Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "folk" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 18
Tytuł:
Przemiany w wykonawstwie ludowych śpiewów religijnych z Wąwolnicy (1970-2020). Konfrontacja materiałów archiwalnych z najnowszymi badaniami terenowymi
Transformations in the Performance of Folk Religious Chants from Wąwolnica (1970-2020): Confronting Archival Materials with Recent Field Research
Autorzy:
Habza, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341656.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ludowe śpiewy religijne
pobożność ludowa
Wąwolnica
badania terenowe
praktyka wokalna
folk religious chants
folk piety
field research
vocal practice
Opis:
Artykuł porusza kwestię wykonawstwa i wariabilności ludowych śpiewów religijnych z Wąwolnicy w Lubelskiem w optyce przemian, których prześledzenie stało się możliwe dzięki odniesieniu współczesnych wypraw badawczych (lata 2019-2020) do wyników badań archiwalnych z 1970 r. Wybór najbardziej reprezentatywnych przykładów specyfiki śpiewu danej społeczności został przedstawiony w formie transkrypcji muzycznych, prezentujących graficzny zapis wykonawstwa pieśni, pozyskanych w ramach nagrań archiwalnych i współczesnych. Charakterystyczne zdają się być przeobrażenia repertuaru śpiewów, przyspieszenie tempa niektórych wykonań, a także ograniczenie ornamentacji wokalnej, przy jednoczesnym zachowaniu cech wariabilności melodyczno-rytmicznej, właściwych lokalnej tradycji wykonawczej.
This article addresses the issue of the performance and variability of folk religious chants from Wąwolnica in Lublin Region from the perspective of transformations, the tracing of which has been made possible by comparing contemporary research expeditions (2019-2020) to the results of archival research from 1970. A selection of the most representative examples of the specifics of a community’s singing is presented in the form of musical transcriptions and by the use of a graphic record of the performance of the songs, acquired through archival and contemporary recordings. The transformations of the chant repertoire, the acceleration of the tempo of some performances, and the reduction of vocal ornamentation, while retaining the features of the melodic-rhythmic variation inherent in the local performance tradition, appear to be characteristic of such singing.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 12; 69-85
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zaraza nadchodzi i odchodzi – myślenie o chorobach epidemicznych utrwalone w języku
The Plague Comes and Goes: Thinking about Epidemic Diseases as Recorded in Language
Autorzy:
Marczewska, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1929054.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
etnolingwistyka
językowy obraz zarazy
medycyna ludowa
magia
polskie wierzenia ludowe
ethnolinguistics
linguistic image of plague
folk medicine
magic
Polish folk beliefs
Opis:
W artykule przedstawiono wybrane aspekty językowego obrazu zarazy (przede wszystkim nazwy i ich etymologię, przyczyny choroby, wyobrażenia/postacie, środki zaradcze). Autorka bazuje głównie na materiałach związanych z polską kulturą ludową, odwołując się jednak do kontekstów współczesnych, by pokazać pewną trwałość sądów dotyczących chorób epidemicznych. Przyjmuje pojęcie językowo-kulturowy obraz świata rozumiane jako potoczna interpretacja rzeczywistości, która daje się wyeksplikować przede wszystkim z danych werbalnych, ale także niewerbalnych utrwalonych w spetryfikowanych tekstach kultury. W rozważaniach odwołuje się do tzw. definicji kognitywnej. Bazę materiałową przedstawianej analizy, zgodnie z koncepcją Jerzego Bartmińskiego, tworzą dane leksykalne i tekstowe: nazwy (potwierdzające „perspektywę oglądu rzeczywistości”), informacje przekazywane przez podstawę onomazjologiczną, ujawnione w toku dociekań etymologiczno-słowotwórczych (tzw. „wewnętrzna forma słowa”), znaczenia podawane w definicjach w słownikach języka polskiego i słownikach gwarowych, derywaty słowotwórcze, rozszerzenia metaforyczne, frazeologizmy, utarte kolokacje (frazemy), przysłowia, formuły lecznicze itd. W polskiej kulturze ludowej zarazę wyobrażano sobie jako żywą istotę (kobietę), która mogła się przemieszczać (przychodzić i odchodzić), przychodzić do wsi, rozmawiać z ludźmi, uśmiercać ich lub ocalać wybranych. Te wyobrażenia zarazy sprawiły, że chłop starał się w odpowiedni sposób zabezpieczyć przestrzeń i za pomocą różnych zabiegów magicznych stworzyć strefę bezpieczną dla siebie i swojej wspólnoty.
In this article, I present selected aspects of the linguistic image of the plague (I am especially interested in names and their etymology, the causes of the disease, images of the plague, and remedies). I mainly rely on materials related to Polish folk culture, but I also mention some contemporary contexts to show a certain durability of beliefs related to the plague. I use the notion of a linguistic and cultural image of the world understood as a colloquial interpretation of reality that can be explicated not only using verbal data, but also with non-verbal data preserved in petrified texts of culture. In my considerations, I refer to the so-called cognitive definition. The material basis of the analysis presented (in line with Jerzy Bartmiński’s assumptions) consists of lexical and textual data: names (confirming the “perspective of reality”), information transmitted on an onomasiological basis, revealed in the etymological and word-formation analysis, meanings given in the definitions in Polish and dialectal dictionaries, word-formation derivatives, metaphorical extensions, phraseologisms, collocations (phrases), metaphors, proverbs, healing formulas, etc. In Polish folk culture, the plague was imagined as a living creature (woman) who could roam the land (come and go), come to the village, talk to people, put them to death, or save the ones she chose to live. These images of the plague made peasants try to secure their space and to create a safe zone for themselves and their community by means of various magical procedures.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 6 Special Issue; 117-139
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zoonimia wsi Wydrza w powiecie tarnobrzeskim
Zoonimy of Wydrza Village in Tarnobrzeg Administrative District
Autorzy:
Stadnik, Janina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1944750.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
onomastyka
zoonimia ludowa
motywacja nazw
onomastics
folk zoonimy
names motivation
Opis:
The article is devoted in the folk names of domestic animals such as: horses, coves and bull-calve, goats, rabbits, dogs and cats. The material consisting of 638 names was collected in Wydrza village in Tarnobrzeg administrative district. The author discusses the motivation of names and their formative built. She also draws attention to the changes which have been in progress in folk zoomymy (the rejection of traditional names to the benefit of the new ones, especially these derived from personal names and often overtaken from the mass media).
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 6; 105-130
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zoonimia wsi Krawce w powiecie tarnobrzeskim
Zoonimy of Krawce Village in Tarnobrzeg Administrative District
Autorzy:
Stadnik, Janina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945495.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
onomastyka
zoonimia ludowa
motywacja nazw
onomastics
folk zoonimy
names motivation
Opis:
The article is devoted to the folk names of domestic animals such as: horses, cows and bull-calves, goats, pigs, rabbits, dogs and cats. The material consisting of 485 names was collected in Krawce village in Tarnobrzeg administrative district. The author discusses the motivation of the names and their formative built. She also draws attention to the changes which have been in progress in folk zoomymy (the rejection of traditional names to the benefit of the new ones, especially these derived from personal names and often overtaken from the mass media).
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2007, 55, 6; 121-143
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ludowa recepcja ewangelicznej przypowieści o Dobrym Pasterzu w przekazach pieśni z żywej tradycji Chrześcijanie katolicy proszę posłuchajcie
Folk Reception of the Evangelical Parable about the Good Shepherd in the Recordings of the Religious Song Chrześcijanie katolicy proszę posłuchajcie (Christian Catholics Please Listen)
Autorzy:
Strycharz-Bogacz, Kinga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1795801.pdf
Data publikacji:
2020-01-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
pieśni dziadowskie
ludowa recepcja treści biblijnych
wariabilność
beggar’s songs
folk reception of biblical content
variability
Opis:
Artykuł ma na celu przedstawienie ludowej recepcji nowotestamentalnej przypowieści o Dobrym Pasterzu w przekazach pieśni Chrześcijanie katolicy proszę posłuchajcie. Należy ona do gatunku pieśni dziadowskich i w zebranym materiale empirycznym reprezentowana jest przez 55 nagrań pochodzących z 13 regionów Polski. Badania ukazały wyjątkowo wysoki stopień wariabilności warstwy muzycznej oraz wariantywność tekstu tej pieśni. Niewątpliwie decyduje o tym jej genetycznie ludowe pochodzenie. Dzięki temu pieśń ta funkcjonuje w 11 różnych wersjach melodycznych oraz licznych wariantach melodycznych, rytmicznych, formalnych, agogicznych i międzystroficznych, które również wykazują regionalne, subregionalne czy lokalne uwarunkowania.
The article aims to show the folk reception of the New Testament parable about the Good Shepherd in the religious song Chrześcijanie katolicy proszę posłuchajcie (Christian Catholics please listen). It belongs to the genre of beggar’s songs and is represented in the collected empirical material by 55 recordings from 13 Polish regions. The research proved an exceptionally high degree of variability of the musical layer and variants of the lyrics of this song. Undoubtedly, it is determined by its genetically folk origin. Thanks to this, the song functions in 11 different melodic versions as well as numerous melodic, rhythmic, formal, agogic and interstrophic variants which also show regional, subregional or local determinants.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 12; 141-155
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Congregational Hymns in Folk Memory
Hymny kongregacyjne w pamięci ludowej
Autorzy:
Watzatka, Ágnes
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341671.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
hymn kongregacyjny
księga hymnów
tradycja ludowa
zbieranie folkloru
hymnologia węgierska
congregational hymn
hymnal
folk tradition
collecting folklore
Hungarian hymnology
Opis:
Congregational hymns are usually composed by priests or cantors. Hymns are transmitted via congregational singing and they often become the anonymous common property of the whole congregation. In Hungarian villages many congregational hymns were adapted by the local people. These hymns were sung in the same “local” style as the folksongs (with free rhythm and rich ornamentation). Hungarian musicologists have collected hymns from the 16th and 17th centuries in rural areas. During the process of assimilation, the melodies were slightly, or sometimes significantly, modified. This occurred as a consequence of the tonal difference between the hymns, composed mostly in major-minor tonalities, and Hungarian folksongs, which predominantly use old modes. The results of this collection of folklorized hymns were used in the compilation of a new hymnal in which the editors published the contemporary folk versions of many old hymns.
Hymny kongregacyjne są zazwyczaj komponowane przez księży lub kantorów. Są one przekazywane w formie śpiewu zbiorowego i często stają się anonimowym dobrem wspólnym zgromadzenia. W węgierskich wioskach wiele hymnów kongregacyjnych zostało przyswojonych przez lud. Były one śpiewane w tym samym „lokalnym” stylu co pieśni ludowe (ze swobodnymi rytmami i bogatą ornamentyką). Muzykolodzy węgierscy zbierali na terenach wiejskich hymny z XVI i XVII wieku. Z przeprowadzonych badań wynika, że w procesie asymilacji melodie były nieco, a czasem znacząco modyfikowane. Wynikało to z różnicy tonalnej między hymnami, skomponowanymi w większości w tonacjach Dur-moll, a węgierskimi pieśniami ludowymi, w których przeważały dawne skale. Wyniki zbierania folkloryzowanych hymnów zostały wykorzystane przy opracowywaniu nowego śpiewnika, w którym opublikowano żywe wersje ludowe wielu dawnych hymnów.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 12; 35-51
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muzykujące istoty nieziemskie: kulturowe przemiany obrzędowej antymuzyki i antyinstrumentów
Musical Otherwordly Beings: Cultural Transformations of Ritual Anti-Music and Anti-Instruments
Autorzy:
Przerembski, Zbigniew Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341628.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
muzykujące istoty nieziemskie
antymuzyka
antyinstrumenty
przemiany kultury ludowej
musical unearthly beings
anti-music
anti-instruments
transformations of folk culture
Opis:
Artykuł nawiązuje do znamiennych dla kultury europejskiej od czasów średniowiecza, przez nowożytność, do współczesności wyobrażeń istot nieziemskich, tak dobrych jak i złych, grających na różnych instrumentach muzycznych. W kulturze ludowej dokumentowano (głównie od XIX wieku) zjawisko rytalnej wrzawy, czynionej także na tzw. antyinstrumentach i zwanej antymuzyką. Współcześnie, w dobie folkloru scenicznego, na Kaszubach dawne obrzędowe antyinstrumenty: skrzypce diabelskie i burczybas, stały się instrumentami perkusyjnymi w kaszubskich kapelach ludowych. Pełnią one w nich dodatkową, a może podstawową funkcję – znaku tożsamości regionalnej Kaszubów. Tematyka muzykujących istot nadprzyrodzonych stała się modna w współczesnej sztuce ludowej w Polsce. Nierzadko przedstawiane są muzykujące anioły, ale też diabły, różnymi instrumentami, także ludowymi. Zanik tradycyjnej wiary w ludową, metafizyczną wizję świata umożliwił „wyposażenie” diabłów w antyinstrumenty, które długo były ludzką bronią przeciwko nim. W sztuce ludowej wyobrażenia tego rodzaju nabrały charakteru groteskowego.
This article refers to the notions of otherworldly beings, both good and bad, playing on various musical instruments, which have been a significant part of European culture from the Middle Ages through to the present day. This phenomenon of a ritual uproar has been long documented in folk culture, mainly from the 19th century, performed on so-called anti-instruments and termed anti-music. Nowadays in Kashubia, in the era of stage folklore, the old ritual anti-instruments, i.e. the devil’s violin and burczybas, have become percussion instruments in Kashubian folk bands. They play an additional, or perhaps a basic, function, as a sign of the regional identity of the Kashubians. The subject of music-making supernatural beings has also become fashionable in contemporary folk art in Poland. Music-making angels are often presented, but devils too, with various instruments, including folk ones. The disappearance of the traditional belief in the folk metaphysical vision of the world has made it possible to “equip” devils with those anti-instruments that had long been a human weapon against them. In folk art, images of this kind took on a grotesque character.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 12; 137-149
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Śpiewy kalwaryjskie funkcjonujące w tradycji pisanej i ustnej w Kalwarii Zebrzydowskiej i w Kalwarii Pacławskiej w kontekście ich percepcji w wybranych parafiach południowo-wschodniej Polski
Calvarian Singing in the Written and Oral Tradition in Kalwaria Zebrzydowska and Kalwaria Pacławska in the Context of Their Perception in Selected Parishes of South-Eastern Poland
Autorzy:
Strycharz-Bogacz, Kinga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341651.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
śpiewy kalwaryjskie
kalwarie
ludowy kult pasyjny
wariabilność
regionalne uwarunkowania wykonawcze
Calvarian singing
Calvaries
folk passion cult
variability
regional performance determinants
Opis:
Celem artykułu jest charakterystyka śpiewów kalwaryjskich funkcjonujących w tradycji pisanej i ustnej w Kalwarii Zebrzydowskiej i Kalwarii Pacławskiej w kontekście ich percepcji w wybranych parafiach południowo-wschodniej Polski. Pielgrzymowanie na te Kalwarie sprzyjało rozwojowi lokalnych śpiewów. Ich analiza porównawcza wykazała, że stykając się z odmiennością pątniczych wykonań ulegały ich wpływowi, a dzięki percepcji przez wiernych nawiedzających Kalwarie tutejsze śpiewy rozprzestrzeniały się w innych regionach kraju. Repertuar wykonywany przez pielgrzymów w ich parafiach łącząc się z lokalnymi pieśniami zyskał określenie „śpiewy kalwaryjskie”. Bogactwo ich melodii i treści jest olbrzymie, wśród nich spotykamy też kontrafaktury. Zbiory foniczne Archiwum Muzycznego Folkloru Religijnego KUL zawierają nagrania 47 incipitów śpiewów kalwaryjskich z południowo-wschodniej Polski. Badania dowiodły, że jako udokumentowana tradycja ustna ulegają wariabilności czyli różnego typu przekształceniom ich zapisów śpiewnikowych, często uwarunkowanym regionalnie. Śpiewniki kalwaryjskie potwierdzają współistnienie tradycji pisanej i ustnej. Wykazano, że zapis śpiewnikowy jest zarówno identyczny w stosunku do tradycji ustnej, jak i stanowi jedynie wydane drukiem źródło funkcjonujące równolegle do praktyki wykonawczej tego repertuaru.
The aim of this article is to characterise the Calvarian singing in the written and oral tradition in Kalwaria Zebrzydowska and Kalwaria Pacławska in the context of their perception in selected parishes of south-eastern Poland. Pilgrimages to these Calvaries fostered the development of local singing. A comparative analysis has shown that, by coming into contact with the distinctiveness of pilgrimage performances, local singing became susceptible to their influence, and thanks to the perception of those believers visiting the Calvaries, such local singing spread to other regions of the country. The repertoire practised by pilgrims in their parishes was combined with local religious songs, becoming known as “Calvarian singing,” with rich melodies and content (we can also find contrafacta among them). The audio collection of the Music Archive of Religious Folklore of KUL contains recordings of 47 incipits of Calvarian singing from south-eastern Poland. Research has proved that, as a documented oral tradition, they show a variability (i.e. various types of transformations of their songbook notations) which is often regionally determined. Calvarian songbooks confirm the coexistence of written and oral traditions. It has been shown that songbook notation is identical to the oral tradition and it is merely a printed source functioning in parallel with the practice of this repertoire.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 12; 53-67
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
«Хоч не пансько, да й не хамсько будем розмовляти…» жанрово-стильові особливості творчості Івана Некрашевича
“Chocz ne panśko, da i ne chamśko budem rozmowlaty” – a genre-stylistic characteristics of Ivan Nekrashevych’s works
„Chocz ne panśko, da i ne chamśko budem rozmowlaty” – charakterystyka gatunkowo-stylistyczna twórczości Iwana Nekraszewycza
Autorzy:
Sarapyn, Vita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1887607.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
synkretyzm stylistyczny
barok
klasycyzm
oświecenie
rokoko
poetyka
ludowa kultura śmiechu
stylistic syncretism
Baroque
Classicism
the Enlightenment
rococo
poetry
folk humorous culture
Opis:
У статті розглянуто синкретичну стильову парадигму творчості священика Івана Некрашевича, структуровану естетичними тенденціями другої половини ХVІІІ ст. Зауважено, що у ній, поруч із бароковими, простежуються класицистичні і рокайльні елементи, а книжна традиція органічно співіснує з народною сміховою культурою.
The article deals with the syncretistic stylistic paradigm of priest Ivan Nekrashevych’s creation, which is structured by aesthetic trends of the second half of the eighteenth century. It is determined that in Ivan Nekrashevych’s works there are classicism and rocaille elements along with baroque elements and literary tradition coexists organically with the folk humorous culture.
W artykule omówiono synkretyzm stylistyczny twórczości o. Iwana Nekraszewycza, ukształtowany pod wpływem tendencji estetycznych II połowy XVIII wieku. W tekstach autora obok elementów barokowych zauważalne są również wpływy klasycystyczne i rokokowe, zaś wysoka kultura literacka współegzystuje z ludową kulturą śmiechu.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 7; 183-196
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pierwotna Matka i Bogurodzica. Ziemia w utworze Iwana Szmielowa Rok Pański
Первоначальная Мать и Богородица. Земля в произведении И. С. Шмелева Лето Господне
Autorzy:
Sidor, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945248.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kult
Bogurodzica
Matka-Wilgotna ziemia
tradycja cerkiewna
tradycja ludowa
cult
Mother of God
Mother-wet earth
Orthodox church tradition
folk tradition
Opis:
В предлaгаемой статье анализируются разные мотивы в произведении И. С. Шмелева, связанные с землей. Шмелев, представляя с этнографической точностью много русских народных и церковных традиций, показал в своем произведении инесколько аспектов понимания земли русским народом. На первый план выдвигается писателем образ земли как первоначальной Матери, понимающей и кормящей  человека. Земля подразумевается здесь как живое существо, первичная материа и элемент, гарантирующий космическую гармонию. Шмелев подчеркивает также тесную связь земли и Богоматери в сознании русского народа. Следует однако заметить, что эмигрантский писатель не представил многих, широко известных народных преданий на тему земли, ограничиваясь лишь теми ее аспектами, которые признаются наукoй церкви.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 7; 27-34
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Поиски бога в ранних дневниках Михаила Пришвина
The Search for God in Mikhail Prishvin’s Early Diaries
Poszukiwania Boga we wczesnych dziennikach Michaiła Priszwina
Autorzy:
Krivolapova, Elena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342707.pdf
Data publikacji:
2022-09-14
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
dziennik
wiara
poszukiwania religijno-filozoficzne
fenomen «starczestwa»
sytuacja religijna
psychologia religijna
diary
faith
religious and philosophical quest
phenomenon of eldership
religious environment
folk psychology
Opis:
В статье рассматриваются особенности религиозно-философских исканий Михаила Михайловича Пришвина. На материале ранних дневников писателя прослеживаются этапы его поисков «правильной веры». Характеризуется культурно-историческая и религиозная обстановка в России конца XIX – начала XX вв. Анализируются специфические черты религиозного сознания русской интеллигенции. Особое внимание уделяется феномену старчества и его значению в русской литературе. Сопоставление автодокументальных и художественных источников Пришвина позволяет составить представление об особенностях его религиозно-философского мышления, о способах усвоения Пришвиным народной психологии и народной веры.
W artykule zostają poddane badaniu cechy szczególne religijno-filozoficznych poszukiwań Michaiła Michajłowicza Priszwina. Na materiale wczesnych dzienników pisarza przenalizowne są etapy jego dążeń do «słusznej wiary». Zostaje scharekteryzowana kulturalno-historyczna sytuacja Rosji końca XIX i początku XX wieku. Przedstawione są także analizy specyficznych cech świadomości religijnej inteligencji rosyjskiej. Autor zwraca szczególną uwagę na fenomen «starczestwa» i jego znaczenie w literaturze rosyjskiej. Zestawienie egodokumentalnych i artystycznych źródeł pozwala na stworzenie wyobrażenia o cechach szczególnych religijno-filozoficznego myślenia Priszwina, o sposobach przyswojenia przez niego psychologii i wiedzy ludowej.
This article examines the features of the religious and philosophical quests of Mikhail Mikhaylovich Prishvin. Based on material from the writer’s early diaries, the various stages of his search for the “correct faith” are traced. The cultural, historical and religious situation in Russia at the end of the 19th and beginning of the 20th century is characterised. The specific features of the religious consciousness of the Russian intelligentsia are also analysed. Special attention is paid to the phenomenon of the “eldership” and its significance in Russian literature. This comparison of Prishvin’s egodocumentary and artistic sources allows us to present specific aspects of his religious and philosophical thinking, and how Prishvin assimilated folk psychology and folk faith.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 7; 87-100
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Do badań nad wariabilnością ludowych pieśni religijnych w Polsce
Research on the Variabililty in Religious Folk Songs in Poland
Autorzy:
Kusto, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341661.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
wariant
wariabilność
ludowe pieśni religijne w Polsce
transformacje pieśni ludowych
polska etnomuzykologia
variant
variability
religious folk songs in Poland
transformations in vocal repertoire
Polish ethnomusicology
Opis:
Artykuł ukazuje badania nad wariabilnością religijnych pieśni ludowych w Polsce. Autorka ustala funkcjonowanie pojęć związanych z wariabilnością na gruncie folklorystyki, językoznawstwa i etnomuzykologii oraz dokonuje przeglądu pionierskich prac etnomuzykologicznych w zakresie wariabilności, powołując się na takich badaczy, jak Adolf Chybiński, Julian Pulikowski czy Jan Stęszewski. Polscy etnomuzykolodzy zauważają potrzebę zestawiania wariantów, dostrzegają szereg uwarunkowań, z których na czoło wysuwa się czynnik regionalny. Wariabilność ludowych pieśni religijnych w Polsce jest opisywana na podstawie ustaleń ks. Bolesława Bartkowskiego i Antoniego Zoły oraz innych autorów, opracowujących pieśni w ramach prac Instytutu Muzykologii KUL. W efekcie określono szereg aspektów badawczych, uwzględniając obecność repertuaru religijnego nie tylko w żywej tradycji, ale także w źródłach drukowanych. Badacze są zgodni co do ograniczonych możliwości wariabilności muzycznej, jednocześnie wnoszą o poszukiwanie jej przyczyn i prawidłowości przy uwzględnieniu wszystkich elementów składowych pieśni. Dzisiaj potrzeba analizowania transformacji repertuaru religijnego jest podyktowana dynamicznymi zmianami w jego funkcjonowaniu.  
This article discusses the variability in religious folk songs in Poland. The author examines concepts related to variability in folklorism, linguistics and ethnomusicology and gives an overview of pioneering ethnomusicological works, referring to such researchers as Adolf Chybiński, Julian Pulikowski and Jan Stęszewski. They recognised the need to juxtapose variants and noted many determinants, e.g. the regional factor. This variability in religious folk songs is described on the basis of the findings by Fr. Bolesław Bartkowski, Antoni Zoła and the works of the Musicology Institute at the Catholic University of Lublin. As a result, many areas of research have been identified, taking into account the presence of the religious repertoire in both the living tradition and printed sources. Researchers agree that there are limited opportunities for musical variability but have suggested looking for its causes and regularities. Nowadays, it is necessary to analyse the transformations in the religious repertoire due to the dynamic changes in its functioning.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 12; 9-23
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Функционирование традиционных сказочных образов в прозе Виктора Астафьева и Валентина Распутина
The Functioning of Traditional Fairy-tale Images in the Prose of Viktor Astafiev and Valentin Rasputin
Autorzy:
Stepanov, Artiom
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1790723.pdf
Data publikacji:
2020-08-13
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ludowa bajka rosyjska
obraz bajkowy
tradycja bajkowa
proza wiejska
poetyka bajkowa
opowieść
Russian folk tale
fairy-tale image
fairy-tale tradition
village prose
fairy-tale poetics
story
Opis:
Tradycyjne obrazy bajkowe w prozie Wiktora Astafiewa i Aalentyna RasputinaGłównym celem artykułu jest ukazanie specyfiki funkcjonowania tradycyjnych obrazów bajkowych w prozie Wiktora Astafiewa i Walentyna Rasputina. Tradycjonalizm pisarzy, przedstawienie w ich utworach życia wewnętrznego bohaterów, otoczenia i środowiska społecznego człowieka rosyjskiego postrzegane jest w artykule poprzez odniesienia do ustnej twórczości ludowej. Autorzy umiejętnie i niejako organicznie wykorzystują obrazy mitooetyckie i folklorystyczne. Walentyn Rasputin częściej niż inni pisarze odwołuje się do motywów bajkowych i poetyki bajki. Wiktor Astafiew z kolei buduje system postaci, opierając się na tradycji ludowej, szczególnie wykorzystuje chwyt trzykrotnego powtórzenia i narrację mitologiczną.
The main purpose of this article is to identify the type of the functioning of traditional fairy-tale images in the prose of Astafiev and Rasputin. In the appeal to oral folk art we can see the traditional character of writers and their typological proximity in the image of the inner world of the Russian person, their being, environment and social environment. The authors skilfully and organically include mythopoetic and folkloric images. Rasputin uses fairy-tale images and fairy-tale poetics more actively than other writers, whilst Astafiev builds a system of characters based on the folkloric tradition, using, in particular, the motif of triple repetition and the mythological story.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 7; 37-46
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane refleksje nad audiacją gordonowską
Selected Reflections on E.E. Gordon’s Audiation
Autorzy:
Kołodziejski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341666.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
audiacja
teoria uczenia się muzyki
pedagogika muzyki
psychologia muzyki
syntaksa muzyczna
music and movement education
physical education
folklore
folk and national dances
music and movement exercises
Opis:
W artykule zdefiniowano pojęcie audiacji muzycznej i dokonano próby konfrontacji teorii uczenia się muzyki Edwina E. Gordona z myślą pedagogiczną, psychologiczną i filozoficzną dotyczącą omawianej problematyki. Głównym celem rozważań autora są refleksje nad kategorią audiacji, rozumianej jako rodzaj myślenia muzycznego, stanowiącej podstawę uzdolnienia i osiągnięć muzycznych, a rozpatrywanej jako kluczowe pojęcie i filar teorii uczenia się muzyki autorstwa amerykańskiego pedagoga i psychologa muzyki E. E. Gordona. Audiację rozpatrywano w kilku kontekstach: definicyjnym i syntaktycznym, nauczania i uczenia się muzyki, paraleli uczenia się muzyki do języka oraz w kontekście operacjonalizacji motywu muzycznego (rytmicznego lub/i tonalnego) jako podstawowego warunku rozwijania myślenia muzycznego człowieka. Ze względu na potrzebę dogłębnej analizy teoretycznej, obecnej na polskim rynku edukacyjnym od ponad 20 lat, teorii uczenia się muzyki autorstwa E. E. Gordona pod kątem jej formalności i funkcjonalności w rozwoju badań, kategoria audiacji muzycznej stała się przedmiotem niniejszych analiz teoretycznych.
This article defines the concept of musical audiation and attempts to confront Edwin E. Gordon’s theory of music learning with pedagogical, psychological and philosophical thought concerning the issues discussed. The main aim of the author’s considerations is to reflect upon the category of audiation, understood as a kind of musical thinking, and which is the basis for musical talent and achievements and considered to be a key concept and pillar in the theory of learning music by the American music educator and psychologist E. E. Gordon. Audiation is considered in several contexts: definitional and syntactical, the teaching and learning of music, the parallels between learning music and language, and also in the context of the operationalisation of musical patterns (rhythm and/or tonal) as the basic condition for the development of human musical thinking. E. E. Gordon’s theory of music learning has been present in the Polish educational market for over 20 years and, due to the need for an in-depth theoretical analysis of this theory in terms of its formalities and functionality in the development of research, the category of music audiation has now become the subject of such analyses.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 12; 277-290
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Chinese Folk Model of the Mental Concept of “Soul”: A Linguistic Perspective
Autorzy:
Hryniewska, Joanna
Gut, Arkadiusz
Wilczewski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1804815.pdf
Data publikacji:
2019-10-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
język chiński; pojęcie potoczne; pojęcie mentalne; dusza; umysł; holistyczna wizja człowieka; dualistyczna wizja człowieka
Chinese language; folk intuitions; mental concepts; soul; mind; mind–body holist position; weak mind–body dualism
Opis:
Chiński potoczny model mentalnej koncepcji „duszy”. Perspektywa lingwistyczna Artykuł koncentruje się na podstawowych intuicjach zawartych w języku chińskim odnośnie do pojęć mentalnych, przede wszystkimi pojęcia duszy. Głównym celem artykułu jest dotarcie do podstawowych znaczeń językowych, które kształtują potoczne intuicje (folk intuitions) dotyczące domeny mentalnej w kulturze chińskiej. Środkiem wiodącym do tego celu jest analiza materiału językowego, wyekscerpowanego ze słowników języka chińskiego, korpusów językowych i dzieł literackich. Analiza ta pozwala wyznaczyć granice semantyczne terminów mentalnych oraz stworzyć ich podział taksonomiczny. Artykuł koncentruje się na pojęciu „dusza” i jego potocznym pojmowaniu. W pierwszej części tekstu przedstawiono powszechne w języku chińskim zjawisko synonimiczności, które dotyczy również terminów stosowanych do opisu pojęć mentalnych. Następnie zaprezentowano rozważania nad koncepcją umysłu, która wydaje się powiązana z pojęciem „dusza”. Dalszą część artykułu poświęcono analizie chińskich terminów, którymi określa się duszę. Celem przedstawionej analizy jest ukazanie, w jaki sposób język chiński odzwierciedla możliwe w danej kulturze konceptualizacje duszy. W zakończeniu umieszczono wnioski dotyczące potocznego modelu „duszy” w języku chińskim. Przedstawione rozważania należy sytuować w obrębie badań czerpiących z obecnej w tradycji chińskiej holistycznej wizji człowieka, skontrastowanej z dominującymi w świecie zachodnim koncepcjami dualistycznymi.
The paper focuses on specific intuitions associated with mental concepts—especially with the concept of the soul in Mandarin. The main objective is to seek the basic linguistic meanings that shape folk intuitions about the mental space in Chinese culture through a linguistic analysis performed on the selected data from modern Chinese language dictionaries, authentic language corpora, and literary works. First, we briefly describe the phenomenon of high-level synonymy in Chinese language, including terms for describing mental concepts. Next, we discuss the linguistic realizations of the concept of the mind as it is presumed to be interrelated with the concept of the soul. Then, we present a linguistic analysis of terms used to talk about the soul in Mandarin to show how the concept of the soul is reflected in this language. The analysis allowed us to demarcate the semantic boundaries of the “soul.” We found that the Chinese folk model of this concept distinguishes between two main conceptualizations: (1) the “soul” as an invisible and immaterial part of living creatures, which is not bound permanently to the body, and as a seat of emotions and thoughts, and (2) the “soul” as a quasi-independent spiritual being that shows much creative potential and is able to persist after the physical death of a person or animal. Although we found a tendency to separate the “soul” from the “body”, the “soul” is still functionally conceptualized in relation to the “body.” Accordingly, we provided linguistic evidence supporting the arguments against the radical mind–body dualist position and for the sake of the weak mind–body holism.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 9; 195-216
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 18

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies