Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "mowy" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-15 z 15
    Tytuł:
    Inspiracje Cycerońskie w Marcina Kromera Monachus, sive Colloquiorum de religione […] liber I (1568:34-40)
    Ciceronian Inspirations in Martini Cromeri Monachus, sive Colloquiorum de religione […] liber I ( p. 34-40)
    Autorzy:
    Dziuba, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791388.pdf
    Data publikacji:
    2020-02-07
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Marcin Kromer
    Cyceron
    mowy
    dialog
    retoryka
    style
    Martinus Cromerus
    Cicero
    speeches
    rhetoric
    Opis:
    Marcin Kromer (1512-1589), sekretarz ostatnich królów polskich z dynastii Jagiellonów – Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augusta, biskup warmiński, był wybitnym humanistą i cenionym historiografem. Włączył się też swoim pisarstwem w polemiczno-teologiczny dialog z reformacją. W latach 1541-1544 wyszły kolejno 4 księgi anonimowych polskojęzycznych Rozmów Dworzanina z Mnichem. Głównym celem ich napisania było zniechęcenie rodaków do przechodzenia na stronę ewangelików i umocnienie w wierze katolickich Polaków. Kromer pisze o tym w łacińskich praefationes do wydania dwóch pierwszych rozmów w języku łacińskim z 1559 r. i do kompletnego wydania, noszącego tytuł Monachus, sive Colloquiorum de religione libri quattuor... z 1568 r. We wstępach pisze też o powodach stworzenia łacińskich wersji dialogów, a w wydaniu z 1568 r. wspomina o pracy z tekstem. Zarówno uwagi odautorskie, jak i staranne porównanie tekstów polskich z łacińskimi oraz łacińskich wydań między sobą pozwalają wysnuć wniosek, że łacińskie wydania dialogów nie są tłumaczeniem polskich rozmów, a poszczególne wydania colloquiorum libri... wykazują zmiany zarówno w warstwie merytorycznej, jak i stylistycznej. Właśnie ta ostatnia jest przedmiotem analizy zamieszczonej w artykule. Fragment opisujący zamieszki i wojny religijne (głównie wojnę ze Związkiem Szmalkaldzkim) wykazuje wyraźne inspiracje stylem mów Cycerona. Analiza wybranych zdań z fragmentu pierwszej rozmowy z pierwszej księgi dostarcza dowodów na to, że Kromer świadomie korzystał ze środków retorycznych i ich połączeń używanych przez Cycerona w jego mowach (np. De imperio Cn. Pompei, Pro Caelio) oraz na wzór Arpinaty łączył istotne dla omawianej treści wyrazy. Analizowany passus zdaje się najbardziej obfitować w figury stylistyczne w całym liczącym ponad 1000 stron dziele Kromera. Jest również znakomitą ilustracją umiejętności retorycznych biskupa warmińskiego. Z tego też względu zasługuje na uwagę badaczy szesnastowiecznej prozy polsko-łacińskiej.
    Martinus Cromerus (1512-1589), the secretary of last Polish kings from Jagiellonian dynasty: Sigismundus I and Sigismundus II Augustus, bishop of Warmia, was distinguished humanist and appreciated historiographer. His work was part of a polemic dialog with Reformation. Between 1541-1544 four anonymous volumes of Rozmowy Dworzanina z Mnichem were published. Their main purpose was to discourage Polish people from converting to Evangelism. Cromerus wrote about it in latin prafaetio for two first editions of Colloquiorum de religione from 1559 year and completed edition titled Monachus, sive Colloquiorum de religione libri quattuor... from 1568 year. In preface he mentioned reasons of creating latin versions of the dialogs, and in edition for year 1568 about his work method with text. Both authors declarations, comparison of polish and latin texts and between latin editons show that Monachus, sive Colloquiorum de religione libri quattuor is not a translation of Polish dialog. Individual editions of colloquiorum libri... contain differences in content as well as in style. Stylistical devices used by Cromerus in the fragment of first dialog from first volume Monachus… is the subject of this article. The author described riots and religious conflicts (mostly war with Smalcaldica confoederatio) imitating style of Ciceros speeches. Analysis of chosen sentences from above mentioned fragment provides evidence that Kromer has purposely used rhetorical devices and their connections form Ciceronian speeches (eg. De imperio Cn. Pompei, Pro Caelio). Analysed passaged seems to be the most rhetorical passus in over 1000 pages of Cromerus’ work, is a great ilustration of Warmian Bishops rhetorical abilities and therefore it deserves sixteenth century polish-latin prose researchers’ attention.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 3; 7-22
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Paradoksy etykiety językowej (Wieloznaczność i wielofunkcyjność wyrazów i form)
    Paradoxes of the Linguistic Etiquette (Ambiguity and Multifunctionality of Words and Forms)
    Autorzy:
    Sosnowska, Natalia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1953528.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    etykieta językowa
    akt mowy
    wulgaryzmy
    eufemizmy
    linguistic etiquette
    act of speech
    vulgarisms
    euphemisms
    Opis:
    The paper consists of two parts. The first one discusses the ways to use such words as please, thank you, sorry, sir, madam, which are attributed with a polite function. They may also occur in neutral statements or in those with an emotionally negative tone. The second part contains remarks on the suitability or unsuitability of vulgarisms in the Polish language.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2006, 54, 6; 125-134
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wann wird Schweigen zum Sprechakt? Illokutionen im Grenzbereich sprachlichen Handelns
    When Does Silence Become Speech Act? Illocutions on the Borderline of Linguistic Action
    Autorzy:
    Topczewska, Urszula
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1775695.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-16
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    milczenie
    pauza w wypowiedzi
    illokucja
    pośredni akt mowy
    silence
    speech pause
    illocution
    indirect speech act
    Opis:
    Kiedy milczenie jest aktem mowy? Illokucje na pograniczu działań językowych Celem artykułu jest ukazanie milczenia jako niewerbalnego pośredniego aktu mowy. Wielorakie funkcje semiotyczne milczenia pozwalają traktować je jako samodzielny segment w ciągu wypowiedzeń, któremu odpowiada działanie odrębne od poprzedzającego i/lub następującego po nim działania werbalnego. Interpretacja milczenia rzadko jednak opiera się wyłącznie na symbolicznych procedurach interpretacyjnych; milczenie jest zwykle interpretowane nie jako działanie symboliczne, lecz jako symptom intencji komunikacyjnych mówcy, który zaniechał aktu werbalnego.   Ziel des vorliegenden Beitrags ist es, zu zeigen, dass Schweigen im Gespräch ein indirekter Sprechakt im Sinne von Searle sein kann. Die vielfältigen semiotischen Funktionen von Sprechpausen, die in diesem Beitrag vorgestellt werden, legen nahe, dass es sich um ein unabhängiges Segment in einer Reihe von Äußerungen handelt, und somit um einen Sprechakt, der von den vorangehenden und folgenden verbalen Handlungen getrennt ist. Seine Interpretation hängt von Konventionen ab, die allerdings im Gegensatz zu direkten Sprechhandlungen selten ausschließlich symbolische Verfahren hervorrufen. In den meisten Fällen lösen Sprechpausen auch ein von Keller definiertes symptomatisches Interpretationsverfahren aus, das zu indirekten Schlussfolgerungen über die Kommunikationsabsichten der Sprecher führt.
    The aim of this paper is to show that silence in a conversation can be an indirect speech act in Searle’s sense of the concept. The manifold semiotic functions of silence that will be presented in the paper suggest that it is an independent segment in a series of utterances, and thus constitutes a speech act separate from the preceding and following verbal acts. Its interpretation depends on conventions, but these conventions rarely evoke only symbolic procedures in contrast to direct speech acts. In most cases, pauses in speech also initiate a symptomatic interpretation procedure as defined by Rudi Keller, leading to indirect conclusions about the communicative intentions of the speakers.
    Ziel des vorliegenden Beitrags ist es, zu zeigen, dass Schweigen im Gespräch ein indirekter Sprechakt im Sinne von Searle sein kann. Die vielfältigen semiotischen Funktionen von Sprechpausen, die in diesem Beitrag vorgestellt werden, legen nahe, dass es sich um ein unabhängiges Segment in einer Reihe von Äußerungen handelt, und somit um einen Sprechakt, der von den vorangehenden und folgenden verbalen Handlungen getrennt ist. Seine Interpretation hängt von Konventionen ab, die allerdings im Gegensatz zu direkten Sprechhandlungen selten ausschließlich symbolische Verfahren hervorrufen. In den meisten Fällen lösen Sprechpausen auch ein von Keller definiertes symptomatisches Interpretationsverfahren aus, das zu indirekten Schlussfolgerungen über die Kommunikationsabsichten der Sprecher führt.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 5; 217-229
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Międzystylowe wędrówki gatunków
    The changing styles of the moving genres (the case of the Ten Commandments and the Highway Code)
    Autorzy:
    Nowak, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1879559.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    gatunki mowy
    odmiany funkcjonalne języka
    transakcentacja gatunkowa
    text genres
    functional language varieties
    fuzzy text-genre boundaries
    Opis:
    W artykule omawia się osobliwe realizacje dekalogu i kodeksu drogowego – teksty które przekroczyły granice swego prymarnego stylowego i dyskursywnego osadzenia. W pierwszym wypadku przeniesione na obszar dyskursu dydaktycznego i poradnikowego o charakterze ludycznym (przesuniecie na osi kontekst religijny–kontekst świecki), w drugim z prawno-administracyjnego na religijny. Międzystylowa migracja gatunków jest – zdaniem autorki – wyrazem obserwowanego współcześnie otwarcia rejestrów stylistycznych innych niż artystyczny. Na przykładzie dekalogu pokazano zjawisko transakcentacji gatunkowej, związane z modyfikacją funkcji w konkretnej tekstowej realizacji gatunku (użycie ironiczne lub parodystyczne). Na przykładzie kodeksu drogowego – zjawisko rozszerzenia lub zacierania granic stylu religijnego, poddawanego współcześnie, szczególnie w pododmianie katechetycznej, różnego typu zabiegom uatrakcyjniającym, w tym z wykorzystaniem gatunkowych upodobnień.
    This article discusses intriguing text realizations of the genres of Ten Commandments and the Highway Code as texts that reached beyond their primary stylistic and discursive setting. In the former case, the text departed from its original religious contextualization to move towards a lay context, also acquiring a ludic aspect. In the latter, the Code moved from the domain of administrative law to be incorporated within the religious framework of references. These two cases illustrate the phenomenon of the stylistic migration of text genres, which – as observed by the author – results from the contemporary openness of stylistic registers other than the literary ones. The case of the Decalogue illustrates changes of accentuation (salience) in a particular text genre, which results from the modification of its communicative functions in a particular text realization of the genre (e.g. irony or parody). The case of the Highway Code illustrates the phenomenon of either expanding or fuzzy boundaries of the religious style – undergoing diverse attempts to make it more attractive to contemporary audiences, particularly in its catechetic variant. These attempts often rely on building genre similarities and comparisons.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 6; 147-164
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Części mowy w gramatyce grecko-rzymskiej. Kształtowanie się klasyfikacji od starożytności do XX wieku
    Parts of Speech in the Greco-Roman Grammar. The Development of Classification from Antiquity Until the 20th Century
    Autorzy:
    Górska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1902244.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    gramatyka grecka
    gramatyka łacińska
    klasyfikacja słownictwa
    części mowy
    Greek grammar
    Latin grammar
    lexical classification
    parts of speech
    Opis:
    The author of the paper verifies a common belief that the traditional classification of ten parts of speech – five of them being open-class and inflected (noun, adjective, pronoun, numeral and verb), and five closed-class uninflected (adverb, preposition, conjunction, exclamation and particle) – is taken from the Greco-Roman grammar. Indeed, this two-class typology has its roots in the Antiquity, but the number of the classes and the classification itself differ from the one mentioned above. The development of lexical classification in the Greek and the Latin grammar led to the emergence of eight parts of speech, staying only in a partial correspondence between the two languages. Even the 19th and 20th-century grammars of Greek or Latin, which were composed under a strong influence of the grammatical descriptions of Modern Time languages, and which included a classification of the parts of speech that was a modified version of the Antique list, propose a wide spectrum of typologies. An examination of these typologies leads the author to the conclusion that among all kinds of classifications of lexical items proposed for Latin or Greek, either in the Antique era or today, no classification like the one mentioned at the very beginning of this text is to be found.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 6; 23-42
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przemiany nabożeństwa drogi krzyżowej w XX wieku w świetle teorii aktów mowy (wybrane aspekty)
    Changes of Devotion of Stations of The Cross In The 20th Century According To The Theory Of Speech Acts (Selected Aspects)
    Autorzy:
    Sieradzka-Mruk, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791161.pdf
    Data publikacji:
    2020-09-15
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    akt mowy
    funkcja wypowiedzi
    droga krzyżowa
    pragmalingwistyka
    teolingwistyka
    speech act
    speech function
    Stations of the Cross
    pragmalinguistics
    theolinguistics
    Opis:
    W artykule opisano zmiany, które zachodzą w nabożeństwie drogi krzyżowej w ciągu ostatniego stulecia. Analiza opiera się na klasyfikacji aktów mowy Searle’a oraz na teorii funkcji wypowiedzi Bühlera-Jakobsona. Siła illokucyjna jest traktowana jako jeden z elementów gatunku mowy, tzw. aspekt pragmatyczny. Materiał badawczy obejmuje 100 tekstów nabożeństwa drogi krzyżowej wydanych przed soborem watykańskim II, w pierwszej połowie XX wieku, i 100 tekstów współczesnych, posoborowych. Okazuje się, że w badanym okresie zmienia się udział poszczególnych aktów mowy w całości tekstu. Między innymi można zauważyć zmniejszenie roli aktów ekspresywnych, a jednocześnie wzrost roli aktów dyrektywnych. Ponadto o wiele mniejszą wagę we współczesnym nabożeństwie przywiązuje się do aktu deklaratywnego polegającego na uzyskaniu odpustu. Jednakże podstawowy zespół aktów mowy nie zmienia się i w tym sensie można mówić o stałości nabożeństwa drogi krzyżowej.
    The paper describes changes which occurred in service of Stations of the Cross during the last century. The analysis is based on Searle’s classification of illocutionary acts and Bühler-Jakobson’s theory of speech functions. Illocutionary force is considered as one of the specific features of a speech genre (so called pragmatic aspect). Material of the study includes 100 Polish texts of Stations of the Cross service published during the first half of the 20th century and 100 contemporary texts of the devotional practice (after the II Vatican Council). The frequency of appearance and significance of different speech acts have changed in the analyzed period. It may be noted, inter alia, reduction of the role of expressive acts, and at the same time increase of the role of directive acts. Clearly less attention is paid to declarational act of gaining of the indulgences. However, basic set of speech acts in the devotion hasn’t changed and in this sense we can speak of stability of devotion of Stations of the Cross.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 6; 183-198
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Właściwości walencyjne łacińskich przysłówków
    The Valency Properties of Latin Adverbs
    Autorzy:
    Górska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954402.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    gramatyka dependencyjna
    walencja
    walencja autosemantycznych części mowy
    walencja przysłówka
    dependency grammar
    valency
    valention of the autosemantic parts of speech
    valention of adverb
    Opis:
    The paper sought to prove that the valency properties characterize not only Latin verbs, adjectives and nouns, but also Latin adverbs. Since only the valency of adverb as a component of the primary has been given on the list of adverbs which are ascribed by valency properties. On the list there are some adverbs of manner, adverbs of place, adverbs describing number or measure, and also adverbs in the comparative and in the superlative. It is assumed that the valency of the latter adjectives has a syntactic character, in contradiction to the adverbs in the positive which are characterized by the primarily semantic valency.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2002, 50, 3; 83-92
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dar ánimo en tiempos de pandemia. Estrategias discursivo-interaccionales utilizadas en los comentarios a los testimonios de los enfermos de Covid-19
    Moral Support in the Time of the Pandemic: Discourse-Interactive Strategies Used in Comments Addressed to People with Covid-19
    Dodawać otuchy w czasach pandemii. Strategie dyskursywno-interakcyjne wykorzystywane w komentarzach do wypowiedzi chorych na Covid-19
    Autorzy:
    Baran, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1929047.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    COVID-19
    komunikacja online
    strategie dyskursywno-interakcyjne
    akty mowy
    językowe sygnały empatii
    online communication
    discourse-interactive strategies
    speech acts
    verbal empathy signals
    Opis:
    El artículo se centra en las estrategias discursivo-interaccionales a las que recurren los usuarios de habla hispana de YouTube dirigiendo sus comentarios a los enfermos de Covid-19. De modo especial nos fijaremos en la expresión de apoyo y solidaridad. Partimos del supuesto de que los comentarios con los que los youtubers reaccionan ante los testimonios de los enfermos de Covid-19 constituyen una forma particular de comunicación que, sin ser una expresión prototípica del principio de «reciprocidad interaccional», presenta diferentes manifestaciones de interacción dialogante. Las estrategias seleccionadas (entre ellas: buenos deseos, formas vocativas, fórmulas de ánimo, muestras de interés, cumplidos, referencias de tipo religioso…) parecen indicar que la realidad pandémica ha contribuido a la creación de una particular community of practice, la cual dentro de un espacio virtual cumple con el principio interaccional de solidaridad, valorando, además, los tiempos marcados por la epidemia de coronavirus.
    Przedmiotem artykułu są strategie dyskursywno-interakcyjne, do których odwołują się hiszpańskojęzyczni użytkownicy serwisu YouTube w komentarzach kierowanych do chorych na COVID-19. W sposób szczególny interesują nas mechanizmy, przy pomocy których wyrażane jest wsparcie i solidarność. Wychodzimy z założenia, iż komentarze pozostawiane pod filmikami umieszczanymi w Youtube stanowią szczególny rodzaj komunikacji, która nie będąc prototypową realizacją zasady interakcyjnej wzajemności wykazuje znaczny stopień interpersonalnego i interakcyjnego oddziaływania. Wydzielone strategie (a wśród nich życzenia, nacechowane ekspresywnie formy wołaczowe, werbalne sygnały empatii i zainteresowania, komplementy i pochwały, inwokacje o charakterze religijnym itp.,) wydają się wskazywać, iż pandemiczna rzeczywistość przyczyniła się do wytworzenia sowitego rodzaju wirtualnej community of practice, która we właściwy sobie sposób realizuje interakcyjnie pojmowaną zasadę solidarności, wartościując przy tym czas naznaczony epidemią koronawirusa.
    The aim of this article is to analyse the discourse-interactive strategies applied by Spanish speakers in YouTube comments addressed to people infected by COVID-19. We are especially interested in the mechanisms that reflect support and solidarity. Our main assumption is that the comments that accompany YouTube videos constitute a special type of communication which, though not fulfilling the prototypical principle of “interactive reciprocity”, demonstrates a considerable level of interpersonal and interactive mutual influence. The strategies analysed (including greetings, expressive vocative forms, verbal empathy and signals of interest, compliments and praise, religious invocations, etc.) seem to indicate that the “pandemic reality” has contributed to the creation of a certain type of virtual community of practice that, in its own way, fulfils the interactive principle of solidarity, whilst simultaneously evaluating the time of the coronavirus epidemic.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 6 Special Issue; 7-21
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dopowiedzenia w języku łacińskim
    Contextual Asyntagmatic Lexems in the Latin Language
    Autorzy:
    Górska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1943990.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    części mowy
    klasy gramatyczne leksemów
    leksemy nieodmienne
    wykrzykniki
    dopowiedzenia
    parts of speech
    grammatical classes of lexemes
    uninflected lexemes
    interjections
    contextual asyntagmatic lexemes
    Opis:
    The paper seeks to those Latin lexemes that could make up a class of the so-called contextual asyntagmatic lexemes. Together with interjections, contextual asyntagmatic lexemes belong to the group of lexemes that play the function of an independent statement. They differ from interjections, however, by the fact that they are contextually dependent, i.e. they must be a part of larger textual units. The basic context in which contextual asyntagmatic lexemes appear is dialogue. They usually form answers to questions (e.g. Shall we go home? – Yes./No./ Yes, of course.) or rarely they are reactions to judgements (e.g. We shall get up early tomorrow. – Yes./Good./Agreed.). Now Latin lexemes, which as it seems play the function of contextual syntagmatic lexemes in some contexts, initially include the following: etiam, ita, admodum, sic, non, minime, certe, snae, vero, verum, and scilicet. The principal difficulty to decide which lexemes belong to a class of contextual asyntagmatic lexemes is that they are multifunctional from the grammatical point of view.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 6; 7-27
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Łacińskie prope – jaka to część mowy?
    The Latin Prope – What Part of Speech Is It?
    Autorzy:
    Górska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1944393.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    części mowy
    klasy gramatyczne leksemów
    leksemy nieodmienne
    przysłówki
    partykuły
    przyimki
    parts of speech
    grammatical classes of lexemes
    indeclinable lexemes adverbs
    particles
    prepositions
    Opis:
    This paper seeks to revise the description of grammatical properties of the Latin lexeme prope, which are basic to include it in respective classes of words (parts of speech). The change proposed here amounts to saying that beyond the entry prope there are two parts of speech, but they are not adverb and preposition, but adverb and particle. The particle is prope in the sense of almost, nearly – then it occurs in the positive degree, does not manifest rection, is part of syntactic relations with various arts of speech. In the remaining cases prope, most generally it means near (someone/something), is a gradable adverb that govern an obligatory point of reference (in the form of accusative, dative or prepositional phrase a [ab] with ablative). This may, however, give in to a context ellipsis when the recipient has an opportunity to reliably reconstruct it.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 3; 131-145
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    La reformulation en tant que stratégie d’apprentissage d’une LE : vers son exploitation dans des situations non-ordinaires
    Reformulation as a strategy of teaching/learning a foreign language: about the use of it under the conditions of a didactic experiment
    Przeformułowanie jako strategia nauczania/uczenia się języka obcego: o jej wykorzystaniu w warunkach eksperymentu dydaktycznego
    Autorzy:
    Karpińska-Szaj, Katarzyna
    Paprocka-Piotrowska, Urszula
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1886571.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    przeformułowanie
    akwizycja języka
    edukacja uczniów z deficytami języka i mowy
    język obcy
    język ojczysty
    reformulation
    language acquisition
    language deficit
    second language
    first language
    Opis:
    Artykuł prezentuje wyniki eksperymentu dydaktycznego przeprowadzonego tym samym protokołem badawczym (odtworzenie - ustne bądź pisemne - krótkiego tekstu narracyjnego czytanego przez lektora w języku ojczystym/obcym badanych) wśród dwóch grup probantów: dorosłych uczących się języka francuskiego jako obcego oraz dzieci z uszkodzeniami słuchu rehabilitowanych w kierunku rozwoju języka fonicznego polskiego oraz uczących się języka francuskiego jako obcego. Zadanie badanych polegało na takim przeformułowaniu usłyszanego tekstu, które najlepiej oddawałoby sens tekstu źródłowego. Analiza zebranych danych językowych oraz płynące z niej wnioski wskazują, że ten typ zadania językowego jest dobrym probierzem sprawności komunikacyjnej badanych oraz że przeformułowanie może zostać uznane za formę strategii komunikacyjnej, poprzez którą widać wyraźnie czy i jak uczący się podejmują ryzyko realizacji konkretnego zadania językowego.
    The article presents the results of a didactic experiment carried out with the same research protocol (reconstructing – orally or in writing – a short narrative text read by the teacher in the subjects’ first/second language) in two groups of learners: adults learning French as a foreign language, and children with hearing problems, rehabilitated towards the development of the phonic Polish, and learning French as a foreign language. The subjects’ task was to reformulate the text they hear so that it would best render the meaning of the source text. Analysis of the collected linguistic data and the conclusion resulting from it show that this type of task is a good way to assess the communicative competence of learners and that reformulating may be considered as a form of communication strategy, through which it is clearly seen if and how learners take the risk connected with performing an actual linguistic task.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 10; 55-81
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Łaciński leksem sane jako tzw. wyrażenie funkcyjne
    The Latin Lexem sane as the So-Called Functional Expression
    Autorzy:
    Górska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1944741.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    wyrażenia funkcyjne
    części mowy
    klasy gramatyczne leksemów
    leksemy nieodmienne
    przysłówki
    partykuły
    dopowiedzenia
    functional expression
    parts of speech
    grammatical classes of lexems
    uninflected lexems
    adverbs
    particles
    additions
    Opis:
    The Latin lexem sane is derived from the adjective sanus (healthy, sane, sensible). Beyond the “proper” adverbial usage, i.e. in its extratextual function (that refers to the sphere of the non-linguistic phenomena), it very often plays also intratextual functions (it does not refer to the non-linguistic reality), but serves to “comment” on linguistic objects). In other words, it belongs to the so-called functional expressions. Assuming one of the classification of uninflected lexems (by M. Grochowski) as the starting point one may state that sane belongs to three different functional classes (parts of speech), for it occurs as (1) adverb (healthy, sanely, sensibly), as (2) a particle: a) operator of gradation (totally, entirely, very), b) epistemic particle (with certainty, without doubt) – pragmatically also as an expression of irony, c) particle at the imperative (“enhancement” of the imperative or exponent of permission), d) particle in concessive sentences (exponent of permission), and as (3) addition (yes, of course, very well, certainly). The last two classes of lexems, that is particles and additions, belong to functional expressions. The initial proposal to order the description of the function of only one Latin lexem (polysemic or, perhaps, several homonymic lexems), traditionally included to adverbs, seeks to turn our attention to the need for a new consideration of uninflected lexems in Latin.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 6; 11-27
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kompozycja wypowiedzi w ujęciu greckiej szkoły retorycznej
    Komposition der Rede in Anlehnung an die Griechische Schule der Rhetorik
    Autorzy:
    Nowaszczuk, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2127739.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    grecka szkoła retoryczna
    budowa wypowiedzi
    kompozycja mowy
    Koraks i Tejzjasz
    Retoryka Arystotelesa
    części mowy
    argumentacja retoryczna
    schemat wypowiedzi
    naturalny porządek wypowiedzi
    artystyczny porządek wypowiedzi
    Greek rhetorical school
    construction of speech
    speech composition
    Corax and Teisias
    Aristotle’s Rhetoric
    parts of speech
    rhetorical argumentation
    rhetorical speech model
    ordo naturalis – natural order of things
    ordo artificialis – artificial word-order
    Opis:
    Die Frage nach, was sich in einer Rede befinden soll und wie die einzelnen Teile des Inhalts geordnet werden müssen, war präsent schon in der frühen Rhetorik und galt immer als der Interessengegenstand in diesem Bereich des Wissens. Seit den legendären Korax und Teisias, über die Lehren der ersten Sophisten, Isokrates und Platon, Vertreter der zweiten Sophistik, Aristoteles, bis zu Hermagoras und Hermogenes, war die Redestruktur der Gegenstand von rhetorischen Untersuchungen und Besprechungen. Zuerst bediente man sich der sogenannten „natürlichen Ordnung der Dinge“ (ordo naturalis), also der angeborenen und oft unaufgeklärten Art und Weise von Schilderung eines Sachverhalts. Später teilte man die Rede in einzelne Teile, unter denen als fundamental Darlegung des Sachverhalts und Beweisführung gelten, was bei Aristoteles πρόϑεσις und πίστις genannt wird. Diesen zwei Grundelementen wurden noch andere zugegeben und das waren die Einleitung (προ- οίμιον), Erzählung (διήγησις), Vorwürfe (διαβολῆ), Das Entkräften von Argumenten des Gegners (λύσις), die Fragenstellung (ἐρώτησις) und der Redeschluss (ἐπίλογος). Die Zahl dieser Elemente ist jedoch bei verschiedenen Autoren unterschiedlich. Was noch betont werden soll, ist, dass die Redestrukturen nicht im Widerspruch zueinander stehen. Sie entwickeln die von den Vorgängern ausgearbeiteten Konzepte.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2007, 54-55, 3; 241-262
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cechy składniowe i semantyczne łacińskiego leksemu admodum
    Syntactic and Semantic Features of the Latin Lexeme admodum
    Autorzy:
    Górska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2119718.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    części mowy
    klasy gramatyczne leksemów
    leksemy nieodmienne
    dopowiedzenia
    partykuły
    wykładniki gradacji
    wykładniki aproksymacji
    parts of speech
    grammatical classes of lexemes
    uninflected lexemes
    contextual asyntagmatic lexemes
    particles
    markers of gradation
    markers of approximation
    Opis:
    This paper attempts to give substantial detail to the linguistic description of the Latin lexeme admodum. A thorough analysis of the lexeme’s syntactic and semantic features leads the author to the conclusion that admodum is a grammatically polyfunctional lexeme, since it can be used as (1) contextual asyntagmatic lexemes (yes, indeed, by all means), (2) marker of gradation: a. marker of intensity (very); b. marker of completeness (definitely/fully/completely, etc.); (3) at the same time, admodum can also function as an marker of approximation (about, around, etc.)
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2011, 58-59, 3; 197-210
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    L’émergence et le développement de la grammaire dans l’Antiquité grecque
    Powstanie i rozwój gramatyki w starożytności greckiej
    Autorzy:
    Swiggers, Pierre
    Wouters, Alfons
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1953986.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    analiza syntaktyczna w starożytności
    Arystoteles
    części mowy
    Dionizy z Halikarnasu
    filozofia języka w starożytności
    gramatyka aleksandryjska
    gramatyka antyczna
    gramatyka i filozofia w starożytności
    gramatyka
    logika
    poetyka i retoryka
    historia terminów gramatycznych
    historia (zachodniego) językoznawstwa
    kategorie gramatyczne
    klasy słów
    nauczanie gramatyki
    Platon
    stoicy
    Alexandrian grammar
    ancient grammar
    Aristotle
    Dionysius of Halicarnassus
    grammar and philosophy in Antiquity
    grammar
    logic
    poetics and rhetorics
    grammatical categories
    (history of) grammatical terminology
    history of (Western) linguistics
    parts-of-speech model
    philosophy of language in Antiquity
    Plato
    sentence analysis in Antiquity
    Stoics
    teaching of grammar
    word classes
    Opis:
    Artykuł prezentuje genezę gramatyki w Grecji starożytnej i koncentruje się na procesie autonomizacji, poprzez który gramatyka (gr. γραμματική) stała się oddzielnym polem badań i dyscypliną „techniczną”, tj. działem wiedzy (praktycznej i teoretycznej) opartej na empirii (por. semantykę gr. τέχνη). Wiedza ta była przekazywana jako dyscyplina naukowa w zorganizowanym systemie dydaktycznym i ukierunkowana na badanie faktów i struktur językowych, takich, jakie się ujawniają w tekstach (literackich). Proces autonomizacji, poprzez który gramatyka uzyskała swój własny status, jest tu analizowany z dwóch punktów widzenia. (I) Jeżeli chodzi o sam przedmiot badań, to gramatyka stała się autonomiczna w relacji do poetyki i retoryki. Wspólnym pierwotnie przedmiotem gramatyki, poetyki i retoryki, było λέξις, tj. wyrażenie słowne (literackie). Wszechstronne badanie λέξις obejmowało gramatykę, jak to widać w tekstach źródłowych, takich jak dzieła na temat poetyki i retoryki Arystotelesa i Dionizjusza z Halikarnasu, szczegółowo tutaj przeanalizowane. Początki takich całościowych badań λέξις można znaleźć w poglądach gramatyków aleksandryjskich, dotyczących przedmiotu i zadań gramatyki, oraz w definicji „gramatyki” podanej w Τέχνη γραμματική Dionizjusza Traka (według niej „gramatyka” obejmuje czytanie, analizę, wyjaśnianie i ocenianie dzieł literackich). (II) Jeżeli chodzi o określenie funkcji, metody i metajęzyka gramatyki, to zasadniczą wagę ma zbadanie powiązań między filozofią i gramatyką. Badanie takie stanowi drugą część niniejszego artykułu. W analizie związków między filozofią i gramatyką wyróżnione są następujące etapy: (i) W pierwszym etapie refleksja lingwistyczna polegała na opartych na filozofii rozważaniach dotyczących semantycznych właściwości powiązanych ze sobą słów: od sofistów po Arystotelesa znajdujemy wypowiedzi dość jasno mówiące o takich własnościach jak synonimia, antonimia i paronimia. (ii) Etap drugi wyznacza formułowanie podstawowych zasad analizy zdań. Głównym w tym względzie osiągnięciem był platoński dwupodział zdania na ὄνομα i ῥῆμα (zob. dialog Sofista). (iii) Trzeci etap charakteryzuje się ustaleniem relacji między klasami form językowych i kategorii ich zawartości noetycznej; tutaj fundamentu dla analizy form wyrazów i ich podziału na klasy intelektualno-semantyczne dostarczyły arystotelesowskie Kategorie (por. Kategorie 1b: „Każda nie połączona wypowiedź oznacza albo substancję, albo ilość, albo jakość, albo stosunek, albo miejsce, albo czas, albo położenie, albo stan, albo działanie, albo doznawanie” [przekład K. Leśniaka]). Takie właśnie podejście „kategorialne” leży u podstaw podziału na części mowy, jaki został wytworzony, rozwinięty i zdefiniowany w starożytnej Grecji. Wpływ metodologiczny filozofii (a dokładniej: dialektyki i logiki) na gramatykę widać w ewolucji wyodrębniania poszczególnych części mowy (μέρη τοῦ λόγου). Punkty zwrotne tego długiego procesu są omówione w ostatniej części pracy. Wyróżnić można trzy podstawowe kroki: (α) Pierwszym krokiem jest stosowanie przez Arystotelesa teorii μέρη τῆς λέξεως („części mowy”; zob. jego Poetykę i Peri Hermeneias, które zawierają pewne zasady analizy morfosyntaktycznej); (β) Wkład filozofów stoickich polegał na bardziej szczegółowej analizie niektórych części mowy (takich jak rzeczownik, czasownik, zaimek, przysłówek i spójnik), na skonstruowaniu opartej na filozofii teorii semantycznej (obejmującej pojęcie λεκτόν – „dająca się wypowiedzieć [treść]”), a zwłaszcza na opracowaniu teorii παρεπόμενα (łac. accidentia), tj. morfosyntaktycznych i semantycznych cech klas wyrazów. (γ) Krokiem trzecim było rozszerzenie i kodyfikacja modelu części mowy dokonane przez gramatyków aleksandryjskich (Arystarch z Samotraki i jego uczniowie). Ich model obejmował osiem części mowy: rzeczownik, czasownik, imiesłów, rodzajnik, zaimek, przyimek, przysłówek i spójnik. Pierwszym podręcznikiem dającym syntezę wiedzy i umiejętności gramatycznych była Τέχνη γραμματική, przypisywana Dionizjuszowi Trakowi. Pamiętać też należy, że na stopniowy proces autonomizacji gramatyki trzeba patrzeć w świetle dydaktyki – w dydaktyce uczono gramatyki, a równocześnie pogłębiano ją i poszerzano.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2004, 52, 3; 169-195
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-15 z 15

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies