- Tytuł:
-
O pograniczach słowotwórstwa i leksykologii – na wybranych przykładach form gwarowych
About the Borderline Between Word Formation and Lexicology – Based on Selected Examples of Vernacular Forms - Autorzy:
- Jaros, Irena
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1831384.pdf
- Data publikacji:
- 2020-11-26
- Wydawca:
- Łódzkie Towarzystwo Naukowe
- Tematy:
-
językoznawstwo
dialektologia
słowotwórstwo
leksykologia
linguistics
dialectology
word formation
lexicology - Opis:
-
Autorka omawia zjawiska językowe sytuujące się na pograniczu słowotwórstwa i leksykologii, przede wszystkim semantyki i etymologii, na podstawie derywatów funkcjonujących w polskich gwarach. Prezentowane są przykłady homonimii, polisemii i synonimii derywatów, których interpretacja słowotwórcza i kategorialna musi uwzględniać ich znaczenie leksykalne. Przedmiotem omówienia są również rezultaty semantycznych przesunięć kategorialnych (np. nazwy czynności, które stały się nazwami środków czynności: palenie, regulacja) oraz nazwy, dla których określenie typu derywacji – semantycznej czy morfologicznej – wymaga arbitralnych rozstrzygnięć (np. nazwy środków czynności typu łapka, koziołek). Na pograniczu słowotwórstwa i leksykologii znajdują się także derywaty, których analiza wymaga poszukiwań o charakterze etymologicznym. Są to wyrazy o aktualnie nieczytelnej strukturze, dla których wyrazy motywujące można wskazać na podstawie dociekań etymologicznych, opartych na zbiorach leksykograficznych. W analizie derywatów gwarowych zmuszeni jesteśmy do wykorzystywania narzędzi semantyczno-leksykalnych i etymologicznych, a niekiedy nawet do wyjścia poza system językowy w poszukiwaniu czynników nazwotwórczych.
The author describes linguistic phenomena on the borderline of word formation and lexicology, mostly semantics and etymology, based on the examples of derivatives functioning in Polish dialects. The article presents examples of homonymy, polysemy and synonymy of derivatives whose both derivational and categorical interpretation must take their lexical meaning into consideration. The subject matter of this paper also includes the results of semantic categorial movements (e.g. names of actions which became names of manners of action: palenie, regulacja) as well as names in case of which the establishment of their derivation type, whether it is semantic or morphological, requires arbitrary decisions (e.g. names of manners of action such as łapka, koziołek). Moreover, derivatives whose analysis requires etymological search are also located on the borderline of word formation and lexicology. They include words with currently vague structure whose motivating words can be indicated through etymological inquiry based on lexicographical collections. While analysing dialect derivatives we are forced to use semantic-lexical and etymological tools and at times even go beyond the language system in search of name-forming factors. - Źródło:
-
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2020, 68; 75-87
0076-0390 - Pojawia się w:
- Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł