Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "belarusian language" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-7 z 7
    Tytuł:
    Белорусские каузативы понимания и знания на разных этапах развития языка
    Białoruskie czasowniki kauzatywne rozumienia i wiedzy na różnych etapach rozwoju języka
    Belarusian causative verbs of knowledge and understanding at different stages of language development
    Autorzy:
    Руденко, Елена
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594267.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    kauzatywność
    semantyka
    motywacja
    język białoruski
    cause verb
    semantics
    motivation
    Belarusian language
    Opis:
    Autorka artykułu rozważa kwestię kauzatywnych czasowników rozumienia i wiedzy na różnych etapach rozwoju języka białoruskiego. Oprócz materiału leksykalnego ze współczesnego języka białoruskiego oraz starobiałoruskiego został rozpatrzony tutaj również materiał pochodzący z języków: staro-cerkiewno-słowiańskiego, rosyjskiego oraz bułgarskiego. W rozprawie poddano analizie sposoby motywacji czasowników o znaczeniu ‘tłumaczyć’ i ‘uczyć’, konkurencyjne modele konceptualizacji, wśród których podstawowymi są semantyka światła, percepcji, fizycznego aktu oraz przemieszczenia.
    The article is devoted to causative verbs of understanding and knowledge at different stages of development of the Belarusian language. In addition to modern Belarusian and Old Belorussian, Old Slavonic, Russian and Bulgarian lexical material is also involved. The ways of motivating verbs with the meaning “explain” and “teach” are analyzed, as well as competitive models for their conceptualization, where the semantics of light, perception, physical activity and movement are the most important.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 433-444
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Świecka literatura przekładowa XVI wieku – źródło do badań historii języka białoruskiego (na podstawie przekładów romansów rycerskich)
    Sixteenth century secular translated literature – with reference to the study of the history of the Belarusian language (based on translations of chivalric romances)
    Autorzy:
    Citko, Lilia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594172.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    romans rycerski
    język starobiałoruski
    zapożyczenia polskie
    leksyka
    chivalric romance
    Old Belarusian language
    borrowings from Polish
    South Slavonic vocabulary
    Opis:
    W artykule analizowane są wybrane zagadnienia z zakresu fonetyki, fleksji i słownictwa w tekście starobiałoruskiego przekładu romansu rycerskiego (tzw. Białoruskiego Tristana), który zachował się w rękopiśmiennym kodeksie Raczyńskich z XVI wieku. Szczególną uwagę zwrócono na leksykę zapożyczoną, omówiono głównie pożyczki przez medium polskie z innych języków (łacina, włoski, niemiecki, czeski). Korzystanie przez tłumacza z tych środków leksykalnych uzasadnione było potrzebami nominacyjnymi związanymi z opisem życia, rzemiosła wojennego, rozrywek stanu rycerskiego, a także pojęć ogólnych. Rodzimy zasób leksyki – wobec braku opisywanych desygnatów – okazał się bowiem niewystarczający do nominacji nowych realiów, zjawisk czy przedmiotów. Scharakteryzowano również słownictwo o proweniencji południowosłowiańskiej, a jego obecność może być argumentem przemawiającym za tezą o istnieniu tzw. redakcji serbskiej Tristana.
    In the article selected phonetic, inflexional and lexical questions concerning Old Belarusian translations of chivalric romances (based on the so-called Belarusian Tristan preserved in the 16th century manuscript of the Raczynski Codex) have been analyzed. Special attention has been focused on lexical borrowings. Main loanwords from other languages (Latin, Italian, German, Czech) through the Polish medium have been discussed. The usage of such lexical devices was justified by the nominal needs connected with the description of life, warcraft, knights’ activities as well as general concepts. A native lexical inventory was inadequate to nominate new realities, phenomena or objects. Vocabulary of South Slavonic origin, the presence of which may serve as evidence of the existence of a Serbian version of Tristan has also been described.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 61-77
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Белорусское в Гиперсловаре польского языка
    Białoruskość w Hipersłowniku języka polskiego
    Belarusian in The Hyperdictionary of the Polish Language
    Autorzy:
    Wawrzyńczyk, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594257.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    leksykografia
    hipersłownik
    język i kultura polska
    język i kultura białoruska
    lexicography
    hyperdictionary
    Polish language and culture
    Belarusian language and culture
    Opis:
    Artykuł stanowi pewnego rodzaju prezentację przygotowywanego obecnie do druku, liczącego około 1800 artykułów autorskich, specjalnego opracowania leksykograficznego – Hipersłownika języka polskiego. Autor skupił się przede wszystkim na informacjach odnoszących się do języka i kultury białoruskiej, które jego zdaniem mogą zainteresować slawistów, umożliwiając im jednocześnie zapoznanie się z nowatorską koncepcją samego Hipersłownika.
    This article concerns a particular kind of entries in the publication, at present in preparation consisting of about 1800 original articles, of the lexicographical work – The Hyperdictionary of the Polish Language. The author is primarily concerned with information referring to Belarusian language and culture, which, in his opinion, will be of interest to Slavonicists, while simultaneuosly enabling them to experience the novel concept of the Hyperdictionary.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 523-529
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Charakterystyka głosek [t] i [d] w wydaniach teologii moralnej z XVIII wieku (na materiale tekstów z Supraśla, Uniowa i Poczajowa). Przyczynek do dyskusji na temat prostej mowy xviii wieku
    The characteristics of sounds [t] and [d] in editions of moral theology of the 18th century from Suprasl, Uniev and Pochayiv. A contribution to the discussion on the “prosta mova” of the 18th century
    Autorzy:
    Getka, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594348.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    drukarstwo
    prosta mowa
    język białoruski
    język ukraiński
    literatura religijna
    XVIII wiek
    printing
    “prosta mova”
    Belarusian language
    Ukrainian language
    religious literature
    the 18th century
    Opis:
    Artykuł prezentuje analizę graficznych realizacji głosek [t] i [d] w kolejnych edycjach bazyliańskiej, ruskojęzycznej teologii moralnej, które ukazały się w drukarniach bazyliańskich w Supraślu, Uniowie i Poczajowie w XVIII wieku. Wyniki analizy prowadzą do wniosku o występowaniu w XVIII wieku dwóch odrębnych tradycji ortograficznych – białoruskiej i ukraińskiej. W odniesieniu do analizowanych głosek potwierdza je zaznaczenie zjawisk dziekania, ciekania czy ukraińskiego stwardnienia [d] i [t]. Tym samym podważona zostaje teza o przerwaniu tradycji piśmienniczej na ziemiach białoruskich i ukraińskich w XVIII wieku i odrodzenia się białoruskiego i ukraińskiego języka literackiego na nowej – ludowej – bazie. W proponowanym ujęciu tezę tę należy zastąpić tezą o ewolucyjnym rozwoju literackich języków białoruskiego i ukraińskiego.
    This article presents an analysis of the implementation of the graphic sounds [t] and [d] in subsequent editions of Ruthenian language moral theology, which were published Basilians printing houses in Suprasl, Uniev and Pochayiv in the 18th century. The results of the analysis lead to the conclusion about the occurrence in the eighteenth century of two separate literary traditions – in Belarusian and Ukrainian languages. In relation to the analyzed sounds, this is confirmed by the marking of the phenomena (for Belarusian language): dzekannya or tsekannya or (for Ukrainian language): the process of hardening [d] and [t]. The thesis on the breaking of the literary tradition on the Belarusian and Ukrainian lands in the eighteenth and the revival of the Belarusian and Ukrainian literary language on the new – folk – base is thus undermined. In the proposed approach, this thesis should be replaced by a thesis about the evolutionary development of Belarusian and Ukrainian literary languages.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 85-103
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Канкарданс беларускай мовы ХІХ стагоддзя як крыніца даследавання лексікі. Ужыванне слоў дом і хата ў ХІХ ст.
    Konkordancja języka białoruskiego ХІХ wieku jako źródło badań nad słownictwem. Użycie białoruskich leksemów dom i chata w ХІХ wieku
    The Concordance of Belarusian of the Nineteenth Century as a source of research into vocabulary. The use of Belarusian home and cottage lexemes in the 19th century
    Autorzy:
    Kozłowska-Doda, Jadwiga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594047.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    język białoruski XIX w.
    konkordancja
    białoruskie leksemy dom/chata
    kształtowanie się współczesnego języka białoruskiego
    Belarusian in the 19th century
    concordance
    Belarusian lexemes dom/chata ‘home/house’
    the formation of modern Belarusian language
    Opis:
    Współczesny język białoruski powstał w oparciu o zróżnicowaną dialektalnie mowę chłopów, zubożałej szlachty i najbiedniejszych miejskich warstw społecznych. Nie stanowi on kontynuacji piśmiennictwa starobiałoruskiego. Białoruskie piśmiennictwo współczesne ukształtowało się w pierwszej połowie XIX wieku. W ciągu całego XIX stulecia prezentują je wyłącznie teksty wierszowane i prozatorskie o dość zróżnicowanym poziomie artystycznym. Zebrane w różnych antologiach (nadal trwa poszukiwanie tego typu tekstów w archiwach) stały się fundamentem tworzenia konkordancji, wydrukowanej najpierw w wersji papierowej, a ostatnio w uzupełnionej i poprawionej wersji cyfrowej. Mimo drobnych braków technicznych Konkordancja języka białoruskiego XIX wieku pozwala usprawnić pracę językoznawcy: zestawić poszczególne leksemy i ich formy, zinterpretować ich częstotliwość (w poezji, prozie, u konkretnych autorów), poddać analizie semantykę wyrazów itd. W artykule skupiono uwagę na użyciu leksemów dom i chata w białoruskojęzycznych utworach XIX wieku.
    Contemporary Belarusian language is based on diversified dialectal speech of peasants, impoverished nobles and the poorest urban social strata. It does not constitute a continuation of old Belarusian writings. Belarusian modern writing developed in the first half of the 19th century. Throughout the 19th century, it is represented only by verse and prose texts with a fairly diverse artistic level. Collected in various types of anthologies (search for this type of texts in archives cotinues), the foundations for creating a concordance, first printed in a paper version, recently also in a supplemented and corrected electronic version. Despite the small technical deficiencies Concordance of Belarusian of the Nineteenth Century enables effective improvement of the work of the linguist: to compare individual lexemes and their forms, to interpret their frequency (in poetry, prose, specific authors), to analyze the semantics of words, etc. The article concentrates on the use of home/house lexemes in Belarusian-language texts of the 19th century.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 255-283
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Языковая ситуация в Беларуси и её отражение в современном газетном тексте
    Sytuacja językowa na Białorusi i jej odzwierciedlenie we współczesnym tekście prasowym
    Language situation in Belarus and its reflection in the present-day newspaper text
    Autorzy:
    Волынец, Татьяна
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594229.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    sytuacja językowa na Białorusi
    agregacja białoruskich i rosyjskich elementów językowych
    tekst prasowy
    the language situation in Belarus
    aggregation of Russian and Belarusian language elements
    newspaper text
    Opis:
    Tematem artykułu jest specyfika wykorzystania elementów języka białoruskiego we współczesnych tekstach rosyjsko- i dwujęzycznej prasy na Białorusi. Fakty świadomego włączania obcych (białoruskich) elementów do rosyjskojęzycznych tekstów są badane w oparciu o dane pochodzące z połowy lat dziewięćdziesiątych XX w., z czasów, gdy w języku białoruskiej prasy pojawiło się zjawisko społeczno-kulturowej agregacji rosyjskich i białoruskich elementów językowych. W wyniku analizy ustalono, że we współczesnym tekście prasowym proces wykorzystywania białoruskojęzycznych środków językowych: a) zachował swoje zasadnicze cechy semantyczno-stylistyczne (słowo białoruskie w rosyjskojęzycznym tekście nadal jest wykorzystywane jako: środek oceny, ironii, odwołanie do informacji pozatekstowych, sygnał sytuacji komunikacyjnej „zgoda – niezgoda”, aktualizator białoruskiej przestrzeni socjo- lub etnokulturowej; b) pojawiły się też cechy nowe: wzrosła liczba wtrąceń na poziomie frazowym i ponadfrazowym (dziennikarze wykorzystują białoruski tekst jako element oddziaływania międzytekstowego uczestniczący w tworzeniu intertekstualności we współczesnej publicystyce białoruskiej); do rosyjskojęzycznego tekstu prasowego zaczęto wprowadzać „trasiankę”, czyli żywiołowo zrusyfikowany wariant języka białoruskiego; zmieniły się pozycje tekstowe wykorzystywane do aktualizacji białoruskiego słowa (było ono aktywnie włączane do nagłówków i podtytułów oraz do tekstów kreolizowanych); transformacja uwarunkowań społecznych spowodowała, że zmieniła się tematyka tekstów prasowych, w rezultacie czego gwałtownie zmalała liczba białoruskich leksemów i związków wyrazowych związanych ze zjawiskami o charakterze społeczno-politycznym.
    The article addresses peculiarities of Belarusian language insertion usage in texts of present day newspapers of Belarus published in Russian as well as bilingual ones. Facts of conscious insertion of alien (Belarusian language) elements into texts written in Russian are investigated on the basis of the data registered by the author in the middle of the 90-ies of the ХХth century – the time when in the language of the newspapers in Belarus a specific sociocultural aggregation of Russian and Belarusian language elements started to be formed. In the course of the research it has been found that in the present-day newspaper text this process a) has kept its major semantico-stylistic properties (the Belarusian word in the Russian text is still being used as means of evaluation, irony, as an appeal to non-textual information, as a signal of the communicative situation “agreement – disagreement”, as an indication of Belarusian socio- or ethnocultural space); b) has acquired new features: the number of insertions of the phrasal and superphrasal levels has significantly grown (journalists use Belarusian texts as an element of intertextual interaction which participates in the formation of intertextuality of modern Belarusian publicistic writing); trasyanka which is a spontaneously russified variant of the Belarusian language started to be introduced into newspaper texts written in Russian; text positions used for the actualization of the Belarusian word have changed (it began to be actively used in headlines and subheadings, in creolized texts); the transformation of social conditions has brought about the transformation of the newspaper senses topical for the newspaper text, as a result the number of lexemes and word combinations thematically related to the designation of concepts and phenomena of socio-political character has sharply decreased among Belarusian language insertions.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 65; 245-259
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    З гісторыі развіцця лексікі старабеларускай дзелавой пісьменнасці XIV – сярэдзіны XVI ст.
    Z historii rozwoju leksyki starobiałoruskiego piśmiennictwa urzędowego od XIV do połowy XVI wieku
    From the history of development of the old Belarusian official written vocabulary from the 14th to the mid-16th centuries
    Autorzy:
    Паляшчук, Наталля
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594300.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    starobiałoruski język literacki (odmiana pisana)
    starobiałoruskie piśmiennictwo urzędowe
    leksyka
    leksykologia historyczna
    stylistyka historyczna
    Old Belarusian literary and written language
    Old Belarusian official written
    vocabulary
    historical lexicology
    historical stylistics
    Opis:
    Autorka artykułu na materiale zabytków starobiałoruskiego piśmiennictwa urzędowego XIV – połowy XVI wieku (ogólnopaństwowe kodeksy – Statut Wіślіckі, Sudziebnіk Kazіmіerza, Statut Wielkiego Księstwa Lіtewskiego 1529, przywileje, wyroki, pozwy, skargi, potwierdzenia, testamenty i inne) określa korpus ustalonych w nich jednostek leksykalnych należących do różnych części mowy. Analizuje strukturę semantyczną wybranych wyrazów, ich przynależność do pewnych grup tematycznych, pochodzenie, relacje synonimiczne i aspektowo-rodzajowe między leksemami. Ustala również specyfikę ich użycia w różnych gatunkach piśmiennictwa urzędowego. Wyniki badań mogą być wykorzystywane w dalszych analizach formowania się i ewolucji systemu leksykalnego języka białoruskiego, jego odmian stylowych, leksykologii i stylistyki historycznej, wpływów językowych, a także w przygotowaniu nowych typów słowników historycznych i w układaniu podkorpusu „Język starobiałoruski” Narodowego Korpusu Języka Białoruskiego.
    The article considers examples of Old Belarusian official documents of the 14th to the mid-16th centuries, namely, such national codes as the Vislicki Statut, the Sudziebnik Kazimira, the Statut Vialikaha Kniastva Litoŭskaha 1529, as well as some privileges, bills of complaint, confirmations, testaments, etc. The corpus of lexical units of different parts of speech fixed in these written monuments has been determined; their semantics, belonging to certain thematic groups, origin, structure, synonymous and generic relations between lexemes have been considered; specificity of their use in different genres of business writing has been established. The results of the research are appropriate to use for further study of the formation and evolution of the Belarusian language vocabulary and its stylistic varieties; for scientific developments in the field of historical lexicology, historical stylistics, and interlingual interaction; for preparation of historical dictionaries of new types; as well as in shaping of the Old Belorussian language sub-corpus of the National Corpus of the Belarusian language.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 385-407
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-7 z 7

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies