Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "interpretation;" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 19
Tytuł:
Nakaz dokonywania wykładni prounijnej jako dyrektywa wykładni systemowej
Obligation to apply a pro-European interpretation as a directive of a systemic interpretation
Autorzy:
Rowiński, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/693694.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
pro-EU interpretation
systemic interpretation
wykładnia prounijna
wykładnia systemowa
Opis:
The aim of the article is to attempt to analyse the debate in Polish jurisprudence about the relationship between the pro-EU interpretation and the systemic interpretation. The prevailing opinion about the status of the pro-EU interpretation in Polish jurisprudence is that it is one of the rules of the systemic interpretation. Reaching the basic notions of the theory of law andanalysing the models for implementing the pro-EU interpretation proposed by the doctrine of European law and that put forward by Polish theory, of law the author comes to the conclusion that is not possible to classify the pro-EU interpretation as a directive of interpretation of the systemic interpretation.
Celem artykułu jest próba analizy toczącej się w polskiej nauce prawa dyskusji dotyczącej relacji pomiędzy wykładnią prounijną a wykładnią systemową. Dominująca w polskiej jurysprudencji opinia na temat statusu wykładni prounijnej określa ją jako jedną z dyrektyw wykładni systemowej. Sięgając do podstawowych pojęć teoretyczno prawnych, analizując modele dokonywania wykładni prounijnej proponowane przez doktrynę prawa europejskiego oraz te proponowane przez polską teorię prawa autor dochodzi do wniosku, że nie sposób zaklasyfikować wykładnię prounijną jako jedną z dyrektyw wykładni systemowej.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2016, 78, 1; 99-111
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kilka uwag o wykładni celowościowej w prawie ochrony środowiska
A few words on teleological interpretation in environmental law
Autorzy:
Łazor, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2037215.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
environmental law
interpretation of law
values
teleological interpretation
prawo ochrony środowiska
wykładnia prawa
wartości
wykładnia celowościowa
Opis:
Prawo ochrony środowiska to jedna z niewielu gałęzi prawa, w których rośnie obecnie rola wykładni celowościowej. System wartości oddziaływujący na ten proces podlega dynamicznym przekształceniom zarówno ze względu na rodzaj, jak i skalę pojawiających się zagrożeń środowiskowych. Błędna identyfikacja celów, czy też w ogóle ich pominięcie przy pojawiających się wątpliwościach interpretacyjnych, co do kształtu normy prawnej, może zaburzać, czy nawet paraliżować funkcjonowanie określonych instytucji prawnych. W praktyce przekłada się to na zwiększenie stopnia występujących zagrożeń środowiskowych. Doniosłość kontekstu aksjologicznego przesadza o tym, że celem artykułu jest nie tylko dążenie do wyeksponowania rangi wykładni celowościowej w tym obszarze, ale także zwrócenie uwagi na przydatność określonego schematu postępowania interpretacyjnego. Tłem dla poczynionych w niniejszym opracowaniu rozważań jest ogólna analiza systemu wartości oraz celów występujących w prawie ochrony środowiska oraz ich odniesienie do stosownych poglądów i koncepcji ugruntowanych w teorii prawa. Zastosowana metoda badawcza opiera się w głównej mierze na przeglądzie głównych założeń celowościowych występujących w derywacyjnej koncepcji wykładni prawa Macieja Zielińskiego oraz próbie ich zestawienia z twierdzeniami doktryny prawa ochrony środowiska odnoszącymi się do celu normy prawnej. Przyjęta konstrukcja ma za zadanie uwodnić tezę, że derywacyjna koncepcja wykładni prawa Macieja Zielińskiego może być najbardziej adekwatnym narzędziem do interpretacji norm prawa ochrony środowiska. Jej struktura teoretycznoprawna, odnosząca się zwłaszcza do odtwarzania celów i innych wartości z tekstu prawnego, potwierdza wskazane założenie badawcze.
Environmental law is one of the few branches of law in which we can currently observe the increasing role of teleological interpretation. The system of values that affects this process has been changing dynamically, due to the type and scales of existing environmental hazards. Erroneous goal identification, or ignoring the goals altogether, while analysing grey areas of interpretation concerning legal standards, may interfere with, or even paralyse, the functioning of certain legal institutions. In practice, this translates to an increased level of environmental hazards. The significance of the axiological context means that the aim of this paper is not only to highlight the importance of teleological interpretation in this area but also to draw attention to the applicability of a particular interpretation scheme. The background of this study is a general analysis of the system of values and objectives present in environmental law and their reference to the relevant views and concepts established in the theory of law. The applied research method is based mainly on a review of the main teleological assumptions in Maciej Zieliński’s derivative conception of legal interpretation and an attempt to juxtapose them with the statements of the environmental law doctrine relating to the purpose of a legal norm. The adopted construction aims to substantiate the thesis that Zieliński’s derivative concept of legal interpretation may be the most accurate tool for interpreting environmental law norms. Its theoretical-legal structure, referring in particular to the reconstruction of objectives and other values from the legal text, confirms the indicated research assumption.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2021, 83, 4; 31-48
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aksjologiczne założenia stosowania dyrektyw wykładni celowościowej
Axiological assumptions of the application of the goal-interpretation directive
Autorzy:
Smolak, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/693634.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
conventional rule
constitutive rule
goal-interpretation
goal interpretation preference directive
law value
reguła konwencjonalna
reguła konstytutywna
wykładnia celowościowa
dyrektywy preferencji wykładni prawa
wartości prawa
Opis:
In this paper I would like to prove that goal-interpretation directives in law are conventional constitutive rules. I further argue that in a situation of a conflict in the application of preference directives (second grade interpretation directives) it is the law values that play a predominant role in soloving the problem.
W artykule chciałbym wykazać, że dyrektywy preferencji wykładni prawa są konwencjonalnymi regułami konstytutywnymi. Nadto argumentuję, że w sytuacji wystąpienia konfliktu w stosowaniu dyrektyw preferencji (dyrektyw wykładni drugiego stopnia) podstawową rolę w rozwiązywaniu powyższego konfliktu odgrywają wartości prawa.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2014, 76, 1; 5-12
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Values in Zygmunt Ziembiński’s theory of legal interpretation: sources
Wartości w teorii wykładni prawa Zygmunta Ziembińskiego: źródła
Autorzy:
Kordela, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28825314.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
law interpretation
values
axiologically rational legislator
wykładnia prawa
wartości
aksjologicznie racjonalny prawodawca
Opis:
The early phase of Zygmunt Ziembiński’s theory of law interpretation was developed between the late 1950s and early 1970s. From the very outset, values would feature permanently in the theory as components of the axiological system of the legislator. Certain values, such as legal certainty and the correspondence between law and social life, became central to two interpretations: static and dynamic interpretation, respectively. Ziembiński was the first Polish legal theorist to define functional interpretation as a paradigm that invokes the legislator’s values. As he argued, two types of functional interpretation: analogia legis or extensive interpretation have their effect anchored in the adopted values, thus preventing cases which happen to be strongly justified axiologically by such values from being excluded from regulation. Values also enable identification of the norms-conclusions derived through analogia juris and argumentaa fortiori. By providing grounds for the postulation of the rule of law, values ultimately safeguard the legal system from abuse.
Wczesna faza teorii wykładni prawa Zygmunta Ziembińskiego to okres od końca lat 50. do początku lat 70. XX w. Od samego początku w teorii rozwijanej przez Ziembińskiego wartości były składnikiem aksjologicznego systemu prawodawcy. Określone wartości, takie jak bezpieczeństwo prawne oraz zgodność prawa z praktyką społeczną, stały się kluczowe dla dwóch typów interpretacji: statycznej i dynamicznej. Ziembiński jako pierwszy polski teoretyk prawa zdefiniował wykładnię funkcjonalną jako paradygmat odwołujący się do wartości prawodawcy. Jak argumentował, dwa typy wykładni funkcjonalnej: analogia legis czy wykładnia rozszerzająca mają swoje zakotwiczenie w przyjętych wartościach, przez co uniemożliwiają wyłączenie spod regulacji przypadków, które są silnie uzasadnione aksjologicznie tymi wartościami. Wartości umożliwiają również identyfikację norm-wniosków wyprowadzanych w drodze analogia iuris i argumenta a fortiori. Będąc podstawą rządów prawa, wartości ostatecznie chronią system prawny przed nadużyciami.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2023, 85, 2; 63-71
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
WYKŁADNIA FUNKCJONALNA W ORZECZNICTWIE SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH
FUNCTIONAL INTERPRETATION OF JUDICIAL DECISIONS OF ADMINISTRATIVE COURTS
Autorzy:
Piątek, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/693030.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
functional interpretation
scope of cognition of polish administrative court
wykładnia funkcjonalna
zakres kognicji polskiego sądu administracyjnego
Opis:
The paper deals with the analysis of functional interpretation of judicial decisions of administrative courts made from 2009 to the middle of 2011. The function of the norms of administrative law that equip organs of public administration with competence and authority make functional rules of material importance in the construction of administrative law. Currently, the main approach adopted by judges in making judicial decisions is to base them on linguistic interpretation only. Such an approach is a consequence of the existing scope of cognition of Polish administrative courts. However, an opinion that a systematic and functional interpretation should be applied in each interpretation process is gradually gaining recognition. A different conclusion comes from the analysis of the resolutions passed by the Supreme Administrative Court, which form extensive legal argumentation and interpretation of certain legal issues, frequently taking into account the non-linguistic interpretation as well. Functional rules should be an inseparable element of reasoning in each judicial process leading to a judicial decision or a formulation of a statement of the legality of a public administrative act.
Celem opracowania jest analiza odwołań sądów administracyjnych do rezultatów wykładni funkcjonalnej w podejmowaniu rozstrzygnięć (badania obejmują okres od początku 2009 r. do połowy 2011 r.). Reguły funkcjonalne powinny odgrywać istotne znaczenie w wykładni prawa administracyjnego ze względu na funkcje jego norm, wyposażających organy administracji publicznej w kompetencje władcze. Współcześnie dominującym nurtem w orzecznictwie sądowym jest odwoływanie się do językowych rezultatów wykładni, co wiąże się z kognicją sądów administracyjnych. Dopiero stopniowo uznanie zyskuje stanowisko o konieczności każdorazowego uwzględniania w procesie interpretacji rezultatu systemowych oraz funkcjonalnych dyrektyw wykładni, w tym dyrektyw funkcjonalnych. Natomiast odmienny wniosek wypływa z analizy uchwał podjętych przez Naczelny Sąd Administracjny w analizowanym okresie. Prezentując poszerzoną argumentację natury prawnej, sąd ten co do zasady uwzględniał również rezultaty wykładni pozajęzykowej. Uwzględnianie reguł funkcjonalnych w orzecznictwie sądowym powinno stanowić nieodłączny element każdego rozumowania nastawionego na sformułowanie zwrotu stosunkowego o zgodności bądź niezgodności z prawem kontrolowanego aktu lub innej czynności z zakresu administracji publicznej.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2012, 74, 1; 21-35
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On why the Court did not want to fight smog, or several comments on the resolution of the Polish Supreme Court on the right to live in a clean environment
Autorzy:
Bielska-Brodziak, Agnieszka
Drapalska-Grochowicz, Marlena
Suska, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28863215.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
right to live in a clean environment
personal interests
strategic litigation
climate change litigation
breakthrough in interpretation
Opis:
The authors analyse the 2021 ruling by the Polish Supreme Court, which refused to acknowledge the right to live in a clean environment as a personal interest. The purpose of the paper is not only to evaluate the quality of the Supreme Court’s argumentation, but also to highlight the implicit premises that were missing from the grounds of the decision. Based on these findings, the authors draw broader conclusions about the circumstances that increase the likelihood of pro-environmental (including pro-climate) court decisions and breakthroughs in interpretation. The authors use the latter term to describe the situation of challenging the previous, widely accepted interpretation of certain legal provisions, favouring a different interpretation that considers societal changes in values and beliefs. The authors evaluate the Supreme Court’s arguments and put forward the thesis that the construction of personal interests was not the primary reason for rejecting the recognition of the right to live in a clean environment as a new personal interest. The authors used two methods to search for the hidden premises of the Supreme Court’s resolution: (i) they examined the discourse supporting the rejection of the right to live in a clean environment as a personal interest, and (ii) they placed the resolution in its socio-political context. The authors identify four conditions that increase the likelihood of pro-environmental (and pro-climate) court judgments: (i) the condition of costs’ expediency, (ii) the condition of individualization of responsibility, (iii) the condition of respect for the judiciary and (iv) the condition of public support. The last two conditions apply to interpretative breakthroughs in general, regardless of the subject matter.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2023, 85, 3; 27-41
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Regarding intentio operis in the texts of legal acts
Autorzy:
Choduń, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/962758.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
intentio operis; interpretation; communicative competence; textual cooperation; interpretive strategy
intentio operis; interpretacja; kompetencja komunikacyjna; współpraca tekstowa; strategia interpretacyjna
Opis:
Celem artykułu jest zaprezentowanie intentio operis jako strategii interpretacyjnej wytworzonej przez sam tekst. Według Umberto Eco ta strategia może być pomocna przy przekroczeniu opozycji pomiędzy intentio operis a niepohamowaną wolnością interpretatora. Pomimo że intentio operis jest konceptem odnoszącym się do tekstów literackich, to wydaje się być interesującym konstruktem do zastosowania w interpretacji prawniczej, zwłaszcza że łączy strukturalny („jak skonstruowany jest tekst”) i pragmatyczny (aspekty komunikacji, takie jak: intencje komunikacyjne autora empirycznego, intencje komunikacyjne reprezentowane przez tekst) punkt widzenia interpretacji tekstu.
The aim of the paper is to present intentio operis as an interpretative strategy created by a text. According to Umberto Eco, this strategy can help to transcend the opposition between intentio auctoris and the interpreter’s unrestrained freedom. Although as a concept intentio operis belongs to literary texts, it seems to be an interesting construct to apply to legal interpretation, especially because it links different points of view on textual interpretation: the structural (‘how the text is constructed’) and the pragmatic (namely aspects of communication, such as the communicative intentions of the empirical author, the communicative intentions of the text).
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2019, 81, 4; 17-25
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawne interpretacje bliskich relacji człowieka z innymi zwierzątami
Legal interpretations of the relations between people and other animals
Autorzy:
Drapalska-Grochowicz, Marlena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/962719.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
legal protection of animals; interpretation; bond; closeness; interspecies relationships; anthrozoology
prawna ochrona zwierząt; interpretacja; więź; bliskość; międzygatunkowe relacje; antrozoologia
Opis:
The relations between people and other animals are indissoluble. Most often they are determined by deeply rooted anthropocentrism – because animals serve various human purposes – from emotional to economic. The article attempts to provide interdisciplinary insight into the philosophical, sociological and legal foundations of the human-other animal relationship. To what extent is it a relation between two autonomous entities, and to what extent is the unilateral exploitation of animals by humans? Animals are present in human reality; hence it is necessary to specify their status in relation to people. The Act on the protection of animals, even if it embodies the highest humanist (or posthumanist) values, will be criticized until it ensures that these values have real significance in social life. The article attempts to answer the question of how legislation and jurisprudence reflect the social perception of close relationships between people and other animals. From this perspective, the question of what social changes must take place in order for these declarations to have a real dimension which translates into an improvement of the actual status of animals, and not just symbolic status, is also important. It is possible that the legislator has already exhausted the range of promises to animals, and that the role of making these declarations a reality rests with society and jurisprudence. The acceptance of animals and the improvement of their status depends on their ‘humanization’, or on their release from anthropocentric patterns, which would make them autonomous entities.
Relacje człowieka z innymi zwierzętami są nierozerwalne. Najczęściej są one zdeterminowane przez głęboko zakorzeniony antropocentryzm, zwierzęta bowiem służą rozmaitym celom człowieka – od emocjonalnych po ekonomiczne. W artykule podjęto próbę interdyscyplinarnego wejrzenia w filozoficzne, socjologiczne oraz prawne podstawy stosunku człowiek–inne zwierzęta. W jakim zakresie jest to relacja dwóch autonomicznych bytów, a w jakim jednostronna eksploatacja zwierząt przez człowieka? Zwierzęta są obecne w człowieczej rzeczywistości, stąd konieczne jest dookreślenie ich statusu w relacji do człowieka. Ustawa o ochronie zwierząt, choćby ucieleśniała najwznioślejsze humanistyczne (lub posthumanistyczne) wartości, będzie poddawana krytyce dopóty, dopóki nie zapewni tym wartościom realnego znaczenia w życiu społecznym. W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób ustawodawstwo i orzecznictwo odzwierciedlają społeczną percepcję bliskich relacji ludzi i innych zwierząt. Z tej perspektywy istotne jest również pytanie o to, jakie zmiany społeczne muszą zajść, aby deklaracje te miały realny wymiar przekładający się na poprawę faktycznego, a nie symbolicznego statusu zwierząt. Możliwe, że ustawodawca wyczerpał już zasób obietnic wobec zwierząt i rola ucieleśniania tych deklaracji spoczywa na społeczeństwie i orzecznictwie. Akceptacja zwierząt i poprawa ich statusu zależy od ich „uczłowieczenia” bądź od uwolnienia z antropocentrycznych schematów, które uczynią z nich autonomiczne byty.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2020, 82, 1; 217-229
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przełamanie rezultatów wykładni językowej zgodnie z zasadą nadrzędności konstytucji
Disregarding the results of linguistic interpretation based on the principle of the supremacy of the Constitution
Autorzy:
Kondej, Mikołaj
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/692910.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
borders of linguistic interpretation
breaking linguistic borders
hierarchy of the legal system
supremacy of the Constitution
direct application of the Constitution
lex superior derogat legi inferiori
interpretation
granica językowa wykładni
przełamanie granicy językowej
hierarchiczność systemu prawa
nadrzędność konstytucji
bezpośrednie stosowanie konstytucji
wykładnia
Opis:
The article analyses the possibility of adopting a pro-constitutional interpretation of legal provisions, rather than following the conclusions of linguistic interpretation focused on alternative ways of understanding the expressions used by the legislator in the content of provisions. The author argues that the principle of the hierarchy of legal acts and the supremacy of the Constitution – combined with the fact that this basic law implements an axiology in the legal system which is the basis for the functioning of a democratic state ruled by law – entails that when the literal application of a provision would lead to results contrary to constitutional principles or values, the principle lex superior derogat legi inferiori should be applied, which permits stepping outside the borders of linguistic interpretation.
Przedmiotem artykułu jest analiza dopuszczalności przełamania rezultatów wykładni językowej – na podstawie wykładni prokonstytucyjnej  – przez odejście od alternatyw interpretacyjnych wynikających z możliwego sposobu rozumienia wyrażeń użytych przez ustawodawcę w treści przepisu. Autor argumentuje w nim, że zasada hierarchiczności aktów prawnych oraz nadrzędności konstytucji w połączeniu z faktem, że ustawa zasadnicza implementuje do porządku prawnego aksjologię będącą podstawą funkcjonowania ładu demokratycznego państwa prawnego, sprawia, iż w sytuacji, gdy zastosowanie litery przepisu prowadzi do rezultatów sprzecznych z zasadami lub wartościami konstytucyjnymi, zastosowanie znaleźć powinna zasada lex superior derogat legi inferiori, co pozwala na przełamanie granicy językowej interpretacji przepisu.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2019, 81, 3; 39-52
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sędziowie i granice władzy demokratycznej w świetle Konstytucji RP
Judges and the limits of democratic power in the light of the Constitution of the Republic of Poland
Autorzy:
Piotrowski, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/693193.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
judiciary
constitution
democracy
constitutional interpretation
judicial independence and independence of judges
władza sądownicza
konstytucja
demokracja
wykładnia konstytucji
niezależność sądów i niezawisłość sędziów
Opis:
The essence of the democratic power established in the Constitution of the Republic of Poland is to limit this power in order to protect the rights of the individual against threats that may be posed by the rule of the majority, especially when this majority seeks to impose its values and beliefs on others. This limitation is expressed both by the principle of the separation and balance of powers and by the principle of a democratic rule of law, and  above all by the principle of the inherent and inalienable dignity of man. In the light of the Constitution, the supremacy of the nation as a constitutional value is not of an absolute nature, especially in the context of the special status of human rights which is anchored in the concept of dignity. The current Basic Law, granting the supreme authority to the Polish nation, requires that the authority of that supremacy be exercised in compliance with the principles and in forms set forth in the Constitution. This means in particular, the constitutional legitimacy of the judiciary to restrict, pursuant to the provisions of the Constitution as the supreme law, the powers of other authorities, as well as the authority (sovereign) exercising its power directly. The existence of independent judiciary leads, on the one hand, to the rejection in the conception of a democratic state, of the assumption of an unlimited scope of power of the governing authority, and on the other hand, to the recognition as a determinant of democracy of only those manifestations of the will of the majority, which have a constitutional legitimacy and are therefore in line with the version of the culture of human rights as enshrined in the Basic Law and which are accepted by judges at the time of the ruling.
Istotą władzy demokratycznej ustanowionej w Konstytucji RP jest ograniczenie tej władzy po to, by chronić prawa jednostki przed zagrożeniami, jakie może stworzyć panowanie większości, zwłaszcza wtedy, kiedy dąży ona do narzucenia innym swoich wartości i przekonań. Ograniczenie to wyraża zarówno zasada podziału i równoważenia władz, jak i zasada demokratycznego państwa prawnego, a przede wszystkim zasada przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka. W świetle postanowień Konstytucji zwierzchnictwo Narodu jako wartość konstytucyjna nie ma absolutnego charakteru, zwłaszcza wobec zakotwiczonego w pojęciu godności szczególnego statusu praw człowieka. Obowiązująca ustawa zasadnicza, przyznając zwierzchnią władzę Narodowi, wymaga uznania za ustrojową przesłanką owego zwierzchnictwa sprawowanie go na zasadach i w formach określonych w Konstytucji. Oznacza to w szczególności konstytucyjną legitymację władzy sądowniczej do ograniczania – ze względu na postanowienia Konstytucji jako najwyższego prawa – pozostałych władz, jak też suwerena sprawującego swą władzę bezpośrednio. Istnienie niezależnego i niezawisłego sądownictwa prowadzi z jednej strony do odrzucenia w koncepcji demokracji założenia o nieograniczonym zakresie woli suwerena jako podmiotu władztwa państwowego, z drugiej zaś – do uznania za wyznacznik demokracji tych tylko przejawów woli większości, które mają legitymację konstytucyjną, a zatem zgodne są z wersją kultury praw człowieka zapisaną w ustawie zasadniczej i w czasie orzekania znajdującą akceptację sędziów.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2018, 80, 1; 215-229
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teorie języka a pluralizm wartości w kontekście teorii wykładni prawa
Theories of language, value pluralism and the theory of legal interpretation
Autorzy:
Bogucki, Olgierd
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/693229.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
interpretation of law
philosophy of language
theory of language
value pluralism
nominalism
structuralism
wykładnia prawa
filozofia języka
teoria języka
pluralizm wartości
nominalizm
strukturalizm
Opis:
This article explores relations between philosophical ideas of the language and the attitude to the pluralism of values in the context of legal interpretation. It argues that if the postulate of intersubjectivity in legal interpretation is to be maintained, the nominalist idea of language will be more coherent with the negative attitude to value pluralism, while the structural idea is more coherent with the positive one. The intersubjectivity of legal interpretation can be based on a language system or on a system of values. If the idea of a language system were to be removed (as nominalists propose), the idea of one clear system of values will be needed, while where the idea of one system of values were to be maintained, then an idea of a language system will be necessary.
Artykuł analizuje relacje między filozoficznymi teoriami języka a stosunkiem do faktu pluralizmu wartości w kontekście interpretacji prawa. W opracowaniu argumentuje się, że przy założeniu postulatu intersubiektywności wyników wykładni prawa wizja języka proponowana przez nominalizm lingwistyczny łatwiej daje się pogodzić z negatywnym stosunkiem do pluralizmu wartości, wizja strukturalistyczna zaś – z pozytywnym stosunkiem do pluralizmu wartości. Intersubiektywność wykładni może opierać się na systemie językowym lub jednym systemie wartości. Jeżeli chcemy wyeliminować pojęcie systemu językowego (jak chcą tego nominaliści), to potrzebować będziemy jednego dostatecznie określonego systemu wartości. Jeżeli natomiast chcemy wyeliminować pojęcie jednego systemu wartości, to potrzebować będziemy systemu językowego.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2014, 76, 4; 55-67
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problemy wykładnicze wybranych znamion zbrodni przeciwko ludzkości
Problems of meaning and interpretation related to selected elements of crimes against humanity in Polish criminal law
Autorzy:
Paszko, Marlena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2120217.pdf
Data publikacji:
2022-03-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
crime against humanity
prohibition of the homonymous interpretation of legal terms
attack
international criminal law
zbrodnia przeciwko ludzkości
zakaz wykładni homonimicznej
zamach
międzynarodowe prawo karne
Opis:
Częstokroć na gruncie regulacji zbrodni przeciwko ludzkości pojawiają się uzasadnione wątpliwości interpretacyjne co do znaczenia wyrażeń, którymi posługuje się ustawodawca. Pierwsza z tych wątpliwości wiąże się ze stosowaniem aktów prawa międzynarodowego. Z kolei druga sprowadza się do nieprzestrzegania przez ustawodawcę zasad poprawnej legislacji, przyczyniającej się do powstania lub zwiększenia zamętu interpretacyjnego. W tym stanie rzeczy przedmiotem badań należy uczynić to, co stanowi istotny problem w właściwym zdekodowaniu znamion zbrodni przeciwko ludzkości.
Frequently, on the basis of regulating crimes against humanity, justified interpretational doubts arise as to the meaning of the expressions used by the legislator. The first of these involves parallel application of acts of international law. The second one can be reduced to numerous allegations concerning the legislator’s failure to comply with the principles of correct legislative technique. This creates or increases interpretational confusion of the law. This article presents the most important problems related to the structure of the elements of the crimes against humanity.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2022, 84, 1; 37-49
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czynności mające na celu obejście ustawy na tle orzecznictwa sądów polskich
Legal transactions aimed at circumventing statutory law in the context of the case-law of Polish courts
Autorzy:
Miler, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/692643.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
law circumvention; circumvention of the law; circumvention of statute; contradiction with the law; jurisprudence; interpretation
obejście prawa; obejście ustawy; sprzeczność z prawem; praktyka orzecznicza; wykładnia
Opis:
The position that legal transactions which circumvent an act of statutory law constitute a category of legal transactions contrary to the law prevails in the legal literature. However, Polish jurisprudence has not entirely followed this view. In some judgments, courts have distinguished transactions circumventing the law from other legal constructions, including transactions contrary to the law. In the article, the definition of law circumvention, the prerequisites for finding law circumvention, and examples of transactions aimed at circumventing statutory law identified in Polish jurisprudence are presented and discussed. The issue of autonomy and the functions performed by the prohibition on circumventing an act of statutory law in Polish private law in the context of the judgments of Polish courts is discussed in the conclusions. The author believes that law circumvention is autonomous from other private law constructions. It is a legal construction that fills a gap existing between the scope of application of a legal contradiction with the law and the scope of a contradiction with the principles of community life. The scope of the application of the construction of law circumvention depends on the definition of the rule of departure from the linguistic meaning of a legal provision or its part. An analysis of Polish case law allows identification of the important functions performed by the prohibition of transactions aimed at circumventing the law.
W doktrynie dominuje stanowisko, zgodnie z którym czynności prawne mające na celu obejście ustawy stanowią kategorię czynności prawnych sprzecznych z ustawą. W orzecznictwie sądów polskich pogląd ten nie został w pełni przejęty. W niektórych orzeczeniach sądy odróżniły obejście prawa od innych konstrukcji prawnych, w tym od sprzeczności z prawem. W pracy przedstawione i omówione są zaakceptowane w orzecznictwie definicje obejścia prawa, przesłanki stwierdzenia obejścia prawa, a także przykłady czynności mających na celu obejście ustawy. We wnioskach rozważono problem autonomiczności i funkcji pełnionych przez zakaz dokonywania czynności mających na celu obejście ustawy w polskim prawie prywatnym na tle orzeczeń sądów polskich. Autor uważa, że obejście prawa jest konstrukcją autonomiczną w stosunku do innych konstrukcji prawa prywatnego, która wypełnia lukę, jaka istnieje albo może istnieć między zakresem zastosowania sprzeczności z prawem i zakresem zastosowania sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Zakres zastosowania konstrukcji obejścia prawa zależy od sposobu zdefiniowania reguły odstępstwa od sensu językowego przepisu lub jego części. Analiza orzecznictwa sądów polskich pozwala na wskazanie istotnych funkcji pełnionych przez zakaz dokonywania czynności mających na celu obejście ustawy.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2019, 81, 4; 111-124
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z problematyki odpowiedzialności karnej intraneusa za niewykonawcze formy współdziałania przestępnego (uwagi na tle przestępstwa dzieciobójstwa)
Intraneus’ criminal liability for non-executive forms of criminal co-operation (remarks in the context of the crime of infanticide)
Autorzy:
Siwek, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1036923.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
phenomenal forms of committing a crime
nfanticide
legal classification
individual crime;
interpretation of law
zjawiskowe formy popełnienia przestępstwa
dzieciobójstwo
kwalifikacja prawna
przestępstwo indywidualne
wykładnia prawa
Opis:
Przedmiotem opracowania jest wysoce sporne w literaturze z zakresu prawa karnego zagadnienie związane z karnoprawną oceną czynu intraneusa za niewykonawcze formy współdziałania przestępnego. Rozważania prowadzone są w kontekście przestępstwa dzieciobójstwa określonego w art. 149 k.k. W wyniku poprowadzonych rozważań autor ustala, iż w języku prawnym Kodeksu karnego dany typ czynu zabronionego określony w części szczególnej k.k. bądź ustawy karnej pozakodeksowej, swoje odniesienie ma zawsze do wszystkich form popełnienia czyn zabronionego w ujęciu rozdziału II k.k., a więc form wykonawczych, niewykonawczych, a także form stadialnych.
The subject of the study is a highly controversial issue related to the criminal law assessment of an intraneus act for non-executive forms of criminal cooperation, which is discussed in the literature on criminal law. Deliberations are conducted in the context of the crime of infanticide specified in Article 149 of the Penal Code. As a result of the deliberations, the author determines that in the legal language of the Penal Code a given type of prohibited act specified in the special part of the Penal Code or the Non-Codex Criminal Act, it always refers to all forms of committing a prohibited act in terms of Chapter II of the Penal Code: executive, non-executive forms, as well as stadium forms.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2020, 82, 4; 273-284
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Deklaracje interpretacyjne jako instrument transformacji międzynarodowego prawa inwestycyjnego. Ku ograniczeniu aktywizmu sędziowskiego
Interpretative declarations as an instrument of transformation of international investment law. Measures for restraining judicial activism
Autorzy:
Kułaga, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/692908.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
judicial activism
interpretative declarations
subsequent agreements
interpretation of treaties
investment arbitration
International Law Commission
aktywizm sędziowski
deklaracje interpretacyjne
późniejsze porozumienia
interpretacja traktatów
arbitraż inwestycyjny
Komisja Prawa Międzynarodowego
Opis:
International investment law has been subject to significant criticism for at least a decade, due to the methodology applied in the jurisprudence of arbitration tribunals. As a result, both States and international organizations are seeking measures to limit the judicial activism of these tribunals. The most commonly used mechanisms in this respect include renegotiating existing investment treaties, concluding new agreements and terminating treaties. These mechanisms, which are generally the most desirable and guarantee the greatest certainty in terms of rights and obligations, also have significant shortcomings, above all related to the time required to achieve the desired result. This article postulates that interpretative declarations may be the most optimal solution for limiting judicial activism in international investment law. Although they do not provide the same legal certainty as a new treaty, it is the relative ease of with which these declarations are accepted that allows for a quicker legal effect, in terms of understanding the treaty in accordance with the intention of its parties.
Międzynarodowe prawo inwestycyjne przynajmniej od dekady jest przedmiotem znaczącej krytyki z powodu sposobu orzekania trybunałów arbitrażowych. W rezultacie zarówno państwa, jak i organizacje międzynarodowe poszukują środków ograniczenia aktywizmu sędziowskiego tych trybunałów. Do najczęściej stosowanych mechanizmów w tym zakresie zalicza się renegocjacje istniejących traktatów inwestycyjnych, zawieranie nowych porozumień, jak również wypowiadanie istniejących traktatów. Mechanizmy te, zasadniczo najbardziej pożądane i gwarantujące największą pewność w zakresie praw i obowiązków stron umów, posiadają również istotne mankamenty, przede wszystkim związane z czasem wymaganym, aby osiągnąć pożądany rezultat. Niniejszy artykuł postuluje, że dla ograniczenia aktywizmu sędziowskiego w międzynarodowym prawie inwestycyjnym stosunkowo optymalnym rozwiązaniem mogą być deklaracje interpretacyjne. Mimo że nie zapewniają one takiej pewności prawnej, jak nowy traktat, to jednak z uwagi na relatywną łatwość ich uzgodnienia i akceptacji deklaracje te pozwalają znacznie szybciej osiągnąć skutek prawny w zakresie rozumienia traktatu zgodnie z intencją jego stron.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2019, 81, 3; 53-69
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 19

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies