Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Sculpture." wg kryterium: Temat


Tytuł:
Nowe źródła do prac Macieja Polejowskiego w Kolegiacie Sandomierskiej
New Sources for Maciej Polejowski’s Works in the Sandomierz Collegiate Church
Autorzy:
Dworzak, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1887746.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Maciej Polejowski
lwowska rzeźba rokokowa
Sandomierz
rocaille
rzeźba
mała architektura
Lvov rococo sculpture
sculpture
street furniture
Opis:
Prace lwowskiego rzeźbiarza Macieja Polejowskiego dla kolegiaty w Sandomierzu są stosunkowo dobrze znane dzięki badaniom Jerzego Kowalczyka. Jednak w świetle nowych materiałów archiwalnych, głównie rachunków i ksiąg fabrycznych, można uzupełnić wiedzę na temat funkcjonowania i składu warsztatu Polejowskiego oraz zakresu pracy. Jak się wydaje, w sprowadzeniu do Sandomierza lwowskiego mistrza oprócz abp. Sierakowskiego mógł mieć także udział ks. Jacek Kochański, który z ramienia kapituły nadzorował jego prace. Analiza materiałów archiwalnych i zabytków pozwoliła wyodrębnić prace autorskie Franza Mullera, prawdopodobnie członka warsztatu Polcjowskicgo, z prac lwowskiego mistrza. Istotną informacją jest także odnaleziona dyspozycja obrazów w nowych ołtarzach bocznych, która powstała już w 1768 roku. Tak więc nie jest prawdą jakoby zagadnienie ikonografii ołtarzy sandomierskich było wtórne. Oprócz zaproponowanych przez Kowalczyka wzorców dla struktur ołtarzy, można także wskazać inne ryciny F.X. Habermanna, którego sztychy miały wpływ na zastosowaną przez Polcjowskicgo ornamentykę. Choć tu możną także wskazać na projekty Georga Christopha Gótza. Nowe materiały pozwoliły ustalić pierwotną kolorystykę nastaw, a także określić zakres ingerencji zleceniodawcy (kapituły) w ogólne wytyczne kompozycyjne. Także tron wystawienia, który obecnie pełni funkcję podstawy pod krucyfiks, należy wiązać z warsztatem Polcjowskicgo, a anioły adorujące za własnoręczne dzieło mistrza.
The works by the Lvov sculptor Maciej Polejowski that he created for the collegiate church in Sandomierz are relatively well researched thanks to the studies done by Jerzy Kowalczyk. However, in the light of new archival material – mainly bills and the book of expenses – our knowledge about the functioning and the staff of Polejowski’s workshop as well as about the range of the work they did may be complemented. It seems that apart from Archbishop Sierakowski also Rev. Jacek Kochański contributed to the idea of bringing the Lvov master to Sandomierz, as he supervised Polejowski’s work on behalf of the Chapter. Analysis of record office materials as well as of actual works has allowed distinguishing among the Lvov master’s works some original ones by Franz Muller, who seems to have been a member of the staff of Polejowski’s workshop. Also, a recently found order of 1768 for paintings for the new bye-altars is important – it shows that is not true that the issue of the iconography of the Sandomierz altars is a secondary one. Apart from the patterns for the altar structures proposed by Kowalczyk, also prints by F. X. Habermann may be pointed to, as they also influenced the ornamentation used by Polejowski. On the other hand, Georg Christoph Götz’s projects may be here referred to as well. New materials have allowed determining the original colors of the retables, and also defining the range of interventions from the employer (the Chapter) in the general composition directives. Also the throne of the exposition that at present plays the role of the basis of the crucifix should be connected with Polejowski’s workshop, and the adoring angels should be considered a work of the master himself.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 4; 33-73
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przedstawienia Chrystusa Ukrzyżowanego w rzeźbie hiszpańskiej złotego wieku
Representations of the Crucified Christ in the Spanish sculpture of the Golden Age
Autorzy:
Dzikowska, Greta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1806834.pdf
Data publikacji:
2019-10-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
rzeźba; Hiszpania; złoty wiek
sculpture; Spain; golden age
Opis:
Rzeźba hiszpańska złotego wieku była na wskroś religijna. Artyści czerpali do swoich dzieł tematy głównie z Biblii, zwłaszcza z Nowego Testamentu, ale z lubością sięgali także do hagiografii i martyrologii. Do osób świętych i związanych z nimi historii podchodzili z największą czcią, spełniając tym samym wymogi i postanowienia Soboru trydenckiego dotyczące sztuki. Wyłączność tematyki religijnej w sztuce hiszpańskiej spowodowała, iż powstawały oryginalne dzieła ukazujące wątki, do których nie sięgali artyści z innych wielkich ośrodków artystycznych. Pobożność ludowa uaktywniła w artystach odnoszenie się do dzieła w taki sposób, aby przyniosło odbiorcom korzyść duchową. Duchowość chrześcijańska jest natomiast nierozerwalnie złączona z historią Odkupienia, która dokonała się poprzez śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa. Ukrzyżowanie Jezusa jest centralnym punktem Pasji. Jest też jednym z najczęściej podejmowanych tematów nowotestamentalnych przez artystów wszechczasów. Rzeźba hiszpańska złotego wieku nie mogła się obyć bez tego fundamentalnego wydarzenia z historii zbawienia. Ukrzyżowany Chrystus był niejednokrotnie przedstawiany przez najwybitniejszych rzeźbiarzy z Półwyspu Iberyjskiego. Poprzez formę wyrazu, a także kunszt twórców treść przekazana przez ewangelie oddziaływała na wiernych nie tylko duchowo, pobudzając ich do silnej wiary i refleksji, ale także wpływała na ich zmysł estetyczny.
The Spanish sculpture of the Golden Age was thoroughly religious. The artists of that time drew mainly from the Bible, especially from the New Testament, but they also turned towards hagiography and the history of Christian martyrs. They considered the saints and their history with reverence, thus fulfilling the requirements and provisions of the Council of Trent regarding art. The exclusivity of religious content in Spanish art resulted in the creation of original works showing themes that artists from other great artistic centers did not reach. Popular piety activated the artists in referring to the work in such a way as to bring spiritual benefits to the recipients. Christian spirituality is inextricably linked with the history of the Redemption, which was accomplished through the death and resurrection of Jesus Christ. The crucifixion of Jesus is the focal point of the Passion. It is also one of the New Testament themes most commonly discussed by artists of all times. The Spanish sculpture of the Golden Age could not do without this fundamental event in the salvation history. The Crucified Christ was often presented by the greatest sculptors from the Iberian Peninsula. Through the form of expression, as well as craftsmanship of the creators, the content conveyed by the Gospel not only affected the faithful spiritually, stimulating them to strong faith and reflection, but also influenced their aesthetic sense.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 4; 55-74
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Drewniane rzeźby lwów w polskiej sztuce gotyckiej
Wooden Sculptures of Lions in Polish Medieval Art
Autorzy:
Bryła, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953690.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
lew
rzeźba
drewno
cystersi
lion
sculpture
wood
Cistercians
Opis:
Przedmiotem artykułu pt. „Drewniane rzeźby lwów w polskiej sztuce średniowiecznej”? są pełnoplastyczne figury leżących lwów, zgrupowane w większe zespoły rzeźbiarskie. Część z nich, w liczbie dwudziestu dziewięciu, skupiona jest w kręgu zakonu cystersów – w cysterskich i pocysterskich kościołach i klasztorach na terenie całej Polski tj. w Koprzywnicy, Sulejowie, Szczyrzycu, Krakowie-Mogile, Lądzie n/Wartą. Pozostałe rzeźby lwów, w liczbie dwudziestu czterech, znajdują się w kościołach parafialnych lub innych miejscach nie związanych z zakonem cystersów na terenie Polski tj. w Dobrym Mieście, Leżajsku, Borku Wielkopolskim i Koźminie Wielkopolskim. Większości figurom przypisuje się średniowieczny czas powstania, wskazując na XIII-XVI w. W niektórych przypadkach (Ląd n/Wartą, Borek Wielkopolski, Koźmin Wielkopolski) lwy datuje się na czas późniejszy tj. XVII-XVIII w., wskazując na nie, jako na kontynuację średniowiecznego typu przedstawieniowego „dźwigającego” lwa. Rzeźby nawiązują formą przedstawieniową do kamiennych i brązowych dzieł europejskiej średniowiecznej sztuki sepulkralnej. Funkcjonalne ukształtowanie lwich ciał wskazujące na dźwiganie i ruchomy charakter drewnianych figur, nasuwa myśl, jakoby stanowiły one część składową konstrukcji katafalkowej do dźwigania trumny podczas uroczystości pogrzebowych. Lwy z poduszkami na grzbietach w pocysterskich kościołach w Sulejowie i Koprzywnicy mogły być używane jako siedziska do czuwania przy zmarłym, które to zazwyczaj było praktykowane podczas żałobnych nabożeństw. Lew w kontekście sztuki sepulkralnej wyraża eschatologiczną prawdę jaką jest pokonanie śmierci przez Chrystusa i zmartwychwstanie. Jest znakiem wiary i nadziei zmarłego na życie wieczne.
The subject of the article “Wooden sculptures of lions in Polish medieval art” are lying lions grouped in bigger complexes of sculptures. Twenty-nine of them are assembled in the circle of the Cistercian order - in Cistercian and post-Cistercian churches and monasteries in the whole area of Poland, that is in Koprzywnica, Sulejów, Szczyrzyca, Kraków-Mogiła, and Ląd upon Warta. The remaining twenty-four sculptures of lions are found in parish churches or in other places that are not connected with the Cistercian order in Poland, i.e. in Dobre Miasto, Leżajsk, Borek Wielkopolski and Koźmin Wielkopolski. The Middle Ages are the time when the lions are believed to have been sculptured, and the researchers usually point to the 13-16th centuries. In some cases (Ląd upon Warta, Borek Wielkopolski, Koźmin Wielkopolski) the lions are dated to a later period, namely to the 17-18th centuries, and they are pointed to as a continuation of the medieval type of the “bearing lion” . In their form the sculptures are a continuation of the stone and bronze works of European medieval sepulchral art. The functional form of the bodies of the lions that suggests bearing weights, as well as the movable character of the wooden figures lead one to suppose that they were part of the catafalque construction for bearing the coffin during funeral celebrations. Lions with cushions on their backs in the post-Cistercian churches in Sulejów and Koprzywnica could be used as seats for holding a vigil over the dead, which was the usual practice during funeral services. In the context of sepulchral art the lion expresses the eschatological truth, that is defeating death by Christ and Ressurection. It is a sign of faith and of hope for an eternal life.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2005, 53, 4; 169-183
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Broken heroes... Kitsch or art? Reception of Igor Mitoraj’s works
Autorzy:
Howorus-Czajka, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1806877.pdf
Data publikacji:
2019-10-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Polska rzeźba XX w.; rzeźba figuratywna; recepcja sztuki; Igor Mitoraj
Polish sculpture of the twentieth century; figurative sculpture; art reception; Igor Mitoraj
Opis:
Pokonani bohaterowie... Kicz czy sztuka? Recepcja prac Igora Mitoraja Artykuł stanowi podsumowanie recepcji twórczości Igora Mitoraja w jego ojczyźnie, z której wyemigrował w latach 60. XX wieku. Mitoraj to jeden z niewielu polskich rzeźbiarzy światowej sławy, w dodatku odnoszących sukcesy finansowe. Jego rzeźby zdobią miejsca publiczne w Europie, Azji i Ameryce. Jednak odbiór prac Mitoraja w kraju ojczystym był dwojaki – przez jednych były cenione, przez innych krytykowane. Artystę posądzano o konformizm, tworzenie sztuki komercyjnej, a nawet kicz. Kim zatem był Igor Mitoraj? Jak oceniana jest jego sztuka kilka lat po śmierci artysty? W niniejszym artykule oprócz przeglądu dzieł Mitoraja pragnę przedstawić epizodyczne tło niejednoznacznego odbioru jego rzeźb w Polsce. Korzystam z informacji zawartych zarówno w artykułach publikowanych w czasopismach specjalistycznych, jak i artykułach prasy codziennej.
The article summarizes the reception of Igor Mitoraj’s art in his motherland, which he emigrated from in the 1960’s. Mitoraj is one of few Polish sculptors who were celebrated in the world, and what is more, they succeeded financially. His sculptures adorn public areas in Europe, Asia and America. However, reception of his works in his motherland was bipolar – cherished by some and at the same time undervalued by others. The artist was being accused of conformism, creating commercial art, even kitsch. Then who was Igor Mitoraj? How is his art evaluated almost four years after his death? In this article, besides the summary of his art, I wish to present episodic background of the ambiguous reception of Mitoraj’s sculptures in Poland. I use information from articles in professional magazines and from ordinary newspapers.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 4; 151-172
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gotycka Pieta w Łaszewie koło Wielunia
The Gothic Pietà in Łaszew near Wieluń
Autorzy:
Blajer, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954044.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Wieluń
Pietà z Łaszewa
rzeźba gotycka
the Pieta in Łaszew
Gothic sculpture
Opis:
The area around Wieluń, to which Łaszew belongs, compared to other lands in Wielkopolska (Great Poland), is rich in Gothic sculpture. It results from the favorable situation of this place. It is here that important commercial and communications routes met. In the Middle Ages the Wieluń area connected Western Małopolska (Little Poland) to Wielkopolska and to Gdańsk Pomerania, and the Sandomierz region and Mazovia to Silesia. Through frequent contacts with Silesia various cultural trends easily reached the Wieluń area; including the ones that came to us from Czech and German lands via Silesia. At that time Wieluń belonged to the leading average-sized towns in Poland. There were about ten various guilds there, probably including a woodcarvers' guild. However, most sculptures and paintings of that time originated in the nearby Silesia, an active Gothic art center. Within the Wieluń district there are about twenty Gothic sculptures and paintings, and among them one of the most beautiful sculptures, the Pietà in Łaszew. The works are not very well described in history of art; they are only mentioned in catalogues of old works of art in the Wieluń area. The Pietà in Łaszew does not have a sculpture that would correspond to it in the Wieluń area. In that region it is the only example of presentation of Virgin Mary Dolorous with the dead body of Christ on her knees that was so popular in the Middle Ages. A formal and ideological analysis points to the period around 1430 as the time when it was sculpted. However, it is difficult to state unambiguously from which workshop it originated. The thesis seems probable that it came from the nearby Silesia, although remembering how active Wieluń was in the 15th century, one cannot rule out the possibility that it was sculpted in that town itself.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2004, 52, 4; 215-232
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Płyta z przedstawieniem Marii z Dzieciątkiem w kościele Świętej Trójcy w Strzelnie
The plaque with the representation of Mary with the Infant in the Holy Trinity Church in Strzelno – “the Stone Icon”
Autorzy:
Szczęsna, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1890606.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Strzelno romańskie
rzeźba kamienna
ikona Hodegetria
Romanesque Strzelno
stone sculpture
Hodegetria icon
Opis:
Among the numerous monuments of the Romanesque sculpture surviving in the two post-Norbertine churches in Strzelno, Kujawy, there is a relief, rectangular, sandstone plaque, closed by a semicircle, that used to be called a „votive plaque”. It shows Mary with the Infant Surrounded by the Prophets (105x62 cm). Now it is kept in the Muzeum Roman´skiego Os´rodka Kultury Ottona i Bolesawa (Museum of the Romanesque Center of the Culture of Otto and Bolesaw) attached to the Holy Trinity Church in Strzelno. The decoration of the plaque is a combination of inspirations coming from the monuments of Western and Eastern art. In the way some of the elements are presented similarity may be seen to other old Strzelno sculptures created by the same workshop of the West European origin (Saxony, Lombardy). On the other hand, the manner of presenting the whole allows counting the Mary with the Infant plaque among the presentations of Hodegetria, and Byzantine ivory plaques reaching West Europe could have provided inspiration for it. Considering their connections with Strzelno, that are becoming ever more certain, Piotr Wostowic and his wife Maria, a Ruthenian princess, were the guiding spirits for this form of the image. This also strengthens the thesis concerning their daughter Beatrycze, who was the first magistra with the Strzelno Norbertine nuns, for whom the convent was built. Under these circumstances the gold sheet icon from Martvilla in Georgia (10th century) may be indicated as a possible source of inspiration for the Strzelno plaque. The presentations of the surrounding prophets are characterized by the same kind of commotion and „nervousness” that can be noticed in the Sages of the Apocalypse on the tympanum of the St Peter Church in Moissac (about 1130), but as far as the style is concerned they are closer to the stocky figures shown by the Lombardy master, Wiligelm. The original function of the plaque is not known. It seems that this representativesymbolical image must have performed a special task: e.g. it was a part of the altar, or a stone relief „imitation” of an alcove with a figure in it, serving as a cult object.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 4; 51-79
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwie starożytne tradycje rozumienia ciała w sztuce średniowiecznej
Two Ancient Traditions to Represent the Human Body in Mediaeval Art
Autorzy:
Mazurczak, Urszula M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127732.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ciało
rzeźba
tradycja klasyczna
tradycja judaistyczna
cielesność
uśmiech
body
sculpture
classical tradition
Judaic tradition
corporeality
smile
Opis:
In the basic system of visual arts the human body is subject to the first interpretations, artistic and semantic evaluations. In the studies on art it was the principal criterion of style and artist’s workshop. In the most ancient research on early medieval art and the mature Middle Ages the stylistic definitions of the human body were assumed to be the basis of the classification of art, its relationship with ancient tradition or its various divergences, which were given pejorative names. The classical character of divergences from that model in the context modelling the body allows us to establish the chronology of works from the times of the fall of pagan art up to the new forms of Christian art. An interesting study on the human body (not on nakedness) help us to take a closer look on how Roman art, especially French sculpture, was established in the circle of Benedictine orders. Starting from the classical model of Mediterranean art it created a new understanding of the body in accord with the strict text of the Bible, which — instead of corporeal unity — stressed the importance of its members. An analysis of particular excerpts from the Bible, providing the sense of the hip, the knee, the eye, the head, and the hand allow us to explain the analysis of the body into its members often called deformation. Some examples of monumental sculpture in Moissac, Cluny, and Wezelay unveil the sense of this deformation in the Judaic, not Roman, context of understanding the body. Italy and its influence have retained the Mediterranean, Roman traditions in the shaping of the human body. Thereby they continued the classical model for Gothic art and sculpture in the cathedral milieus. The body and the wealth of its corporeality is shown by sculpture returning to the Roman model again, thereby unveiling the scale of psychological values, such as smile, depicted in the sculptures in Reims, Naumburg, and Lincoln. We may notice in medieval art two patterns by which to show the body: classical and Judaic that comes from the Bible.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2007, 54-55, 3; 157-186
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rzeźba czy dokument? Inspiracje fotografią w pomnikach Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Sculpture or Document? A Photography as a Source of Inspiration for Monuments of Cardinal Stefan Wyszyński
Autorzy:
Howorus-Czajka, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1928230.pdf
Data publikacji:
2021-12-08
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
pomniki Stefana kardynała Wyszyńskiego
sztuka współczesna
rzeźba polska
monuments of Cardinal Stefan Wyszyński
contemporary art
Polish sculpture
Opis:
Ewolucja formy pomnika nie jest zjawiskiem zamkniętym ani dokonanym. Dlatego też warto do tego tematu wracać i na nowo obejmować naukową i krytyczną refleksją. Celem niniejszych rozważań jest analiza wpływu fotografii reportażowej, dokumentującej działalność kardynała Wyszyńskiego, na jego wizerunek utrwalony w powszechnej świadomości społecznej, który z kolei wpłynął na formę pomników. Analiza została przeprowadzona na podstawie wybranych pomników Prymasa Tysiąclecia, będących hołdem społeczeństwa dla tej wielkiej postaci.
The evolution of monuments’ shapes is not complete and is not ending yet. For this reason, we should keep revising this topic and start again to cover it with a scientific and critical reflection. The main purpose of this article is the analysis of influence of the reportorial photography which documented life and work of the cardinal Stefan Wyszyński. These visual materials have shaped and are still shaping his image in social consciousness. This mediumistic image influenced the shape and composition of monuments. The critique is based on a variety of monuments of the cardinal Stefan Wyszyński which are a kind of society’s homage paid to this great person.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 4 Special Issue; 137-156
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pies w niedźwiedziej skórze. Raz jeszcze o dekoracji rzeźbiarskiej wilanowskiej bramy głównej
A dog in bear’s clothing. The sculptural decoration on the main gate of the Wilanów Palace Museum
Autorzy:
Nestorow, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1878541.pdf
Data publikacji:
2019-10-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Wilanów
pałac wilanowski
rzeźba psa
Elżbieta z Lubomirskich Sieniawska
Jan III Sobieski
pies
niedźwiedź
brama wilanowska
rzeźba ogrodowa
Wilanow Palace
sculpture of a dog
Elżbieta Helena Sieniawska née Lubomirska
dog
bear
the Wilanow gate
garden sculpture
Opis:
W artykule poddano interpretacji jedną z rzeźb z wilanowskiej bramy głównej, która w dotychczasowej literaturze uchodziła za przedstawienie niedźwiedzia, gdy w rzeczywistości jest to przedstawienie psa. Na podstawie odnalezionej wzmianki archiwalnej udało się ustalić, że owa rzeźba pochodzi z wilanowskiego ogrodu, a na pałacowej bramie została ustawiona dopiero w 1721 r., za czasów, gdy dawna królewska rezydencja była własnością hetmanowej wielkiej koronnej Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej. Jak dotychczas, jest to jedyna znana rzeźba ogrodowa z wilanowskiego ogrodu, pochodząca zapewne jeszcze z czasów Jana III Sobieskiego.
The article analyzes one of the sculptures from the Wilanów main gate, which in the existing literature was considered to represent a bear. In fact, however, it is a representation of a dog. Archive sources revealed that this sculpture came from the Wilanów garden. It was not placed at the entrance gate until 1721, at a time when the former royal residence was owned by Queen Elżbieta Helena Sieniawska née Lubomirska. It is so far the only known garden sculpture from the Wilanow garden, probably coming from the times of King Jan III Sobieski.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 4; 35-47
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwikłanie sztuki w historie. Problemy interpretacji, poznania i wartościowania na przykładzie twórczości Wiktora Tołkin
Art’s Entanglement in History. And the Related Problems in Interpretation, Cognition and Evaluation: the Case of Wiktor Tołkin’s Artistic Achievements
Autorzy:
Howorus-Czajka, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1934169.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
pomniki martyrologiczne
rzeźba polska 2. połowy XX wieku
Wiktor Tołkin
martyrological monuments
Polish sculpture in the second half of the 20th century
Opis:
This paper focuses on the problem how history can influence interpretation and evaluation of a work of art. A selection of works by Wiktor Tołkin serve as the basis for case study. The first case is Tołkin's monument in the former Stutthof concentration camp. The second is the Majdanek memorial for the victims of the camp. The third case is Tołkin’s victory memorial in Darłowo and the fourth is his monument commemorating Poland’s vows at the Baltic seaside in Kołobrzeg. The last two cases are a monument of gratitude to the Soviet Army in Sztum and the bust of Janek Krasicki in Gdansk.Wiktor Tołkin’s life and artistic work has been strongly related with the city of Gdańsk. He belongs to the generation of Poles called the Generation of Columbuses. His life is a perfect example of how one's own experiences and achievements can be determined by the unpredictable turns of history. Dramatic and life-threatening changes that Tołkin has gone through manifest themselves in his artistic achievements. The artist has created his own language of artistic expression to be able to talk about his own life experiences, but also to reflect upon society and culture in general. The author of this paper pays special attention to the process of artistic creation, with particular focus on the aspect of Tołkin’s search for suitable symbols or metaphors to help him express the message of his art in the way he planned before starting work. The paper also analyses the artistic means that Tołkin has employed, since they influence greatly the interpretation and reception of his works.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2010, 58, 4; 249-268
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowe spostrzeżenia na temat nagrobka królowej Jadwigi Andegaweńskiej w katedrze na Wawelu
New Observations on the Tomb of Queen Hedwig of Anjou in the Cathedral on Wawel Hill in Krakow
Autorzy:
Walczak, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2056551.pdf
Data publikacji:
2022-05-16
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
rzeźba XIX/XX w.
sztuka sepulkralna
katedra krakowska
miejsca pamięci
historyzm
19th/20th century sculpture
sepulchral art
the Krakow cathedral
memorial sites
historicism
Opis:
W 1900 r. biskup krakowski Jan Puzyna zamówił sarkofag na szczątki królowej Jadwigi Andegaweńskiej (zm. 1399). Jego fundator, hrabia Karol Lanckoroński, zwrócił się z zamówieniem do działającego w Rzymie Antoniego Madeyskiego, a nad stroną techniczną i programem ideowym dzieła czuwał prof. Marian Sokołowski. Sarkofag odkuto w Carrarze, a następnie przetransportowano do Rzymu, gdzie Madeyski zajął się odkuwaniem płyty wierzchniej. Dokumentował on kolejne etapy prac za pomocą fotografii, na których widoczna jest inskrypcja biegnąca wzdłuż płyty wierzchniej, która niemal natychmiast po ustawieniu nagrobka w katedrze została skuta. Być może powodem tej ingerencji był zapomniany dziś spór o skalę zasług najważniejszych osób zaangażowanych w przedsięwzięcie. Możliwe też, że umieszczenie napisu fundacyjnego na płycie wierzchniej, ponad lapidarną inskrypcją odnoszącą się do królowej, uznano za niestosowne wobec planów wznowienia starań o jej beatyfikację. Wybór miejsca upamiętnienia był uwarunkowany przez szereg czynników, z sąsiedztwem ołtarza św. Stanisława na czele, co mogło służyć skoncentrowaniu kultów miejscowych świętych w rejonie skrzyżowania naw. Wierni nawiedzający ołtarz najważniejszego patrona ojczyzny mają nagrobek Jadwigi w zasięgu kilku kroków, natomiast wchodzący do katedry przez prawe ramię transeptu znajdują go w zasięgu wzroku, bezpośrednio po prawej stronie srebrnej trumny św. Stanisława, a symetrycznie do nagrobka Władysława Jagiełły. W kompozycji sarkofagu nie odwołano się do żadnego z zachowanych nagrobków przedstawicieli dynastii Piastów ani Jagiellonów, a wręcz zignorowano lokalną tradycję, zamawiając sarkofag z białego, a nie czerwonego kamienia i nienakryty baldachimem. Wzorem typologicznym mógł być nagrobek Anny (zm. 1425), córki Kazimierza Wielkiego, i jego ostatniej żony, Jadwigi, księżniczki Żagańskiej w kościele św. Szczepana w bawarskim Mindelheim. Bezpośrednim punktem odniesienia stał się jednak dla Madeyskiego nagrobek Ilarii dell Carretto, wskazany mu prawdopodobnie przez zapatrzonego w sztukę quattrocenta Lanckorońskiego. Kluczowe znaczenie miał zapewne fakt, że obie kobiety straciły życie w połogu. Wykonany przeze Madeyskiego w latach 1902-1906 kenotaf króla Władysława III Warneńczyka (1902-1906) jest wzorowany na nagrobku Gastona de Foix w Mediolanie. W obu przypadkach rzeźbiarz sięgnął więc do „ikon” literatury historycznej, a także kultury popularnej XIX wieku, dzięki czemu dzieje Polski zostały wpisane w historię Europy. Jadwiga, tak jak Ilaria del Carrretto, jawi się jako wzór poświęcenia dla religii i wierności małżeńskiej. Natomiast Władysław III, zabity przez Turków w bitwie pod Warną (1444), tak jak francuski wódz zabity w bitwie pod Rawenną (1512), jest wzorem poświęcenia dla ojczyzny. Rzeźbiarz wybrał skrajnie odmienne materiały, kierując się niewątpliwie ich wartościami symbolicznymi. Biel marmuru z Carrary symbolizuje cnotliwe życie Jadwigi, żony i heroicznej matki, natomiast brąz – rycerskie rzemiosło, stałość charakteru i bohaterstwo „ostatniego krzyżowca Europy”. W obu pomnikach piękno materiału stanowi istotne dopełnienie wyidealizowanej urody bohaterów, która ociera się o granicę zmysłowości.
In 1900, the Bishop of Krakow, Jan Puzyna, decided to erect a sarcophagus for the remains of Queen Hedwig of Anjou (d. 1399). Its founder, Count Karol Lanckoroński, gave the commission to Antoni Madeyski, a sculptor active in Rome, while the technical matters and iconographic programme of the work were entrusted to Marian Sokołowski, a professor of art history at the Jagiellonian University in Krakow. Madeyski recorded the progress of his work in photographs which reveal that initially an inscription had run along the edges of the top slab, which was obliterated after the assembly of the tomb in the cathedral. This change may have been caused by a – now long forgotten – dispute about the extent of the contribution from each of the key figures involved in the undertaking. Or perhaps the foundation inscription on the top slab, above a short text related to the queen, was deemed inappropriate in view of the plans to resume efforts for her beatification. The location of the sarcophagus was conditioned by a number of factors, one of which was the proximity of the shrine of St Stanislaus, and was possibly intended to concentrate the cults of the local saints in the area of the intersection of the naves. The forms of the tomb had no relation to the existing monuments of the monarchs of the Piast or Jagiellonian dynasties in the cathedral; in fact, local tradition was ignored, since the work was carved of white not red stone and did not have a canopy. Madeyski’s immediate model was the tomb of Ilaria del Carretto in Lucca, probably indicated to him by Lanckoroński who was very fond of Italian Quattrocento art. Of key importance must also have been the fact that both women had died in childbirth. A cenotaph to King Ladislaus III of Varna, carried out by Madeyski in 1902-1906, was modelled on the monument to Gaston de Foix in Milan. Thus, in both cases the sculptor referred to ‘icons’ of historical literature and nineteenth-century popular culture, bringing the history of Poland into the orbit of European history. Hedwig of Anjou, similar to Ilaria del Carretto, is presented as a paragon of sacrifice for religion and marital fidelity. Ladislaus III, in turn, killed in the battle of  Varna in 1444, just like de Foix, a French commander who fell in the battle of Ravenna in 1512, was regarded as an exemplar of sacrifice for his homeland.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 4; 67-97
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Strategia państwowej autoprezentacji: sztuka ZSRS w Warszawie 1933 r.
The strategy of state self-presentation: the USSR art in Warsaw in 1933
Autorzy:
Kossowska, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791422.pdf
Data publikacji:
2020-08-25
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
sztuka sowiecka
realizm socjalistyczny
propaganda
komunizm
malarstwo
rzeźba
grafika
nowy klasycyzm
neorealizm
postimpresjonizm
Soviet art
socialist realism
communism
painting
sculpture
graphic arts
neoclassicism
neorealism
postimpressionism
Opis:
Artykuł zawiera analizę krytycznej recepcji wystawy sztuki sowieckiej, która została zorganizowana w warszawskim Instytucie Propagandy Sztuki w marcu 1933 r. Ekspozycja wpisywała się w nasilającą się w latach 30. tendencję do akcentowania specyfiki kulturowej poszczególnych państw narodowych poprzez odpowiednio sformatowane wystawy sztuki rodzimej, podróżujące po europejskich ośrodkach. Warszawski pokaz współczesnej sztuki Kraju Rad, przywieziony z odbywającego się w 1932 r. w Wenecji Biennale Internazionale d’Arte, można zarazem postrzegać jako próbę poprawy wzajemnych relacji między II Rzeczypospolitą a ZSRS w kontekście podpisanego 25 lipca 1932 r. paktu o nieagresji. Propozycja pokazania ekspozycji polskiej publiczności wyszła od Borysa Nikołajewa, reprezentującego Wszechzwiązkowe Stowarzyszenie Łączności Kulturalnej z Zagranicą, będące de facto instrumentem komunistycznej propagandy. Warszawska wystawa cieszyła się olbrzymim zainteresowaniem publiczności. Spodziewano się sztuki rewolucyjnej, radykalnie awangardowej, sprzężonej ze społeczno-politycznym przewrotem bolszewickim. Tymczasem ujrzano sztukę proletariacką, opiewającą w realistycznej najczęściej konwencji wielkość zwycięskiego ustroju komunistycznego. Większość krytyków oceniła ekspozycję negatywnie, widząc w niej propagandowo sformatowaną wizytówkę Kraju Rad, a nie reprezentację sowieckiej sceny artystycznej. Dla recenzentów wspierających awangardę uderzające było zerwanie z pryncypiami rewolucyjnej estetyki. Dla komentatorów sympatyzujących z trendami nowego klasycyzmu, neorealizmu czy koloryzmu rażące było polityczne sprofilowanie tematyki prac. Konsensus osiągnięto natomiast odnośnie niskiego poziomu artystycznego prezentowanego materiału. Komentatorzy poszukiwali bowiem stylu rozumianego jako oryginalna jedność formalno-tematyczna wyrażająca istotę nowego ustroju ZSRS. Konkluzja Konrada Winklera brzmiąca: „Lenin sztuki sowieckiej jeszcze się nie narodził”, zaświadcza o tym, że takiego stylu nie odnaleźli.
The article analyses the critical reception of the Soviet art exhibition, which was organised at the Warsaw Institute of Art Propaganda in March 1933. The exhibition was in line with the tendency, which intensified in the 1930s, to highlight the cultural specificity of individual nation states through appropriately arranged exhibitions of native art, which travelled around Europe. The Warsaw exhibition of contemporary art of the USRR, brought from the 1932 Venice Biennale Internazionale d’Arte, can also be seen as an attempt to improve mutual relations between the Second Republic of Poland and the USSR in the context of the non-aggression pact signed on 25 July 1932. The proposal to show the exhibition to the Polish audience came from Boris Nikolayev, representing the All-Union Society for Cultural Relations with Foreign Countries, which was in fact an instrument of communist propaganda. The Warsaw exhibition enjoyed great interest among the audience. It was expected to present revolutionary, radically avant-garde art, coupled with the social and political goals of the Bolshevik revolution. Instead, the exhibition displayed proletarian art, which glorified the victorious communist system in a broadly conceived realistic convention. Most critics assessed the exhibition negatively, seeing it as a propaganda showcase of the USSR, not an all-inclusive representation of the Soviet art scene. For reviewers supporting the avant-garde, it was striking to see a break with the principles of revolutionary aesthetics. For commentators sympathising with neoclassicism, neorealism or colourism, the political profiling of the topics of the artworks on display was glaring. However, a general consensus was reached regarding the low artistic quality of the presented material. Commentators were looking for a style understood as an idiosyncratic unity of form and theme that would express the essence of the new political system of the USSR. The best testimony to the fact that they had not found such a style was Konrad Winkler’s conclusion: „The Lenin of the Soviet art has not yet been born”.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 4; 205-235
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz sztuki czeskiej według Wlastimila Hofmana
The picture of the Czech art according to Wlastimil Hofman
Autorzy:
Sienkiewicz, Jan Wiktor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954058.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
sztuka czeska
historia malarstwa i rzeźby od wieków średnich do XX wieku
Czech art
history of painting and sculpture from the Middle Ages to the 20th century
Opis:
The text is a scholarly interpretation of the manuscript of Wlastimil Hofman's lecture on Czech art, delivered on 16 January 1934 in the Jagellonian University in Cracow. The manuscript comes from Jiài Karásek's collection that since 1960 has been kept in Prague, in the collection of Památník národního písmnictví. Seventy years ago in his lecture Wlastimil Hofman gave an outline of the history of Czech painting, starting from the period of the early Gothic, up to the artists and works from the break of the 19th century that were most important for Czech art. The choice of the Czech artists and their works presented to Polish students was influenced by both the Polish painter's personal views of social-historical nature and his artistic preferences – Hofman knew well Prague's artistic circles of those times and historical and political determinants, also of art, of the then young Czechoslovakia. In the text of his lecture Wlastimil Hofman did not conceal the fact that he did not know the old Czech art very well, so he fully based his opinions about artists and about their works, especially of the Gothic, Renaissance and baroque periods, on opinions expressed by the Czech historians of art who specialized in those periods, like Vincenc Kramaø or Vojtéch Volavka. Only the 19th century Czech painting that Hofman knew well was treated by the Polish painter more broadly and in greater detail. In this part of his lecture the artist expressed his personal tastes and likings, especially in reference to Czech artists of the period of the so-called “national awakening” that started at the break of the 18th century, when, first on the grounds of the Enlightenment ideology, and then of the 19th century nationalism the Czechs undertook actions aiming at revival of their nation. Along with building the foundations of a new economic structure and modern forms of political life they created the basic elements of the literary Czech language, of literature and of their own national art. Owing to the efforts they undertook, in all domains of life – starting from economy and ending with the problems connected with developing the nation's creative powers and national consciousness (with a special emphasis on the element of education, ethics and art), Czech entered the 20th century as the only nation in Central and Eastern Europe that did not have its own state, and after World War I, in 1918, they established Czechoslovakia, a country that was an element of Europe of that time within the so-called Versailles order, and one that was the crowning of the many centuries of Czechs' and Slovaks' national aspirations.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2004, 52, 4; 391-418
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Romański tympanon kościoła parafialnego w Wysocicach. Głos w dyskusji
The Romanesque Tympanum of the Parish Church in Wysocice: Another Opinion in the Debate
Autorzy:
Błażejewska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787924.pdf
Data publikacji:
2021-05-10
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
tympanon
kościół w Wysocicach
rzeźba romańska w Polsce
ikonografia
unia hipostatyczna w sztuce
fundacje Iwo Odrowąża
tympanum
church in Wysocice
Romanesque sculpture in Poland
iconography
hypostatic union in art
church foundings by Iwo Odrowąż
Opis:
Artykuł polemizuje z niektórymi dotychczasowymi tezami i stanowi uzupełnienie poruszanych wcześniej zagadnień. Tympanon niesłusznie ma opinię prymitywnie wykonanego. Jest nieukończony, ale partie w pełni opracowane noszą znamiona ręki wprawnego artysty. Przypisanie go do warsztatu pracującego w Strzelnie jest właściwe (ale nie jako naśladownictwo), lecz wskazanie na pośredni wpływ mistrza Wiligelma czy włoski warsztat w Heiligenkreuz – nietrafne. Nie jest też bezpośrednio zależny od alzackich, nadreńskich czy saskich przykładów, jest raczej (tak jak i ten w Strzelnie) zjawiskiem „równoległym” do nich. Tympanon upamiętnia i dopełnia akt fundacji bpa Odrowąża, prezentuje prawdy teologiczne, jak i odwołuje się do dziejów zbawienia. Wykorzystano do ich prezentacji przedstawienia, które towarzyszyły tekstom Prologu ewangelii według św. Jana (Maiestas Domini i Boże Narodzenie), a jednocześnie unaoczniały dogmat o unii hipostatycznej dwóch natur Chrystusa. Fundator trzymający w dłoniach kielich eucharystyczny ukazuje obecność Chrystusa pod postacią Sakramentu Eucharystii. Pozwala to rozumieć sens całości „dogmatycznie” i „historycznie” – jako dzieje Zbawienia (Słowo Przedwieczne, Wcielenie, czas Kościoła = Eucharystia – po powtórne przyjście Chrystusa).
This article challenges some of the previously-held opinions and is itself a supplement to earlier issues. The tympanum has been wrongly supposed to have been crudely wrought. It is incomplete, but there are some fragments which show the work of a skillful artist. It has actually been attributed to the oeuvre of a workshop operating in Strzelno (but not as an imitation) and has been inaccurately stated to have been influenced by the sculptures of Master Wiligelm and the Italian workshop operating in Heiligenkreuz. It is, rather, a work “parallel to” those examples from Alsace, the Rheinland and Saxony. The tympanum from Strzelno both commemorates and complements the foundation of the church by Bishop Odrowąż, and shows theological truths and the history of Salvation according to the “Prologue” of Saint John (Maiestas Domini and the Nativity), whilst simultaneously visualising the dogma of the hypostatic union of the two natures of Christ. This allows us to understand the whole of the tympanum from both the “dogmatic” and “historical” perspectives as being the history of Salvation (with the founder holding the Eucharistic chalice, reminding us of Christ’s presence in the sacrament of the Eucharist).
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 4; 35-54
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historyczne i artystyczne znaczenie krucyfiksu Unii Lubelskiej
Historical and artistic significance of the Crucifix of the Union of Lublin
Autorzy:
Głodzik, Gabriela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954048.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Krucyfiks Unii Lubelskiej
krucyfiks ołtarzowy z kości słoniowej
rzeźba z kości słoniowej w Polsce
Unia lubelska Jana Matejki
Crucifix of the Union of Lublin
ivory altar crucifix
ivory sculpture in Poland
Jan Matejko's Union of Lublin
Opis:
It is not known for how long the Crucifix of the Union of Lublin has belonged to the furnishing of the Dominican Fathers monastery in Lublin. Dispersed, and to a large extent destroyed archival records of the monastery do not allow reconstruction of history of that object that is linked by the Dominican tradition with the swearing-in ceremony of the Union of Lublin in 1569 and with Jan Matejko's painting. The first part of the present article is an attempt at explaining the old tradition and comparing it to Matejko's artistic vision of Unia Lubelska (Union of Lublin). This required putting the Lublin crucifix in the context of the swearing-in on the basis of the diary of the Union of 1569. The records do not mention the crucifix. Its place is taken by the New Testament. The painter faced a similar problem; as a result he weaved the Dominican tradition in the source description of the event. Today it is hard to tell if the tradition of the Crucifix of the Union of Lublin is credible. It must have been generally known in the 19th century since Matejko learned about it. The Dominican cross made of ivory became inspiration for his painting. The artist willingly used a language full of allusions to painting and meanings hidden in objects. The symbol of the snake on the base made it possible to give a new direction to the interpretation of the cross: an enslaved nation, like Christ, will soon defeat the enemy power. The legend hidden in the reliquary for St. Stanisław's head, the gospel about resurrection, the cross as a sign of triumph, together form a pictorial vision of the fall and resurrection of the homeland. The Crucifix of the Union of Lublin represents a group of small altar crucifixes made of ivory, often found in churches and monasteries all over Poland. They were especially popular in the baroque period. They were mass-produced in the Catholic countries of Europe, especially in France and Italy. Their distinguishing features are the rare and costly material – ivory – of which the figure was sculptured, and the wooden cross covered with black enamel. Two variations of presentations of Christ on the cross can be distinguished: that of Christ as an alive person, and as a dead one. The Lublin crucifix is an example of modern sculpture in ivory, with a new iconographical interpretation, presenting the alive Christ, raising his head to God the Father and uttering his last words at the moment of his death. The problem of the ivory sculpture in Poland has not yet been undertaken by Polish researchers.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2004, 52, 4; 263-300
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies