Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "filozofia religii;" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-15 z 15
    Tytuł:
    Aretologiczna interpretacja (chrześcijańskiej) wiary religijnej
    Aretological interpretation of the (Christian) religious faith
    Autorzy:
    Pijas, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488239.pdf
    Data publikacji:
    2019-03-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    wiara
    filozofia religii
    cnota
    Julia Annas
    faith
    philosophy of religion
    virtue
    Opis:
    W artykule argumentuję, że model aretologiczny jest trafnym modelem (chrześcijańskiej) wiary religijnej. Rozpoczynam od przedstawienia dwóch konkurencyjnych i skrajnych modeli obecnych w filozofii religii, które określam jako model intelektualistyczny i antyintelektualistyczny. Następnie staram się pokazać pewne podstawowe własności fenomenu wiary religijnej, które są przez te modele ignorowane, co stanowi poważną trudność teoretyczną dla całej filozofii religii. Przedstawiam model aretologiczny jako możliwą alternatywę, bazując na rozwojowej (developmental) teorii cnoty autorstwa Julii Annas i innych narzędziach wypracowanych przez przedstawicieli współczesnej etyki cnót. Trzon argumentacji zakłada podobieństwo wiary religijnej i moralności, a przez to problematyki filozofii religii i etyki.
    I argue that an aretaic model is apt for (Christian) religious faith. I begin with a presentation of two rival and radical models of faith present in philosophy of religion, which I label as, respectively, “intellectual” and “anti-intellectual” model. Then, I try to show some essential characteristics of faith that are ignored by these models, which results in a serious theoretical difficulty for philosophy of religion. I present the aretaic model as a convincing alternative, using Julia Annas’ developmental theory of virtue and some other conceptual tools provided by representatives of contemporary virtue ethics. The core of the argumentation presumes that religious faith and morality are similar, thus also the issues of philosophy of religion and ethics are similar.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2019, 67, 1; 97-118
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Język i filozofia religii. Analiza i dyskusja
    Language and the Philosophy of Religion: Analysis and Discussion
    Autorzy:
    Kleszcz, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31232818.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    logics
    metaphilosophy
    analytical philosophy
    philosophy of religion
    omnipotence
    logika
    metafilozofia
    filozofia analityczna
    filozofia religii
    wszechmoc
    Opis:
    Artykuł jest tekstem dyskusyjnym. W dyskusji z tekstem poruszającym problemy semiotyczne (polisemia, nieostrość, zależność kontekstowa) omawiam i dyskutuję zarzuty kierowane pod adresem semiotyki jako narzędzia pozwalającego kształtować odpowiednie sprawności językowe, w kontekście postulatu krytycyzmu. Akceptuję opinie autorki tekstu o ograniczonych możliwościach w tym zakresie. W dyskusji z tekstami dotyczącymi filozofii religii bronię jej statusu jako uprawnionej subdyscypliny filozoficznej. Poddawane są także dyskusji szczegółowe kwestie z zakresu filozofii religii (m.in. problem wszechmocy). Bronię charakteru filozofii religii jako dyscypliny innej niż teologia i nie dającej się zredukować do metafizyki.
    The article is a discussion text. In my response to the text dealing with semiotic problems (polysemy, vagueness, contextual dependence), I discuss the objections directed at semiotics as a tool for shaping appropriate language skills, in the context of the postulate of criticism. I accept the author’s opinions about limited possibilities in this regard. In my response to the texts on the philosophy of religion, I defend its status as a legitimate philosophical sub-discipline. Detailed issues in the field of philosophy of religion (including the problem of omnipotence) are also discussed. I defend the nature of the philosophy of religion as a discipline other than theology and not reducible to metaphysics.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 2; 373-396
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ultimism: A Philosophy That Wants to Be a Religion
    Ultymizm – filozofia, która chce być religią
    Autorzy:
    Biłgorajski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791151.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-24
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    J. L. Schellenberg
    ultymizm
    filozofia religii
    epistemologia
    wyobraźnia
    ultimism
    philosophy of religion
    epistemology
    imagination
    Opis:
    Ultimism is the view that there is a metaphysically and axiologically ultimate reality in relation to which it is possible to achieve the ultimate good. John Schellenberg believes that ultimism is the backbone of every religion, while the differences between religions arise from different views of what the nature of the ultimate is. Schellenberg tries to show that if there is progress in religion, then it is most reasonable to assume that we are only at the beginning of the inquiry into the ultimate. The aim of the paper is to show that epistemological and methodological objections can be raised against ultimism. It will present an epistemological argument, pointing to the cognitive limitations of imagination, and a methodological argument, questioning the feasibility of Schellenberg’s project.
    Ultymizm to pogląd, wedle którego istnieje metafizycznie i aksjologicznie ostateczna rzeczywistość, w stosunku do której możliwe jest osiągnięcie ostatecznego dobra. J. L. Schellenberg uważa, że ultymizm jest podstawą każdej religii, podczas gdy różnice między religiami wynikają z różnych poglądów na to, jaka jest natura rzeczywistości ostatecznej. Schellenberg próbuje wykazać, że jeśli w religii jest postęp, to najrozsądniej jest założyć, że jesteśmy dopiero na początku badania rzeczywistości ostatecznej. Celem artykułu jest wykazanie, że można podnosić zastrzeżenia epistemologiczne i metodologiczne wobec ultymizmu. Prezentuję argument epistemologiczny, wskazujący na poznawcze ograniczenia wyobraźni, oraz argument metodologiczny, kwestionujący wykonalność projektu Schellenberga.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2021, 69, 3; 291-304
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Leo Strauss on Religion as the Fundamental Alternative to Philosophy
    Leo Strauss o religii jako podstawowej alternatywie wobec filozofii
    Autorzy:
    Wood, William
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31232784.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Leo Strauss
    philosophy of religion
    philosophy as a way of life
    filozofia religii
    filozofia jako sposób życia
    Opis:
    Leo Strauss is well known for his thesis that there is an irreconcilable conflict between philosophy and “revelation,” i.e. monotheistic revealed religion, which cannot be harmonized. The philosopher qua philosopher cannot be a believer, while the believer qua believer cannot be a philosopher. However, it is less widely recognized that Strauss’ thought about religion as the fundamental alternative to philosophy follows two divergent trajectories. The first emphasizes the unique importance of revealed religion, while the other emphasizes the conflict between philosophy and what he calls “religion in general.” Sometimes, Strauss suggests that revelation poses a unique “challenge” to philosophy, such that the philosopher must refute the mere possibility of revelation in order to justify the legitimacy of philosophy itself. Sometimes, however, he suggests rather that revelation is a religion like any other, not essentially different from e.g. ancient polytheism, which would seem therefore to pose no unique “challenge.” I argue that Strauss ultimately fails to reconcile these two strands of this thought and that this failure is related both to tensions internal to his positive conception of philosophy itself as a middle path between dogmatism and skepticism and to the fact that he begs the question by assuming, rather than proving, that it follows necessarily from “the very idea of revelation” that it cannot be harmonized with philosophy.
    Leo Strauss jest autorem znanej tezy o istnieniu nierozwiązywalnego konfliktu między filozofią a „objawieniem”, tj. monoteistyczną religią objawioną. Filozof jako filozof nie może być osobą wierzącą, zaś osoba wierząca jako wierząca nie może być filozofem. Mniej znane jest natomiast to, że myśl Straussa o religii jako podstawowej alternatywie dla filozofii podąża dwiema rozbieżnymi torami. Pierwszy z nich podkreśla wyjątkowe znaczenie religii objawionej, podczas gdy drugi kładzie nacisk na konflikt między filozofią a tym, co nazywa on „religią w ogóle”. Czasami Strauss sugeruje, że objawienie stanowi szczególne „wyzwanie” dla filozofii i filozof musi podważyć samą możliwość objawienia, aby uzasadnić prawomocność filozofii. Czasami jednak sugeruje on, że objawienie jest po prostu jedną z religii, nie różniącą się w swej istocie np. od starożytnego politeizmu i w związku z tym nie stanowi, jak się wydaje, szczególnego „wyzwania”. Twierdzę, że Straussowi ostatecznie nie udaje się pogodzić tych dwóch wątków i że to niepowodzenie jest związane zarówno z napięciami wewnątrz jego pozytywnej koncepcji samej filozofii jako drogi pośredniej między dogmatyzmem a sceptycyzmem, jak i z tym, że przesądza on z góry sprawę, zakładając bez uzasadnienia, że z „samej idei objawienia” wynika w sposób konieczny, iż nie da się jej zharmonizować z filozofią.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 2; 289-311
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcja filozofii religii
    A Conception of the Philosophy of Religion
    Autorzy:
    Moskal, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013200.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    religia
    definicja religii
    filozofia religii
    koncepcja filozofii religii
    religion
    definition of religion
    philosophy of religion
    conception of the philosophy of religion
    Opis:
    This paper depicts my conception of the philosophy of religion. I think that there nothing like religion in general. The world of what is customarily called religion is a very different and analogous reality. I make Catholic Christianity the starting point of this philosophy of religion. I treat it as the main analogy to the world of religion. The objective aim of the philosophy of religion is threefold:1) description of religion,2) justification of religion,3) epistemology of religious beliefs. In the philosophy of religion understood in this manner I use methods proper to general metaphysics, philosophical anthropology, and theory of knowledge.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2008, 56, 1; 221-238
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problematyka Boga w myśli współczesnej
    The problem of God in contemporary thought
    Autorzy:
    Zdybicka, Zofia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015957.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    metafizyka
    filozofia religii
    filozofia XX w.
    Bóg
    metaphysics
    philosophy of religion
    philosophy of the 20th century
    God
    Opis:
    Three phenomena strike one when he investigates the history of the issue of God in the 20th century thought: (1) existence of philosophies and ideologies denying God, i.e. various forms of atheism covering an earlier unparalleled range; (2) appearance of philosophies in which the issue of God is not their inner problem (E. Husserl, M. Heidegger); (3) striving after replacing philosophy of God (metaphysical approach) with philosophy of religion, and especially with phenomenology of religion. The article contains a presentation of the issue of God in the main philosophical trends of the 20th century. Philosophy of God in its metaphysical dimension is still continued in classical philosophy. Phenomenological philosophy of religion, whose main author is M. Scheler, originates in phenomenology. The broadly understood phenomenological trend brought new approaches in which not so much the problem of God's existence and his nature, as the relation between God and man was considered. The approaches are: philosophy of dialogue (M. Buber, G. Marcel), philosophy of encounter (E. Lévinas, F. Rosenzweig), philosophy of gift (J. L. Marion). Also existentialism with its three standpoints is presented in the article: (1) natural (M. Heidegger), (2) negative (J. P. Sartre, A. Camus, M. Merleau-Ponty) and (3) positive (S. Kierkegaard, G. Marcel, K. Jaspers). In the article also the problem of relations between science and the issue of God is considered, pointing to various solutions (P. Teilhard de Chardin, H. L. Bergson; philosophy of process − A. N. Whitehead, Ch. Hartshorne). A special place is taken by a discussion of the issue of God in philosophy of process.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 553-574
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Varieties of Humanism for a Secular Age: Charles Taylor’s Pluralism and the Promise of Inclusive Humanism
    Różne odmiany humanizmu dla wieku sekularyzmu: pluralizm Charlesa Taylora i obietnica powszechnego humanizmu
    Autorzy:
    Schoenberg, Phillip W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488693.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Charles Taylor
    transcendence
    humanism
    Christian humanism
    philosophy of religion
    secularity
    transcendencja
    humanizm
    humanizm chrześcijański
    filozofia religii
    świeckość
    Opis:
    I argue that Taylor’s engagement with secularity demonstrates his deep concern for preserving key humanist insights, an abiding commitment to moral pluralism, and the sincerity of his religious faith. Taylor insists on transcendence as the best hope for securing the continued commitment to the moral legacy of humanism in the west, but while he personally advocates a renewed Christian humanism, his notion of transcendence is amenable to other interpretations, including non-religious options, and so allows for a potential overlapping consensus on humanism from what Taylor calls the “transformation perspective.”
    Staram się dowieść, że zaangażowanie Taylora w badania nad świeckością świadczy o głębokim zatroskaniu tego filozofa o ocalenie kluczowych wglądów humanizmu, o jego trwałym opowiedzeniu się za moralnym pluralizmem, a także o autentyczności jego wiary religijnej. Taylor kładzie nacisk na transcendencję jako dającą najlepszą nadzieję, że przyjęcie moralnego dziedzictwa humanizmu będzie kontynuowane w kulturze Zachodu. Osobiście jest on zwolennikiem odnowy chrześcijańskiego humanizmu, jednak jego pojęcie transcendencji pozostaje otwarte również na inne interpretacje, łącznie z opcjami poza obszarem religii, zatem dopuszcza ono potencjalny konsens ogarniający różne odmiany humanizmu w perspektywie, którą Taylor nazywa „perspektywą przekształcenia”.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2016, 64, 4; 167-197
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lawina w omodlonym świecie – filozofia religii wobec przypadków Saula Smilansky’ego
    An Avalanche in the Petitionary World: Philosophy of Religion and Saul Smilansky’s Cases
    Autorzy:
    Wojtysiak, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488521.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    modlitwa prośby
    filozofia religii
    teizm
    tajemnica Boga
    petitionary prayer
    philosophy of religion
    theism
    mystery of God
    Opis:
    Niniejszy artykuł stanowi polemikę z esejem Saula Smilansky’ego pt. O wątpliwej warości moralnej pewnych rozpowszechnionych form modlitwy. Według Smilansky’ego niektóre modlitwy prośby, a zwłaszcza modlitwy o czyjeś dobra kosztem kogoś innego, są niemoralne. Zgadzam się, że nie każda modlitwa jest moralnie akceptowalna, lecz jednocześnie argumentuję, że jego uzasadnienie tej tezy zakłada lub zawiera fałszywe przesłanki. W szczególności formułuję cztery zastrzeżenia (lub zarzuty) wobec jego argumentu: (i) punktem wyjścia filozofii modlitwy powinny być nie prywatne przekonania filozofa, lecz (w przypadku braku empirycznej wiedzy o modlących się ludziach) ortodoksja lub ortopraksja określonej religii (zastrzeżenie metodologiczne); (ii) modląca się osoba (zwłaszcza w trudnej sytuacji życiowej) nie rozważa konsekwencji wysłuchania swej modlitwy (zastrzeżenie psychologiczne); (iii) zgodnie z modelem biblijnym każda modlitwa prośby zawiera warunek ‘jeśli Bóg chce’ (zastrzeżenie teologiczne); (iv) pomimo (reprezentowanej przez Smilansky’ego) powszechnej opinii, modlitwa prośby nie jest działaniem w zwykłym znaczeniu tego słowa (zastrzeżenie ontologiczne). Tej ostatniej tezy bronię, posługując się rozróżnieniem Charlesa Taliaferro na Świat Omodlony i Świat Nieomodlony. Poza tym próbuję podać własne kryterium moralności modlitwy prośby: modlitwa taka jest moralnie dobra, jeśli buduje pozytywną relację z Bogiem lub innymi ludźmi oraz jest wypowiadana wraz z uzupełnieniem ‘Boże, bądź wola Twoja!’
    The article is a polemic with Saul Smilansky’s essay “A Problem about the Morality of Some Common Forms of Prayer.” According to Smilansky some petitionary prayers, especially prayers for one’s own good at the expense of someone else, are immoral. I agree that not every prayer is morally acceptable but at the same time I argue that Smilanksy’s justification of this thesis presupposes or includes some false premises. In particular I give four reservations about (or objections to) his argument: (i) philosophy of prayer should start not with the private beliefs of the philosopher but (if one does not have empirical knowledge about praying people) with a given religious orthodoxy or orthopraxis (the methodological reservation); (ii) a praying person (especially in a difficult life situation) does not consider the consequences of his or her prayer’s being answered (the psychological reservation); (iii) according to the Biblical model every petitionary prayer involves the conditional clause ‘if God wills’ (the theological reservation); (iv) in spite of a common opinion (represented by Smilansky) petitionary prayer is not action in the ordinary meaning of this word (the ontological reservation). I defend the last thesis using Charles Taliaferro’s distinction between the Petitionary World and the Non-Petitionary World. I also try to introduce my own criterion of the morality of petitionary prayer: such a prayer is morally good if it builds a positive relationship between a petitioner and God or other people and if it is spoken together with the supplement ‘God, your will be done!’
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2016, 64, 1; 61-73
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O wątpliwej moralności pewnych rozpowszechnionych form modlitwy
    A Problem About the Morality of Some Common Forms of Prayer
    Autorzy:
    Smilansky, Saul
    Iwanicki, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488811.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    modlitwa
    problem zła
    problem modlitwy błagalnej
    filozofia religii
    Saul Smilansky
    prayer
    problem of evil
    problem of petitionary prayer
    philosophy of religion
    Opis:
    W chwilach szczególnego zagrożenia ludzie zwykle błagają Boga o pomoc dla siebie lub swoich bliskich, modląc się na przykład, żeby lawina zmieniła kierunek lub żeby znalazł się dawca organów dla czyjegoś umierającego dziecka. Taka modlitwa wydaje się naturalna, a dla wierzących nawet rozumna i akceptowalna. Niestosowne wydaje się potępianie takiej typowej modlitwy jako czegoś złego. Ale kiedy dokładnie zbadać, co się rzeczywiście dzieje w takich sytuacjach, to okazuję się, że często tego rodzaju modlitwa jest moralnie dyskusyjna. Autor twierdzi, że taka modlitwa powinna być postrzegana jako forma działania (a nie, powiedzmy, nadziei), a tym samym powinna spełniać wysokie standardy moralne, które odnoszą się do działań; ponadto autor twierdzi, że założenie dobroczynności Bóstwa nie wystarcza, aby taką modlitwę legitymizować.
    At a time of acute danger, people commonly petition God for help for themselves or their loved ones; such as praying that an avalanche heading in one’s direction be diverted, or that an organ donor be found for one’s dying child. Such prayer seems natural and, indeed, for believers, reasonable and acceptable. It seems perverse to condemn such typical prayer, as wrong. But once we closely examine what is actually happening in such situations, we shall see that frequently prayer of this sort is morally problematic. The author argues that such prayer ought to be seen as a form of action (rather than, say, mere hope), thereby needing to meet the higher moral standards ones which apply to actions; and that the assumption of the benevolence of the deity does not suffice to make such prayer legitimate.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2016, 64, 1; 7-16
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Znaki boskiej rzeczywistości: Interpretacja i krytyka koncepcji teistycznych znaków naturalnych Charlesa S. Evansa
    Signs of God’s Presence: Charles S. Evans’ Theory of Theistic Natural Signs — An Interpretation and a Critique
    Autorzy:
    Ruczaj, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488156.pdf
    Data publikacji:
    2020-03-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia religii
    przekonania religijne
    teistyczne znaki naturalne
    Bóg
    wiara i racjonalność
    philosophy of religion
    religious beliefs
    theistic natural signs
    God
    faith and rationality
    Opis:
    Celem artykułu jest interpretacja i krytyka koncepcji teistycznych znaków naturalnych (TZN), przedstawionej przez Charlesa S. Evansa. TZN to charakterystyczne doświadczenia lub własności świata, które sprawiają, że jednostka, która się z nimi zetknie, formuje pewne podstawowe, uzasadnione przekonania o istnieniu Boga i jego naturze. W artykule proponuję dwie interpretacje tego, jak funkcjonują TZN, odwołujące się do kategorii percepcji i pośredniej identyfikacji percepcyjnej. Przedstawiam także dwa argumenty krytyczne wobec koncepcji TZN. Po pierwsze, wskazuję, że nie wyjaśnia ona zadowalająco, dlaczego TZN są niejednoznaczne, tj., mogą być odczytywane na różne sposoby. Po drugie, zauważam, że pewne doświadczenia można potraktować jako „ateistyczne znaki naturalne”. Istnienie takich doświadczeń daje rację do przypuszczenia, że Bóg jest zwodzicielem.
    The aim of this paper is to interpret and criticize the theory of theistic natural signs (TNS), formulated by Charles S. Evans. TNS are characteristic experiences or features of the world which cause the person who encounters them to form certain basic beliefs about the existence and nature of God. I propose two interpretations of how TNS work, using the categories of perception and indirect perceptual recognition. I also present two arguments against the theory of TNS. First, I point out that the theory does not explain adequately why TNS are ambiguous, i.e., can be read in different ways. Second, I observe that certain experiences may be taken to be „atheistic natural signs”. Their existence gives one a reason to suspect that God is a deceiver.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 1; 121-136
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Co powinno interesować filozofa w religii?
    What Should a Philosopher Seek in Religion?
    Autorzy:
    Gutowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31232815.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Ryszard Kleszcz
    philosophy of religion vs. sciences of religion
    impartiality vs. fairness of the philosopher of religion
    classical theism
    non-classical theisms
    filozofia religii a nauki o religii
    bezstronność a uczciwość filozofa religii
    teizm klasyczny
    teizmy nieklasyczne
    Opis:
    Inspiracją do napisania niniejszego artykułu były rozdziały V–VII książki Ryszarda Kleszcza Logika, metafilozofia, wszechmoc. Siedem studiów filozoficznych (2021), dotyczące tej części metafizyki, którą w terminologii scholastycznejokreślano jako filozofię Boga, a obecnie umiejscawia się ją w obrębie teologii filozoficznej lub filozofii religii. Koncentruję się na trzech pytaniach: 1) jak odróżnić badania w zakresie filozofii religii od badań w naukach o religii; 2) czy typowe dla znacznej liczby filozofów religii ograniczanie badań do monoteizmu w największych religiach świata, a w kwestiach bardziej szczegółowych do chrześcijaństwa, można przekonująco uzasadnić bez ujawniania ich własnych przekonań w sprawie religii; 3) czy klasyczny teizm stanowi właściwą artykulację chrześcijańskiego znaczenia słowa „Bóg”. W odpowiedzi na pierwsze pytanie twierdzę, że filozofem religii jest ten, kto bezpośrednio lub pośrednio zajmuje pozytywne lub negatywne stanowisko w sprawie kognitywnego charakteru, a zwłaszcza prawdziwości (Kleszcz wolałby powiedzieć: „uzasadnienia”) wierzeń czy doświadczeń religijnych. Na drugie pytanie, inaczej niż Kleszcz, odpowiadam negatywnie: ujawnienie przez filozofa własnego stosunku do religii nie niweczy ideału obiektywności, natomiast promuje uczciwość wobec czytelników i eliminuje pewien rodzaj teoretycznej hipokryzji spotykany u zwolenników filozofii uprawianej w sposób rzekomo neutralny względem własnych przekonań. Moja odpowiedź na trzecie pytanie jest także negatywna. Potrzebna jest nam dzisiaj mniej zachowawcza, odważniejsza w swoich roszczeniach filozofia religii niż ta proponowana przez Ryszarda Kleszcza — taka mianowicie, która naśladuje sposób uprawiania filozofii przez dawnych mistrzów, np. przez św. Tomasza z Akwinu, polegający na poszukiwaniu filozoficznych podstaw dla chrześcijaństwa, a nie taka, która uznaje wyniki ich ustaleń, np. w kwestii natury Boga, za zasadniczo ostateczne, a korygowalne jedynie w drobnych szczegółach.
    The article was inspired by chapters 6–7 of Ryszard Kleszcz’s book Logika, metafilozofia, wszechmoc. Siedem studiów filozoficznych (Logic, Metaphilosophy, Omnipotence. Seven Philosophical Studies) published in Polish in 2021. These chapters concern this part of metaphysics, which in the terminology inspired by scholastic distinctions was referred to as the philosophy of God, and is now placed within the framework of philosophical theology or philosophy of religion. I focus on three questions: 1) How to distinguish research in the philosophy of religion from research in the sciences of religion? 2) Can the limiting of research, typical of a large number of philosophers of religion, to monotheism in the world’s largest religions, and more specifically to Christianity, be convincingly justified without revealing their religious beliefs? 3) Is classical theism the correct articulation of the Christian meaning of the word “God”. In reply to the first question, I argue that a philosopher of religion is one who directly or indirectly takes a positive or negative stand on the cognitive character, especially truthfulness (Kleszcz would prefer to say “justification”) of religious beliefs or experiences. My reply to the second question, unlike Kleszcz’s, is negative: the philosopher’s disclosure of his own attitude to religion does not betray the ideal of objectivity; on the contrary, it promotes fairness in relation to the readers, and eliminates a certain kind of theoretical hypocrisy found in supporters of a philosophy practiced in a supposedly neutral way towards their own beliefs. My answer to the third question is also negative. What we need today is a less conservative philosophy of religion, bolder in its claims, than the one proposed by Ryszard Kleszcz—namely, one that imitates the way of practicing philosophy by the old masters, e.g. by St. Thomas Aquinas, consisting in the search for the rational foundations of Christianity, and not one that recognizes the results of the old masters’ findings, for example, on the nature of God, as fundamentally final and corrigible only in minor details.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 2; 357-372
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Church of Jesus Christ of Latter-Day Saints and Its Doctrine: A Philosophical Approach
    Kościół Jezusa Chrystusa świętych w dniach ostatnich i jego doktryna z perspektywy filozofii
    Autorzy:
    Ptaszek, Robert T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488797.pdf
    Data publikacji:
    2020-03-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    philosophy of religion
    religious doctrines
    alternative religious movements
    the Church of Jesus Christ of Latter-day Saints
    filozofia religii
    doktryny religijne
    alternatywne ruchy religijne
    Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich
    Opis:
    In the article, I demonstrate how realistic philosophy of religion can be employed in order to obtain a preliminary verification of the truthfulness of the doctrine proclaimed by a particular religious community. The first element of a religious doctrine that qualifies for philosophical evaluation is its non-contradictory character. For this reason I endeavour to reconstruct one such doctrine and show how it is possible to demonstrate, through philosophical analyses, that such a doctrine does not meet the aforementioned criterion. For the object of my studies I chose the Church of Jesus Christ of Latter-day Saints (called the Mormon Church for short), as I find it particularly interesting among the religious movements alternative to Christianity. Among new religious movements currently in existence the Mormon Church stands out in several respects. First, this religious community utilises a variety of sources of revelation. Furthermore, although their sacred story, that spanning a dozen or so centuries, begins in Israel it mostly takes place on American soil. Finally, the Mormon Church sets forth a vision of a future ‘holy land,’ and the concept of salvation that is essentially different from those of other Bible-based religious movements. The Mormon concept of salvation, referred to as the plan of eternal progress shows both unique goal and unique means to achieve it. People are to become gods and populate multiple worlds. According to Mormons there will be different levels of salvation associated with what life a person lived on earth. Reconstruction and philosophical analysis of the main elements of the Mormon doctrine shows its weak points, inconsistencies, and oversimplifications. From this perspective, the Mormon ‘sacred story’ hardly could be regarded as something more than a colourful and interesting myth. But the question of reasons why Mormons still put their faith in such an inconsistent doctrine lies outside the scope of these considerations.
    W artykule pokazuję, jak za pomocą realistycznej filozofii religii można dokonać wstępnej wery-fikacji prawdziwościowych aspiracji doktryny konkretnej wspólnoty religijnej. Pierwszym elementem doktryny religijnej możliwym do filozoficznej oceny jest jej niesprzeczność. Dlatego w tekście rekonstruuję doktrynę konkretnego ruchu religijnego i pokazuję, jak na drodze filozoficznych analiz można wykazać, że nie spełnia ona tego kryterium. Jako przedmiot badań wybrałem główne elementy doktryny Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (nazywanego w skrócie Kościołem Mormonów), ponieważ uważam go za szczególnie interesujący alternatywny wobec chrześcijaństwa ruch religijny. Spośród działających obecnie ruchów religijnych Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich wyróżnia się pod kilkoma względami. Przede wszystkim wspólnota ta korzysta z wielu różnych źródeł objawienia. Ponadto ich „święta opowieść” to licząca kilkanaście wieków historia, która choć rozpoczyna się w Izraelu, w większości dzieje się na kontynencie amerykańskim. Wreszcie Kościół Mormonów przedstawia wizję „ziemi świętej” oraz koncepcję zbawienia, które w istotny sposób różną się od koncepcji przyjmowanych przez inne wspólnoty religijne bazujące na Biblii. Oryginalność koncepcji zbawienia mormonów, którą nazywają „planem wiecznego postępu”, dotyczy zarówno celu tego planu, jak też możliwych form jego realizacji. Jeśli chodzi o cel, to według mormonów ludzie mogą stać się bogami i zaludniać swoim potomstwem kolejne światy. Przeprowadzona z punktu widzenia filozofii religii rekonstrukcja i analiza głównych elementów doktryny mormonów pokazuje jej liczne słabości, niespójności i uproszczenia. Z tej perspektywy „świętą opowieść” mormonów trudno uznać za coś więcej niż tylko barwny i intersujący mit. Natomiast odpowiedź na pytanie, dlaczego mormoni wciąż wierzą w tak niespójną doktrynę, wykracza poza zakres podjętych w artykule rozważań.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 1; 161-180
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kierkegaard wobec problemu ukrycia Boga
    Kierkegaard and the divine hiddenness problem
    Autorzy:
    Dobrzeniecki, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488262.pdf
    Data publikacji:
    2019-03-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Kierkegaard
    Schellenberg
    argument z Bożego ukrycia
    analityczna filozofia religii
    fideizm
    racjonalna niewiara
    transcendencja Boga
    obrazy Boga
    divine hiddenness argument
    analytical philosophy of religion
    fideism
    rational nonbelief
    transcendence of God
    images of God
    Opis:
    Wielu współczesnych analitycznych filozofów religii próbowało odpowiedzieć na ateistyczny argument z ukrycia, który został przedstawiony przez Johna L. Schellenberga w 1993 r. W niniejszym artykule autor koncentruje się na zarzutach, jakie wysuwał Søren Kierkegaard względem koncepcji wiary, jaką można spotkać m.in. w tekstach Schellenberga. Myśl autora żyjącego 150 lat przed sformułowaniem argumentu z ukrycia pozwala nam wychwycić te jego założenia, które zazwyczaj są przemilczane. Można np. przypuszczać, że Kierkegaard podałby w wątpliwość twierdzenie Schellenberga, że najlepszym świadectwem umożliwiającym rozwój wzajemnej relacji między Bogiem a człowiekiem jest przeżycie akceptującej obecności Boga w ludzkiej świadomości. Kierkegaard argumentował w swych pracach, że wyłącznie ukrycie Boga gwarantuje wolną i bezinteresowną relację między Bogiem a ludźmi. Pokazuje to, stosując język metafor, w których porównuje wiarę do miłości małżeńskiej, życie człowieka do egzaminu oraz relację między Bogiem a człowiekiem do relacji między królem a sługą. Ten sposób rozumowania ujawnia wagę roli obrazów Boga w refleksji filozofów parających się argumentem z ukrycia.
    More than a few contemporary analytical philosophers of religion have tried to answer the atheistic argument from hiddenness presented in 1993 by John L. Schellenberg. In the paper the author focuses on the objections raised by Søren Kierkegaard with respect to the concept of faith that is displayed in Schellenberg’s philosophy of religion. The insight from the author living 150 years before the current debate allows us to notice the premises of the hiddenness argument that are commonly overlooked. One can, i.e. suppose that Kierkegaard would cast doubt on Schellenberg’s claim that the best evidence allowing the development of a mutual relationship between God and the human being is an experience of an accepting presence of God in human consciousness. Kierkegaard argues in his works that only the hiddenness of God guarantees a free and a selfless relationship between men and God. He shows this in a colourful language of metaphors in which he compares faith to conjugal love; a human life to an exam and a relationship between God and the human being to a relationship between a king and a female servant. This way of reasoning reveals the importance of the role of the images of God in the reflections of philosophers tackling the hiddenness argument.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2019, 67, 1; 65-82
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chance and Divine Providence. Methodological Notes with Pascal in the Background
    Przypadek i Opatrzność Boża. Uwagi metodologiczne z Pascalem w dalszym tle
    Autorzy:
    Kleszcz, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791049.pdf
    Data publikacji:
    2020-10-01
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia analityczna a filozofia kontynentalna
    analityczna filozofia religii
    filozofia analityczna a inne sfery kultury
    Opatrzność Boża i przypadek
    Opatrzność i wolność
    Dariusz Łukasiewicz
    analytical philosophy vs continental philosophy
    analytical philosophy of religion
    analytical philosophy and other spheres of culture
    Divine Providence and chance
    Providence and freedom
    Opis:
    Wedle autora tego artykułu, analityczna filozofia religii nie powinna być zamknięta dla innych sfer kultury i ignorować lub lekceważyć osiągnięć innych, zarówno przeszłych, jak i współczesnych prądów filozoficznych. Filozof analityczny, w tym analityczny filozof religii, może zatem szukać inspiracji również poza sferą filozofii analitycznej. Jednocześnie nie oznacza to, że filozof analityczny ma lekceważyć nauki przyrodnicze lub nie troszczyć się o precyzję języka i właściwe argumenty. Troska o precyzję językową i stosowanie odpowiedniej argumentacji ma kluczowe znaczenie dla tożsamości filozofii analitycznej. Ten artykuł, biorąc pod uwagę wskazane nastawienie metafilozoficzne, poświęcony jest krytycznej dyskusji na temat niektórych problemów poruszonych przez prof. Dariusza Łukasiewicza, w jego wybitnej pracy w dziedzinie filozofii religii, noszącej tytuł Opatrzność Boża, wolność, przypadek. Studium z analitycznej filozofii religii.
    According to the author of this paper, the analytical philosophy of religion should not be closed to other spheres of culture and ignore or disregard the achievements of others, both past and contemporary philosophical currents. An analytical philosopher, including an analytical philosopher of religion, can therefore seek inspiration also outside the sphere of analytical philosophy. At the same time, this does not mean that an analytical philosopher is to disregard natural sciences or not to care about the precision of language and the right arguments. The concern for linguistic precision and the application of appropriate argumentation are crucial for the identity of the analytical philosophy. This article, taking into account the indicated metaphilosophical attitude, is devoted to a critical discussion about some of the problems raised by Professor Dariusz Łukasiewicz, in his outstanding work in the field of philosophy of religion published in Polish as Opatrzność Boża, wolność, przypadek. Studium z analitycznej filozofii religii.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 3; 169-185
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy niepojętość Boga tłumaczy jego ukrycie? Refleksja z punktu widzenia teizmu personalistycznego
    Does God’s Inconceivability Explain His Hiddenness? Remarks From the Point of View of Personalistic Theism
    Autorzy:
    Dobrzeniecki, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/943439.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    J. L. Schellenberg
    Roger Pouivet
    Michael Rea
    argument z ukrycia
    analityczna filozofia religii
    teologia bytu doskonałego
    teologia bytu koniecznego
    teizm personalistyczny
    personalizm teistyczny
    the hiddenness argument
    analytical philosophy of religion
    perfect being theology
    necessary being theology
    personalistic theism
    theistic personalism
    Opis:
    Jeden z kontrargumentów do argumentu z ukrycia Boga, który zyskuje popularność w ostatnich latach, odnosi się do niepojętości Boga. Jeśli Bóg jest transcendentny, twierdzą zwolennicy tego argumentu (tj. Michael Rea i Roger Pouivet), to nie wiemy, czy Boska miłość wyraża się w otwarciu na osobiste relacje ze skończonymi istotami, jak twierdzi pierwsza przesłanka argumentu o ukrytości. Oskarżają J. L. Schellenberga o kształtowanie koncepcji Boga na wzór współczesnych koncepcji człowieka. W odpowiedzi wskazuję na fakt, że chociaż w pismach Schellenberga istnieje niebezpieczeństwo antropomorfizmu, personalistyczny teizm musi zaakceptować pierwszą przesłankę argumentu z ukrycia. Uzasadniam swoją tezę, odwołując się do zasady scholastycznej, która pozwala przypisać Bogu wszystkie doskonałości, i argumentując na rzecz tezy, że osobowość (rozumiana w kategoriach racjonalności i wolności) jest jedną z doskonałości.
    One of the counterarguments to the hiddenness argument that gains the popularity in the recent years refers to the inconceivability of God. If God is transcendent, state the proponents of the argument (i. e. Michael Rea and Roger Pouivet), then we do not know if the divine love is expressed in the openness to personal relationships with finite beings, as the first premise of the hiddenness argument claims. They accuse J. L. Schellenberg of shaping the concept of God on the model of modern concepts of person. In response I am indicating at the fact that even though there is a danger of anthropomorphism in Schellenberg’s writings, personalistic theism is bound to accept the first premise of the hiddenness argument. I justify my thesis by referring to the scholastic principle that allows to attribute to God all perfections and by arguing in favour of the thesis that personhood (understood in terms of rationality and freedom) is one of the perfections.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2019, 67, 2; 59-75
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-15 z 15

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies