Temat: word‑formation - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Wybrane typy gier słowotwórczych w tekstach Kabaretu Moralnego Niepokoju
Selected Types of Word Formation Games in the Texts of Kabaret Moralnego Niepokoju [A Moral Anxiety Cabaret]
Autorzy:: Jurczyńska, Magdalena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1886661.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: gra językowa
gra słowotwórcza
słowotwórstwo
komizm
Kabaret Moralnego Niepokoju
language game
word formation game
word formation
comicality
Kabaret Moralnego Niepokoju [A Moral Anxiety Cabaret]
Opis:: Artykuł stanowi próbę ukazania słowotwórczych gier językowych w tekście kabaretowym. Analizie został poddany materiał wyekscerpowany ze skeczy Kabaretu Moralnego Niepokoju. Przedstawiono klasyfikację mechanizmów słowotwórczych, które mogą przyczyniać się do powstania efektu komicznego, przy czym skupiono się na omówieniu rzadziej podejmowanych w literaturze przedmiotu zjawisk, tzn.: grupowaniu i nagromadzeniu struktur reprezentujących ten sam model słowotwórczy lub leksemów tworzących rodzinę słowotwórczą, uwypukleniu struktury słowotwórczej, reinterpretacji etymologicznej, grach z wykorzystaniem skrótowców, metasłowotwórstwie. Pominięto opis neologizmów i kontaminacji. Przeprowadzona analiza pokazała, jak wieloma środkami słowotwórczymi dysponują twórcy kabaretu oraz jak różne funkcje mogą one pełnić. Służą one przede wszystkim osiągnięciu komizmu, ale także uzyskaniu efektów stylizacyjnych czy nadaniu tekstowi ekspresji
This paper attempts to explore word formation games in a cabaret text. The material under analysis was extracted from the sketches developed by Kabaret Moralnego Niepokoju [A Moral Anxiety Cabaret]. The article presents a classification of these word formation mechanisms that can be used to produce a comic effect. The main emphasis is put on these mechanisms that are relatively rare in other analyses in the literature of the subject. These mechanisms include the following: grouping and accumulating of structures representing the same word formation pattern or lexemes belonging to one word formation family, emphatic use of a word formation structure, etymological reinterpretation, word play with the use of abbreviations and meta-word formation techniques. Neologisms and contaminations were excluded from the scope of the analysis. The analysis of the data at hand revealed the richness of word formation strategies that the cabaret group members employ in their texts and the diversity of functions these strategies can realize. The major function used by the cabaret members is comical, yet they also reach for stylization and enhanced expressiveness of their texts.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 6; 123-135
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Procesos de la creatividad léxica durante la pandemia de COVID-19 – un estudio contrastivo
Processes of Lexical Creativity During the COVID-19 Pandemic—a Contrastive Study
Autorzy:: Klekot, Nina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1774199.pdf
Data publikacji:: 2021-06-29
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: neologia
neologizm
słowotwórstwo
internacjonalizacja
COVID-19
neology
neologism
word-formation
internationalisation
Opis:: Procesy kreatywności leksykalnej w czasie pandemii COVID-19 – studium kontrastywne Pandemia COVID-19 powoduje zmiany w wielu obszarach aktywności człowieka, także w języku. Kryzys sanitarny zmusza nas do dostosowania się do nich, nazwania nowo powstałych desygnatów oraz zaspokojenia potrzeby ekspresji wobec tej bezprecedensowej sytuacji. Zebrane w pracy neologizmy dowodzą kreatywności użytkowników języka hiszpańskiego, polskiego, francuskiego i angielskiego. Dominującym i cechującym się wysoką produktywnością procesem słowotwórczym, do którego się odwołują, jest wykorzystanie w złożeniach cząstki covi- i korona-. Ponadto, zebrane przykłady pokazują rosnącą tendencję leksyki do internacjonalizacji. Niektóre z neologizmów, powstałych w wyjątkowych okolicznościach pandemii, zostały już włączone do słowników i stanowią ważną część aktualnie używanego słownictwa, natomiast kwestia stabilizacji pozostałych jest nadal niepewna. Procesos de la creatividad léxica durante la pandemia de COVID-19— un estudio contrastivo La pandemia de COVID-19 ha generado cambios en muchos de los ámbitos de la actividad humana, también los lingüísticos. La crisis sanitaria nos ha obligado a adaptarnos, a darle nombre a nuevos conceptos y a satisfacer unas necesidades expresivas frente a una situación sin precedentes. Los neologismos recogidos en el presente trabajo muestran la creatividad de los usuarios del idioma español, polaco, francés e inglés. El uso de prefijos covi- y corona- destaca entre los procesos de creación de palabras más productivos y dominantes en los cuatro idiomas. Además, estos ejemplos evidencian la tendencia creciente de la internacionalización del vocabulario. Algunos de los neologismos surgidos durante unas circunstancias extraordinarias de la pandemia, ya han sido incorporados en los diccionarios y forman parte importante del léxico actual, sin embargo, la cuestión de la estabilidad del resto queda precario.
La pandemia de COVID-19 ha generado cambios en muchos de los ámbitos de la actividad humana, también los lingüísticos. La crisis sanitaria nos ha obligado a adaptarnos, a darle nombre a nuevos conceptos y a satisfacer unas necesidades expresivas frente a una situación sin precedentes. Los neologismos recogidos en el presente trabajo muestran la creatividad de los usuarios del idioma español, polaco, francés e inglés. El uso de prefijos covi- y corona- destaca entre los procesos de creación de palabras más productivos y dominantes en los cuatro idiomas. Además, estos ejemplos evidencian la tendencia creciente de la internacionalización del vocabulario. Algunos de los neologismos surgidos durante unas circunstancias extraordinarias de la pandemia, ya han sido incorporados en los diccionarios y forman parte importante del léxico actual, sin embargo, la cuestión de la estabilidad del resto queda precario.
The COVID-19 pandemic has caused changes in many areas of human activity, including language. The health crisis has forced us to adapt and name new concepts and meet the needs of self-expression in an unprecedented situation. The new words that are presented in this work prove the creativity of Spanish, Polish, French and English speakers. The use of prefixes, such as covi- and corona-, shows an increasing tendency towards lexical internationalisation. Some of the new words which have emerged during the pandemic have already been incorporated into dictionaries and form part of the current vocabulary; however, the issue of the stability of the rest of them remains uncertain.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 6; 101-114
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Les compétences discursives dans la formation de termes composés – une contribution à la traduction spécialisée
Discursive Competences in the Process of Compound Nouns Formation – a Contribution to Specialist Translations
Kompetencje dyskursywne w tworzeniu terminów złożonych – przyczynek do tłumaczeń specjalistycznych
Autorzy:: Śliwa, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1933738.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: terminologia
słowotwórstwo
złożenia
dyskurs
metafory
terminology
word formation
compound nouns
discourse
metaphors
Opis:: Artykuł przedstawia koncepcję nazwotwórczą tworzenia terminów złożonych (wyrazów w kontekście specjalizacji zawodowej), gdzie złożenia są badane na poziomie dyskursu a nie systemu języka. Omówione są pokrótce złożenia francuskie i polskie (np. société conjugale – małżeńska wspólność majątkowa bien commun – dobro wspólne; Hodegetria lub Hodigitria, opinion publique – opinia publiczna; angioplastie – plastyka naczyniowa lub angioplastyka). Wskazują one, że w tłumaczeniach terminów złożonych należy brać pod uwagę nie tylko kalki (odwzorowywanie struktury formalnej), lecz nade wszystko kontekst dyskursu specjalistycznego i znajomość terminologii języka docelowego.
This article presents the conception of compound nouns formation (it means nouns in the context of professional specialization). The assumptions are studied on a level of discourse but not on a level of language system. The following Polish and French assumptions are discussed briefly (e.g. société conjugale – małżeńska wspólność majątkowa bien commun – dobro wspólne; Hodegetria lub Hodigitria; opinion publique – opinia publiczna; angioplastie – plastyka naczyniowa lub angioplastyka). These examples show that in translations of compound nouns it is necessary to take into consideration not only loan translations (calques of formal structure) but above all the context of the specialist discourse as well as the terminology of the target language.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 6; 97-108
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Les modèles de formation de noms aux prises avec les taxonomies biologiques. Exemples polonais et français
Word-Formation Models of Nouns in the Struggle With Biology Taxonomies: Polish and French Examples
Modele słowotwórcze rzeczowników w zmaganiach z taksonomiami biologicznymi. Przykłady polskie i francuskie
Autorzy:: Śliwa, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1878723.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: słowotwórstwo
taksonomie biologiczne
terminologia
tłumaczenie
word-formation models
biology taxonomies
terminology
translation
Opis:: L’article donne une réflexion sur les méthodes de la description des noms dans les taxonomies biologiques et dans la terminologie. Pour cette description il importe de prendre en considération les rangs dans la systématique biologique et les hiérarchies conceptuelles (relation hyperonymiques et hyponymiques) dans la terminologie. Sont mis en évidence les termes du niveau de base (espèce) en tant que dénominations des organismes vivants réels, et les termes de base (au niveau du genre) pour la formation des nouvelles dénomination. Dans les modèles de la formation des termes biologiques sont constatées deux tendances : les noms dérivés dénomment les concepts du niveau supérieur de la famille et de l’ordre, les noms composés endocentriques dénomment les concepts du niveau inférieur de l’espèce. Le rapprochement de la description des dénominations par les biologues et de la méthode de la description linguistique permettra aux spécialistes de se servir de la langue avec plus de conscience et aux linguiste de mieux connaitre et comprendre les éléments de lla réalité décrits.
The article contains reflection on the description methods of names in biology taxonomies and in terminology. Important for the description are the levels of taxonomies of organisms and conceptual hierarchies in terminology (hyperonymic-hyponymic relations). The terms of the basic level (level of species) are featured as those naming a single specimen and the basic terms (level of genus) as those forming a basis for creating new words. Two tendencies may be observed in the word-formation models of biological terminology: the derivative nouns name concepts from the superior level of family and order, and the endocentric compound nouns name concepts from the subordinate level of species. The juxtaposition of name formation by biologists with the methodology of linguistic description will allow specialists use language more consciously and linguists better recognize and understand the described elements of reality.
Artykuł zawiera refleksję na temat metod opisu nazw w taksonomiach biologicznych i w terminologii. Istotnym dla opisu są poziomy w systematyce organizmów oraz hierarchie konceptualne (relacje hiperonimiczne i hiponimiczne) w terminologii. Wyróżnione są terminy z poziomu podstawowego (gatunku) jako nazywające pojedyncze okazy oraz terminy podstawowe (poziom rodzaju), stanowiące bazę dla tworzenia nowych słów. Widoczne są dwie tendencje w modelach słowotwórczych terminologii biologicznej: rzeczowniki derywowane nazywają pojęcia z poziomu nadrzędnego rodziny i rzędu, rzeczowniki złożone endocentryczne nazywają pojęcia z poziomu podrzędnego gatunku. Zestawienie opisu tworzenia nazw przez biologów z metodologią opisu językoznawczego pozwoli specjalistom bardziej świadomie posługiwać się językiem a językoznawcom lepiej poznawać i rozumieć opisywane elementy rzeczywistości.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 8; 41-54
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Wartość semantyczna greckich substantywizacji Marka Aureliusza
Semantic Value of Marcus Aurelius Substantivizations
Autorzy:: Łuka, Agata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1955178.pdf
Data publikacji:: 2000
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: substantywizacja
leksykalizacja
stoicyzm
stoicka etyka
słowotwórstwo
substantivization
lexicalization
stoicism
stoic ethics
word-formation
Opis:: One of the writings left by Marcus Aurelius are reflections written in Greek and entitled τὰ εἰς ἑαυτόν. They are concerned with application of the rules of stoic ethics in life. The present article presents the semantic value of the substantivized words, i.e. substantivizations contained in Book I of that work. Aurelius substantivizes adjectives, infinitives, participles as well as εἶναι with a predicate, the accusativus cum infinitivo construction and sentences. The tendency to substantivize words denoting inclinations as well as active, durative, punctual and terminative activities can be seen in the use of this process. Anthropological substantivizations as well as ones connected with the ideals of stoic ethics are numerous. Τὰ εἰς ἑαυτόν were not meant to be published and this is why they were written in a simple language with the use of a lot of mental shortenings. Substantivization also allowed conciseness of the text, at the same time making it possible to express the thoughts precisely.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2000, 48, 3; 67-92
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Słowotwórstwo a składnia w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Część 2. Rozwiązania dydaktyczne
The Relationship between Word-Formation and Syntax in Teaching Polish as a Foreign Language. Part 2: Teaching Solutions
Autorzy:: Walkiewicz, Aleksandra
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/45655279.pdf
Data publikacji:: 2021-12-06
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: słowotwórstwo
składnia
dziedziczenie składniowe
nauczanie jpjo
word-formation
syntax
syntactic inheritance
teaching PFL
Opis:: Artykuł, stanowiący drugą część rozważań poświęconego relacjom między słowotwórstwem a składnią w nauczaniu języka polskiego jako obcego (jpjo), opisuje rozwiązania dydaktyczne, które można wdrożyć w oparciu o wiadomości teoretyczne zawarte w części pierwszej. Tekst rozpoczyna przegląd zawartości programów nauczania i podręczników pod kątem obecnych w nich powiązań między derywacją a składnią. Następnie analizie poddano zadania mające na celu utrwalanie i testowanie wiedzy słowotwórczo-składniowej, ze szczególnym uwzględnieniem najlepiej przystosowanych do tego ćwiczeń transformacyjnych. Ostatnia część artykułu zawiera wskazówki metodyczne i uproszczone, eksplicytne reguły dotyczące dziedziczenia cech składniowych, a także innych problemów, które warto uwzględnić w nauczaniu jpjo.
The second part of the analysis concerning the relationship between word-formation and syntax in teaching Polish as a foreign language (PFL) provides practical teaching solutions which may be implemented, based on the theoretical analysis included in Part 1. We first examine those contents of the existing PFL curricula and textbooks which directly point to any correlation between the syntactic properties of the base and derived language units. We then proceed to study the form and nature of the transformation exercises which are best suited for training and testing the links between word-formation and syntax. The third part of the paper provides a number of methodological clues and explicit rules concerning the various degrees of syntactic inheritance, and other problems worth taking into consideration in PFL lessons.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 10; 41-56
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Vaktermen van vreemde afkomst in de Nederlandse huisartsenpraktijk
Specialist terms of foreign origin in the practice of a Dutch family doctor
Autorzy:: Majewska, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1806685.pdf
Data publikacji:: 2019-10-24
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: języki specjalistyczne; słownictwo medyczne; słowotwórstwo; niderlandzki; zapożyczenia
languages for special purposes; medical vocabulary; word-formation; Dutch; borrowings
Opis:: Słownictwo specjalistyczne obcego pochodzenia w praktyce holenderskiego lekarza rodzinnego Artykuł zawiera przykłady terminów fachowych pochodzących z języków obcych, które są wykorzystywane w pracy holenderskiego lekarza rodzinnego. Lekarz rodzinny przyjmuje pacjentów, którzy przychodzą do niego z różnymi dolegliwościami. Artykuł ten zawiera nazwy różnych chorób, terminy anatomiczne, nazwy testów diagnostycznych, metod leczenia i lekarstw. Języki klasyczne, tj. łacina i greka, miały duży wpływ na współczesne słownictwo medyczne, a terminy fachowe zaczerpnięte z tych języków wciąż są w użyciu. Nie dotyczy to tylko zapożyczeń całych słów, lecz także ich fragmentów, prefiksów i sufiksów. Oprócz łaciny i greki w zbadanym materiale są obecne także zapożyczenia z języka angielskiego i francuskiego. Słownictwo zawiera różne typy słowotwórcze: słowa proste, złożenia, derywaty i terminy składające się z wielu wyrazów. W grupie złożeń wymienić należy także tzw. hybrydy, w których każdy człon pochodzi z innego języka. Ponadto słownictwo jest bogate w eponimy i akronimy. Vaktermen van vreemde afkomst in de Nederlandse huisartsenpraktijk Dit artikel geeft voorbeelden van specialistische termen uit vreemde talen die in de praktijk van de Nederlandse huisarts worden gebruikt. De huisarts onderzoekt patiënten die met een klacht naar hem toe komen. Het gaat om namen van verschillende ziekten, anatomische termen, diagnostische tests, behandelmethoden en medicijnen. De klassieke talen, het Latijn en het Grieks, hebben een grote invloed gehad op de moderne medische vocabulaire en zijn nog steeds in gebruik. Niet alleen hele woorden zijn ontleend, maar ook delen, voor- en achtervoegsels. Afgezien van de Latijnse en Griekse termen zijn er ook ontleningen aan het Engels en het Frans in de voorbeelden. Het vocabulaire bevat verschillende soorten woordvorming, zoals eenvoudige woorden, samenstellingen, afgeleide termen en termen, die uit meer woorden bestaan. In de groep van verbindingen zijn er de hybride vormen, waarin elk deel uit een andere taal komt. Bovendien is deze vocabulaire rijk aan eponiemen en acroniemen.
This article includes examples of specialist terms coming from foreign languages which are used in the practice of the Dutch family doctor. The family doctor examines patients who come to him with a complaint. This article comprises names of various diseases, anatomic terms, diagnostic tests, treatment methods and medicines. Classical languages, like Latin and Greek, have had a big influence on the modern medical vocabulary and they are still in use. Not only have the whole words been borrowed but also their parts, prefixes and suffixes. Apart from the Latin and Greek terms there are also borrowings from English and French in the collected examples. The vocabulary contains different types of the word-formation, like simple words, compounds, derivates and terms, which consist of more words. In the group of compounds there are the so-called hybrid forms, in which each part comes from a different language. Besides, this vocabulary is rich in eponyms and acronyms.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 5 Special Issue; 81-94
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Короно-композиты в русском языке
Corono-composites in the Russian Language
Autorzy:: Kiklewicz, Aleksander
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1754301.pdf
Data publikacji:: 2021-08-11
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: rosyjskie słowotwórstwo
okazjonalizm
kompozyt
kompresja
implicytacja
model derywacyjny
protostruktura semantyczna
propozycja
Russian word formation
occasional word
composite
compression
implication
derivative model
semantic protostructure
proposition
Opis:: Korono-kompozyty w języku rosyjskim Tematem artykułu są procesy słowotwórcze, prowadzące do pojawienia się okazjonalnych kompozytów z pierwszym składnikiem korono- w najnowszym języku rosyjskim. Autor odnotowuje aktywność tego typu słowotwórstwa i tego rodzaju kompozytów w tekstach dziennikarskich, a także w komunikacji członków społeczności internetowych (w sieciach społecznościowych, na forach internetowych itp.). Zebrany przez autora (76 okazjonalnych kompozytów) materiał językowy został opisany z semantycznego punktu widzenia, tzn. pod względem protostruktur semantycznych, reprezentujących plan treści kompozytów. Wyróżnia się dwie kategorie takich struktur: kookurencja semantyczna i tranzytywność semantyczna. Autor osobno opisuje kompozyty o protostrukturach jedno-, dwu-, trzy- i czteroczęściowych.
Предметом статьи являются словообразовательные процессы, приводящие к возникновению окказиональных композитов с первым компонентом короно- в русском языке последнего времени. Автор отмечает активность данного типа словообразования и данного типа композитов в журналистских текстах, а также в коммуникации членов интернет-сообществ (в социальных сетях, на интернет-форумах и др.). Собранный автором языковой материал (76 окказиональных композитов) описывается с семантической точки зрения, т.е. того, какие семантические протоструктуры репрезентируют план содержания композитов. Выделяются две категории таких структур: семантическая коокуренция и семантическая транзитивность. Автор отдельно описывает композиты с одно-, двух-, трех- и четырехчастными протоструктурами.
The topic of this article is the word-formation processes leading to the appearance of occasional composites with the initial component corono- in contemporary Russian. The author notes the usage of this type of word formation and composites in journalistic texts, as well as in the communication between members of online communities (on social networks, Internet fora, etc.). The language material collected by the author (76 occasional composites) is described from a semantic point of view, i.e. in terms of semantic protostructures, representing the plan of content of the composites. There are two categories of such structures: semantic co-occurrence and semantic transitivity. The author separately describes the composites with one-, two-, three- and four-part protostructures.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 7; 263-285
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Słowotwórstwo a składnia w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Część 1. Wprowadzenie teoretyczne
The Relationship between Word-Formation and Syntax in Teaching Polish as a Foreign Language. Part 1: Theoretical Preliminaries
Autorzy:: Gębka-Wolak, Małgorzata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/45655018.pdf
Data publikacji:: 2021-12-06
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: nauczanie języka polskiego jako obcego
słowotwórstwo a składnia
walencja
dziedziczenie schematu składniowego
teaching PFL
word-formation and syntax
valency
syntactic inheritance
Opis:: Artykuł dotyczy nauczania języka polskiego jako obcego. Stanowi pierwszy z dwóch tekstów poświęconych nauczaniu słowotwórstwa z perspektywy jego związku ze składnią. Wiedza na ten temat jest przydatna do budowania zdań i dłuższych wypowiedzi oraz dokonywania w ich ramach przekształceń o funkcji stylistycznej. W opracowaniach kierowanych do uczących się języka polskiego jako obcego informacje o analogii składniowej wyrażeń powiązanych relacjami słowotwórczymi są rozproszone, co utrudnia zorientowanie się w zakresie i stopniu regularności zjawiska. Przedstawiany artykuł wiedzę tę uzupełnia i porządkuje na podstawie dorobku gramatyki strukturalnej o podstawach formalnych oraz badań własnych. Pokazuje zróżnicowaną seryjność zjawiska dziedziczenia schematu składniowego: od identyczności schematów, przez częściową zbieżność po całkowitą zmianę walencji, tj. liczby otwieranych miejsc i ich realizacji. W tekście zwrócono także uwagę na to, że w ramach klas i podklas gramatycznych oraz zastosowanych formantów słowotwórczych zakres dziedziczenia składni jest do pewnego stopnia przewidywalny.
This paper is the first of two devoted to teaching word-formation, based on the existing correlations between derivation and syntax. This kind of knowledge has proved to be essential for building longer structures and performing stylistic operations on texts. Information on the syntactic inheritance of derived language units is scattered throughout the literature, however, making it difficult for teachers and students to grasp the actual range and regularity of this phenomenon. This article, based on formal structural grammar methods, systemises this data and shows the various degrees of syntactic inheritance, ranging from identical syntactic structures, which inherit only part of the syntactic properties of the base, to a complete change of valency. It also points to the fact that the range of syntactic analogy is, to some extent, predictable, depending on the part of speech and on the word-formation mechanism.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 10; 23-39
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Doe een voorvoegsel bij je werkwoord: Een (internationaal) woordvormingskookboek
Add a prefix to your verb: An (international) cookbook of word formation
Dodaj przedrostek do czasownika — (międzynarodowa) słowotwórcza książka kucharska
Autorzy:: Kowalska-Szubert, Agata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1882537.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: słowotwórstwo
badanie konfrontatywne
polski
niderlandzki
formy złożone
ekwiwalent morfologiczny
ekwiwalent semantyczny
word formation
comparative study
Polish
Dutch
complex forms
morphological equivalent
semantic equivalent
Opis:: Het woordvormingsproces doet aan koken denken. Zoals de ingrediënten van gerechten, maken elementen woordvorming mogelijk. Afhankelijk van wat we samenvoegen met wat, krijgen we een nieuwe semantische of inflectie-eenheid. Deze bijdrage is gewijd aan woordvorming vanuit een vergelijkend perspectief. Op basis van het geselecteerde lexicale materiaal onderzoekt de auteur of woordvormingsprocessen in verschillende talen op een parallelle manier plaatsvinden (in deze bijdrage hebben we te maken met één Germaanse en één Slavische taal, dus vertegenwoordigers van twee verschillende taalgroepen) en of het op basis van de samengestelde analyse mogelijk is om de vorm van een semantisch equivalent in de andere taal te voorspellen. Omdat deze studie een pilootstudie is, maakt zij geen aanspraak op verregaande en volledig ondersteunde toepassingen voor semantische gelijkwaardigheid van individuele leden van samengestelde woorden in verschillende talen. Niettemin kan de mogelijkheid van dergelijke evenredigheid niet definitief uitgesloten worden.
The word-formation process is like cooking. Like the ingredients of dishes, word-formation affixes blend together. Depending on what we blend with what, we will obtain a new semantic or inflectional unit. This paper is devoted to word-formation from a comparative perspective. On the basis of the selected lexical material, the author examines whether word-formation processes occur in a parallel way in various languages (in this paper we are dealing with one Germanic and one Slavonic language, thus representatives of two different language groups) and whether — on the basis of the compound analysis — it is possible to predict the form of a semantic equivalent in the other language. As this study is a pilot study, it doesn’t contain far-reaching and completely underpinned applications for the semantic equivalence of individual members of compound words in different languages. Nevertheless, the possibility of such equivalences cannot be excluded definitely.
Proces słowotwórczy przypomina gotowanie. Tak jak składniki potraw, formanty słowotwórcze łączą się ze sobą. W zależności od tego, co z czym połączymy, otrzymamy nową jednostkę semantyczną lub fleksyjną. Artykuł poświęcony jest słowotwórstwu w ujęciu konfrontatywnym. W oparciu o wybrany materiał leksykalny bada się, czy procesy słowotwórcze przebiegają równolegle w różnych językach (tutaj mamy do czynienia z językiem germańskim i językiem słowiańskim, a więc przedstawicielami dwóch różnych grup językowych) i czy na podstawie analizy złożenia można przewidzieć formę ekwiwalentu semantycznego w innym języku. Niniejsze studium jest badaniem pilotażowym, a więc nie zawiera jeszcze daleko idących i podbudowanych wniosków dotyczących ekwiwalencji semantycznej poszczególnych członów wyrazu złożonego w różnych językach. Natomiast tezy o możliwości takiej ekwiwalencji zdecydowanie nie można wykluczyć.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2015, 64 Special Issue, 5; 95-103
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Особові назви з суфіксом -ець у сучасній українській мові
Names of People with Suffix -ець in the Ukrainian Language in the Late 20th-Early 21st Century
Nazwy osobowe z sufiksem -eć w języku ukraińskim na przełomie XX i XXI wieku
Autorzy:: Goral, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1877064.pdf
Data publikacji:: 2019-11-04
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: sufiks -eć
nazwy osobowe
nazwy dewerbalne
rzeczowniki osobowe
słowotwórstwo
język ukraiński
suffix -ець
names of people
deverbatives
personal nouns
word formation
Ukrainian language
Opis:: Sufiks -ець jest jednym z najstarszych afiksów i występuje we wszystkich językach wschodniosłowiańskich, w tym także w języku ukraińskim. W artykule analizie poddano 216 nazw osobowych z tym formantem, wybranych z następujących źródeł: Słownika a tergo języka ukraińskiego (Odessa 1976), Nowego słownika języka ukraińskiego w czterech tomach (Kijów 1999), Wielkiego słownika współczesnego języka ukraińskiego (Kijów 1991-2001). Wśród badanych nazw najwięcej pochodziło od rzeczowników (110 słów), co stanowi 51 procent ogółu zebranego materiału. Znaczna większość rzeczowników z sufiksem -ець to derywaty mutacyjne.
Suffix -ець – one of the oldest suffix, which is known to all Slavic languages, including Ukrainian. The analysis is based on 216 personal names with the suffix -ець selected from three sources, which is a Reverse Dictionary of the Ukrainian language (Odessa 1976), New Dictionary of the Ukrainian language in four volumes (Kyiv 1999), Great Dictionary of Modern Ukrainian (Kyiv 1991-2001). Among the analized names the most is derivatives from nouns, which is a group of 110 words (51 percent). A significant majority of nouns with suffix -ець – mutational type.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 7; 207-220
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Słowotwórstwo w nauczaniu języka polskiego jako obcego – ograniczenia i możliwości
Word Formation in the Teaching of Polish as a Foreign Language: Opportunities and Limitations
Autorzy:: Maciołek, Marcin
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/45655794.pdf
Data publikacji:: 2021-12-06
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: regularność semantyczna
słowotwórstwo
kategorialność
regularność formalna
nauczanie języka polskiego jako obcego
word formation
categoriality
formal regularity
semantic regularity
teaching Polish as a foreign language
Opis:: Artykuł jest poświęcony miejscu i roli derywacji w kształceniu polonistycznym cudzoziemców. Autor omawia ograniczenia i możliwości związane z uwzględnianiem zagadnień słowotwórczych w nauczaniu języka polskiego jako obcego (jpjo). Jak wynika z ustaleń badaczy, głównym czynnikiem utrudniającym dekodowanie znaczeń i tworzenie wyrazów pochodnych przez obcokrajowców jest niegramatyczność derywacji (ograniczona kategorialność oraz nieregularność formalna i semantyczna), co wyraźnie odróżnia słowotwórstwo od fleksji i sytuuje je między gramatyką a słownikiem. Na ogół twierdzi się, że derywaty przyswajane są jako gotowe jednostki leksykalne. Autor, za Adamem Heinzem, przypomina jednak, że gramatyczność jest cechą stopniowalną i stara się przekonać, że granica między fleksją a derywacją nie jest ostra. Przybliżenie uczącym się funkcji szczególnie produktywnych formantów oraz ukazanie zasad tworzenia formacji należących do kategorii słowotwórczych odznaczających się większą niż inne regularnością, a przy tym częstych w codziennej komunikacji przyczynia się do polepszenia umiejętności w zakresie recepcji i produkcji tekstu, zmniejszając wysiłek wkładany w naukę języka.
The article is devoted to the role and place of derivation in the teaching of Polish Language and Culture to foreigners. The author discusses the opportunities and limitations related to the inclusion of word formation issues in the teaching of Polish as a foreign language. Research has frequently indicated that the main factor hindering the decoding of meanings and word formations by foreigners is the ungrammaticality of the derivations (limited categoriality, and formal and semantic irregularity), which distinctively differentiates word formations from inflection, and locates it between grammar and vocabulary. It is generally believed that derivatives are acquired as lexical units. Following from Adam Heinz, the author claims that grammaticality is a gradable feature and proves that the difference between them is fluid. Raising students’ awareness of the particularly productive functions of affixes, and showing the rules of their use within word formation categories (which are more regular and frequent in everyday communication), contributes to the improvement of text reception and production skills, which in general facilitate language learning.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 10; 57-72
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Sposoby wykorzystywania potencji semantycznej derywatów słowotwórczych w tekstach literackich Karola Wojtyły
Ways of Using the Semantic Potential of Comlpex Lexical Items in the Literary Works by Karol Wojtyła
Autorzy:: Kozłowska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1933821.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Karol Wojtyła
słowotwórstwo
język artystyczny
tekst poetycki
derywaty
semantyka
dywizy
wymagania składniowe
kontekst
word formation
artistic language
poetic text
complex (derived) words
semantics
dashes
syntactic requirements
context
Opis:: This paper discusses how the semantic potential of derived lexical items is employed by Karol Wojtyla in his artistic writings. In most cases, the poet experimented with word formation patterns in order to emphasize the formal and semantic dichotomies in the derivates he introduced. However, his works also contain a considerable number of modifications in the semantics of the existing, motivated lexemes. To signal semantic operations on complex words, Wojtyła uses dashes as well as changes in the semantic requirements of the derived lexical items and their lexical context. Used in Wojtyła’s works, these methods result in: bringing up-to-date the lexical (and etymological) meaning of lexicalized items modification of the whole complex word through semantic alterations concerning its constituent parts introducing a paradigmatic semantic relationship between complex words that display formal resemblance textual ambiguity caused by introducing derived homonyms.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 6; 153-167
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "word‑formation" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język