- Tytuł:
-
Rozum myślący w służbie woli
Reason as the Faculty of Thinking in the Service of the Will, Will as the Faculty of Making Choices according to the Judgement of Reason: Controversies about Subject, Cause and Conditions of Human Freedom in the Twelfth Century Anthropology - Autorzy:
- Kiełbasa, Jan
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/488287.pdf
- Data publikacji:
- 2017
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
- Tematy:
-
wola
wolny wybór
wolność
intelekt
pożądanie
osąd
will
free choice
freedom
intellect
appetite
judgment - Opis:
-
Punktem wyjścia artykułu jest rozważanie i konfrontowanie ze sobą różnych znaczeń terminu „wola”, formułowanych i dyskutowanych w XII-wiecznej antropologii. Znaczna część tych historycznych dociekań poświęcona jest takim zagadnieniom, jak charakterystyka i specyfika działania ludzkiej woli, jej odniesienie do całej dziedziny pragnienia (w szczególności do pożądania zmysłowego), zwłaszcza zaś wzajemne funkcjonalne i hierarchiczne relacje między wolą a rozumem jako władzą poznawczą. Na podstawie porównawczej i krytycznej analizy tekstów źródłowych z epoki (w tym dzieł Anzelma z Canterbury, Bernarda z Clairvaux, Hugona ze Św. Wiktora oraz ważniejszych zbiorów sentencji znanych i nieznanych autorów) autor artykułu bada poglądy tych i innych ówczesnych myślicieli na temat przynależności woli do sfery racjonalności w człowieku, udziału intelektu w jej wyborach i decyzjach z jednej strony, a zarazem jej autonomii i możliwości samoporuszania się z drugiej. Swoje badanie koncentruje na tym, w jaki sposób XII-wieczni myśliciele próbują wyjaśnić fenomen wolnego wyboru czy też wolnej decyzji i odpowiedzieć na pytania dotyczące właściwego podmiotu, źródła, przyczyny sprawczej bądź koniecznego i wystarczającego warunku ludzkiej wolności. Czyni to w kontekście średniowiecznych dyskusji i sporów między woluntaryzmem i intelektualizmem antropologicznym.
A starting point of this paper is a consideration and confrontation of the various meanings of the term “will” formulated and discussed in twelfth century anthropology. A significant part of this historical research is devoted to such issues as the characteristics and specific activity of the human will, its relation to the whole domain of the desire, particularly that of the sensual desire, and especially the mutual—functional and hierarchical—relationship between will and reason as the cognitive faculty. On the ground of the critical and comparative analysis of the text-sources (including the works of Anselm of Canterbury, Bernard of Clairvaux, Hugh of Saint-Victor, as well as the collections of sentences of known and unknown authors), author of the paper explores the views of just mentionnned and other thinkers of this time on the belonging of the will to the domain of human rationality, on the participation of the intellect in the will’s decisions and choices, one the one hand, and on will’s autonomy and its possibility of self-moving, on the other. He focuses his scrutiny on how the twelfth century thinkers try to explicate a phenomenon of free choice or free decision and to answer to a questions concerning a proper subject, source, efficient cause or necessary and sufficient condition of the human freedom in the context of the medieval disputes between voluntarism and intellectualism in the domain of anthropology. - Źródło:
-
Roczniki Filozoficzne; 2017, 65, 3; 99-125
0035-7685 - Pojawia się w:
- Roczniki Filozoficzne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł