Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "*" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 4548
Tytuł:
Ustrój doskonały Hippodamosa z Miletu – w poszukiwaniu spójności modelu
The Ideal State of Hippodamus from Miletus: In Search of Model Consistency
Autorzy:
Danek, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787914.pdf
Data publikacji:
2021-04-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Grecja antyczna
myśl polityczna
Hippodamos z Miletu
ustrój idealny
niejasności
ancient Greece
political thought
Hippodamus of Miletus
ideal state
ambiguities
Opis:
Autor artykułu skupia się na zagadkowej wizji państwa idealnego, przypisywanej żyjącemu przed Platonem Hippodamosowi z Miletu, a znanej dzięki przekazom Arystotelesa (Polityka 1267b22-1268a14) oraz Stobajosa (Florilegium IV, 1, 93, 1 nn.). Wykazuje istnienie możliwej koherencji między tymi uznawanymi z reguły za rozbieżne świadectwami, a także dalej idącej koherencji między koncepcją politologiczną a projektami urbanistycznymi Hippodamosa (znanego przede wszystkim jako architekt – twórca zabudowy szeregu ówczesnych miast), realizującymi model państwa opiekuńczego, dostosowanego infrastrukturalnie do potrzeb ogółu obywateli. Końcowa część artykułu poświęcona jest kwestii oddziaływania koncepcji ustrojowej Hippodamosa na Platońską wizję idealnej polis, który to wpływ – wbrew głoszonym niejednokrotnie opiniom – nie zaznacza w żaden wyraźny sposób swojej obecności w Politei Platona, zdającego się podkreślać swą niezależność i oryginalność przedstawianych przez siebie rozwiązań ustrojowych.
The author of the article focuses on the mysterious vision of the ideal state, attributed to Hippodamus of Miletus (who lived before Plato), and is known from the testimonies of Aristotle (Politics 1267b22-1268a14) and Stobaeus (Florilegium IV, 1, 93, 1 sqq.). The author shows a possible coherence between those testimonies generally considered to be divergent, as well as a more far-reaching coherence between the political concept and the urban planning projects of Hippodamus (known mainly as an architect who designed the way a number of cities at the time were developed), which implemented the model of a welfare state, whose infrastructure was adapted for the needs of all citizens. The final part of the article is devoted to the influence of the political concept of Hippodamus on the Platonic vision of an ideal polis; this influence—contrary to frequently expressed opinions—does not in any way clearly indicate its presence in Politeia of Plato, who seems to emphasize his independence and originality of the political solutions he presents.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 3; 7-30
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Opieka skoncentrowana na pacjencie w świetle współczesnych ujęć metodologicznych i wybranych pism hippokratejskich oraz Quaestiones medicinales Rufusa z Efezu – zarys problematyki
Patient-Centered Care in the Light of Contemporary Methodological Approaches, Selected Hippocratic Writings, and Ruphus’ from Ephesus Quaestiones Medicinales: An Outline of the Issue
Autorzy:
Wieżel, Iwonа
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787921.pdf
Data publikacji:
2021-04-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
medycyna antyczna
opieka skoncentrowana na pacjencie
Hippokrates
Rufus z Efezu
ancient medicine
patient-centered care
Hippocrates
Ruphus from Ephesus
Opis:
Pisma hippokratejskie dowodzą, że starożytna medycyna w wysokim stopniu skupiała swoje wysiłki diagnostyczne i terapeutyczne na pacjencie. Rufus z Efezu, autor z II wieku po Chrystusie, pokazuje jednak, że w medycynie nie mniej ważne jak uważne słuchanie pacjenta jest też branie pod uwagę warunków zewnętrznych i wewnętrznych jego egzystencji. Uczynienie chorego wyjątkowym partnerem w dążeniu do poprawy jakości jego zdrowia poprawia także jakość jego życia. Co więcej, we współczesnej humanistyce medycznej mocno podkreśla się fakt, że uwzględnienie biopsychospołecznych aspektów opieki nad pacjentem wzmacnia zasadę, że w każdym wypadku to właśnie człowiek powinien znajdować się w centrum opieki leczniczej, a jego życie oraz zdrowie stanowi nadrzędny cel każdej interwencji medycznej.
The Hippocratic writings show that ancient medicine focused its diagnostic and therapeutic efforts on the patient to a high degree. However, Rufus of Ephesus, an author from the 2nd century A.D., shows that listening carefully to the patient is no less important in medicine than taking into account his existence’s external and internal conditions. Making the patient a unique partner in the pursuit of improving the quality of their health also enhances their quality of life. Moreover, modern medical humanities strongly emphasize the fact that taking into account the biopsychosocial aspects of patient care strengthens the principle that in any case, it is the person who should be in the center of therapeutic care. His life and health constitute the overriding goal of any medical intervention.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 3; 125-137
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mąż bywały? Odyseusz jako pokutujący homo rationalis w Podróżach do piekieł Bolesława Micińskiego
Worldly Man? Odysseus as a Penitent Homo Rationalis in the “Journeys to Hell” by Bolesław Miciński
Autorzy:
Wojciechowska, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787922.pdf
Data publikacji:
2021-04-05
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Odyseusz
Bolesław Miciński
homo rationalis
politropiczność
klasycyzm
Odysseus
polytropos
classicism
Opis:
Celem artykułu jest dokonanie analizy postaci Odyseusza wykreowanej w Podróżach do piekieł Bolesława Micińskiego, a także ukazanie, że twórczość Micińskiego ma ponadczasowy charakter i stanowi wybitny przykład eseju filozoficznego. Za kluczowe w interpretacji eseisty uważa się jego rozumienie klasycyzmu i psychoanalizy, które mają charakter instrumentalny i służą odkryciu prawdy o Odyseuszu. Głównym trzonem analizy eseju Micińskiego jest przyjęty przez niego epiteton ornans „przemądry”, który narzuca postrzeganie Odyseusza jako nie przebiegłego żołnierza, ale mędrca. Odyseusz w eseju Micińskiego na powrót staje się mitem, ale mitem człowieka rozumnego, doskonałego pierwowzoru, który ma nas poprowadzić ku lepszemu zrozumieniu humanistycznej podmiotowości.
The aim of the article is the analysis of Odysseus in Bolesław Miciński’s essay Podróże do piekieł (“Journeys to Hell”). The main purpose is to show that the philosopher creates a new Odysseus described by specific epiteton ornans which underlines wisdom not the cunning of Homer’s hero. What is more, Miciński builds his vision of Odysseus using psychoanalysis and his own understanding of classicism. He treats these two perspectives as instruments to extract particular features of Odysseus. Miciński is building a new myth of Odysseus, the myth of homo rationalis, perfect ratio which can save the humanistic subjectivity in the XXth century.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 3; 139-151
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Architektura kompleksu szpitalnego San Andrés w Cuzco
The Architecture of the San Andrés Hospital Complex in Cusco
Autorzy:
Kubiak, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787929.pdf
Data publikacji:
2021-05-10
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Cuzco
sztuka kolonialna
architektura kolonialna
szpital San Andrés
architektura szpitalna
Cusco
colonial art
colonial architecture
San Andrés Hospital
hospital architecture
Opis:
Szpital San Andrés w Cuzco już nie istnieje, ale dzięki różnym źródłom możemy odtworzyć jego historię, architekturę, a także dekorację znajdującej się w jego obrębie kaplicy. Szpital został założony w 1649 r. przez Andrésa Péreza de Castro i przeznaczony do opieki nad białymi kobietami (españolas). Historię jego powstania można znaleźć w kronice spisanej w połowie XVIII wieku przez Diego de Esquivel y Navia. Niektóre szczegóły wyjaśniają również inskrypcje na malowidłach, które pochodzą z kaplicy szpitalnej i znajdują się obecnie w kaplicy San Juan de Dios w kościele Almudena oraz w zakrystii jezuickiej świątyni w Cuzco. Dokładne opisy kaplicy znajdują się w dokumentach (korzystamy z inwentarzy z lat 1786 i 1835). Zachowały się również dwa źródła ikonograficzne. Elewacja kaplicy widnieje na planie z 1724 r., a budynki szpitalne na płótnie z drugiej połowy XVII wieku. Wszystkie te źródła pozwalają na przedstawienie kaplicy szpitalnej i częściową rekonstrukcję jej dekoracji.
The San Andrés Hospital in Cusco no longer exists, but thanks to various sources we can reconstruct its history, architecture and the decoration of the chapel located within. The hospital was founded in 1649 by Andrés Pérez de Castro and was dedicated to the care of white women (‘españolas’). The history of its creation can be found in the chronicle written in the mid-18th century by Diego de Esquivel y Navia. Some details are also explained by the inscriptions on the paintings that came from the Hospital Chapel and which are now in the San Juan de Dios Chapel at the Almudena Church and in the sacristy of the Jesuit church in Cusco. Detailed descriptions of the chapel can also be found in the documentation (we have used the inventories from 1786 and 1835). Two iconographic sources have also been preserved. The chapel façade is visible on the 1724 plan, and the hospital buildings themselves on a painting from the latter half of the 17th century. All of these sources allow for the presentation of the hospital chapel and a partial reconstruction of its decorations.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 4; 159-184
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O obrazowaniu idei sprawiedliwości w Rzeczypospolitej połowy XVIII wieku – wokół konfliktu o ordynację ostrogską
Depictions of the Idea of Justice in Mid-18th Century Poland: On the Conflict over the Ostrogski Estate
Autorzy:
Gombin, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787930.pdf
Data publikacji:
2021-05-10
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ceremoniał polityczny
archeologia prawna
ordynacja ostrogska
komisja dubieńska
satyra
grafika polska XVIII wieku
political ceremonial
legal archaeology
the Ostrogski estate
the Dubno Commission
satire
Polish illustrations of the 18th century
Opis:
Celem artykułu jest ukazanie wzajemnych relacji sztuk plastycznych, ceremoniału oraz publicystyki w propagandzie politycznej Rzeczypospolitej czasów Augusta III, na kluczowym dla ówczesnego życia publicznego przykładzie – sporze o ordynację ostrogską. W satyrycznej Scenie tragiczno-komicznej zawarcie tzw. transakcji kolbuszowskiej, sankcjonującej podział ordynacji, przedstawione zostało jako akt bezprawia – parodia sądów Rzeczypospolitej. Z przekazu zawartego w rycinach rozprawy Piotra Hadziewicza, Prawda obiaśniona… wynikało, że jedność i ład w państwie muszą być oparte na przestrzeganiu praw, czego gwarantem jest król. August III utworzył obradującą w Dubnie komisję, mającą ocenić zasadność podziału ordynacji. Jej członkowie, akcentując legalność działań, przyjęli porządek obrad wzorowany na ceremoniale Trybunału Koronnego, instytucji silnie zakorzenionej w ówczesnym polskim systemie prawnym. Główni aktorzy „Nowego w Dubnie Trybunału”, jak określił komisję prymas Adam Komorowski, dbali o jednolity dla opinii publicznej przekaz: zgodnej pracy dla odtworzenia ładu prawnego w Rzeczypospolitej, co doskonale korespondowało z treściami ówczesnej grafiki i satyry.
This article aims to show the interrelation between the visual arts, ceremonials and journalistic opinion pieces in the political propaganda of the Polish-Lithuanian Republic during the reign of King Augustus III, using an example which was of vital importance for the public life of that time – the dispute over the entail of the Ostrogski estate. In the satirical Tragic-Comic Scene, the conclusion of the so-called Kolbuszowa Transaction, sanctioning the division of the estate’s entail, was presented as a parody of the courts then operating in the Republic. The illustrations for Piotr Hadziewicz’s dissertation Prawda obiaśniona… conveyed the message that the unity and order of the state must be based upon the observance of its laws, with the King being the guarantor of the legal order. The king established a special commission, known as the Dubno Commission, which was to assess the legal and factual status related to the division of the Ostrogski estate. The committee members strongly emphasised the legality of their actions. They adopted a ceremonial which was modelled on the ceremonies of the Crown Tribunal, an institution deeply rooted in the Polish legal system of that time. The main actors of the “new Tribunal in Dubno”, as Primate Adam Ignacy Komorowski described the Commission, made sure that a uniform message was sent out to the public: that of the harmonious work by the Commission to restore the legal order in the Republic. This message perfectly corresponded with the content of the illustrations and satire of that period.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 4; 185-198
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Goście w pracowni Olgi Boznańskiej: Viktor E. von Gebsatteli i Alfred Wickenburg z Paulą Mordersohn-Backer w pobliżu
Guests at Olga Boznańska’s Studio: Viktor E. von Gebsattel and Alfred Wickenburg, with Paula Mordersohn-Becker also Nearby
Autorzy:
Kudelska, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787937.pdf
Data publikacji:
2021-05-10
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Olga Boznańska
Paula Modersohn-Becker
Vincent E. Gebsattel
Adolf Wickenburg
Opis:
Alfred Wickenburg w niepublikowanych Wspomnieniach krótko opisuje wizytę w pracowni Olgi Boznańskiej (1907), gdzie przyprowadził go Vincent E. Gebsattel, pionier teorii percepcji opartej o korelację czasu i pamięci oraz analizę wrażeń estetycznych. Gebsattel był zafascynowany twórczością malarki, która pojawia się w tekście wśród takich postaci, jak Kessler, Vollard, Gide, Bonnard, Rodin, Rilke. Wickenburg wspomina o zwiedzaniu wystawy Cézanna z Rilkem, a także o szczególnej roli Pauli Modersohn-Becker, która była przewodnikiem poety po wcześniejszych wystawach mistrza. Przy tej okazji wzmiankuje, że Boznańska przyjaźniła się z Becker, o czym nie ma mowy w literaturze przedmiotu. Ustaliłam, że malarki mieszkały na przełomie 1906/1907 przy Montparnasse 49. Nie wiadomo, czy się przyjaźniły, ale ich kontakt w drodze do mieszkań-pracowni jest prawdopodobny. Z dokumentów Becker wynika, że na pewno miały na to cztery, a być może nawet siedem miesięcy. Wspomnienia Wickenburga są jednym z wielu przykładów niedocenianych kontaktów artystycznych i intelektualnych Boznańskiej spoza kręgu polsko-francuskiego.
Alfred Wickenburg, in his unpublished Memoirs, briefly describes a visit to Olga Boznańska’s studio in 1907, where he was brought by Vincent E. Gebsattel, the pioneer of the theory of perception based on the correlation of time and memory and an analysis of aesthetic impressions, and who was fascinated by her work. Boznańska is presented in the text among such figures as Kessler, Vollard, Gide, Bonnard, Rodin and Rilke. Wickenburg mentions his visiting Cézanne’s exhibition with Rilke, and the special role played by Paula Modersohn-Becker, who was Rilke’s guide to Cézanne’s earlier exhibitions. He also suggests that Boznańska was befriended by Modersohn-Becker, a fact not mentioned in any of the literature on the subject. I have established, however, that the two woman painters lived in the same building at Montparnasse 49 at the turn of 1906/1907. It is not known whether they were friends, but their contact with each other seems probable. It can be inferred from Modersohn-Becker’s own papers that this possibility existed for a period of at least four months, and maybe for as long as seven. Wickenburg’s Memoirs are one example of Boznańska’s undervalued artistic and intellectual contacts outside of the Polish-French circle.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 4; 269-284
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antoni Brosz’s Collection of Ex-libris
Autorzy:
Fluda-Krokos, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787939.pdf
Data publikacji:
2021-05-10
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ekslibris
Antoni Brosz
kolekcja
Biblioteka Jagiellońska
Kraków
ex-libris
bookplate
collection
Jagiellonian Library
Opis:
Kolekcja ekslibrisów Antoniego Brosza Ekslibrisy jako znaki własnościowe są wyrazem bibliofilskich zainteresowań właściciela księgozbioru oraz jego szczególnej troski o każdy oznaczony wolumin. Przez wieki spełniały swą podstawową funkcję – wskazania przynależności tomu do konkretnej osoby, jednak z czasem stały się także obiektem kolekcjonerstwa. Odklejane z drugiej strony okładek, wykonywane na zamówienie w celach wymiany, pojedyncze znaki i kolekcje wystawiane na aukcjach i w antykwariatach – zatraciły swą pierwotną funkcję, by wzbogacać zbiory sprofilowane na małą grafikę własnościową. Jedną z największych prywatnych polskich kolekcji stworzył Antoni Brosz (1910-1978) – krakowski bibliofil, kolekcjoner, tłumacz. W ciągu ok. 50 lat zgromadził zasób ok. 20 000 ekslibrisów oraz bogatą literaturę tematyczną. W 1980 r. zasób niespełna 16 000 znaków zarówno polskich, jak i zagranicznych autorów i właścicieli, został przekazany do Biblioteki Jagiellońskiej. Artykuł poza opisem kolekcji zawiera także propozycję jej opracowania.
Ex-libris or bookplates, as markers of ownership, are an expression of the bibliophilic interests of the owners of book collections, and of the special care taken of each marked volume. For centuries, they have fulfilled their basic function, namely, to indicate that the volume belonged to a particular person, but over time they have also become an object of collection. Ex-libris peeled off the insides of covers, ones custom-made to be exchanged, individual markers, and whole collections exhibited at auctions and in antique shops have all lost their original function in order to enrich those collections centred on these small markers of ownership. One of the largest private collections in Poland was gathered by Antoni Brosz (1910-1978) – a Kraków bibliophile, collector and translator. Over the course of about 40 years, he accumulated a collection of about 20,000 ex-libris, as well as a rich selection of books on the topic. In 1980, his collection of almost 16,000 marks by both Polish and foreign authors and owners was donated to the Jagiellonian Library. Apart from information about the collection, this article also includes a proposal for its development and description.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 4; 285-304
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Architekci powiatowi w powiecie bialskim (1918-1939). Przyczynek do badań nad dziejami architektury województwa lubelskiego
The Powiat Architects of the Biała Podlaska Powiat (1918-1939): A Contribution to the Research on the History of the Architecture of the Lublin Voivodship
Autorzy:
Żywicki, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787940.pdf
Data publikacji:
2021-05-10
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
architekci powiatowi
budowniczowie powiatowi
powiat bialski
powiat konstantynowski
okres międzywojenny
powiat architects
powiat chief builders
Biała Podlaska powiat
Konstantynów powiat
interwar period
Opis:
Architektom powiatowym urzędującym w Białej Podlaskiej w okresie międzywojennym powierzano pracę w dwóch powiatach: bialskim i konstantynowskim. Urząd ten sprawowali Zygmunt Krasiński (1920), Tadeusz Prauss (1921-1922), Konstanty Srokowski (1922-1925), Bronisław Makowski (1925-1926), Adam Dzięciołowski (1926-1931) oraz Eugeniusz Eberle (1932-1939). Daty podane przy nazwiskach sugerują ciągłość obsadzenia urzędu. Tak jednak nie było, bowiem często pomiędzy opuszczeniem go przez jednego architekta, a zajęciem go przez kolejnego mijały miesiące. Architektom powiatowym przysługiwała pomoc budowniczego powiatowego. Architekci powiatowi byli często jedynymi przedstawicielami fachowych sił architektoniczno-budowalnych na terenie swego urzędowania. Z tego powodu mieli spore szanse na działalność projektową i zwykle je wykorzystywali. Ważne jest też to, że ich nazwiska występują na projektach budowlanych przy potwierdzeniu zgodności z rzeczywistością zamieszczonych na nich planów sytuacyjnych. W przypadku projektów pozbawionych datacji wiedza o okresie urzędowania architekta może być pomocą w ustaleniu czasu ich powstania.
During the interwar period of 1918-1939, powiat (county) architects in Biała Podlaska were also entrusted with tasks in the neighbouring powiat of Konstantynów. The position of powiat architect was filled by Zygmunt Krasiński (1920), Tadeusz Prauss (1921-1922), Konstanty Srokowski (1922-1925), Bronisław Makowski (1925-1926), Adam Dzięciołowski (1926-1931) and Eugeniusz Eberle (1932-1939). The dates suggest a continuity of office; however, this was not always the case, as it sometimes happened that months passed between the departure of one architect and the assumption of the office by the next. The powiat architect was assisted in turn by a powiat chief builder. These architects were often the only representatives of professional architectural and construction expertise in their area of authority. For this reason, they had a good chance of being involved in design projects and usually took such opportunities when they arose. It was also important that their names appeared on construction projects when confirming their compliance with the actual site plans attached to them. In the case of undated building projects, information about the term of office of the powiat architect can help determine the date their design was developed.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 4; 305-324
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zasłony w kościołach wczesnochrześcijańskich w IV-VI wieku – zarys problematyki
Veils in Early Christian Churches in the 4th-6th Centuries: An Outline
Autorzy:
Głowa, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787943.pdf
Data publikacji:
2021-05-10
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
tkaniny późnoantyczne
zasłony
wczesnochrześcijańskie kościoły
poikilia
Late Antique fabrics
curtains
early Christian churches
Opis:
Jednym z nieodłącznych elementów wyposażenia kościołów wczesnochrześcijańskich były różnego rodzaju tkaniny, wśród których szczególne miejsce, ze względu na ich szerokie zastosowanie i wielorakie funkcje, zajmowały zasłony. Umieszczane w drzwiach wejściowych, w przegrodach chórowych, w cyborium nad ołtarzem, w absydzie, pomiędzy nawami, zasłony pełniły funkcje praktyczne, symboliczne i dekoracyjne. Celem niniejszego artykułu jest zarysowanie problematyki związanej ze stosowaniem zasłon w kościołach wczesnochrześcijańskich.
An inherent element of the furnishings of early Christian churches was various types of fabrics, among which, due to their wide application and high functionality, veils had a special significance. Hung in entrance doors, in choir barriers, in the ciborium above the altar, in the apse, between the naves, veils had practical, symbolic and decorative functions. This article aims to outline issues related to the use of veils in early Christian churches.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 4; 379-404
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Art and Artists in City Space. Political and Economic Conditions of Art-based Revitalisation/Gentrification in Poland in both the Communist and Neo-liberal Reality: Elbląg Biennale of Spatial Forms and Gdańsk Shipyard Case Studies
Autorzy:
Błotnicka-Mazur, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787945.pdf
Data publikacji:
2021-05-10
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
przestrzeń publiczna
gentryfikacja
rewitalizacja
Biennale Form Przestrzennych w Elblągu
Stocznia Gdańska
public space
gentrification
revitalisation
Biennale of Spatial Forms in Elbląg
Gdańsk Shipyard
Opis:
Sztuka i artyści w przestrzeni miasta. Polityczne i ekonomiczne uwarunkowania rewitalizacji / gentryfikacji w Polsce komunistycznej i wolnorynkowej. Przypadek biennale form przestrzennych w Elblągu i Stoczni Gdańskiej Artykuł w sposób komparatystyczny podejmuje zagadnienie wprowadzenia nowych form sztuki, w funkcji rewitalizacyjnej bądź gentryfikacyjnej, w przestrzeń miasta w dwóch różnych realiach polityczno-ekonomicznych: w komunistycznej i wolnorynkowej Polsce. Przeanalizowano zjawisko biennale, organizowanych szczególnie często w dekadzie lat 60., na przykładzie I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu z 1965 r., jak również współczesne procesy rewitalizacyjne przestrzeni miasta poprzez aktywność artystów – przypadek Stoczni Gdańskiej. Wymienione zjawiska natury artystycznej zostały osadzone w realiach polityczno-ekonomicznych odpowiednio Polski komunistycznej dekady lat 60., balansującej pomiędzy wolnością artystyczną a politycznymi ograniczeniami, oraz Polski współczesnej, po transformacji 1989 r., w której uwarunkowane ekonomicznie działania artystów na rzecz rewitalizacji dawnych terenów postoczniowych ścierają się z twardymi prawami wolnego rynku.
This paper addresses and compares the issue of introducing new art forms into the city space in order to revitalise or gentrify it, in two different political and economic realities: that of Poland under Communism and in the era of the free market. The phenomenon of the biennales, which were most frequently organised in the 1960s, is analysed, based mainly on the First Elbląg Biennale of Spatial Forms in 1965, as is one contemporary revitalisation process which has been achieved thanks to artistic activity, namely, the case of the Gdańsk Shipyard. These artistic phenomena are presented against the backdrop of the political and economic realities of Communist Poland in the 1960s, where they had to find a balance between artistic freedom and political limitations, as well as contemporary post-1989 Poland, where economically-conditioned artistic activities (intended to revitalise the post-shipyard space) clash with the hard rules of the free-market economy.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 4; 425-445
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z Towarzystwa Jezusowego do Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. Myśl pedagogiczna Grzegorza Piramowicza a Ratio Studiorum
From the Society of Jesus to the Society for Elementary Books. The Pedagogical Thought of Grzegorz Piramowicz and Ratio Studiorum
Autorzy:
Ziółek, Ewa M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787948.pdf
Data publikacji:
2021-03-19
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Grzegorz Piramowicz
szkolnictwo jezuickie
Komisja Edukacji Narodowej
Jesuit schooling
Commission of National Education
Opis:
Grzegorz Piramowicz – Ormianin lwowski, wywodzący się z mieszczańskiej rodziny jezuita jest jednym z najwybitniejszych działaczy Komisji Edukacji Narodowej, a także ważnym teoretykiem myśli pedagogicznej w Rzeczypospolitej. Obok wielu ważnych dzieł, które pozostawił po sobie, za szczególnie istotne dla historii wychowania w Polsce uznaje się Powinności nauczyciela – pierwszy polski poradnik metodyczny dla nauczycieli szkół elementarnych. Dzieło to było analizowane w historiografii z punktu widzenia jego nowatorstwa w aspekcie metody pracy edukacyjnej i wychowawczej w XVIII-wiecznej szkole i jako kompendium ówczesnej wiedzy pedagogicznej. Niniejszy artykuł natomiast został poświęcony dociekaniu źródeł wiedzy pedagogicznej Piramowicza. Porównanie treści Powinności nauczyciela z jezuickim Ratio studiorum, opracowanym jeszcze w XVI w. i wykorzystywanym w jezuickich kolegiach do kasaty w 1773 r., wyraźnie pokazuje, że Grzegorz Piramowicz czerpał głównie z tradycji swojego zakonu. W swoim dziele, w dużej mierze przejął i dostosował do potrzeb szkoły elementarnej przepisy wychowawcze obowiązujące w kolegiach jezuickich. Należy przy tym dodać, że czerpał on z własnego doświadczenia nauczycielskiego, co umożliwiło mu twórcze przejęcie tych zasad i stworzenie pierwszego w Polsce poradnika metodycznego dla nauczycieli, w którym teoria wsparta była doświadczeniem własnym autora.
Grzegorz Piramowicz, an Armenian from Lviv and a Jesuit from a bourgeois family, was one of the most prominent activists of Poland’s Commission of National Education; he was also an important theoretician of pedagogical thought in the Polish Republic. In addition to his numerous and important works, Powinności nauczyciela (The Teacher’s Duties) – the first Polish methodological guide for elementary school teachers – is considered particularly valuable for the history of education in Poland. This work has been analyzed in historiography in terms of its novelty in light of methodology of educational and pedagogical work in the 18th-century school, and as a compendium of pedagogical knowledge of the time. This article examines Piramowicz’s sources of pedagogical knowledge. My comparison of the content of Powinności nauczyciela with the Jesuit Ratio studiorum, written as early as in the 16th century and used in Jesuit colleges until the dissolution of the order in 1773 clearly shows that Grzegorz Piramowicz drew mainly on his order’s tradition. In his work, he largely adopted and adapted the educational regulations in force in Jesuit colleges to the needs of elementary schools. It should also be added that he drew on his own teaching experience, which enabled him to creatively adopt these principles and create the first methodological guide for teachers in Poland, in which theory was supported by the author’s own experience.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 2; 11-27
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Idea państwa wolnego, suwerennego i niepodległego – fenomen przemian czasów Sejmu Czteroletniego?
The Idea of a Free, Sovereign and Independent State – a Phenomenon of the Change of Times of the Four-Year Sejm?
Autorzy:
Rolnik, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787949.pdf
Data publikacji:
2021-03-19
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Sejm Wielki
reformy czasów stanisławowskich
państwo – obywatel w Rzeczypospolitej XVIII w.
elity stanisławowskie
stronnictwa polityczne
Grand Sejm
reforms of the Stanislaus era
state – citizen in the Republic of the 18th century
Stanislaus’ elites
political parties
Opis:
Czasy stanisławowskie przyniosły refleksję obywateli nad istotą Rzeczypospolitej, ta zaś doprowadziła do próby jej reformowania w czasach Sejmu Wielkiego. Proces ten w swej warstwie powierzchniowej jest znany, jednak jak dokładnie on przebiegał, nie wiemy. Z pewnością tym, co skłaniało współczesnych do refleksji, były nieszczęścia, które spadły na państwo polsko-‑litewskie. Można je różnie definiować i wskazywać na większą lub mniejszą rolę w tym procesie „odradzania narodu”. Aby jednak zmiana nastąpiła, musiało dojść do upowszechnienia takiego toku myślenia i to zagadnienie wydaje się kluczowe do tego, by zrozumieć istotę czasów stanisławowskich. Można zgodzić się z tezą, że zaczyn dobrego zrodził się w głowach ówczesnych elit, w tym również Stanisława Augusta. Jednak idee naprawy państwa, by mogły się zmaterializować, musiała przejąć inna siła, wydaje się, że była nią średnia szlachta. To oczywiście hipoteza i jej potwierdzenie wymaga jeszcze wielu badań, ale wiele wskazuje, że to ona doprowadziła nie tyle do uchwalenia Konstytucji 3 maja, ile do sytuacji, w której większość narodu szlacheckiego była gotowa ją zaakceptować. Sugeruję, że zdecydowała o tym zmiana myślenia elit szlacheckich o roli państwa, czemu towarzyszyła przemiana hierarchii wartości wewnętrznych ważnych w życiu społeczeństwa (co bynajmniej nie oznaczało porzucenia idei republikańskich). Ta ostatnia kwestia jest trudna do definiowania, w sferze tej źródła mają bardzo często charakter deklaratywny – np. wartość przysiąg, oświadczenia poświęcenia dla ojczyzny – trzeba je więc konfrontować z konkretnymi zachowaniami obywateli i dopiero na podstawie otrzymanych wyników starać się o ogólniejsze wnioski.
The Stanislaus times brought citizens’ reflection on the essence of the Republic. This reflection led to an attempt to reform the state in the times of the Great Sejm. This process in its surface layer we know, but we do not understand how exactly it proceeded. Indeed, what prompted the contemporaries to reflect was the misfortunes that affected the Polish-Lithuanian state. These misfortunes – defined differently – played a greater or lesser role in this process of “rebirth of the nation.” For this change to occur, it had to be made more widely thought about the causes of the country’s weakness. This issue seems crucial in order to understand the essence of the Stanislaus times and their reforms. One can agree with the thesis that this process was started by the elites of the time, including Stanislaw August. However, the ideas of repairing the state to materialize had to find more substantial support, which proved to be the average nobility. This hypothesis, its confirmation, still requires much research. However, many indicate that it led, not so much to the acceptance of the 3 May Constitution but to a situation in which most noble people were ready to accept it. This was decided by a change in the thinking of the noble’s elites about the state’s role, which was accompanied by a change in the hierarchy of internal values, significant in society’s life (which by no means meant abandoning republican ideas). The latter issue is challenging to define, and in this area, the sources are very often declarative – e.g. the value of oaths, declarations of sacrifice for the homeland.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 2; 29-48
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kościół katolicki we francuskojęzycznych ujęciach historii – geografii – kultury Polski/Rzeczypospolitej opracowanych we Francji w latach 1835–1842 przez emigrantów polskich
The Catholic Church in French-Language Approaches to the History ‒ Geography ‒ Culture of Poland/The Republic of Poland, Developed in France in 1835–1842 by Polish Emigrants
Autorzy:
Wojciechowski, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787950.pdf
Data publikacji:
2021-03-19
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Leonard Chodźko
Karol Forster
obraz Kościoła katolickiego w XIX w.
the image of the Catholic Church in the 19th century
Opis:
W artykule zostały przedstawione trzy obszerne dzieła powstałe i wydane we Francji po powstaniu listopadowym, a opracowane w środowisku polskich emigrantów. Dzieła te prezentowały czytelnikowi francuskiemu systematyczny wykład historii Polski/Rzeczypospolitej. Zawierały poza tą główną treścią artykuły mówiące o geografii Rzeczypospolitej oraz o kulturze i zagadnieniach dotyczących religii. Posiadały liczne ilustracje. Najobszerniejsze spośród tych dzieł to La Pologne pittoresque, Polska malownicza; wydane zostało w trzech tomach w latach 1835‒1845. W latach 1839‒1841 ukazało się kolejne dzieło omawiające wspomniane tematy, La Pologne illustrée, Polska ozdobnicza. Głównym redaktorem tych prac był Leonard Chodźko (1800‒1871). Natomiast w 1840 r. Karol Forster (1800‒1879) opublikował Pologne. Dzieła zyskały dużą popularność. W artykule zajęto się problemem prezentacji roli Kościoła katolickiego w historii Polski/Rzeczypospolitej, a także prezentacji różnych elementów życia religijnego. Wskazano na kilka zasadniczych wątków ideowych dostrzeganych w tejże prezentacji. Podkreślono zauważalną obecność zagadnień religijnych we wspomnianych dziełach, co pozytywnie wyróżnia je na tle ówczesnych prac podobnego rodzaju.
The article presents three extensive works written and published in France after the November Uprising, and compiled in the milieu of Polish emigrants. These works presented the French reader with a systematic lecture on the history of Poland/the Republic of Poland. Apart from this main content, they contained articles about the geography of the Republic of Poland as well as about culture and issues related to religion. They had numerous illustrations. The most extensive of these works is La Pologne pittoresque, Picturesque Poland; was published in three volumes in the years 1835‒1845. In the years 1839‒1841 another work was published on the aforementioned topics, La Pologne illustrée, Ornamental Poland. The chief editor of these works was Leonard Chodźko (1800‒1871). And in 1840 Karol Forster (1800‒1879) published Pologne. The works gained great popularity. The article deals with the problem of presenting the role of the Catholic Church in the history of Poland/the Republic of Poland, as well as presenting various elements of religious life. Several basic ideological threads were identified in this presentation. The noticeable presence of religious issues in the aforementioned works was emphasized, which positively distinguishes them from other works of a similar type at that time.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 2; 49-78
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sztuka w służbie imperium i narodu: casus bizantyjskich fresków w kaplicy Św. Trójcy na Zamku Lubelskim w świetle poglądów rosyjskich historyków (XIX –początek XX wieku)
Art in the Service of Empire and Nation: The Case of Byzantine Frescoes of The Holy Trinity Chapel in Lublin Castle Through the Lens of Russian Historians (19th ‒ Early 20th Century)
Autorzy:
Piccin, Matteo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787955.pdf
Data publikacji:
2021-03-19
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Kaplica Świętej Trójcy na Zamku Lubelskim
Królestwo Polskie
imperium rosyjskie
nacjonalizm rosyjski
starożytności
Holy Trinity Chapel in Lublin Castle
Kingdom of Poland
Russian Empire
russian nationalism
antiquities
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest refleksja nad nacjonalizmem rosyjskim – jego znaczeniem i zasięgiem terytorialnym, realnym, a także wyobrażonym – w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX w. Jako case study autor wybrał znamienite bizantyjskie freski z początku XV w., które pokrywają wewnętrzne ściany kaplicy Świętej Trójcy na Zamku Lubelskim w Lublinie. Autor stawia sobie pytanie, czy Lublin, ze względu na obecność fresków szkoły ruskiej, odsłoniętych dopiero na początku XX w., był w rozumieniu rosyjskich nacjonalistów miastem o rodowodzie ruskim (rosyjskim) i miał w takim razie ulec rusyfikacji, której sąsiednia Chełmszczyzna doświadczała od co najmniej 30 lat. Gdzie więc była granica nacjonalizmu rosyjskiego? Lublin leżał na granicy z ziemią chełmską, a odkrycie malowideł mogło spowodować zasadniczą rewizję spojrzenia na to miasto jako miasto polskie. Znani intelektualiści polscy, a także rosyjscy archeologowie, historycy i badacze starożytności wzięli udział w debacie wokół pochodzenia fresków i ich genezy. I wojna światowa przerwała wszelkie projekty prac konserwatorskich, a wraz z nimi także próby dalszego odsłaniania „rosyjskości” Lublina.
The purpose of this article is to reflect on Russian nationalism ‒ its significance and territorial range, real and imagined ‒ in the Kingdom of Poland at the turn of the 19th and 20th centuries. As a case study, the author chose the renowned Byzantine frescoes from the early 15th century that cover the inner walls of the chapel of the Holy Trinity in the Lublin Castle. The author considers whether, due to the presence of Ruthenian frescoes, whose uncovering dates back to early 20th century, Russian nationalists understood Lublin as a “Russian” (Ruthenian) city, which would then need to undergo Russification (as had occurred in the neighbouring Chełm region for at least the previous 30 years). Where then was the border of Russian nationalism? Given Lublin’s location on the border with the Chełm land, the discovery of the paintings could have caused a radical reassessment in the perception of the city as Polish. Well-known Polish intellectuals, as well as Russian archaeologists historians and zealous seekers of antiquities took part in the debate about the origin of the frescoes and their attribution. The First World War interrupted all conservation projects, and with them any further attempt at unearthing Lublin’s “Russiannes”.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 2; 105-142
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wielki zryw małego narodu: zapomniany ruch karabaski (1988–1990)
The Great Outbreak of the Small Nation: The Forgotten Karabakh Movement (1988‒1990)
Autorzy:
Ordyan, Gor
Pomieciński, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1787960.pdf
Data publikacji:
2021-03-19
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
ruch karabaski
ruch społeczno-polityczny
rozpad ZSRR
Armenia
procesy zmian społecznych
Karabakh Movement
socio-political movement
collapse of the USSR
process of social transformation
Opis:
W 1989 r. w państwach Europy Wschodniej doszło do przełomowych wydarzeń, które zmieniły historię tego regionu. „Okrągły stół” w Polsce, upadek muru berlińskiego czy „aksamitna rewolucja” w Czechosłowacji zapoczątkowały procesy liberalizacji i usamodzielnienia się od ZSRR. Z czasem transformacje te nazwano „Rewolucjami Europy Wschodniej”. Przyczyniły się one do ostatecznego upadku reżimu sowieckiego i sprawiły, że w początkach lat 90. minionego wieku obszar postradziecki uległ znaczącym przeobrażaniom społecznym, politycznym i gospodarczym. Rok przed wspomnianymi wydarzeniami rozpoczął się wielki ruch demokratyczny w najmniejszej republice Związku Radzieckiego – Armenii, który podważył imperialną politykę władz sowieckich. Z czasem przyjął on nazwę ruchu karabaskiego. Zryw społeczeństwa armeńskiego, który wybuchł w 1988 r., wyraził potrzebę demokratyzacji społeczeństwa radzieckiego i odegrał znaczącą rolę w dążeniach wolnościowych narodu ormiańskiego. Pomimo tego niewiele wiadomo na temat tego ruchu, który powszechnie kojarzony bywa z antagonizmami etnicznymi między Armenią a Azerbejdżanem. Ruch karabaski pozostał „niezauważony” w czasach sowieckich, ponieważ media reżimowe blokowały informacje o masowych wystąpieniach Ormian i konfliktach na Kaukazie. Współcześnie kwestia ruchu karabaskiego jest niewygodna z powodów politycznych, zwłaszcza gdy mówimy o stosunkach armeńsko-rosyjskich. Zasadniczym celem artykułu jest rekonstrukcja działań ruchu karabaskiego w latach 1988–1990, a także próba zrozumienia jego wpływu na procesy, które przyczyniły się do upadku Związku Radzieckiego w kontekście przemian Europy Wschodniej.
In 1989, breakthrough events took place in Eastern European countries that changed the history of the region. The “round table” in Poland, the fall of the Berlin Wall or the “Velvet Revolution” in Czechoslovakia initiated the processes of liberalization and independence from the USSR. Over the time, these transformations were called “Eastern European Revolutions”. They contributed to the final collapse of the Soviet regime and caused the post-Soviet area to undergo significant social, political and economic transformations in the early 1990s. A year before these events, a great democratic movement began in the smallest Republic of the Soviet Union ‒ Armenia, which undermined the imperial policy of the Soviet authorities. Over the time, it adopted the name of the Karabakh Movement. The rebellion of the Armenian society that broke out in 1988 expressed the need for democratization of the Soviet society and played a significant role in the freedom aspirations of the Armenian people. Despite this, little is known about this movement, which is commonly associated with ethnic antagonisms between Armenia and Azerbaijan. The Karabakh movement remained “unnoticed” in the Soviet era, because the regime media blocked information about the mass occurrences of Armenians. Today, the issue of the Karabakh Movement is uncomfortable for political reasons, especially when we talk about Armenian-Russian relations, because Russia attaches great importance to glorifying USSR history. The main goal of the article is to reconstruct the activities of the Karabakh Movement in 1988–1990, as well as to attempt to understand its impact on the processes that contributed to the collapse of the Soviet Union in the context of transformations in Eastern Europe.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 2; 193-212
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 4548

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies