Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "metafora" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-15 z 15
    Tytuł:
    Rosyjskie metafory synestezyjne w przekładzie na język polski
    Some Remarks on the Translation of Russian Synaesthetic Metaphors into Polish
    Autorzy:
    Ginter, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1877117.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-04
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    synestezja
    metafora synestezyjna
    przekład
    metafora konwencjonalna
    metafora niekonwencjonalna
    Vladimir Nabokov
    synaesthesia
    synaesthetic metaphor
    translation
    conventional metaphor
    creative metaphor
    Opis:
    W ostatnim czasie nastąpiła intensyfikacja badań nad synestezją z perspektywy różnych dziedzin i dyscyplin naukowych. Wciąż jednak stosunkowo niewiele publikacji dotyczy przekładu synestezji i metafor synestezyjnych. Temu właśnie zagadnieniu poświęcony jest niniejszy artykuł, który stawia sobie za cel przybliżenie strategii przekładu rosyjskich metafor synestezyjnych na język polski. Analiza materiału językowego dotyczy przekładu dwóch odmian metafor synestezyjnych – konwencjonalnych i niekonwencjonalnych (żywych). Pierwsze z nich, jako przejaw uniwersalnych tendencji do kojarzenia wrażeń zmysłowych pochodzących z różnych modalności, często w różnych językach realizują ten sam koncept metaforyczny. Tłumaczenie tego typu asocjacji synestezyjnych polega zatem na wyszukaniu korespondującej metafory. Jeśli taka metafora nie istnieje w języku docelowym, tłumacz zmuszony jest podjąć inne działania, np. wyszukać inną metaforę reprezentującą ten sam koncept lub zrezygnować z metaforycznego charakteru frazy. Jeśli zaś chodzi o metafory żywe, to sprawa na pozór wydaje się prosta. Twórczy i indywidualny charakter tych skojarzeń pozwala bowiem na dokonanie przekładu słowo w słowo. Jak to jednak zostało przedstawione na przykładach polskich tłumaczeń opowiadań Vladimira Nabokova, tłumacze decydują się na przyjęcie innych rozwiązań, często zaskakujących i nie do końca zrozumiałych.
    The present paper is devoted to the analysis of synaesthetic metaphors in the Russian language from the perspective of their translation into Polish. The theoretical discussion is supported by the analysis of the translation of two types of synaesthetic metaphors – conventional and creative. As it has been shown, the behaviour of synaesthetic metaphors in translation is similar to that of other metaphors. In conventional metaphors historically close languages, such as Russian and Polish, often share similar cross-modal mappings, which make it possible to find a corresponding metaphor. In the case of creative synaesthetic metaphors, a word-by-word translation seem to be the most successful strategy. The translators, however, try to find more creative solution by modifying the synaesthetic association in the target language text.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 7; 141-153
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    La bibliotcca inesistente: qualche esempio di fantastico non classilicabile, da Borges a Calvino a Landolfi, sulla scia di Stanisław Lem
    Nieistniejąca biblioteka. Przykłady nieoznaczonej fantastyczności wedle koncepcji Stanisława Lema u Borgesa, Calvino i Landolfiego
    Autorzy:
    Groggia, Francesco
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954780.pdf
    Data publikacji:
    2001
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Lem
    fantastyka
    metafora
    Buzzali
    Landolfi
    alegoria
    Calvino
    science-fiction
    metaphor
    Buzzati
    allegory
    Opis:
    Artykuł dotyczy zasadniczo kwestii różnorodności gatunku literackiego klasyfikowanego zazwyczaj jako „fantastyka", który od zawsze stanowi problemem dla teorii literatury: czy należy go traktować ściśle jako gatunek literacki, czy raczej jako pojęcie twórczości literackiej. Rozpoczynając od krytyki Stanisława Lema, dotyczącej słynnej wypowiedzi Tzvetana Todorowa i jego wizji literatury fantastycznej, zawartej w książce La litterature fantastique. analiza tekstów Borgesa, Stapledona, Calvino, Landolfiego, Buzzatiego oraz. własnych tekstów polskiego pisarza umożliwia zastosowanie pomysłów S. Lema do rozwinięcia samego pojęcia fantastyki na tle studiów współczesnej komparatystyki. Od fantastycznej teologii Borgesa i Landolfiego do fantastycznej kosmologii Calvino i Lema, od futurologicznej historiografii Stapledona do antyalegorii Buzzatiego, słowo „fantastyka” obejmuje gatunki literackie, dla których jeszcze nie znaleziono miejsca w ramach teorii literatury.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2001, 49, 5; 77-95
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Energeia, ingenium i Arystotelesowskie pojęcie ruchu
    Energeia, ingenium and the Aristotelian Concept of Movement
    Autorzy:
    Niebelska-Rajca, Barbara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1945403.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    energeia
    ingenium
    metafora
    przedstawienie unaoczniające
    żywość stylu
    metaphor
    representation
    vividness of style
    Opis:
    The category of “energeia” was an essential concept of seventeenth-century aesthetics and poetics. It has its source in Aristotle’s philosophical and rhetorical writings. In his “Physics” and “Metaphysics” it is an elementary component of the conception of movement understood as a transition from potentiality to act, in opposition to the category of “dynamis” defined as act, action, and realisation of potentiality. In the Rhetoric and Poetics it becomes an element of the theory of metaphor, and means the vividness of style accomplished by means of the presentation of reality in motion and the presentation made visible (pro ommaton poiein). The formation of metaphor in Stagirite’s theory depends on poetic talent (eufuia) and mental acuity (aghinoia). In the sixteenth century, the Italian translators and commentators of Aristotle Lodovico Castelvetro and Alessandro Piccolomini combined the origin of metaphor with the action of the rapid and acute ingenium, and they defined “energeia” as the presentation of movement and action. The categories of movement and “energeia”, together with the creative “ingenium” related with movement, play a very essential role in the baroque theory of concept and metaphor. In the writings of the theorists of concepticism, Emanuel Tesaur and Baltasar Gracián, also Matteo Peregrini, the expression of movement, the concepts of energy and agility, also rapidity, swiftness, and acuity of “ingenium” are categories that determine the effectiveness of metaphor and of the process of persuasion. The baroque poetics of concept, especially in Tesaur’s version, draws on Aristotle’s theory, but he transforms and reinterprets it, adjusting the Aristotelian concept to new aesthetics.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 1; 131-151
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Techniki obrazowania w poezji Sydoniusza Apollinarisa
    The Figurative Techniques in the Poetry of Sidonius Apollinaris
    Autorzy:
    Styka, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2127728.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Sydoniusz Apollinaris
    ekfraza
    metafora
    personifikacja
    alegoria
    Sidonius Apollinaris
    ekphrasis
    metaphor
    personification
    allegory
    Opis:
    Sidonius’ poetic works, especially those more elaborated, in their structural dimension depict a mythological-ekphrastic composition, similar to so-called Alexandrian and neoteric epyllion. One notices here a spectacular dimension of poetry, typical of late antique aesthetics. This dimension is manifested in definite figurative techniques, especially the excessive use of mythological metaphor, together with numerous ekphrases. Their presence has from the very beginning been very meaningful in epic poetics; it was used to obtain one of the basic categories, the so-called aesthetics of the reception of a literary work – the impression of intuition of the presented plot (ἐνάργεια – evidentia). Decisively, the most interested examples of the application of mythological metaphor in the function of figurative techniques are found in Sidonius’ emperor’s panegyrics. They are related to the manner in which goddess Roma is presented, the goddess present in all three panegyrics. Its creation is most fully rendered by the allegorical message of mythological personification in the real-historical contents of the panegyrics. Each of the portraits of Roma reflects, by way of an allegory, Sidonius’ definite political intention and it is an artistic mode to present his personal political ideas.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2007, 54-55, 3; 141-156
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Racines/korzenie : À la recherche d’une méthode d’analyse cohérente des corpus parallèles
    Racines / Korzenie (Roots): In Search of a Coherent Method of Parallel Corpus
    Autorzy:
    Śliwa, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1933355.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    korpusy równoległe
    metafora
    struktura ontologiczna
    predykaty
    tłumaczenie
    parallel corpus
    metaphor
    ontological structure
    predicats
    translation
    Opis:
    In search of a coherent method of parallel corpus’ analysis, we have presented an analysis of a French word racines as well as a Polish one korzenie (roots). The cohesion is kept in the method of linguistic analysis which includes particular levels of semantic relations (ontological, semantic, syntagmatic and pragmatic analysis) as well as in the choice of parallel corpus (the speeches of John Paul II and Benedict XVI made to the same communities). The source phrase lets us describe precisely the metaphorical use of the analysed word in two languages and show some differences in translations.
    Racines / korzenie: w poszukiwaniu spójnej metody analizy korpusów równoległychW poszukiwaniu spójnej metody analizy korpusów równoległych została przedstawiona analiza wyrazu francuskiego racines i polskiego korzenie. Spójność zachowana jest w metodzie analizy językoznawczej obejmującej poszczególne poziomy relacji znaczeniowych (ontologicznej, semantycznej, syntagmatycznej i pragmatycznej) oraz w doborze korpusu tekstów (przemówień Jana Pawła II i Benedykta XVI skierowanych do tych samych społeczności). Wypracowane narzędzie opisu znaczenia, jakim jest zdanie źródłowe, pozwala precyzyjnie opisać użycie metaforyczne badanego wyrazu w obu językach oraz wskazać na różnice w tłumaczeniach.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 8; 79-92
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Symbolika urbanistyczna w Jeruzalem mieście Króla Wielkiego Stefana Kucharskiego
    The Urbanistic Symbols in Stefan Kucharskis Jerusalem, the City of the Great King
    Autorzy:
    Burek, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1882462.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Stefan Kucharski
    barok
    literatura religijna
    piśmiennictwo karmelitańskie
    metafora
    baroque
    religious literature
    Carmelite writings
    metaphor
    Opis:
    Jeruzalem miasto Króla Wielkiego to jeden z tekstów Stefana (właśc. Hieronima) Kucharskiego (1595-1653). Dzieło zachowało się co najmniej w dwóch wersjach, znajduje się w tzw. kopiariuszu lubelskim (Archiwum Polskiej Prowincji Karmelitów Bosych w Krakowie, rkps nr 246, s. 287-302) oraz zbiorze pt. Różne ćwiczenia lubo nauki duchowne i wykłady przez Wielebnego Ojca Stefana od świętej Teresy […], napisane (Archiwum Biblioteki Sióstr Karmelitanek Bosych w Krakowie, rkps nr 62, karty 44r-47v). Ów „wykład” skierowany był najpewniej do sióstr karmelitanek bosych. Podejmuje zagadnienia natury mistycznej, traktuje o sposobach zamieszkiwania Boga w człowieku. W tekście Kucharskiego metafora jest chyba najważniejszym i najczęściej używanym środkiem literackiego przekazu. Nacechowana symbolicznie miejska przestrzeń posłużyła autorowi jako swoista alegoria, wyrażająca poglądy antropologiczne i teologiczne.
    Jerusalem, the City of the Great King is one of the texts by Stefan (in point of fact: Hieronim) Kucharski (1595-1653). The work has been preserved at least in two versions: they are kept in the so called Lublin Cartulary (The Archive of the Polish Province of the Discalced Carmelites, manuscript nr 246, pp. 287-302) and in the collection entitled Various exercises or spiritual lessons and lectures written by the Reverend Father Stefan of St Theresa (The Archive of the Library of Discalced Carmelite Sisters in Krakow, manuscript nr 62, charts 44r-47v). The “lecture” most probably directed to Discalced Carmelite sisters, tackles the issues of a mystical nature and treats about the ways, in which God lives in a man. In Kucharski's text the metaphor is the most important and most often used means of expression. The urban space, characterized by symbols is used by the author as a peculiar allegory expressing his anthropological and theological views.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 1; 225-241
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Usta świętego pragnienia”. Metaforyczne wyrażenia pragnienia w języku mistycznym św. Katarzyny ze Sieny
    “The Mouth of the Holy Desire”. Metaphorical Expressions of Desire in the Mystic Language of St. Catherine of Siena
    Autorzy:
    Śliwa, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2127733.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    dyskurs
    język mistyczny
    leksykologia
    metafora
    retoryka
    predykaty
    discourse
    mystic language
    lexicology
    metaphor
    rhetoric
    predicates
    Opis:
    The goal of the paper is twofold: to outline the problems of the language of mystics in the light of linguistic research and a detailed analysis of the metaphorical expressions of the holy desire in the mystic language of St. Catherine of Sienna. The linguistic research on mystics were initiated in a more methodical way by J. Baruzi (1931), and were synthetically elaborated by G. Pozzi (1988). Having discussed the specific semantic of the words in mystic discourse, an analysis of the expressions of the holy desire is presented. It confirms that the linguistic sign is anchored in mystical experience, and the mystic’s discourse has a specific character with its own dynamism and narration, and its respective didactic goal. The paper also shows literary values of the mystical texts, being part of literature on spirituality.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2007, 54-55, 3; 187-201
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Narzędzia cyfrowe w dydaktyce przekładu: Zasoby leksykalne oraz narzędzia korpusowe do edycji tekstu
    Digital Tools in Translation Didactics: Lexical Resources and Corpus Tools for Text Editing
    Autorzy:
    Brożyna-Reczko, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791092.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-22
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    metafora
    tłumaczenie maszynowe
    kompetencja wyszukiwania informacji
    korpus
    słownik
    metaphor
    machine translation
    information literacy
    corpus
    dictionary
    Opis:
    Niniejszy artykuł stanowi przegląd zasobów leksykalnych oraz narzędzi korpusowych przydatnych do oceny, edycji oraz weryfikacji przetłumaczonych tekstów. Dodatkowo zawiera opis badania pilotażowego, którego celem było opisanie zachowania studentów w sytuacji, gdy należy ocenić oraz dokonać modyfikacji leksykalno-stylistycznej wyrażenia metaforycznego przetłumaczonego maszynowo. Analizie poddano jedynie to, jakich narzędzi oraz zasobów studenci używali i na jakim etapie zadania. Ćwiczenie zostało wykonane w ramach zajęć na studiach magisterskich, kierunek: przekładoznawstwo – technologie tłumaczeniowe.
    This article deals with the use of lexical resources and corpus tools to evaluate, edit, and verify already translated texts. Additionally, it provides a description of a pilot study whose purpose was to describe students’ behaviour in a situation where machine-translated metaphorical phrases should be evaluated and corrected. The analysis focuses on identifying the lexical resources and tools that were most frequently used at every stage of the task. The exercise was conducted during a course on translating technologies for MA students of translation studies.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 10; 181-193
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    La combinatoire des noms d’affect avec les verbes supports
    Łączliwość nazw uczuć z czasownikami operatorowym
    Autorzy:
    Krzyżanowska, Anna
    Augustyn, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1945192.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    konstrukcje werbo-nominalne
    nazwy uczuć
    aspekt
    intensywność
    metafora
    support verb constructions
    affect nouns
    aspect
    intensity
    metaphor
    Opis:
    Celem artykułu jest opis łączliwości składniowo-leksykalnej nazw uczuć z czasownikami prymarnie operatorowymi (avoir ‘mieć, odczuwać’, être ‘być (w stanie)’, éprouver ‘doświadczać; odczuwać, doznawać’, ressentir ‘odczuwać, doznawać’) oraz z czasownikami fazowymi, np. se mettre en colère ‘wpaść w gniew’, perdre espoir ’stracić nadzieję’). Przedmiotem naszego zainteresowania są także pełnoznaczne czasowniki, użyte wtórnie w funkcji synsemantycznego werbalizatora (np. nourrir la colère ‘podsycać gniew’, brûler de rage ‘płonąć z wściekłości’, se consumer de tristesse ‘słabnąć, tracić siły, energię ze smutku’). Przedstawiona analiza pozwala stwierdzić, że operatory prymarne są raczej wymienne w większości kontekstów, podczas gdy wybór metaforycznego werbalizatora podlega często ograniczeniom związanym z semantyką nazw emocji (bouillonner de colère ‘wrzeć, kipieć z gniewu, ze złości’, lecz nie *de tristesse ‘ze smutku’, se consumer de chagrin ‘słabnąć, tracić powoli swoje siły, energię z powodu zmartwienia’, lecz nie *de rage ‘z wściekłości’).
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 5; 5-18
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wizja miłości w odnalezionym młodzieńczym utworze Karola Wojtyły Wciąż jestem na tym samym brzegu
    The Vision of Love in the Recently Discovered Text ‘Here I Am, Still On This Bank...’ by the Young Karol Wojtyła
    Autorzy:
    Karoń-Ostrowska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1731663.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-28
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    miłość
    doświadczenie
    wzajemność
    spotkanie z Boskim Ty
    mistyka
    metafora
    love
    experience
    reciprocity
    Divine-Thou encounter
    mysticism
    metaphor
    Opis:
    Nieznany utwór Wciąż jestem na tym samym brzegu został odnaleziony podczas prac badawczych nad krytycznym wydaniem pism literackich Karola Wojtyły – Jana Pawła II w Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie pod koniec 2016 roku. Tekst powstał, najprawdopodobniej, między lutym 1941 (data śmierci ojca Wojtyły) a październikiem 1942, kiedy młody Karol, jako kleryk zakonspirowanego Seminarium Archidiecezji Krakowskiej, podjął decyzję rozpoczęcia studiów na tajnych kompletach Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest to jedyny w twórczości Karola Wojtyły utwór podejmujący temat wewnętrznych zmagań bohatera między miłością do kobiety a oblubieńczą miłością do Boga. Można w nim odczytać podstawowe zręby koncepcji miłości, które Papież będzie rozwijał dalej w swej filozofii (Miłość i odpowiedzialność), teologii (Teologia ciała) i twórczości literackiej (m.in. w wierszach mistycznych oraz w dramatach Przed sklepem jubilera i Promieniowanie ojcostwa).
    The unknown piece entitled ‘Here I am, still on this bank’ was discovered during research work on the critical edition of the literary works of Karol Wojtyła / John Paul II in the Archive of the Metropolitan Curia in Cracow in late 2016. The text was created most likely between February 1941 (the date of Wojtyła’s father’s death), and October 1942, when young Karol, a cleric of the clandestine Cracovian Archdiocese Seminary, decided to take up underground studies at the Jagiellonian University’s Theological Department. It is the only piece among Karol Wojtyła’s works to take on the theme of the internal conflicts of the protagonist between love for a woman and a betrothed’s love for God. We can find here the basic foundations of the concept of love, which the Pope would later develop in his philosophy (Love and Responsibility), theology (Theology of the Body) and literary works (e.g. the mystical poems and plays In front of the Jeweller’s Shop and The Radiance of Fatherhood).
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 1 Special Issue; 65-78
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    On the Contiguity of the Semantic Fields ‘CAKES’ and ‘HUMAN BEING’: The Case of Tart
    Przenikanie się pól semantycznych ‘CIASTA’ i ‘CZŁOWIEK’ na przykładzie leksemu tart
    Autorzy:
    Rusinek, Marietta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1900931.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    pole semantyczne
    pola semantyczne CIASTA i CZŁOWIEK
    przenikanie się pól semantycznych
    zmiana semantyczna
    metafora
    semantic field
    semantic fields CAKES and HUMAN BEING
    semantic overlapping
    semantic change
    metaphor
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest zilustrowanie zjawiska zazębiania się pól semantycznych CIASTA i CZŁOWIEK w historii języka angielskiego na przykładzie jednostki leksykalnej tart. Znaczna ilość słów związanych z polem semantycznym CIASTA wykazuje tendencję do nabywania znaczeń należących do pola semantycznego CZŁOWIEK. Poza tym, słowa pierwotnie związane z polem CZŁOWIEK również przejawiają skłonność do przesunięcia i nabywania nowych znaczeń zaklasyfikowanych do pola semantycznego CIASTA. Z tej przyczyny, artykuł ma na celu zilustrować zjawisko dwukierunkowego przesunięcia semantycznego pomiędzy wyżej wymienionymi polami semantycznym. Głównym celem artykułu jest szczegółowa analiza rozwoju historycznego słowa tart, które dobrze ilustruje opisywane zjawisko. Mechanizmem najczęściej występującym w przesunięciach semantycznych między polami CIASTA i CZŁOWIEK jest metafora.
    The major objective of this study is to provide evidence for a strong contiguity between the semantic fields CAKES and HUMAN BEING, on the example of tart. The paper gives a detailed insight into the historical development of tart by illustrating meanings that the lexical item in question has developed at different stages of its semantic evolution. The findings of this paper reveal the existence of bidirectional shifts between the fields CAKES and HUMAN BEING, the reasons for which lie primarily in metaphorical transfer. The illustration of other examples of words, both from the English and Polish lexicon, the semantic history of which displays overlapping between the two fields examined in the paper, makes it possible to presuppose a general tendency to apply terms denoting sweet food to people and vice versa.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2012, 60, 5; 101-112
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Wierzę, to znaczy ukrywam się w Tobie” – językowy obraz Boga w poezji Anny Kamieńskiej
    The Linguistic Image of God in the Poetry of Anna Kamieńska
    Autorzy:
    Sławek, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1944008.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    językowy obraz Boga
    metafora
    poetyka paradoksu
    wartościowanie
    onomastyka literacka
    deskrypcje określone
    poezja nawrócenia
    a linguistic image of God
    metaphor
    poetry of paradox
    onomastic in literature
    defined descriptions
    poetry of convestion
    Opis:
    Searching of God in the poetry of Anna Kamieńska has a few aspects: silent dialogue, experience of pain and mutual relations between God and a human being. This is a process which makes God’s image change and evolve. Besides apparent contradictions, particular images are combined and complete each other. The most expressive in Kamieńska’s poetry is the image of God of Silence. It shows that silence is the only condition that enable us to experience God’s presence. There are also other images of God such as: God of Light and Darkness and God present in pain. The usage of contradiction and paradox existing in the description of God is the characteristic feature of this poetry. What is more, such means creating the image of God are the evidence that God will always be a mystery for a human being, even if we are still trying to find out more about this Mystery and unify with God.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 6; 201-216
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Паремии, связанные с обозначением объектов материальной культуры и ремесел в славянских языках
    Proverbs and Sayings Denoting the Objects of Material Culture and Trades in Slavonic Language
    Paremia oznaczające obiekty materialnej kultury i rzemiosła w językach słowiańskich
    Autorzy:
    Tishchenko, Oleg
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1879832.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    paremia
    rzemiosła
    artefakt
    symboliczna funkcja przedmiotów
    frazeologia ludowa
    stereotypy rytualne i obyczajowe
    metafora antropomorficzna
    wartościowanie
    proverb
    trade
    artifact
    symbolic function of objects
    folk phraseology
    stereotypes of ritual and everyday actions
    anthropomorphic metaphor
    evaluativity
    Opis:
    Объектом исследования являются паремии, обозначающие древние ремесла и символические артефакты в польской, украинской, русской и белорусской языковых картинах мира. Автор исходит из того, что предметный культурный код тесно связан со вторичной символикой вещей, технологией, магией профессии и их оценкой, проводимой разными общественными группами. В первую очередь представляются механизмы лексической концептуализации предметов, функции посуды и их фразеологические связи. На основании анализа фольклорных и этнолингвистических текстов были исследованы функции артефактов материальной культуры славян в народных поверьях, магических действиях, отражающих символические и ритуальные стереотипы в оппозициях полное-пустое, часть-целое, целое-нецелое, старое-новое, а также реконструировался культурно-языковой образ ремесел в разных локальных традициях.
    The article focuses on the proverbs and sayings connected with ancient skills and symbolic artifacts naming in the Russian, Polish, Ukrainian and Belorussian languages. The ways of conceptualization of technological processes, tools, housekeeping and trade equipment in the language of folk culture (folk and dialectal phraseology, similes, idioms, proverbs, sayings, folk and everyday superstitious beliefs and legends) are considered. The processes of metaphoric reframing of some household items, plates and dishes in particular are covered; their semiotic function in ritual, moral and ethical presentations is established. The stereotypes of everyday and mythological actions of the ancient skills representatives, their mutual relations and evaluation, as a rule, pejorative one, on the side of the society are revealed. The process of object and agent cultural codes symbolization is connected with certain social ideas (own – alien, exchange, justice, ability-inability, good (profitable) – bad (unprofitable) trade, rules, restrictions, recommendations etc.). One and the same characteristic feature of the object in different linguocultures may generate several different symbols and image and evaluative contexts. Household items, apart from their substantive content and practical function, may have semiotic, ritual, anthropomorphic functions, that is to denote personality traits, appearance, emotions, intelligence, family relations etc., code oppositions full-empty, whole-part, old-new, function as a way of measurement of artifacts-containers (spoon-bucket, spoon-barrel, crockery-sack, big-small etc.).
    Przedmiotem niniejszego artykułu są paremia oznaczające dawne rzemiosła oraz symboliczne artefakty w polskim, ukraińskim, rosyjskim i białoruskim językowym obrazie świata. Autor wychodzi z założenia, iż przedmiotowy kod kultury jest ściśle powiązany z wtórną symboliką rzeczy, technologią i magią zawodu, ich oceną poprzez różne grupy społeczne. Główny nacisk położono na mechanizmy konceptualizacji leksykalnej narzędzi oraz funkcji naczyń, ich związki frazeologiczne (stałe porównania, obrazy, idiomy, frazeologia dialektalna, przysłowia i porzekadła). Na podstawie opracowania tekstów folklorystycznych i etnolingwistycznych uwzględniono funkcje artefaktów kultury materialnej Słowian w wierzeniach ludowych, praktykach magicznych, utrwalających stereotypy symboliczne i obyczajowe w opozycjach swoi–obcy, pusty–pełny, bogaty–biedny, stary–nowy, cały–niecały oraz zrekonstruowano językowo-kulturowy obraz rzemieśników w różnych tradycjach lokalnych.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 7; 193-224
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zeg het met vis! Nederlandse en Poolse vis-metaforen en hun taalbeeld van de wereld
    Say It with Fish! Dutch and Polish Fish Metaphors and Their Linguistic Picture of the World
    Jak ryba w wodzie! Niderlandzkie i polskie metafory ichtiologiczne i oparty na nich językowy obraz świata
    Autorzy:
    Popławska, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31342737.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    frazeologia
    metafora
    niderlandzkie i polskie wyrażenia z rybami/stworzeniami wodnymi
    językowy obraz świata
    phraseology
    metaphor
    Dutch and Polish expressions with fish/sea creatures
    linguistic worldview
    fraseologie
    metafoor
    Nederlandse en Poolse uitdrukkingen met vis/waterdieren
    het taalbeeld van de wereld
    Opis:
    Het vissenthema komt zowel in de literatuur, mythologie, religie als ook in de fraseologie voor. De zee is een ontmoetingsplaats geweest voor verschillende volkeren die verschillende talen spraken. Daarom is de taal van de zee altijd internationaal geweest. Uitdrukkingen met een ichthyologisch motief lijken dus een interessante onderzoeksmateriaal te vormen. In het eerste deel van het artikel wordt de geschiedenis van de Pools-Nederlandse contacten samengevat met betrekking tot de visserij. Het volgende deel van het artikel bevat verzamelde ichthyologische metaforen voor het Pools en het Nederlands. Vervolgens vergelijkt de auteur de Nederlandse en Poolse metaforen met vissen/waterdieren om te kunnen zien hoeverre de vismetafoor geworteld is in het Nederlands en Pools en wat er kan worden ontdekt in de overeenkomsten en verschillen. Tot slot wordt er het taalbeeld van de wereld geanalyseerd op basis van de metaforen met vissoorten die beide talen gemeen hebben.
    Motyw ichtiologiczny obecny jest zarówno w literaturze, mitologii czy religii, jak i we frazeologii. Morze od zawsze było miejscem spotkań ludzi z różnych miejsc i kultur, mówiących różnymi językami, dlatego też język ludzi morza był uważany za międzynarodowy. Z tego względu wyrażenia z motywem ryby jako zbiór stanowią ciekawy przedmiot badań. W pierwszej części artykułu streszczono historię kontaktów polsko-niderlandzkich pod kątem rybołówstwa. Następnie przedstawiono zebrane metafory ichtiologiczne w języku polskim i niderlandzkim. Autorka dokonała porównania niderlandzkich i polskich metafor z rybami/stworzeniami wodnymi, aby określić, w jakim stopniu metafora ichtiologiczna zakorzeniona jest w tych językach oraz co można odkryć w podobieństwach i różnicach. Ponadto przeanalizowano koncepcję językowego obrazu świata w oparciu o metafory z gatunkami ryb wspólnymi dla obu języków.
    The theme of fish is present in literature, mythology, religion and also in phraseology. The sea has always been a meeting place for different peoples who spoke different languages. That is why the language of seagoing people has always been international. For this reason, expressions with a fish motif would seem to be an interesting research set. The first part of this article presents the history of Polish and Dutch maritime connections. The next part of the article presents collected ichthyological metaphors in both Polish and Dutch. The author then compares Dutch and Polish metaphors with fish/water creatures to see to what extent the ichthyological metaphor is rooted in these languages, and what similarities and differences can be discovered. Furthermore, the concept of a linguistic worldview based on metaphors with fish species common to both languages is analysed.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 5 Zeszyt specjalny; 129-141
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Die deutsche Präposition um und ihr polnisches Pendant o: eine vergleichende semantische Analyse
    Niemiecki przyimek um i jego polski ekwiwalent o – porównawcza analiza semantyczna
    Autorzy:
    Szulc-Brzozowska, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1933836.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    metafora (typowa dla danego języka)
    analiza monosemantyczna (kontrastywna)
    schemat wyobrażeniowy formy koła i łuku
    schemat wyobrażeniowy powtórzenia
    modyfikacja
    fokusacja
    tranzytywność
    lokalizacja (w formie koła lub łuku)
    metaphor
    monosemantic analysis
    image schema of circle or bow or curve features
    image schema of a repeating
    modification
    focusation
    transitivation
    localization in a form of a circle or a bow or a curve
    Opis:
    Artykuł dotyczy monosemantycznej analizy niemieckiego przyimka um i jego polskiego ekwiwalentu o. Celem jej jest odpowiedź na pytanie, czy oba przyimki posiadają wspólną metaforę, która leży u podstaw identycznych kontekstualnych znaczeń tych przyimków. Ponadto poszukiwana jest specyfikacja tej potencjalnej metafory w danym języku, odpowiadająca za kontekstualne rozbieżności w użyciu tych przyimków. Kontrastowane są zarówno leksemy um i o w funkcji okolicznika, jak i w rekcji czasownika oraz w funkcji prefiksu. Analiza pokazuje, że istnieje wspólna metafora – jest nią „modyfikacja”. Posiada ona wspólny schemat wyobrażeniowy koła. Może być sprowadzona do lokalnego znaczenia lokalizacji trajektora wokół landmarka w przypadku przyimka i prefiksu um. Taka konkretyzacja występuje w przypadku o tylko w jego użyciu prefiksalnym, przy czym warunkowana jest również znaczeniem czasownika. Poza tym posiada własną specyfikację. Jest nią fokusacja w odniesieniu do landmarka, która jest widoczna w przyimkowej funkcji o. Ekwiwalencja między tymi przyimkami jest zatem zdeterminowana lokalnym komponentem przyimka um oraz ową fokusacją w przypadku o.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 5; 7-19
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-15 z 15

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies