Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę ""bisphenol A"" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-6 z 6
Tytuł:
Knowledge, attitude and practice on exposure to Bisphenol A among dental surgeons in Southern India
Autorzy:
Kumar, H.A.
Soans, C.R.
Murali, P.S.
Ravi, R.S.
Shashidhar, K.
Shersha, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082822.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
knowledge
attitude
practice
Bisphenol A
composite
dental surgeons
Opis:
Background. Bisphenol A (BPA) is a product in the manufacture of Bis-GMA, which is commonly used in dentistry, and is known to have a number of adverse effects. Objectives. The aim of this study is to evaluate to assess the knowledge, attitude and practice based on exposure and handling of BPA containing materials among dental surgeons for better understanding about the level of care rendered to the patients. Material and methods. A questionnaire survey was conducted on 400 dental surgeons in Southern India. The questionnaire consisted of 20 objective type questions out of which ten questions assessed knowledge and five questions assessed the attitude and five questions to understand the practice related measures taken by the dentist. The data collected were analysed using SPSS version 23. Results. A total of 402 responses were collected for this online questionnaire survey over a period of 2 months. It was found that females showed higher knowledge and attitude towards exposure to BPA which was statistically significant when compared to males. It showed that dentists with more than 20 years of practice had a higher level of knowledge. Though most of the groups agreed fairly on safety practice to be undertaken related to BPA exposure in their clinics, the ones with experience more than 20 years displayed the least positive attitude and dentists with 6-10 years of practice had the least positive behaviour among all. Conclusions. In spite of having a good knowledge regarding the harmful effects of BPA, dental surgeons are not very cautious while using materials containing them on a regular basis. Therefore, there is a need to enhance the awareness with the help of Continuing Dental Education programs or proper instructions on the packaging.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2021, 72, 4; 443-451
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Health risk of exposure to bisphenol A (BPA)
Autorzy:
Konieczna, A.
Rutkowska, A.
Rachon, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/876742.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
human health
health risk
human exposure
bisphenol A
estrogen
endocrine disrupting compound
Opis:
Bisphenol A (BPA) belongs to chemicals that are produced in large quantities worldwide. It is commonly used as monomer in polycarbonate synthesis, plasticizer in the production of epoxy resins, as well as an additive for the elimination of surfeit of hydrochloric acid during the polyvinyl chloride (PVC) production. BPA is not only used in the production of plastics intended to a direct contact with food, including plastic packaging and kitchenware, but also in inner coatings of cans and jar caps. There are various routes of human exposure to this substance such as oral, by inhalation and transdermal. The main sources of exposure to BPA include food packaging and dust, dental materials, healthcare equipment, thermal paper, toys and articles for children and infants. BPA is metabolized in the liver to form bisphenol A glucuronide and mostly in this form is excreted with urine. Due to its phenolic structure BPA has been shown to interact with estrogen receptors and to act as agonist or antagonist via estrogen receptor (ER) dependent signalling pathways. Therefore, BPA has been shown to play a role in the pathogenesis of several endocrine disorders including female and male infertility, precocious puberty, hormone dependent tumours such as breast and prostate cancer and several metabolic disorders including polycystic ovary syndrome (PCOS). Because of the constant, daily exposure and its tendency to bio-accumulation, BPA seems to require special attention such as biomonitoring. This observation should include clinical tests of BPA concentration in the urine, which is not only one of the best methods of evaluation of the exposure to this compound, but also the dependence of the daily intake of BPA and the risk of some endocrine disorders.
Bisfenol A (BPA) należy do substancji chemicznych produkowanych na świecie w znacznych ilościach. Używany jest jako plastyfikator i półprodukt w syntezie żywic epoksydowych, tworzyw sztucznych poliwęglanowych oraz jako dodatek do usuwania nadmiaru kwasu chlorowodorowego przy produkcji polichlorku winylu (PCW). BPA nie tylko jest używany do syntezy tworzyw sztucznych służących do produkcji materiałów mających bezpośredni kontakt z żywnością, włączając opakowania z tworzyw sztucznych oraz sprzęt kuchenny, ale także stanowi składnik lakierów do pokrywania wewnętrznych powierzchni puszek metalowych przeznaczonych do żywności i napojów. BPA stosowany jest w produkcji poliwęglanów (PC) i żywic epoksydowych, wykorzystywanych w produkcji wyrobów do kontaktu z żywnością. Może być także stosowany, jako przeciwutleniacz i inhibitor w procesie polimeryzacji tworzyw sztucznych, m.in. polichlorku winylu (PCW). Narażenie na BPA może zachodzić drogą pokarmową, wziewną oraz przez skórę, a głównymi źródłami ekspozycji są opakowania żywności, kurz, materiały stomatologiczne, sprzęt medyczny, papier termiczny, a także zabawki i artykuły przeznaczone dla niemowląt i dzieci. BPA jest metabolizowany w wątrobie do glukuronianu bisfenolu A i w tej postaci jest usuwany z moczem. Ze względu na swą fenolową strukturę BPA wykazuje zdolność jako agonista lub antagonista do interakcji z receptorami estrogenowymi poprzez estrogenowe szlaki sygnalizacyjne. W wyniku takiego działania BPA odgrywa rolę w patogenezie zaburzeń endokrynnych włączając zaburzenia płodności u kobiet i mężczyzn, przedwczesne dojrzewanie, nowotwory hormonozależne, jak rak piersi oraz rak prostaty oraz schorzeń metabolicznych włączając zespół wielotorbielowatych jajników (PCOS). Biorąc pod uwagę stałe, codzienne narażenie na BPA z wielu źródeł oraz tendencje do bioakumulacji uzasadniony jest monitoring biologiczny tego związku. Powinien on w szczególności uwzględniać monitoring BPA w moczu, jako skuteczną metodę szacowania narażenia na ten związek, umożliwiając jednocześnie badanie zależności pomiędzy narażeniem na BPA a ryzykiem występowania niektórych chorób wynikających z zaburzenia czynności układu endokrynologicznego.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2015, 66, 1
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bisphenol A (BPA) in food contact materials - new scientific opinion from EFSA regarding public health risk
Autorzy:
Cwiek-Ludwicka, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/875549.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
bisphenol A
food contact material
scientific opinion
European Food Safety Authority
public health risk
toxicology
exposure
toxicity
daily intake
specific migration
migration limit
Opis:
The wide use of bisphenol A (BPA) as a monomer in plastics manufacture or epoxy resins intended for food contact materials (FCM) has triggered numerous concerns due to toxicological findings indicating possible endocrine disrupting properties. This article traces the evolution of the scientific opinions since 1986 when the Tolerable Daily Intake (TDI) for BPA and its specific migration limit (SML) from plastic FCM into food were proposed for the first time by the Scientific Committee for Food (SCF). Resent extensive scientific studies concerning refined data on toxicity and exposure to BPA from food and non-food sources (eg. dust, cosmetics, thermal paper), including the most vulnerable groups of population, allowed the European Food Safety Authority (EFSA) to reduce the TDI of BPA from previously 50 μg/kg bw/day to now 4 μg/kg bw/day. EFSA’s latest scientific opinion published in 2015 concludes that basing on the current estimations of total exposure to BPA from dietary and non-dietary sources for infants, children and adolescents is below the temporary TDI of 4 μg/kg bw/day. EFSA has also underlined that BPA poses no health risk at the estimated exposure levels of any population age group, including unborn children and the elderly. However, EFSA has indicated that some data on exposure and toxicological effects still require clarifications.
Szerokie zastosowanie bisfenolu A (BPA) jako monomeru w produkcji tworzyw sztucznych i żywic epoksydowych przeznaczonych do kontaktu z żywnością wywołało wiele obaw wynikających z badań toksykologicznych wskazujących na możliwe szkodliwe działanie, szczególnie odnoszące się do efektów endokrynnych. W artykule przedstawiono ewolucję podejścia do BPA oraz kolejnych opinii naukowych od 1986 roku, kiedy Naukowy Komitet ds. Żywności (SCF) po raz pierwszy zaproponował dla BPA wartość tolerowanego dziennego pobrania (TDI) i limit migracji specyficznej (SML) tego związku do żywności z materiałów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Obszerne piśmiennictwo naukowe dotyczące pogłębionych badań toksycznego działania i narażenia na BPA, zarówno z żywności, jak i ze źródeł poza żywnościowych (kurz, kosmetyki, papier termiczny), uwzględniające najbardziej wrażliwe grupy populacji, umożliwiły EFSA obniżenie TDI z 50 μg/kg mc/dzień do 4 μg/kg mc/dzień. EFSA w swojej naukowej opinii z 2015 roku podkreśla, że na podstawie aktualnych oszacowań całkowite narażenie niemowląt, dzieci i młodzieży na BPA ze źródeł żywieniowych i poza żywieniowych jest poniżej tymczasowego TDI, wynoszącego 4 μg/kg mc/dzień. W opinii tej EFSA podkreśliła, że BPA nie stwarza ryzyka dla zdrowia, przy oszacowanych poziomach narażenia, dla żadnej z grup populacji, włączając również nienarodzone dzieci i osoby starsze. EFSA wskazała jednak na potrzebę wyjaśnienia niektórych danych dotyczących narażenia i badań toksykologicznych.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2015, 66, 4
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ bisfenolu A i skojarzonego działania bisfenolu A i promieniowania X na komórki somatyczne szpiku kostnego i wątroby myszy
THe influence of bisphenol A and of combined exposure to X-rays and bisphenol A to somatic cells of the bone marrow and liver of mice
Autorzy:
Gajowik, A.
Radzikowska, J.
Dobrzynska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/877771.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
myszy
szpik kostny
watroba
bisfenol A
promieniowanie X
komorki somatyczne
dzialanie skojarzone
genotoksycznosc
mouse
bone marrow
liver
bisphenol A
X-radiation
somatic cell
genotoxicity
Opis:
Celem pracy było zbadanie wpływu bisfenolu A (BPA) i skojarzonego działania promieniowania X i BPA na komórki somatyczne szpiku kostnego i wątroby myszy. Samce myszy szczepu Pzh: Sfis przez 8 tygodni napromieniano dawką 0,05 Gy lub podawano im bisfenol A (5 mg/kg mc, 10 mg/kg mc, 20 mg/kg mc) albo poddawano skojarzonemu działaniu obu czynników (0,05 Gy + 5 mg/kg BPA). Próby pobierano po 24h, 1, 4 i 8 tygodniach po zakończeniu ekspozycji. Niniejsze badania wykazały, że BPA może indukować, mierzone testem kometowym, uszkodzenia DNA w limfocytach szpiku kostnego. Natomiast nie stwierdzono zmian w DNA w komórkach somatycznych wątroby. Po zastosowaniu obu czynników jednocześnie zaobserwowano w obu narządach większą migrację DNA niż po podaniu samego bisfenolu A. Prawdopodobnie promieniowanie X potęguje genotoksyczność BPA.
The aim of study was to estimate the effects of bisphenol A (BPA) and combined exposure to X-rays and BPA to somatic cells of the bone marrow and liver of mice. Male mice Pzh: Sfis were irradiated with 0.05 Gy or treated with BPA (5 mg/kg mc, 10 mg/kg mc, 20 mg/kg mc) or exposed to a combination of both (0.05 Gy + 5 mg/kg BPA) for 8 weeks. Samples were taken at 24h, 1, 4 and 8 weeks after the end of exposure. Our study showed, that BPA can induce, measured by Comet assay, DNA damage in limphocytes of the bone marrow. The induction of DNA damage in somatic cells of the liver was not detected. After combined exposure to both agents a greater migration of DNA in cells of both organs than after the exposure to bisphenol A alone was observed. Probably the X-rays intensify the genotoxicity of BPA.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2011, 62, 4
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Endocrine disruptors in food contact materials; is there a health threat?
Autorzy:
Cwiek-Ludwicka, K.
Ludwicki, J.K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/877540.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
endocrine disruptor
food contact material
contact with food
health risk factor
threat
food packaging
exposure assessment
human exposure
risk assessment
benzophenone
bisphenol A
phthalate
substance migration
Opis:
Food Contact Materials (FCMs) are a major source of endocrine disrupting chemical substances (EDCs), thus forming an important part of human exposure to these compounds, to which this article is addressed. The potential impact of such exposures on endocrine function, and thereby health outcomes, requires scientifically valid evidence so that appropriate risk management decisions can be taken to diminish human exposure, particularly in vulnerable population groups like infants and small children. Relevant aspects of exposure assessment are discussed based on testing migration of EDCs from FCMs, together with the different approaches so used. The specific migration testing determines whether limits for defined substances are met. However not all EDCs present in the leachate may be found by these means. In fact, the chances of detecting EDCs in the food simulant (leachate) are improved when it is subjected the relevant biological testing, thus helping to provide improved protection against these chemical substances. Nevertheless, official controls and risk management decisions do not necessarily take such testing into account, as the relevant legislation is based on specific migration limits that may be easily quantified and addressed in the risk management process. Elucidating the link between observed endocrine activity and any toxic effects so arising, is complicated by the complexity of endocrine interrelationships coupled with relatively limited sensitivity of toxicological tests. Any risk assessment implies a rather high uncertainty and should include also any cumulative effects. This review discusses the effects of the EDCs like bisphenol A, phthalates and benzophenone found in FCMs. In addition, the approaches from the USA and EU for systematically evaluating man-made EDCs in the environment are also considered, including appropriate prioritisation criteria.
Materiały do kontaktu z żywnością (ang. food contact materials, FCMs) stanowią istotne źródło substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego określanych jako endocrine disrupting chemicals (EDCs). FCMs mają ważny udział w całkowitym narażeniu człowieka na te substancje. Potencjalny wpływ EDCs na funkcjonowanie układu hormonalnego i skutki zdrowotne wynikające z narażenia na te substancje, dostarczają potwierdzonych dowodów do podejmowania decyzji w ramach zarządzania ryzykiem, zmierzających do zminimalizowania narażenia na te związki, co ma istotne znaczenie, zwłaszcza w przypadku grup populacji szczególnie wrażliwych, takich jak niemowlęta i małe dzieci. Omówiono niektóre aspekty oceny narażenia na podstawie badania migracji EDCs z materiałów do kontaktu z żywnością, w zależności od zastosowania różnych metod badania migracji. Badanie migracji specyficznej umożliwia sprawdzenie czy spełniane są limity migracji ustanowione dla poszczególnych substancji. To podejście stwarza ryzyko, że nie wszystkie migrujące EDCs zostaną wykryte. Zastosowanie odpowiednich testów biologicznych do analizy płynu pomigracyjnego stwarza większe prawdopodobieństwo wykrycia obecności EDCs zapewniając lepszą ochronę konsumenta przed tą grupą związków. Jednakże wyniki takich badań nie zawsze umożliwiają podejmowanie decyzji przez urzędową kontrolę w ramach zarządzania ryzykiem, ponieważ większość przepisów opiera się o limity migracji specyficznej, które łatwo mogą być skwantyfikowane w procesie zarządzania ryzykiem. Wyjaśnienie zależności między zaobserwowanym wpływem na układ hormonalny a wystąpieniem szkodliwego skutku działania napotyka na trudności wynikające z ogromnej złożoności wzajemnych zależności w układzie hormonalnym i ograniczonej czułości testów toksykologicznych. To z kolei implikuje stosunkowo dużą niepewność oceny ryzyka, która powinna także uwzględniać możliwość wystąpienia efektów skumulowanych. Przedyskutowano aspekty związane z bisfenolem A, ftalanami i benzofenonem, jako EDCs występującymi w materiałach do kontaktu z żywnością. Przedstawiono również podejścia USA i UE do systematycznej oceny antropogennych EDCs w środowisku, z uwzględnieniem kryteriów umożliwiających ustalanie priorytetów.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2014, 65, 3
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Indukcja mikrojąder w krwi obwodowej i szpiku kostnym samców myszy narażanych subchronicznie na działanie promieniowania X i bisfenolu A
Induction of micronuclei in peripheral blood and bone marrow reticulocytes of male mice after subchronic exposure to X-rays and bisphenol A
Autorzy:
Radzikowska, J.
Gajowik, A.
Dobrzynska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/873526.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Państwowy Zakład Higieny
Tematy:
bisfenol A
promieniowanie jonizujace
dzialanie skojarzone
mikrojadra
krew obwodowa
szpik kostny
retikulocyty
myszy
samce
zwierzeta laboratoryjne
bisphenol A
ionizing radiation
combined action
micronucleus
peripheral blood
bone marrow
reticulocyte
mouse
male
laboratory animal
Opis:
Wprowadzenie.Promieniowanie jonizujące i ksenoestrogeny występują powszechnie w środowisku człowieka. Bisfenol A (BPA) używany jest podczas produkcji poliwęglanów oraz żywic epoksydowych, stanowiących składnik m.in. soczewek do okularów, wypełnień dentystycznych, płyt CD, szyb okiennych, pokryw instrumentów, opakowań oraz pojemników na napoje, ale także wyrobów dla dzieci, butelek, talerzyków, kubeczków oraz elementów smoczków. Żywice epoksydowe wchodzą też w skład powłok wewnętrznych pojemników do przechowywania żywności. Promieniowanie jonizujące wykorzystywane jest m.in. w diagnostyce rentgenowskiej, terapii chorób nowotworowych, w przemyśle, nauce. Cel badań.Celem badań było określenie wpływu bisfenolu A, promieniowania X oraz skojarzonego działania obu czynników na indukcję mikrojąder w retikulocytach krwi obwodowej i szpiku kostnego myszy laboratoryjnych. Materiał i metoda.Doświadczenie prowadzono na samcach myszy Pzh: Sfis przez 8 tygodni. Zwierzętom podawano bisfenol A w wodzie do picia (5 mg/kg mc, 10 mg/kg mc, 20 mg/kg mc), napromieniano dawką 0,05 Gy promieniowania X albo poddawano skojarzonemu działaniu obu tych czynników (0,05 Gy + 5 mg/kg mc BPA). Krew z żyły ogonowej pobierano po upływie 1, 4 i 8 tygodni od rozpoczęcia ekspozycji, a szpik kostny tylko po zakończeniu narażania. Oceniano częstość występowania mikrojąder w retikulocytach. Wyniki. Zarówno bisfenol A jak i promieniowanie jonizujące stymulowały indukcję mikrojąder w retikulocytach krwi obwodowej i szpiku kostnego. W następstwie napromieniania zwierząt promieniowaniem X indukcja mikrojąder wzrastała, podczas gdy w rezultacie podawania bisfenolu A malała proporcjonalnie do czasu trwania ekspozycji.. Skojarzone działanie promieniowania jonizującego i BPA indukowało występowanie mikrojąder ze znacznie wyższą częstością w porównaniu do efektów działania samego BPA. Częstość występowania mikrojąder w krwi obwodowej zwiększała się w miarę upływu czasu od rozpoczęcia doświadczenia. W szpiku kostnym we wszystkich grupach obserwowano znacznie niższą liczebność retikulocytów z mikrojądrami niż w krwi obwodowej. Wnioski. Subchroniczne narażenie na bisfenol A prowadzi do zmniejszenia wrażliwości materiału genetycznego retikulocytów na indukcję uszkodzeń. Promieniowanie X jest prawdopodobnie czynnikiem decydującym o uszkodzeniu DNA w następstwie skojarzonego działania.
Background. Ionizing radiation and xenoestrogens are widely present in the human environment. Bisphenol A (BPA) is used to manufacture polycarbonate plastics, epoxy and polyester resins. BPA is present in a great variety of products including: baby bottles, compact disks, thermal paper, safety helmets, bullet resistant laminate, plastic windows, car parts, adhesives, protective coatings, powder paints, polycarbonate bottles and containers, the sheathing of electrical and electronic parts, dental fillings. Food and beverage cans are protected from rusting and corrosion by the application of epoxy resins as inner coatings. Human activities involving the use of radiation and radioactive materials in industry, agriculture and research cause radiation exposure in addition to natural exposure coming from cosmic rays and naturally occurring radioactive substances. Objective. The aim of the study was to estimate the effects of bisphenol A, X-rays and combined exposure to X-rays and bisphenol A on the induction of micronuclei in the peripheral blood and in bone marrow reticulocytes of laboratory mice. Material and method. Pzh-Sfis male mice were exposed for 8 weeks. Animals were treated with bisphenol A diluted in drinking water (5 mg/kg bw, 10 mg/kg bw, 20 mg/kg bw), irradiated 0.05 Gy of X-rays or exposed to a combination of both (0.05 Gy + 5 mg/kg bw BPA). The samples of peripheral blood were taken at 1, 4 and 8 week following the start of exposure, whereas the bone marrow after the end of experiment, only. The induction of micronuclei in reticulocytes were evaluated by using fluorescence microscope. Results. Bisphenol A as well as ionizing radiation stimulated induction of micronuclei in peripheral blood and bone marrow reticulocytes. After the irradiation the level of micronuclei increased, whereas after exposure to BPA decreased related to time expired from beginning of experiment. Combined exposure of ionizing radiation and bisphenol A induced significantly higher frequency of micronuclei compared to the effect produced by BPA alone. The frequency of micronuclei in peripheral blood reticulocytes increased during the experiment. In all groups, the significantly lower induction of micronuclei in reticulocytes of bone marrow than of peripheral blood were observed. The levels of micronuclei in mice exposed to a combination of X-rays and BPA or to irradiation alone were slightly higher compared to those administered to BPA alone. Conclusions. Bisphenol A induced micronuclei in peripheral blood and bone marrow reticulocytes. Subchronic BPA exposure leads to diminished sensitivity of genetic material of reticulocytes on the induction of damage. X-rays is probably the agent which decided about DNA damage following combined exposure.
Źródło:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny; 2012, 63, 1
0035-7715
Pojawia się w:
Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-6 z 6

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies