Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "religijność" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-14 z 14
Tytuł:
Autodeklaracja religijności i związki tej zmiennej ze wskazaniami używania środków psychoaktywnych: dane z badań (n=2273)
The Self-Declaration of Religiousness and this Variable Connections with the Indications of Psychoactive Substance Use: Data From Empirical Studies (N=2273)
Autorzy:
Jedynak, Witold
Motyka, Marek A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036274.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
religijność
moralność
młodzież
narkotyki
uzależnienie
religiousness
morality
youth
drugs
addiction
Opis:
Badania empiryczne potwierdzają stały wzrost wskazań zażywania środków odurzających. Jednym z czynników sprzyjających narkotykowym inicjacjom jest odrzucenie norm moralnych związanych z wyznawaną religią. W artykule przedstawiono zależności ustalone między wskazywaną przez młodzież religijnością a stanowiskami wobec środków psychoaktywnych i ich używaniem. Dane zgromadzono w badaniach kwestionariuszowych przeprowadzonych na losowo dobranej próbie uczniów szkół ponadgimnazjalnych województwa podkarpackiego (n=2273). Wyniki badań sugerują, że obserwowany wśród młodzieży proces sekularyzacji i relatywizacji, zwłaszcza w sferze moralności, może osłabić krytycyzm wobec środków psychoaktywnych, zarówno tych dozwolonych, jak i objętych sankcjami prawnymi. Ustalono ponadto związki między wskazywanym zaangażowaniem religijnym i długością czasu spędzanego w Internecie, posiadaniem w gronie znajomych osób zażywających narkotyki, wychowywaniem przez jednego bądź obojga rodziców oraz częstotliwością rozmów respondentów z rodzicami. Zależności między tymi zmiennymi są istotne pod względem statystycznym, można zatem wnioskować, że wyróżnione zmienne mają wpływ na zróżnicowane wskazania religijności, a w konsekwencji na liberalizację stanowisk młodzieży wobec narkotyków.
A steady increase in the indications of intoxicants' use is confirmed by empirical studies. One of the factors conducive to drug initiation is the rejection of moral norms associated with religious beliefs. The article presents the relations established between the religiousness declared by the youth and their positions on psychoactive drugs and their use. The data were collected through questionnaire surveys carried out on a randomly selected sample of high school students from the Podkarpacie Region (n = 2273). The research results suggest that the process of secularisation and relativisation observed among the youth, particularly in the sphere of morality, may weaken critical attitudes towards psychoactive substances, both those legally allowed and those prohibited. Moreover, the links between the declared religiousness and such variables as: the time spent on the Internet, the acquaintance with drug users, bringing up by a single parent or both parents as well as the frequency of conversations between respondents and their parents were established. The connections between these variables are statistically significant, so it can be concluded that these distinguished variables influence the diversity in religiousness' indications and consequently the liberalisation of the youth's attitudes towards drugs.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2018, 65, 10; 137-159
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Materialne i niematerialne przejawy kultu św. Barbary w środowisku górniczym
Material and Immaterial Manifestations of Cult of St. Barbara in the Mining Community
Autorzy:
Świtała-Trybek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036019.pdf
Data publikacji:
2019-08-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Śląsk
św. Barbara
kult
górnictwo
religijność
Silesia
St. Barbara
cult
mining
religiosity
Opis:
Kult św. Barbary w środowisku zawodowym górników na przestrzeni ostatnich dwóch wieków przyjmował wiele zróżnicowanych form. Jego rozwój na Górnym Śląsku kształtował się od pierwszej połowy XIX stulecia i ma związek z intensywnym rozwojem przemysłu wydobywczego na tym obszarze. W artykule omówiono najbardziej charakterystyczne materialne i niematerialne przejawy czci oddawane św. Barbarze. Wspomniano o kościołach i kaplicach pod jej wezwaniem, obrazach i figurach przedstawiających patronkę górników w obiektach sakralnych oraz w rodzinach górniczych, modlitwach, a także o obchodzeniu 4 grudnia święta patronalnego i jednocześnie zawodowego, tzw. Barbórki, która (jako element tradycji górniczych, pielęgnowana w kolejnych pokoleniach górników) została w 2018 roku wpisana na krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. W ostatnim czasie można zauważyć nowe praktyki wśród górników, np. wykonywanie tatuaży przedstawiających św. Barbarę.
The cult of St. Barbara in the professional environment of miners takes many different forms. It has been developing in Upper Silesia since the first half of the 19th century and is related to the intensive development of the mining industry in this area. The most characteristic material and immaterial manifestations of the cult of St. Barbara include: churches and chapels under her invocation, paintings and statues depicting the patron of miners, functioning brotherhoods of St. Barbara, songs and prayers to St. Barbara, celebrating the 4th December as a patron and professional holiday (so-called Barbórka), which was inscribed on the National List of Intangible Cultural Heritage in 2018.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2019, 66, 9; 109-126
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Selected Aspects of Religiosity among Youth in Slovakia and the Netherlands
Wybrane aspekty religijności młodzieży na Słowacji i w Holandii
Autorzy:
Žuffa, Jozef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036723.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
młodzież
religijność
duszpasterstwo
wartości religijne
religia
Youth
Religiosity
Pastoral
Religious Values
Religion
Opis:
Konieczne jest poznanie poglądów młodzieży na sprawy dotyczące religii, żeby opracować adekwatne duszpasterstwo. W niniejszym artykule przedstawiono aktualne trendy w pomiarach religijności i postrzegania religii w społeczeństwie. Jednocześnie przedstawiono wyniki badań religijności przeprowadzone wśród młodzieży na Słowacji i w Holandii. Zaprezentowane analizy opierają się na danych ilościowych oraz na wynikach badań grup fokusowych w obu krajach. Oprócz oceny wybranych wskaźników, uzyskanych w badaniach, przedstawiono także pewne różnice w religijności młodzieży.
It is crucial to understand the religious ideas among youth, to set up the adequate pastoral practice. The study presents current trends in the measurement of religiosity and the perception of religion among public. At the same time, it deals with the research focused on the religiosity among youth in Slovakia and the Netherlands. The research is based on quantitative data and in the same time on result of focus groups in both countries. In addition to evaluation of selected indicators of the research sample, the study presents some differences in religiosity among youth.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2018, 65, 6; 5-14
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wyzwania dla edukacji religijnej w szkole w opinii nauczycieli religii
Challenges for Religious Education at School in the Opinion of Religion Teachers
Autorzy:
Mąkosa, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343210.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
nauczanie religii
religijność
katecheza
nauczyciele religii
religious education
religiosity
catechesis
religion teachers
Opis:
Wyzwania dla nauczania religii są analizowane z różnych perspektyw i w różnych aspektach. W diagnozie problemów jednym z najważniejszych czynników jest opinia nauczycieli religii, którzy bezpośrednio i na co dzień konfrontują się z tymi wyzwaniami. Niniejszy artykuł stanowi analizę wyników badań nauczycieli religii w tym kontekście. Omówione zostały wyzwania ze strony uczniów, rodziców, Kościoła instytucjonalnego, szkoły oraz wyzwania ze strony parafii. Wśród najpoważniejszych wyzwań nauczyciele religii wskazali brak potrzeby rozwijania wiary ze strony uczniów i ich rodziców. Badania potwierdzają, że najsilniejszym korelatem postaw wobec edukacji religijnej w szkole są obojętność religijna i słabnąca religijność.
Challenges to the teaching of religion are analysed from different perspectives and in different aspects. In the diagnosis of problems, one of the most important factors is the opinion of religion teachers who confront these challenges directly and on a daily basis. This article is an analysis of the results of a survey of religion teachers in this context. Challenges from the students, from the parents, from the institutional Church, from the school and challenges from the parish are discussed. Among the most serious challenges is the lack of faith of the pupils and the lack of need for faith development were identified. The research shows that the strongest correlate of attitudes towards Religious Education at school is religious indifference and waning religiosity.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2022, 69, 11; 23-43
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Święty Jacek w religijności ludowej i w kulturze polskiej
Saint Jack in Folklore Religiosity and Polish Culture
Autorzy:
Świtała-Trybek, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1684001.pdf
Data publikacji:
2020-09-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
św. Jacek Odrowąż
kult
religijność
legendy
pierogi
St. Jacob Odrowąż
cult
religiosity
legends
dumplings
Opis:
Święty Jacek Odrowąż, dominikanin urodzony w Kamieniu Śląskim nieopodal Opola, kanonizowany w 1594 r. przez papieża Klemensa VIII, należy do najwybitniejszych postaci XIII wieku. Jest uważany za twórcę polskiej prowincji dominikanów za inicjatora powstania wielu klasztorów w Polsce, Prusach, Czechach (Znojnie, Igławie, Ołomuńcu, Pradze) i Austrii (we Friesach na pograniczu Styrii i Karyntii). Nazywany Apostołem Północnej Europy, Apostołem Słowian, Światłem Północy, Lux ex Silesiae (Światłem ze Śląska), prowadził misje ewangelizacyjne wśród ludów zamieszkujących dzisiejsze państwa bałtyckie oraz stepy nadczarnomorskie, także w Rusi Kijowskiej. Przedmiotem niniejszego artykułu jest próba omówienia i analizy kultu św. Jacka w polskiej tradycji i kulturze religijnej. Autorka przedstawia biografię świętego, legendy i podania z nim związane, także przysłowia, zwyczaje agrarne i kulinaria. Materiały, które stały się podstawą omówienia, pochodzą z badań terenowych, które autorka prowadziła w latach 2015–2020, jak i z dostępnej literatury przedmiotu.
St. Jacob Odrowąż, a Dominican born in Kamień Śląski close to Opole, canonized in 1594 by Clement VIII, is one of the most prominent figures of the thirteenth century. He is considered to be the founder of the Polish province of the Dominican and initiator of the creation of many monasteries in Poland, Prussia, the Czech Republic (Znojmo, Jihlava, Olomouc and Prague) and Austria (Friesach on the border between Styria and Catharinia). He is called the Apostle of the Northern Europe, the Apostle of the Slavs, the Light of the North, Lux ex Silesiae (the Light from Silesia); he carried out evangelization among the peoples inhabiting today’s Baltic countries and the Black Sea grasslands, also in Kievan Rus. This article is an attempt to discuss and analyse the cult of St. Jack in Polish tradition and religious culture. The author presents the biography of the Saint, legends and myths associated with him as well as proverbs, agrarian and culinary customs. The materials used in this article come from field research that the author conducted in the years 2015-2020, as well as from the available literature.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2020, 67, 9; 141-158
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Religiosity of the Slovakian Roma
Religijność Romów na Słowacji
Autorzy:
Jarmoch, Edward
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1726604.pdf
Data publikacji:
2021-07-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
religijność Romów
wierzenia
praktyki religijne
zachowania moralne
Roma religiosity
beliefs
religious practices
moral behaviour
Opis:
Religiosity of the Romani has been shaped by their history, which occupies an important role in their social identity. It manifests itself in the dominant religion of the country they live in, whether Lutheran, Catholic, Orthodox, Muslim, or other. The aim of this article is to analyse and present religiosity of the Romani in Slovakia in terms of its basic parameters (faith and beliefs, religious knowledge, religious practice, opinions and moral behaviour). The article is based on the results of the social studies performed in 2018 by Reverend Martin Majda, a professor at the Institute of Theology at Catholic University in Ružomberok. The majority of the Romani in Slovakia belong to the Roman Catholic Church. Their religiosity can be characterised by a specific interpretation of the truths of the faith, e.g. a greater belief in God rather than in the last things. What is more, it bears the traits of folk religiosity, incorporating elements of individual beliefs and rituals, reflecting the Romanis’ ethnic origin. Although knowledge is not a sine qua non of identifying oneself with a particular faith, it correlates with religiosity and is worth studying. A great role is attributed to obligatory religious practices, realised on Sundays and during Holy Days, as they affect religiosity of the Romani. There is a diversity of opinions concerning religious morality. What is challenged are the norms of morality adhered to by married couples and families, especially the norms related to human sexuality.
Religijność Romów została ukształtowana historycznie i zajmuje ważne miejsce w ich tożsamości społecznej. Znajduje ona zwykle wyraz w religii kraju, w którym mieszkają Romowie, czy to luterańskiej, katolickiej, prawosławnej, muzułmańskiej czy innej, często bez zwracania uwagi na różnice między nimi. Celem tego opracowania jest analiza i prezentacja religijności Romów na Słowacji, w jej podstawowych parametrach (wiara i wierzenia, wiedza religijna, praktyki religijne, opinie i zachowania moralne). Podstawowym źródłem tej rozprawy są wyniki badań społecznych przeprowadzonych w 2018 roku przez ks. dra Martina Majdę, profesora z Instytutu Teologicznego w Špiskiej Kapitule Uniwersytetu Katolickiego w Ružomberku. Romowie na Słowacji w zdecydowanej większości przynależą do wyznania rzymskokatolickiego. Ich religijność charakteryzuje się specyficzną interpretacją prawd wiary, np. większa aprobata dotyczy wiary w Boga, a mniejsza w rzeczy ostateczne. Ponadto ma ona znamiona religijności ludowej, połączonej z elementami własnych przesądów i obrzędowości, w których odzwierciedla się tożsamość etniczna. Chociaż wiedza nie jest warunkiem sine qua non identyfikacji z wiarą, to w jakimś stopniu skorelowana jest z religijnością i dlatego konieczne jest jej pogłębianie. Duże znaczenie przypisywane jest praktykom religijnym obowiązkowym, spełnianym w każdą niedzielę i święta, bowiem rzutują one na życie religijne Romów. W zakresie moralności religijnej zauważa się duże zróżnicowanie opinii. Najbardziej kwestionowane są normy moralności dotyczące małżeństwa i rodziny, a szczególnie normy porządkujące sferę seksualną człowieka.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2021, 68, 6; 21-44
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Formy wsparcia rodziny w aspekcie duchowo-religijnym na podstawie badań w Hospicjum Dobrego Samarytanina w Lublinie
Supporting the Family in The Spiritual and Religious Sphere: Research at the Good Samaritan Hospice
Autorzy:
Kalinowski, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1685632.pdf
Data publikacji:
2020-10-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
wsparcie rodziny
duchowość
religijność
chorzy terminalnie
hospicjum
family support
spirituality
religiosity
terminally ill
hospice
Opis:
Pomoc rodzinie w wymiarze duchowo-religijnym w przeżywaniu trudnej egzystencjalnie sytuacji choroby nowotworowej w fazie terminalnej bliskiej osoby należy do holistycznego wymiaru medycyny paliatywnej i opieki hospicyjnej. Komplementarność obu oddziaływań determinuje aktywność we wszystkich obszarach choroby nowotworowej: somatycznej, psychicznej, socjalnej i duchowej. Wszystkie płaszczyzny wymagają pracy zespołowej z zakreśleniem zadań związanych z posiadanymi kwalifikacjami, uprawnieniami i umiejętnościami oraz doświadczeniem. Podjęte zagadnienie zwraca uwagę na aspekt duchowy i religijny we wsparciu rodziny u kresu życia ich bliskiej osoby na podstawie badań w Hospicjum Dobrego Samarytanina w Lublinie.
A family care in a spiritual and religious aspects in experiencing existential difficult situation of the cancer in terminally stage of the relatives belongs to holistic dimension of palliative medicine and hospice care. A complementarity of impact of both determine activity in all fields of cancer illness: somatic, psychological, social and spiritual. All of them needs a teamwork with the adequate skills and qualifications, appropriate competence and experience. A subject of this article points out for spiritual and religious aspect of support the family member at the end of life loves one on the basis of own research in Good Samaritan Hospice in Lublin, Poland.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2020, 67, 10; 71-79
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Religijno-moralny portret młodzieży polskiej i jego pastoralne implikacje
Religious and Moral Portrait of Polish Youth and its Pastoral Implications
Autorzy:
Święs, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036733.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
młodzież
religijność
moralność
socjalizacja religijna
duszpasterstwo
sekularyzacja
youth
religiousness
morality
religious socialization
pastoral care
secularization
Opis:
Charakterystyka współczesnej młodzieży polskiej została przeprowadzona w kontekście transformacji systemowej w Polsce po roku 1989. Wskazano na znaczenie instytucjonalnego i kulturowego pluralizmu. W przemianach religijności i moralności młodego pokolenia dominującą tendencją jest se-lektywność. W świadomości wielu młodych utrwala się indywidualizm i relatywizm etyczny. W pastoralnej opiece nad młodzieżą wskazano na dowartościowanie duszpasterstwa rodzin, rozwijanie grup religijnych oraz podjęcie katechezy inspirowanej ideą katechumenatu.
The characteristics of contemporary Polish youth were carried out in the context of system transformation in Poland after 1989. The importance of institutional and cultural pluralism was pointed out. The dominant tendency, in the transformation of religiosity and morality of the young generation, is selectivity. Among many young people, individualism and ethical relativism are consolidated. Pastoral care of the youth pointed to appreciation of the pastoral care of families, development of religious groups and catechesis inspired by the idea of a catechumenate.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2018, 65, 6; 43-61
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Święty Józef w religijności i tradycji ludowej w Polsce
Saint Joseph in Religiousness and Folk Tradition in Poland
Autorzy:
Kupisiński, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2034933.pdf
Data publikacji:
2021-11-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
św. Józef
kult
pobożność
religijność ludowa
tradycja
St. Joseph
veneration of saints
piety
popular religiosity
tradition
Opis:
Cześć oddawana świętym jest w swej istocie kultem Jedynego Boga i uwielbieniem go w dziełach, które uczynił w swoich świętych. Jest również formą wyrażenia wdzięczności Bogu za to, że pozwala ludziom na udział w swej świętości i doprowadza swoich wybranych do chwały nieba. Jednym ze świętych cieszących się szczególną czcią w Kościele jest św. Józef – mąż Maryi i opiekun Jezusa. W artykule autor stawia sobie za cel prezentację tej postaci na podstawie przekazów ewangelicznych, dokonuje także charakterystyki rozwoju kultu św. Józefa w Kościele oraz w religijności i tradycji ludowej. Do opracowania tematu skorzystał z literatury teologicznej, etnologicznej oraz własnych etnograficznych badań terenowych prowadzonych w subregionie opoczyńskim i radomskim (centralna Polska). Kult św. Józefa dostrzega się nie tylko w liturgii Kościoła, gdzie jego główne święta obchodzone są 19 marca i 1 maja, ale także w religijności ludowej. Cześć oddawana temu świętemu przejawia się w nabożeństwach ku jego czci, pieśniach, modlitwach, w licznych obrazach z jego wizerunkiem umieszczanych w domach oraz przydrożnych kapliczkach. Św. Józef wielokrotnie obierany jest za patrona kościołów, miejscowości, zawodów, uznawany jest także za opiekuna ojców oraz patrona dobrej śmierci. Jego kult jest żywy również w czasach współczesnych, a przez wstawiennictwo tegoż świętego u Boga wiele osób otrzymuje wypraszane łaski.
The veneration of the saints is, in its essence, worship of the One God and glorification of Him in the works He has done in His saints. It is also a way to express gratitude to God for allowing people to share in His holiness and bringing His chosen ones to the glory of heaven. One of the saints receiving special veneration in the Church is St. Joseph, the husband of Mary and the guardian of Jesus. The aim of this article is to present St Joseph on the basis of the Gospel narratives and to characterize the development of his cult in the Church, as well as in religiousness and popular tradition. While exploring the topic of the paper, the author drew upon theological and ethnological literature as well as his own ethnographic field research conducted in the Opoczno and Radom sub-regions (central Poland). The cult of St Joseph can be seen not only in the Church liturgy, where his main feasts are celebrated on 19th of March and 1st of May, but also in folk religiosity. The veneration of St. Joseph is manifested in devotions in his honor, songs, prayers, numerous paintings with his image placed in houses and roadside shrines. St Joseph is often chosen as a patron of churches, towns, professions, and he is also considered the patron of the fathers and a guardian of a good death. His veneration is still vivid nowadays and many people obtain graces through his intercession.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2021, 68, 9; 99-114
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Theologie, Religionswissenschaft und theologischer Unterricht. Einige immer neu zu entdeckende Gedankensplitter
Theology, Religious Studies and Theological Education. Some Shards of Thought to Always be Discovered Anew
Teologia, religioznawstwo i kształcenie teologiczne. Kilka myśli, które powinno się odkrywać na nowo
Autorzy:
Szentpétery, Péter
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1727471.pdf
Data publikacji:
2021-09-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
teologia
religioznawstwo
religijność
źródła religii
dialog
moralność
obiektywizm
tolerancja
theology
religious studies
religiosity
origin of religion
dialogue
morality
objectivity
tolerance
Opis:
Die folgenden Gedanken wollen nicht den Anspruch auf Neuigkeit und Erfindung erheben, es kann wohl sein, dass einige, sogar die meisten von ihnen für viele als überholt erscheinen. Doch denke ich, im theologischen Unterricht muss man sie überlegen und mit den künftigen Pfarrern, Religionslehrern und Katecheten und Gemeindemitarbeitern teilen um ihnen die Besonderheit und Unentbehrlichkeit ihres Berufs und Berufung bewusst zu machen. Dietrich Bonhoeffer sowie das Projekt Weltethos und die neuen Atheisten sind uns schon dazu zur Hilfe gekommen.
W artykule zebrano kilka refleksji, uznanych przez autora za ważne w kontekście religijności i religii w kształceniu teologicznym. Z pierwszej części płynie wniosek, że przyszli księża, osoby pracujące w Kościele i nauczyciele religii muszą zdawać sobie sprawę, że zawsze będą stykać się z pytaniami o źródła religijności, człowieczeństwa i moralności. Kluczową kwestią jest pytanie kim jest istota ludzka. W drugiej części autor udziela odpowiedzi na pytanie o znaczenie obiektywizmu dla religioznawstwa i czym się on różni w teologii. Nie można go utożsamiać z agnostycyzmem czy nawet ateizmem. Każdy, kto studiuje teologię, musi zapoznać się z innymi religiami, uwzględniając ich kontekst i źródła, wykazując maksimum zrozumienia i empatii, które nie muszą oznaczać zgody. Takie racje prowadzą nas do trzeciej części artykułu, gdzie mowa o dialogu międzywyznaniowym i ekumenicznym. Kontaktu osobistego nie zastąpi nawet najbardziej aktualna literatura. Dialog nie oznacza rezygnacji z samego siebie, bo dialog wtedy nie byłby uczciwy. Zasady rządzące dialogiem ekumenicznym (tzn. międzywyznaniowym) są zasadniczo takie same, choć zdecydowanie bardziej łączą niż dzielą uczestników dialogu. Krótko mówiąc – jesteśmy poszukiwaczami prawdy. W podsumowaniu autor zawarł dziewięć stwierdzeń.
The author collected a few insights which he would consider as important concerning religiosity and religions in theological education. According to the first part it should be clear for future pastors, church workers and teachers of religion that they are always challenged by the question of the origin of religiosity, humanity and morality. The key question lying behind these is: What is the human being as such? The second part deals with the question of what objectivity in religious studies means and how much it is different in theology. It cannot be identified with agnosticism or even atheism. Any student of theology has to study other religions in their context, the history of their origins with utmost understanding and empathy which need not necessarily mean agreement. This leads to the third part on interreligious and ecumenical dialogue. Personal contacts cannot be substituted even with the best up-to-date literature. Dialogue does not mean self-abandonment, because that would make it unserious. Principles in ecumenical, i.e. inter-church dialogue are basically the same, although it is much more what unites than divides the partners. Briefly: we are truth-seekers. Finally a conclusion is summed up in nine theses.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2021, 68, 7; 21-33
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dzień świętego Szczepana w religijności i kulturze ludowej w Polsce
Saint Stephens Day in Religiousness and Folk Culture in Poland
Autorzy:
Kupisiński, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036020.pdf
Data publikacji:
2019-08-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
zwyczaje i obrzędy
kultura ludowa
religijność ludowa
św. Szczepan
liturgia
owies
customs and rituals
folk culture
folk religion
St. Stephen
liturgy
oats
Opis:
Artykuł poświęcony jest św. Szczepanowi – pierwszemu chrześcijańskiemu męczennikowi, którego święto w liturgii Kościoła katolickiego przypada w drugi dzień Bożego Narodzenia, tj. 26 grudnia. Autor omawia oddziaływanie patrona tego dnia na życie codzienne oraz formy świętowania mieszkańców wsi. Kult świętego Szczepana zauważalny jest nie tylko w religijności ludowej, ale także w obrzędowości ludowej charakterystycznej dla tego święta. W opracowaniu tematu autor wykorzystał własne etnograficzne badania terenowe prowadzone w subregionach opoczyńskim i radomskim nad obrzędowością doroczną (1990-1994) oraz doroczną i funeralną (1997-2006), jak również literaturę przedmiotu z zakresu teologii i religioznawstwa. W wierzeniach ludowych wokół św. Szczepana skoncentrowały się niektóre przedchrześcijańskie praktyki agrarne, ale po nadaniu im chrześcijańskiej interpretacji zostały włączone w liturgię Kościoła. Jednym z powszechnych zwyczajów jest święcenie przez księdza owsa w kościele i wzajemne obsypywanie się nim. Dawniej był to obrzęd magiczny mający zapewnić pomyślność w uprawie zbóż i gospodarstwie. Po uzyskaniu chrześcijańskiej wykładni stał się symbolem ukamienowania św. Szczepana. Ponadto autor przedstawia i analizuje inne zwyczaje i obrzędy ludowe charakterystyczne dla tego dnia, jak składanie życzeń, kolędowanie, rozwiązywanie przez służbę umów o pracę czy kojarzenie małżeństw.
The article concerns Saint Stephen, the first Christian martyr whose feast in the liturgy of the Catholic Church falls on the second day of Christmas, i.e., 26th of December. The veneration of the saint is seen not only in folk religiosity, but also in folk rituals characteristic for this holiday. The author used his own ethnographic field research conducted in the Opoczno and Radom subregions on annual rituals (1990-1994) and annual and funeral rituals (1997-2006), as well as the theological and religious literature on the subject. In folk beliefs around the figure of St. Stephen some pre-Christian agrarian practices were focused, but after giving them a Christian interpretation they were incorporated into the Church liturgy. One of the common customs is that a priest will bless oats in the church, which people then throw at each other. In the past it was a magical ritual to ensure prosperity in the growing of cereals and on the farm. After giving it a Christian interpretation, it symbolizes the stoning of the patron saint of that day – St. Stephen. In addition, the article discusses other customs and folk ceremonies characteristic of this holiday, such as: exchanging wishes, carol singing, termination of employment by servants or marriage matching.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2019, 66, 9; 127-139
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dni krzyżowe w polskiej religijności ludowej
Rogation Days in Polish Folk Religiosity
Autorzy:
Kupisiński, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2037184.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Dni krzyżowe
krzyże i kapliczki
religijność ludowa
procesje błagalne
modlitwy o urodzaje
Rogation Days
crosses and shrines
folk religiosity
supplicatory processions
prayers for the harvests
Opis:
W kalendarzu liturgicznym Kościoła katolickiego przy wspomnieniach świętych powstało wiele zwyczajów i obrzędów religijnych związanych z pracami agrarnymi. W okresie wiosennym takim świętem w religijności ludowej był dzień św. Marka (25.04), kiedy to modlono się o urodzaje i zachowanie od wszelkich klęsk żywiołowych, a także Dni krzyżowe obchodzone przed uroczystością Wniebowstąpienia Pańskiego (poniedziałek, wtorek, środa). Początek tych zwyczajów obserwujemy w V wieku w Galii (Francja), a od VI wieku również w Rzymie. Podczas procesji błagalnych zatrzymywano się przy kaplicach i krzyżach przydrożnych, śpiewano wezwania litanijne, a od IX wieku „Litanię do Wszystkich Świętych”, antyfony i psalmy ku czci patrona czy innych świętych cieszących się szczególnym nabożeństwem w danej parafii bądź diecezji. Procesja kończyła się w kościele, gdzie odprawiano Mszę świętą. Obecnie w Polsce obchodzi się święto Wniebowstąpienia Pańskiego w niedzielę przed Uroczystością Zesłania Ducha Świętego. Dni krzyżowe bywają nazywane dniami modlitw o dobre urodzaje oraz w intencji krajów głodujących. Poleca się organizowanie procesji błagalnych oraz odprawienie Mszy wotywnej kolejno: w poniedziałek „w okresie zasiewów”, we wtorek „o uświęcenie pracy ludzkiej”, a w środę – „za głodujących”.
In the liturgical calendar of the Catholic Church on the festivals of saints there is a number of customs and religious rituals related to the agrarian work. In the spring one of this kind of celebration in the folk religion was the Feast of St. Mark's (25.04), when people prayed for abundant harvest and protection from all natural disasters, as well as Rogation Days celebrated before the feast of the Ascension (Monday, Tuesday, Wednesday). These customs have their origins in the fifth century in Gaul (France), from the sixth century they were also practiced in Rome. During supplicatory procession the faithful stopped at the roadside chapels and crosses, chanting litanies, and from the ninth century this was “Litany of the Saints”, antiphons and psalms in honor of a patron saint or other saints who enjoyed a particular devotion in a given parish or diocese. The procession ended in a church, where Mass was celebrated. Currently in Poland the feast of the Ascension is celebrated on the Sunday before Pentecost. Rogation Days are also called days of prayer for good harvests and in the intention of countries suffering starvation. It is recommended to organize supplicatory processions and celebration of the votive Mass on Monday “in the period of sowing”, on Tuesday – “the sanctification of human labor” and on Wednesday – “for the hungry.”
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2017, 64, 9; 123-135
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania nad religijnością ludową w Katedrze Religiologii i Misjologii KUL
Research on Folk Religiosity in the Department of Religious Studies and Missiology KUL
Autorzy:
Kupisiński, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036348.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Katedra Religiologii i Misjologii
religijność ludowa
zwyczaje i obrzędy ludowe
obrzędowość doroczna i rytuały przejścia
etnograficzne badania terenowe
Department of Religious Studies and Missiology of John Paul II Catholic University of Lublin
folk religiosity
folk customs and rituals
annual rituals and rites of passage
ethnographic field studies
Opis:
Artykuł prezentuje działalność, specyfikę i tematykę badań Katedry Religiologii i Misjologii nad religijnością ludową. Zarówno pracownicy naukowi, jak i studenci mogą poszczycić się znacznymi osiągnięciami w tym zakresie, o czym świadczą prace dyplomowe powstałe w Katedrze. W przypadku pracowników naukowych uwidacznia się to w obecności na konferencjach naukowych, gdzie wygłaszano referaty, które następnie ukazywały się w formie zbiorowych publikacji. Wiele artykułów z zakresu obrzędowości i religijności ludowej zostało opublikowanych w czasopismach i monografiach naukowych. W pracach zwraca się także uwagę na przemiany, jakie nastąpiły w obrzędowości dorocznej, weselnej czy pogrzebowej na przestrzeni ostatnich lat. Zmiany dokonują się na wielu płaszczyznach życia społecznego, kulturowego czy gospodarczego, nie ominęły również ludowej obrzędowości. Pomimo wkradania się w tę społeczność nowych trendów, tak często pochodzących z innych kultur, mieszkańcy wsi (w zależności od regionu Polski) na współczesny sposób reaktywują lub pielęgnują dawne zwyczaje i obrzędy ludowe. Rekonstrukcja tradycji ludowych i światopoglądu pozwala współczesnemu człowiekowi lepiej zrozumieć ludzkie zachowania w różnych kontekstach społecznych, historycznych i kulturowych, przez co zachęca do ponownego odczytania źródłowych materiałów etnograficznych, co z kolei pozwala lepiej rozpoznać i zrozumieć wiele stereotypów, zachowań i narracji obecnych we współczesnej kulturze polskiej i w przeżywaniu religii.
The article presents the historical activity, specificity and thematic scope of research conducted by faculty members and students, with particular focus on postdoctoral (habilitation), doctoral and master theses that were written on the subject of folk religiosity at the Department of Religious Studies and Missiology of John Paul II Catholic University of Lublin. In order to explain their methodology and the method of analysis of the collected source material deriving from ethnographic field studies into social and spiritual folk culture, the article presents the main themes of the examined annual rituals (Advent, Christmas, Lent, Easter) and the rites of passage (wedding, funeral). Many articles on folk rituals and religiosity have been published in journals and scientific monographs.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2018, 65, 9; 131-147
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Święto Matki Boskiej Gromnicznej w religijności ludowej
Feast of Our Lady of Candles in Folk Religiosity
Autorzy:
Kupisiński, Zdzisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2040467.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Ofiarowanie Pańskie
Święto Matki Boskiej Gromnicznej
świeca woskowa zwana gromnicą
religijność ludowa
pobożność ludowa
zwyczaje
obrzędy i wierzenia ludowe
tradycja ludowa
wróżby
praktyki magiczne
Presentation of the Lord
Feast of Our Lady of Candles
“Gromnica”
folk piety
customs
rituals and folk beliefs
folk tradition
divination
magical practices
Opis:
Święto Matki Boskiej Gromnicznej to późniejsza nazwa powstałego w IV wieku święta Ofiarowania Pańskiego. Początkowo obchody święta posiadały chrystologiczny akcent, ale z upływem czasu nabrały charakteru maryjnego (obecnie w liturgii powrócono do pierwotnej nazwy). W polskiej religijności ludowej funkcjonowała nazwa Matki Boskiej Gromnicznej ze względu na święcenie w Kościele świec zwanych gromnicami. Pod wpływem nauki Kościoła dawne zwyczaje i obrzędy ludowe zmieniły swą treść i znaczenie. Tak było z symboliką światła i świecy.Po nadaniu mu chrześcijańskich interpretacji płonąca świeca symbolizuje światłość wiekuistą, jaką dla każdego wierzącego człowieka stanowi Chrystus. W życiu mieszkańców wsi gromnica posiadała wielkie znaczenie i była wykorzystywana do różnych praktyk. Wręczano ją do ręki umierającemu, aby Maryja bezpiecznie i w świetle Chrystusa przeprowadziła go na „tamten świat”. Po przyjściu z kościoła znaczono kopcącym się płomieniem z gromnicy znak krzyża na futrynach okien i drzwi wejściowych do domu, aby Bóg strzegł domostwa i chronił przed złymi mocami. Zapalano ją i stawiano w oknie lub na stole podczas burzy, aby uchronić dom i gospodarstwo przed uderzeniem pioruna i „odwrócić” burzę. Nie były to czynności magiczne, jak zachowanie to kwalifikują niektórzy etnologowie, gdyż w tym czasie przez wstawiennictwo Maryi zanoszono modlitwę do Boga (odmawiano modlitwę „Pod Twoją obronę”, modlono się na różańcu). Gromnicę wykorzystywano też do przepowiadania praktyk medycznych, meteorologicznych (patrząc jak się pali podczas nabożeństwa czy w drodze do domu). Według wierzeń ludowych posiadała swą moc, gdyż została w kościele poświęcona przez kapłana. Do czasów współczesnych niewiele pozostało z dawnych ludowych zwyczajów związanych z gromnicą. W niektórych tylko rodzinach daje się ją umierającemu, czy kreśli znak krzyża na futrynach okien i drzwi. Jedynie jej wygląd i płonący płomień przypomina wierzącemu sakrament chrztu świętego oraz Chrystusa – Światłość wiekuistą.
The Feast of Our Lady of Candles is the later name for the Feast of Presentation of the Lord, founded in the fourth century. Initially, the celebration had a Christological accent, but with time it acquired features of Marian feast (now in the liturgy the original name is in force). In Polish folk religiosity the name Our Lady of the Thunder Candle has functioned, as people came to church to have their candles called “gromnica” (the Thunder Candle) blessed. Under the influence of the Church's teaching, ancient folk customs and rituals have changed their content and meaning. So it was with the symbolism of light and candle. After giving it a Christian interpretation burning candle symbolizes the eternal light, which is Christ for every Christian. In the life of the villagers gromnica had great significance and was used for various practices. It was handed to a dying person to be safely accompanied by Mary to the “other world” and in the light of Christ. After coming back from church, sign of the cross was marked with a smoky flame of gromnica at the frames of windows and the front door of the house to ensure God's protection from evil spirits. Gromnica was lit and placed in a window or on a table during storm to protect the house and farm from thunder-light and “avert” storm. This was not a magical act, as some ethnologists asserted, but a form of folk piety through the intercession of Mary (People prayed Rosary and “Beneath Thy Protection”).Gromnica was also used for medical and meteorological practices; by observing the flame during the church service or on the way home people were making predications. According to the folk beliefs, candle had its power, because it was blessed in the church by the priest. Nowadays very little is left of the ancient folk customs associated with the Thunder Candle. Only in some families the custom of handing gromnica to the dying person or marking sign of the cross on the frames of the door and windows is still practiced. However, the candle as such and its burning flame reminds the faithful about Baptism and Christ – the eternal Light.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2015, 62, 9; 191-210
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-14 z 14

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies