Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Legal translation" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    Juridische vertaling tussen kleinere talen evalueren: Kwaliteitscriteria voor juridische vertaling onderdeel van het onderzoeksproject TransIus
    Evaluation of legal translation between less spoken languages: Quality criteria for legal translation. Part of the research project TransIus
    Ocena tłumaczenia prawnego między dwoma rzadko używanymi językami. Kryteria jakości przekładu w dyskusji prawnej w ramach projektu badawczego TransIus
    Autorzy:
    Potočar, Milan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1882527.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tłumaczenie prawne
    kryteria tłumaczenia prawnego
    model ewaluacji
    terminologia prawna
    tłumaczenie języków rzadko używanych
    legal translation
    criteria of legal translation
    evaluation models
    legal terminology
    translation of languages of lesser diffusion
    Opis:
    De bijdrage presenteert het onderzoek binnen het project TransIus — From conventions to norms in the legal discourse, een samenwerking tussen Matej Bel University in Banská Bystrica en Comenius University in Bratislava. Het onderzoek beoogt een permanente verbetering van de kwaliteit van vertalingen van juridische teksten, gecombineerd met een eliminatie van terminologische onenigheid in de juridische taal. Vooral in combinatie met kleinere talen (in het kader van dit project Nederlands en Slowaaks) worden tolken geconfronteerd met onduidelijke situaties, veroorzaakt door culturele verschillen, een klein aantal sprekers en afwijkingen tussen beide rechtsstelsels. De terminologische onderzoeksmogelijkheden zijn in deze situatie zeer beperkt. Zo heeft het TransIus-project ook een interdisciplinair karakter, samenwerking met deskundigen. Advocaten zijn een van de belangrijkste pijlers van het projectteamwerk. Het artikel legt de hoofdkenmerken en specificaties van de juridische vertaling tussen deze talen uiteen. Het maakt een keuze uit bestaande evaluatiemodellen van verschillende auteurs als het meest toepasbaar voor de onderzochte situatie van juridische vertaling tussen talen van minder diffusie. Dit model wordt aangetoond door middel van een voorbeeld waarin een problematische vertaling van regeringsterminologie en mogelijke problemen voor verder onderzoek worden beschreven.
    The paper presents the research within the project TransIus — From conventions to norms in the legal discourse, a cooperation between Matej Bel University in Banská Bystrica and Comenius University in Bratislava. The research aims a permanent improving of quality of legal text translations, combined with elimination of terminological disunity of legal language. Especially in combinations with smaller languages (in the case of this project Dutch & Slovak), the interpreters face unclear situations, caused by cultural differences, a low amount of speakers and discrepancies between both legal systems. Terminological research possibilities in such situation are very restricted. Thus, the TransIus project has also an interdisciplinary character, co-operation with experts-lawyers is one of the elementary pillars of the project team work. The article explains the main features and specifics of legal translation between these languages. It makes a choice from existing evaluation models of various authors as the most applicable for the researched situation of legal translation between languages of lesser diffusion. This model is demonstrated by means of an example of problematic translation of governmental terminology and possible problems of the further research are described.
    Niniejszy artykuł prezentuje badania w ramach projektu TransIus — From conventions to norms in the legal discourse, prowadzonego we współpracy przez Uniwersytet Mateja Bela w Bańskiej Bystrzycy i Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie. Celem badań jest stała poprawa jakości tłumaczeń tekstów prawnych w połączeniu z eliminacją terminologicznej rozbieżności w języku prawnym. Zwłaszcza w odniesieniu do kombinacji językowych angażujących języki rzadziej używane (w przypadku niniejszego projektu to niderlandzki i słowacki) tłumacze stają w obliczu niejasnych sytuacji spowodowanych różnicami kulturowymi, małą liczbą użytkowników danego języka oraz rozbieżnościami w systemach prawnych. W takiej sytuacji możliwości badawcze w zakresie terminologii są bardzo ograniczone. Projekt TransIus ma zatem charakter interdyscyplinarny. Współpraca z ekspertami-prawnikami stanowi jeden z podstawowych filarów pracy zespołu badawczego. Artykuł opisuje główne cechy i specyfikę przekładu prawnego z jednego badanego języka na drugi. Z dotychczas istniejących modeli ewaluacji różnych autorów wybiera te najbardziej odpowiednie w badanej sytuacji tłumaczenia prawnego z języka rzadziej używanego na rzadziej używany. Model ten zaprezentowany jest za pomocą tłumaczenia terminologii oficjalnej, niepozbawionego problemów; opisane są także możliwe problemy związane z dalszym badaniem.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 64 Special Issue, 5; 155-164
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Grenzen van de (on)vertaalbaarheid van de nationale rechtsterminologie in context van de Europese harmonisatietendensen
    Boundaries of (un)translatibility of national legal terminology in the context of European harmonization tendencies
    Autorzy:
    Štefková, Marketa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1806672.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tłumaczenia prawnicze; tłumaczenie instytucjonalne; terminologia prawna; harmonizacja; Unia Europejska
    legal translation; institutional translation; legal terminology; harmonization; European Union
    Opis:
    Granice (nie)przetłumaczalności krajowej terminologii prawniczej w kontekście europejskich tendencji harmonizacji Pełna ekwiwalencja konceptów prawnych pochodzących z różnych systemów prawnych w przypadku tłumaczeń prawniczych jest trudna do osiągniecia. Terminologia prawnicza jednego systemu prawnego nie daje się łatwo przenieść do innego systemu prawnego; jest to proces, który pod względem złożoności można porównać z tłumaczeniem pojęć kulturowych. Interpretacja, ekwiwalencja częściowa, ekwiwalencja opisowa, ekwiwalencja funkcjonalna to strategie często stosowane przez tłumaczy tekstów prawnych i prawniczych w celu poradzenia sobie z wyzwaniami związanymi z tłumaczeniem terminologii prawniczej. W niniejszym artykule omówiono granice (nie)przetłumaczalności pojęć prawnych z perspektywy rosnącej internacjonalizacji prawa Unii Europejskiej. Przedstawione zostały przykłady ilustrujące zjawisko wprowadzania zharmonizowanych, ponadnarodowych pojęć prawnych do ustawodawstwa krajowego. Następnie omówiono problem tłumaczenia za pośrednictwem trzeciego języka. W podsumowaniu znalazły się natomiast niektóre tendencje i trendy w tłumaczeniu prawniczym będące wynikiem trwającego procesu. Grenzen van de (on)vertaalbaarheid van de nationale rechtsterminologie in context van de Europese harmonisatietendensen Volledige equivalentie van juridische concepten uit verschillende rechtsstelsels is in de juridische vertaling moeilijk te bereiken. Juridische concepten in één rechtsstelsel zijn niet makkelijk over te dragen in een ander rechtsstelsel, een proces dat vergelijkbaar is met de complexiteit van het vertalen van cultuurgebonden concepten in het algemeen. Interpretatie, gedeeltelijke equivalentie, gebruik van omschrijvingsequivalenten, functionele equivalentie zijn strategieën die door juridische vertalers frequent worden toegepast om de uitdagingen bij het vertalen van juridische concepten te overwinnen. In dit artikel zullen we de grenzen van de (on)vertaalbaarheid van juridische concepten bespreken vanuit het perspectief van de groeiende internationalisering van het recht binnen de EU. Aan de hand van voorbeelden illustreren we de invoering van geharmoniseerde supranationale juridische concepten in nationale wetgeving. Vervolgens behandelen we het probleem van vertalen via een derde taal. Ten slotte zullen we enkele tendensen in het juridisch vertalen samenvatten als een resultaat van deze processen.
    Full equivalence between legal concepts from different legal systems is difficult to achieve in legal translation. Legal concepts in one legal system are not easy to transfer to another legal system, a process which is similar to the complexity of translating culture-bound concepts in general. Interpretation, partial equivalence, description equivalence, functional equivalent are frequent strategies applied by legal translators in order to overcome the challenges in translating legal concepts. In this article, we will discuss the boundaries of the (un)translatability of legal concepts from the perspective of the growing internationalization of law within the EU. On the basis of examples, we will illustrate the adoption of harmonized supranational legal concepts into national legislation. Next, we will deal with the problem of translating via a third language. Finally, we will summarize some tendencies in legal translation as a result of the process.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 5 Special Issue; 39-48
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Het competentieprofiel van de juridische vertaler en de methode van rechtsvergelijking als instrument bij het vertalen van ‘onvertaalbare’ juridische terminologie
    The competention profile of the legal translator and the method of legal comparison as an instrument for the translation of ‘untranslatable’ legal terminology
    Autorzy:
    Knap-Dlouhá, Pavlína
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1806676.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tłumaczenia prawnicze; komparatystyka prawnicza; język prawniczy; język prawa; system prawny
    legal translation; comparative law; legal language; legal system
    Opis:
    Profil kompetencji tłumacza tekstów prawniczych i metoda komparatystyczna jako instrument tłumaczenia ‘nieprzetłumaczalnej’ terminologii prawniczej Komparastykę prawniczą można definiować na dwa sposoby. Po pierwsze, z perspektywy opisowej, gdzie można ją zastosować do wyjaśnienia, w jaki sposób działają dwa systemy prawne lub niektóre instytucje w ramach danego systemu prawnego. Po drugie, jako instrument dla osiągnięcia innych celów w obszarze prawa. Wykorzystanie metod porównywania prawa jest właśnie częścią obszaru stosowanego przez tłumaczy tekstów prawnych i prawniczych. Komparastyka prawnicza sensu stricto nie jest tematem niniejszego artykułu, traktuje się ją jako narzędzie edukacyjne czy też materiał do ćwiczeń z tłumaczenia tekstów prawnych i prawniczych. W pierwszej kolejności zbadana została metodologia komparatystyki prawnej, a następnie zastosowano ją do konkretnych problematycznych czy też „nieprzetłumaczalnych” terminów prawnych i prawniczych. Przykładami są odniesienia do koncepcji prawnych, instytucji lub procedur, które występują w systemie prawnym języka źródłowego, ale nie występują w systemie prawnym języka docelowego. Jedną z najważniejszych zasad komparastyki prawniczej jest to, że jeżeli chcemy porównać dwa obiekty czy też pojęcia, należy przyjąć, ze są one porównywalne, przynajmniej w odniesieniu do jednego aspektu (tertium comparationis). W przeciwieństwie do prawników, którzy bezpośrednio stosują metody komparastyki, tłumacze tekstów prawnych i prawniczych nie mogą zadowolić się wyżej opisaną zasadą. Bez względu na tertium comparationis muszą znaleźć tłumaczenie dla danego podmiotu prawnego, dokumentu lub procedury, nawet jeśli nie mają one odpowiednika w systemie prawnym języka docelowego. Punktem wyjścia do zilustrowania określonych rozwiązań tego typu problemów tłumaczeniowych jest to, ze tłumacze tekstów prawnych i prawniczych muszą działać jako pośrednicy między różnymi kulturami prawnymi, mając za zadanie efektywne przekazanie informacji prawnej niezależnie od różnych tradycji i języków prawa. Het competentieprofiel van de juridische vertaler en de methode van rechtsvergelijking als instrument bij het vertalen van ‘onvertaalbare’ juridische terminologie We kunnen de rechtsvergelijking op twee manieren definiëren: vanuit het perspectief van de beschrijving, waarin het kan worden gebruikt om uit te leggen hoe twee rechtsstelsels of bepaalde instellingen binnen een bepaald rechtsstelsel opereren, of vanuit de toepassing als een instrument om andere doelen binnen het juridische domein te bereiken. Het gebruik van de rechtsvergelijkingsmethoden voor juridische vertalers ligt juist in dit toegepaste gebied. In dit artikel wordt rechtsvergelijking niet an sich benaderd, maar louter als een educatief hulpmiddel en een oefening in juridische vertaling. We zullen de methodologie van rechtsvergelijking onderzoeken en deze toepassen op concrete problematische, of ‘onvertaalbare’, juridische termen. Voorbeelden zijn verwijzingen naar juridische concepten, instellingen of procedures die alleen voorkomen in het rechtssysteem van de brontaal, maar niet in het rechtssysteem van de doeltaal. Een van de belangrijkste principes van rechtsvergelijking is dat we moeten aannemen, als we twee objecten of concepten willen vergelijken, dat ze vergelijkbaar zijn, tenminste in relatie tot één aspect (tertium comparationis). In tegenstelling tot advocaten die de methode van rechtsvergelijking rechtstreeks gebruiken, kunnen juridische vertalers zich niet tevreden stellen met dit principe. Ze moeten een vertaling vinden voor een bepaalde rechtspersoon, document of procedure, zelfs als deze geen equivalent heeft in het rechtssysteem van de doeltaal. Het uitgangspunt voor het illustreren van bepaalde oplossingen voor dergelijke vertaalproblemen is dat juridische vertalers moeten optreden als bemiddelaars tussen verschillende juridische culturen met de taak om juridische informatie effectief over te dragen, ongeacht de verschillende juridische tradities en juridische talen.
    We can define the legal comparison in two ways. From the perspective of the description, in which it can be used to explain how two legal systems or certain institutions operate within a particular legal system, or from an application as an instrument to achieve other purposes within the legal domain. The use of the methods of comparative law comparison for legal translators lies precisely in this applied area. In this article, comparative law is not approached in itself, but purely as an educational tool and exercise in legal translation. We will examine the methodology of legal comparison and apply it to concrete problematic, or ‘untranslatable,’ legal terms. Examples are references to legal concepts, institutions or procedures that only occur in the source language legal system but not in the target language legal system. One of the most important principles of legal comparison is that if we want to compare two objects or concepts, we must assume that they are comparable, at least in relation to one aspect (tertium comparationis). Unlike lawyers who use the method of legal comparison directly, legal translators cannot content themselves with this principle. They must find a translation for a particular legal entity, document or procedure, even if it has no equivalent in the target language legal system. The starting point for illustrating certain solutions to such translation problems is that legal translators should act as mediators between different legal cultures with the task of effectively transferring legal information, regardless of different legal traditions and legal languages.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 5 Special Issue; 49-62
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Quelques remarques sur la traduction juridique à partir d’un corpus parallèle : la nouvelle loi fondamentale de la Hongrie et sa traduction en français
    Some Notes on Legal Translation Based on a Parallel Corpus: The New Fundamental Law of Hungary and its Translation in French
    Kilka uwag o tłumaczeniu prawnym na podstawie korpusu równoległego: nowa ustawa zasadnicza Węgier i jej tłumaczenie na język francuski
    Autorzy:
    Kovács, Máté
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1892093.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tłumaczenia prawne
    Konstytucja
    korpus równoległy
    terminologia
    ekwiwalencja
    legal translation
    Constitution
    parallel corpus
    terminology
    equivalence
    Opis:
    Niniejsze studium bada właściwości tłumaczenia prawnego na podstawie analiz równoległego korpusu składającego się z nowej Ustawy Zasadniczej Węgier i jej oficjalnego tłumaczenia na język francuski. Celem niniejszego artykułu jest porównanie, również w aspekcie kontrastywnym, obydwu tekstów, analiza użycia określonych węgierskich terminów wynikających z uwarunkowań historycznych i kulturowych oraz określenie, w jakim stopniu francuskie terminy można uznać za odpowiedniki węgierskich. Autor dochodzi do wniosku, że w większości przypadków terminy francuskie są jedynie częściowymi odpowiednikami, niezdolnymi do przekazania złożonego, czasem symbolicznego, społeczno-kulturalnego znaczenia terminów węgierskich.
    The present study investigates the characteristics of legal translation based on the analysis of a parallel corpus composed of the new Fundamental Law of Hungary and its official translation in French. The aim of this article is to compare and contrast the two texts, to analyse the usage of certain historically and culturally bound Hungarian legal terms and to identify to what extent French terms can be considered equivalents of Hungarian ones. This study came to the conclusion that in most cases French terms are only partial equivalents, unable to convey the complex, sometimes symbolic, socio-cultural meaning related to Hungarian terms.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 8; 99-110
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Invloed van het Europees recht op de Nederlandse en Tsjechische rechtstaal: Een vergelijking
    Influence of European law on Dutch and Czech legal language: A comparison
    Wpływ prawa europejskiego na niderlandzki i czeski język prawa — analiza porównawcza
    Autorzy:
    Knap-Dlouhá, Pavlína
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1882528.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tłumaczenie
    Unia Europejska
    języki niszowe
    tłumaczenie prawnicze
    niderlandzki
    czeski
    translation
    European Union
    less spoken languages
    legal translation
    Dutch
    Czech
    Opis:
    Het onderwerp van deze bijdrage is het belang van juridische vertaling in een meertalig Europa. Na het in kaart brengen van de kenmerken van juridische vertaling en juridische communicatie wordt aandacht besteed aan de specifieke situatie van de Europese Unie met het oog op meertaligheid en vertaaldiensten. Hoewel alle officiële talen van de Europese Unie op papier dezelfde status hebben, kijken we naar de echte situatie en vooral naar de vorming van zogenaamde “werktalen” en het gebruik ervan in de belangrijkste instellingen van de Europese Unie. Hierbij biedt de vergelijking van het officiële aantal brontalen in vertaling in 1997 en in 2013 en het aantal vertaalde pagina’s per doeltaal een interessant perspectief. De sterk dominante positie van Engels zal duidelijk zijn. Als casestudy wordt de positie onderzocht van twee minder gesproken Europese talen, het Nederlands en het Tsjechisch
    The subject of the following contribution is the importance of legal translation in multilingual Europe. After mapping the characteristics of legal translation and legal communication, attention will be paid to the specific situation of the European Union in the context of multilingualism and translation services. Even though all the official languages of the European Union have the same status on paper, we will take a look at the real situation and especially at the forming of the so called “working languages” and the use of them in the most important institutions of the European Union. An interesting perspective will give us the comparison of the official amount of source languages in translation in 1997 and in 2013 and the amount of translated pages per target language. The strong dominating position of English will be obvious. As a case study, the position of two less spoken European languages, Dutch and Czech, is explored
    Przedmiotem niniejszego artykułu jest znaczenie tłumaczenia prawniczego w wielojęzycznej Europie. Po scharakteryzowaniu specyfiki tłumaczeń prawniczych i komunikacji prawniczej autor artykułu koncentruje uwagę na specyficznej pozycji, jaką zajmuje Unia Europejska w kontekście wielojęzyczności i usług tłumaczeniowych. Chociaż oficjalnie wszystkie języki Unii Europejskiej mają ten sam status, autor artykułu bada faktyczną sytuację i podejmuje temat formowania się tzw. „working languages” używanych w najważniejszych instytucjach Unii Europejskiej. Ciekawą perspektywę badawczą daje autorowi porównanie oficjalnej liczby tłumaczonych w 1997 i 2013 roku języków źródłowych z liczbą przetłumaczonych stron na każdy język docelowy. Silnie dominująca pozycja języka angielskiego nie budzi zdziwienia. Autor bada pozycję dwóch europejskich języków niszowych, niderlandzkiego i czeskiego.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 64 Special Issue, 5; 139-154
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prédicats en tant qu’expressions des relations du concept ? Étude des termes juridiques polonais et français du ‘mariage’
    Predicates as Expressions of the Concept Relation: Analysis of Polish and French Legal Terms ‘Marriage’
    Autorzy:
    Śliwa, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1807193.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    dwujęzyczne teksty równoległe; terminy prawa kanonicznego; predykat; koncept; przekład prawniczy
    bilingual parallel texts; terms of canon law; predicate; concept; legal translation
    Opis:
    Predykaty jako wyrażenia relacji konceptu? Analiza polskich i francuskich terminów prawnych ‘małżeństwo’ Zaproponowana w artykule metoda analizy oparta jest na metafizyce realistycznej. Struktura ontologiczna (reprezentacja konceptualna rzeczywistości) opracowana jest na podstawie wiedzy specjalistów oraz powiązana ze znaczeniem terminu. Narzędziem wyrażania komponentów konceptualnych w języku są predykaty, które w tekście specjalistycznym otrzymują status terminu. Na przykładzie polskich i francuskich terminów tego samego konceptu ‘małżeństwo’ w Kodeksie Prawa Kanonicznego (1983) Autorka pokazuje, że predykaty rzeczownikowe i czasownikowe wyrażają różne aspekty konceptu (profile), są ze sobą powiązane relacjami przyczynowo-skutkowymi i tworzą pewną spójną całość. Analiza korpusów dwujęzycznych równoległych pokazuje, że terminy polskie i francuskie mają różne predykaty (sposoby nazywania komponentów konceptualnych). Różnice pojawiają się także na poziomie tekstu, który odpowiada normom stylistycznym. To połączenie poziomów analizy konceptualnej z warstwą leksykalną i składniową dyskursu proponuje także wskazówki do bardziej precyzyjnego opracowania faktów językowych w językoznawstwie komputerowym. Prédicats en tant qu’expressions des relations du concept ? Étude des termes juridiques polonais et français du ‘mariage’ La méthode d’analyse proposée dans l’article est basée sur la métaphysique réaliste. La structure ontologique (représentation conceptuelle de la réalité) est élaborée à partir du savoir des spécialistes et elle est liée avec le sens des termes. Les composantes conceptuelles sont exprimées en langue par les prédicats qui obtiennent le statut de terme dans un texte spécialisé. Sur les exemples des termes polonais et français désignant le même concept ‘mariage’ dans le Code de Droit Canonique (1983) l’auteur démontre que les prédicats nominaux et verbaux expriment différents aspects du concept (profils), qu’ils sont liés entre eux et qu’ils forment un tout cohérent. L’analyse des textes bilingues parallèles fait voir que les termes polonais et français ont différents prédicats (modes des dénommer des composantes conceptuelles). Les différences apparaissent aussi au niveau du texte qui obéit aux normes stylistiques. Le fait de relier le niveau de l’analyse conceptuelle à la dimenson lexicale et syntaxique du discours donne aussi des propositions méthodologiques pour le traitement automatique du langage naturel.
    The method of analysis proposed in the article is based on realistic metaphysics. The ontological structure (conceptual representation of reality) is developed on the basis of specialists’ knowledge and related to the meaning of the term. The tool for expressing conceptual components in a language are predicates that receive the status of a term in the specialized text. On the example of Polish and French terms of the same concept ‘marriage’ in the Code of Canon Law (1983), the author shows that noun and verbal predicates express different aspects of the concept (profiles), are related to cause and effect relations and form a coherent whole. The analysis of parallel bilingual texts shows that Polish and French terms have different predicates (ways of naming conceptual components). Differences also appear at the level of the text, which corresponds to stylistic standards. This combination of conceptual analysis levels with the lexical and syntactic layers of the discourse also gives tips for more precise elaboration of linguistic facts in computer linguistics.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 8; 59-73
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Instytucye Gaja Teodora Dydyńskiego – pierwszy polski przekład Instytucji Gaiusa
    Instytucye Gaja by Teodor Dydyński: The First Polish Translation of the Gaius’ Institutions
    Autorzy:
    Dyjakowska, Marzena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1804821.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Instytucje Gaiusa; prawo rzymskie; przekład; łacińska terminologia prawnicza
    Gaius’ Institutions; Roman law; translation; Latin legal terminology
    Opis:
    Celem artykułu jest omówienie pierwszego przekładu Instytucji Gaiusa na język polski. Jego autor, Teodor Dydyński, wykładowca prawa rzymskiego w warszawskiej Szkole Głównej w latach 1866-1909, poprzestał wprawdzie na przetłumaczeniu dwóch pierwszych ksiąg dzieła, położył jednak podwaliny pod późniejsze prace translatorskie (w 1982 i 2003 r.). Omówiona została metoda przekładu (z uwzględnieniem recenzji tłumaczenia księgi I autorstwa F. Zolla z 1865 r.); tłumacze źródeł prawa rzymskiego stoją bowiem przed wyborem, czy specjalistyczne terminy prawnicze pozostawić w wersji oryginalnej (ewentualnie spolszczonej), czy też oddać je – na ile to możliwe – całkowicie w języku polskim, poprzez neologizmy lub w sposób opisowy. Ocenie poddana została metoda przyjęta przez autora, również pod kątem precyzji przekładu poszczególnych terminów i sformułowań. Les Instytucye Gaja de Teodor Dydyński – première traduction en polonais des Institutes de Gaïus Le but de l’article est de présenter la première traduction des Institutes de Gaïus en polonais faite par Teodor Dydyński (professeur du droit romain à Varsovie dans les années 1866-1909), qui avait traduit seulemet les deux premiers livres, tout en donnant les bases pour les traductions postérieures (1982 et 2003). La méthode de traduction choisie est complétée par la critique de la traduction du Livre I faite par F. Zoll (1865). Les traducteurs des sources du droit romain sont amenés à opérer le choix entre les termes juridiques dans la version originale ou les termes juridiques traduits en polonais (créant les néologismes ou par les paraphrases explicatives). L’auteur de l’article donne son opinion sur la traduction, notamment sur la précision des termes choisis.
    The aim of this paper is to discuss the first translation of the Gaius’ Institutions into Polish. Its author, Teodor Dydyński, lecturer in Roman law at the Warsaw Major School in 1866-1909, limited himself to translating the first two books of the work, but laid the foundations for later translations (in 1982 and 2003). The method of translation has been discussed (including the review of the translation of book one by F. Zoll from 1865); the translators of the sources of Roman law are faced with the choice of whether to leave specialist legal terms in the original (or the polonised) version, or give them—as much as possible—entirely in Polish, through neologisms or in a descriptive manner. The method adopted by the author was also evaluated, also in terms of the precision of the translation of individual terms and formulations.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 8; 9-25
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Piękne czy wierne, czyli o polskich przekładach Instytucji Gaiusa (II wiek)
    Beautiful or Literal: A Few Words about Polish Translations of Gaius’ Institutions (2nd Century)
    Autorzy:
    Dyjakowska, Marzena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1807176.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    terminologia prawnicza; prawo rzymskie; Instytucje Gaiusa; przekład
    legal terminology; Roman law; Gaius’ Institutions; translation
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy łacińskie terminy prawnicze, występujące w tekstach źródłowych z prawa rzymskiego, należy w przekładzie na język polski pozostawić w formie oryginalnej, czy też znaleźć ich polskie odpowiedniki. Podstawą do rozważań są trzy przekłady na język polski Instytucji Gaiusa, prawnika z II wieku. Przekład dwóch pierwszych ksiąg autorstwa Teodora Dydyńskiego ukazał się w latach sześćdziesiątych XIX wieku. W 1982 r. całość dzieła przetłumaczył Cezary Kunderewicz, a w 2003 r. nowego przekładu dokonał Władysław Rozwadowski. Na podstawie analizy rozwiązań przyjętych przez trzech tłumaczy w końcowej części artykułu autorka proponuje własną odpowiedź na postawione pytanie. Belle ou fidèle : Quelque remarques à propos des traductions en polonais des Institutions de Gaius (IIe siècle) L’objectif de l’article est de chercher une réponse à la question si les termes juridiques latins dans les textes sources du droit romain doivent être laissés sous leur forme originale ou s’il faut créer des équivalents polonais. La réflexion porte sur trois traductions en polonais des Institutions de Gaius, juriste du IIe siècle. La traduction des deux premiers volumes, faite par Teodor Dydyński, est parue dans les années soixante du XIXe siècle. L’œuvre tout entière a été traduite en 1982 par Cezary Kunderewicz, et en 2003 une nouvelle traduction a été réalisée par Władysław Rozwadowski. Après avoir analysé les solutions adoptées par les trois traducteurs, l’auteur de l’article propose sa propre réponse à la question posée au début.
    The subject of this paper is to present the ways in which the authors of translations of the Gaius’ Institutions into Polish reflect the Latin legal terms. On the basis of various solutions adopted by translators, the author attempts to answer the question whether Latin legal terms, appearing in source texts of Roman law, should be left in the original form or their Polish counterparts should be found.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 8; 11-29
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Privilegium odiosum. O znaczeniu kontekstu w przekładzie terminologii prawniczej
    Privilegium Odiosum: About the Importance of Context in the Translation of Legal Terminology
    Privilegium odiosum. De l’importance du contexte dans la traduction de la terminologie juridique
    Autorzy:
    Dyjakowska, Marzena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1892079.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    terminologia prawnicza
    privilegium odiosum
    kontekst
    przekład
    legal terminology
    translation
    context
    Opis:
    The article aims to investigate the most accurate way to translate Latin phrase privilegium odiosum into Polish. The most popular translation « przywilej niekorzystny » can be regarded as awkward. On the grounds of legal and literary Roman sources the etymology of word privilegium was taken into consideration and the meaning of this word can be defined as a rule granted to an individual or to a restricted group, not always profitable for them. The Author takes into consideration the meaning of phrase in question in old and contemporary sources and literature of canon law, examples of such privileges were also given. In the last part of the article the Author points out how important is to determine the proper meaning of Latin phrases for the most proper translation, and suggests such translation of phrase privilegium odiosum into Polish.
    L’auteur propose une réflexion sur la traduction la plus pertinente de l’expression privilegium odiosum vers le polonais. La traduction « przywilej niekorzystny », souvent rencontrée, peut paraître en effet maladroite. En se fondant sur les sources romaines, juridiques et littéraires, elle a examiné l’étymologie du mot privilegium et son sens comme norme pas toujours avantageuse, adressée à des destinataires concrets. Vient ensuite l’analyse du sens de l’expression en question dans les sources anciennes et contemporaines ainsi que dans la littérature du droit canon, illustrée par des exemples de cette sorte de privilèges. Dans la dernière partie de l’article, l’auteur souligne l’influence du sens exact des expressions latines sur la pertinence de la traduction et propose des traductions de l’expression privilegium odiosum en polonais.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 8; 149-161
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Par N on entend … et autres marqueurs définitoires dans les textes juridiques et leurs equivalents polonais
    Par n on entend</i> … and Other Defining Markers in Legal Texts and Their Polish Equivalents
    Par n on entend</i>... i inne czasownikowe łączniki definicyjne w tekstach prawa oraz ich polskie ekwiwalenty
    Autorzy:
    Śliwa, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31341834.pdf
    Data publikacji:
    2022-09-19
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    francuskie i polskie predykaty definicyjne
    wypowiedzenia definicyjne
    tłumaczenie definicji legalnych
    definiendum
    French and Polish defining predicates
    defining statements
    translation of legal definitions
    prédicats définitoires français et polonais
    énoncés définitoires
    traduction des définitions légales
    Opis:
    Dans les études sur la définition, si souvent abordée dans différentes disciplines de recherche, la problématique des prédicats définitionnels (verbaux) présents dans les énoncés définitoires est rarement mise à l’examen, quoiqu’ils soient importants pour bien comprendre le definiendum. Les linguistes, principalement francophones, entreprennent ces études pour le repérage automatique des structures linguistiques de ces énoncés en corpus des textes. Les juristes, bien que l’activité définitoire soit l’une des principales activités dans la rédaction des textes de loi, ne se posent pas des questions sur les prédicats définitoires. Le présent article se veut être une approche pluridisciplinaire de cette problématique pour en signaler l’utilité. La première partie contient le rappel des informations essentielles sur le signe linguistique et le sens, des typologies des définitions lexicographiques basées sur les recherches philosophiques, des énoncés et des prédicats définitoires dans l’approche onomasiologique et sémasiologique. Dans la deuxième partie est abordée la terminologie des unités de langue dans les textes de loi et la spécificité des définitions légales, et ensuite les prédicats français et polonais qui sont des marqueurs des énoncés définitoires légaux extraits manuellement des versions bilingues du code de droit canonique. La mise en parallèle des constructions de ces prédicats fait voir d’une part les constructions syntaxiques caractéristiques pour chaque langue, d’autre part la spécificité de ces prédicats dans la langue du droit par rapport aux prédicats définitoires de la langue générale. L’analyse des exemples apporte des indications utiles pour la traduction en polonais des prédicats définitoires dans les définitions légales françaises.
    W badaniach definicji, tak często spotykanej w wielu dyscyplinach, rzadko podejmuje się problematykę predykatowych (czasownikowych) łączników definicyjnych w wypowiedzeniach definicyjnych, mimo iż są one istotne dla dobrego zrozumienia definiendum. Językoznawcy, głównie w środowiskach francuskojęzycznych, podejmują analizę tych łączników w perspektywie zastosowania ich do automatycznej ekscerpcji definicji w tekstach. Prawnicy, choć definiowanie jest jedną z głównych aktywności w redakcji tekstów prawa, nie zadają sobie pytania o te czasowniki. Niniejszy artykuł wychodzi naprzeciw potrzebie ujęcia interdyscyplinarnego tego zagadnienia. W pierwszej części przypomniane są najważniejsze informacje dotyczące znaku językowego i znaczenia, typologii definicji leksykalnych wywodzących się z filozofii, wypowiedzeń i predykatów definicyjnych w ujęciu onomazjologicznym i semazjologicznym. W drugiej części omówione są terminy jednostek językowych w tekstach prawa i specyfika definicji legalnych, a następnie predykaty francuskie i polskie będące łącznikami definicyjnymi w wypowiedzeniach definicji legalnych wyekscerpowanych ręcznie z francuskiej i polskiej wersji kodeksu prawa kanonicznego. Zestawienie ekwiwalentnych konstrukcji tych predykatów ukazuje z jednej strony charakterystyczne dla każdego języka konstrukcje składniowe, z drugiej strony odrębność tych predykatów w języku prawa w odniesieniu do predykatów definicyjnych w języku ogólnym. Analiza tych przykładów daje konkretne wskazówki do tłumaczenia na język polski predykatów definicyjnych we francuskich definicjach legalnych.
    In studies of definitions, so often addressed in different research disciplines, the problem of defining (verbal) predicates present in defining statements is rarely examined, although they are important for a proper understanding of the definiendum. Linguists, mainly French-speaking, generally undertake these studies for the automatic identification of the linguistic structures of these statements in text corpora. Although the defining activity is one of the main activities in the drafting of legal texts, lawyers do not ask themselves questions about the defining predicates. This article aims to be a multidisciplinary approach to this problem in order to point out its usefulness. The first part contains a reminder of the essential information concerning the linguistic sign and meaning, typologies of lexicographic definitions based on philosophical research, definitional statements and predicates in both the onomasiological and semasiological approach. In the second part, the terminology of language units in legal texts and the specificity of legal definitions are discussed, followed by the French and Polish predicates which are markers of the legal defining statements and which have been manually extracted from the bilingual versions of the code of canon law. The comparison of the constructions of these predicates shows, on the one hand, the characteristic syntactical constructions for each language, and on the other hand the specificity of these predicates in the language of law compared to the defining predicates of the general language. The analysis of the examples provides useful indications for the translation into Polish of the defining predicates in the French legal definitions.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 8; 129-153
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Les difficultés de la traduction certifiée d’actes d’état civil français vers le polonais
    Problems in Certified Translation of Civil Registry Records’ Copies from French into Polish
    Trudności w tłumaczeniu poświadczonym odpisów aktów stanu cywilnego z języka francuskiego na język polski
    Autorzy:
    Konowska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1886443.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    tłumacz przysięgły
    tłumaczenie poświadczone
    odpis aktu stanu cywilnego
    różnice w systemach prawnych
    certified translator
    certified translation
    copy certificate of a civil registry record
    legal systems’ differences
    Opis:
    Odpisy aktów stanu cywilnego stanowią specyficzny rodzaj dokumentów, których tłumaczenie zajmuje szczególne miejsce w codziennej praktyce tłumacza przysięgłego. Przy tłumaczeniu tego typu tekstów napotyka on na serię poważnych trudności. Celem niniejszego artykułu jest analiza najważniejszych z nich. Autorka przeprowadza ją z podziałem na problemy mające swoje źródło w różnicach istniejących między francuskim i polskim porządkiem prawnym i te, które wiążą się z samym językiem, a wśród których wydzielić można cztery grupy: trudności terminologiczne, morfosyntaktyczne, stylistyczne i ortograficzne.
    Copy certificates of civil registry records are a specific type of documents, whose translation takes a special place in certified translators’ everyday work. Translators are faced with a series of rather important problems. The aim of this paper is to analyse the most serious of those problems. The author attempts the analysis by dividing the problems into those resulting from the differences between the French and the Polish legal systems and the ones connected with the language as such, and which can actually be divided into four groups of difficulties arising from terminology, morphosyntax, stylistics and orthography.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 8; 123-131
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies