the oral narratives from the Bulgarian diaspora in Bessarabia (God and the Devil Create the World Amicably but then Fall Out). Finally, a poem of the 20th century Bulgarian intellectual Pencho Slaveykov [Пенчо Славейков] from his anthology “On the Island of the Blessed” is discussed; the poem, entitled How God willed the Earth to come to be and what did Satanail do after that? was designated by Slaveykov himself as “a legend of the Bogomils”, and blended within his lyrics are dualistic themes and motifs attested in vernacular Christianity, with the hallmark of Haeresis Bulgarica. Kosmogonie i mitopoetyki na Bałkanach i nie tylkoW artykule zostały porównane trzy typy narracji zawierających wątki kosmogoniczne i eschatologiczne, które funkcjonują w słowiańskiej i bałkańskiej tradycji ustnej, literaturze parabiblijnej oraz poezji doby modernizmu. Przedmiotem uwagi stała się grupa motywów poświadczonych w narracji o stworzeniu, znanej z Legendy o Morzu Tyberiadzkim. Analizom poddane zostały dwie wersje: południowosłowiańska, odkryta w 1845 roku przez W. Grigorowicza w Monastyrze w Slepče, oraz ruska – z XVIII wieku, znajdująca się w kodeksie MS № 21.11.3 (fols. 3a–5b), przechowywanym w Oddziale Rękopisów Biblioteki Akademii Nauk w Sankt Petersburgu – skomponowana najprawdopodobniej w środowisku staroobrzędowców (rękopis ten jest tu publikowany po raz pierwszy). Następnie przeprowadzona została analiza odpowiedników folklorystycznych apokryficznej Legendy o Morzu Tyberiadzkim, ze szczególnym uwzględnieniem narracji ustnych funkcjonujących w bułgarskiej diasporze w Besarabii (Bóg i Diabeł tworzą świat w przyjaźni ale potem stają się wrogami). Na końcu został poddany interpretacji poemat z XX wieku autorstwa bułgarskiego modernisty Penczo Sławejkowa [Пенчо Славейков] z antologii Na wyspie błogosławionych [На острова на блажените]; poemat ten, zatytułowany Jak Bóg zezwolił, aby powstała ziemia i co potem uczynił Satanael?, został nazwany przez samego autora „legendą Bogomiłów”, i skompilowany w jego tekstach z dualistycznymi motywami występującymi w chrześcijaństwie tego regionu, a rozpoznawanymi jako haeresis bulgarica.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2014, 14
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-13 z 13

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies