Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Fakt" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-7 z 7
Tytuł:
Istota i cele filozofii historii
The Nature and Aims of a Philosophy of History
Autorzy:
COLLINGWOOD, Robin George
Barczyk, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488584.pdf
Data publikacji:
2018-03-26
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia
filozofia historii
fakt historyczny
źródło historyczne
percepcja
history
philosophy of history
historical fact
historical source
perception
Opis:
Niniejszy esej stanowi zbiór podstawowych poglądów brytyjskiego filozofa Robina George’a Collingwooda na cele i zadania nauk historycznych. Zawiera krytykę ujmowania historii jako dyscypliny dążącej do ustanowienia ogólnych, rządzących biegiem dziejów, praw oraz jako dyscypliny zmierzającej do odkrycia, realizowanego w dziejach, boskiego planu. Jest on próbą wykazania różnic między historią a filozofią historii, sztuką i nauką. Wyraża pogląd, że nie istnieje coś takiego jak czysty fakt historyczny, że nie jesteśmy w stanie, w sposób absolutny, poznać jakiegokolwiek faktu historycznego, mimo że wiedza o nim zwiększa się, oraz że myślenie historyczne bazuje na percepcji. Konkluzją eseju jest myśl, że każdy historyk patrzy na przeszłość z własnego punktu widzenia, a więc źródła, z jakich korzysta, i wnioski, do jakich dochodzi, będą się znacząco różniły od źródeł i wniosków innych historyków, oraz myśl, że każde wydarzenie historyczne jest niewyczerpalne w tym sensie, że w rękach każdego nowego historyka przybiera inny kształt.
This essay is a set of Robin George Collingwood’s basic reflections on the objectives and tasks of the historical sciences. It contains the critic of history as a discipline that aims at establishing general laws, which rule the course of history, and as a discipline that aims at discovering a divine plan, which is realizing itself in history. It is an attempt to show the differences between history and the philosophy of history, art and science. It expresses the thought that there is no such thing as a pure historical fact, that absolute cognition of any historical fact is impossible, though the knowledge about it increases, and that historical thought is based on perception. The conclusion of this essay is twofold. First, it concludes that the idea that each historian looks at the past from his own point of view, therefore sources used by him, and inferences that he reaches, significantly differ from sources and inferences of other historians. Second, it concludes that the thought that any historical event is unexhausted, in the sense that, it takes another shape in the hands of every new historian.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2018, 66, 1; 153-173
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Trudności analizy faktu istnienia
Troubles with an Analysis of Facts of Existence
Autorzy:
PIWOWARCZYK, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488669.pdf
Data publikacji:
2017-12-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
fakt istnienia
stan rzeczy
zasada istnienia
niesamodzielność
fact of existence
state of affairs
principle of existence
inseparability
Opis:
Artykuł poświęcony jest problemowi możliwości analizy faktów istnienia. Fakty istnienia są specyficznymi stanami rzeczy. Stany rzeczy są ontycznymi odpowiednikami sądów. Fakty istnienia są korelatami sądów egzystencjalnych. Stany rzeczy różne od faktów istnienia dadzą się analizować jako złożenia z prostszych składników, np. podmiotu i własności. Są filozofowie, którzy uważają, że w analogiczny sposób da się analizować fakty istnienia. Według tej analizy polegają one na tym, że rzeczy posiadają istnienie, ale rozumiane w sensie zasady istnienia czy też aktu istnienia — niesamodzielnego składnika rzeczy. Argumentuję przeciwko możliwości takiej analizy. Jeśli jest ona konsekwentnie przeprowadzona, to wiedzie do tezy, że istnienie-zasada jest całkiem zewnętrzne wobec rzeczy. Poza tym pokazuję, że niesamodzielność istnienia-zasady blokuje przypisywaną jej funkcję urealniania. Fakt istnienia uznaję za nieanalizowalny i w związku z tym odrzucam sensowność pytania o realną różnice między istotą a istnieniem.
In the article, I examine whether an analysis of facts of existence is possible. A fact of existence is a specific variety of a state of affairs. States of affairs are ontological correlates of propositions. Facts of existence are counterparts of existential propositions. States of affairs, in contrast to facts of existence, can be analyzed as compositions of simpler ingredients, e.g. of subject and properties. There are philosophers who think the analogical analysis is possible in the case of facts of existence. According to such an analysis, facts of existence consist in having an existence but conceived as an inseparable inner principle called an act of existence or esse. I argue against the possibility of such an analysis. If we consequently analyze a fact of existence in terms of alleged ingredients, we are finally obliged to accept the thesis that esse is entirely external to the thing. I also show that inseparability of esse blocks the function ascribed to it: the function of making real. I maintain facts of existence are non-analyzable and I refute the validity of the real difference between essence and esse.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2017, 65, 4; 61-92
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
, Future Contingents, Ockhamism (Retroactivism) and Thomism (Eternalism)
FUTURA CONTINGENTIA, OCKHAMIZM (RETROAKTYWIZM) I TOMIZM (ETERNALIZM)
Autorzy:
Wojtysiak, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488704.pdf
Data publikacji:
2018-11-04
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
future contingents
Ockhamism
eternalism
retroactive causation
soft fact
divine foreknowledge
futura contingentia
ockhamizm
eternalizm
retroaktywna przyczynowość
miękki fakt
Boska przedwiedza
Opis:
In the current paper, I enter into debate with Marcin Tkaczyk and the chosen Anglo-Saxon ana¬lytic philosophers of religion to discuss the theological version of the problem of future contin¬gents. I take into consideration some varieties of Ockhamism (retroactivism)—the position denying the temporal necessity (non-determination) of all past events and allowing some form of retroactivity. Strong Ockhamism postulates real retroactive causation, moderate Ockhamism lim-its it to the meanings of physical and psychical events, and weak Ockhamism replaces the notion of retroactive causation with that of retroactive dependence. I compare different forms of retroactiv¬ism with eternalism (of Boethius, St. Anselm of Canterbury, and St. Thomas Aquinas) to show that the latter has significant advantage. At the same time, I point out that eternalism in its presentist and relativist version (proposed by Brian Leftow) avoids the objections put forward against it, and that, within such eternalism, the problem of future contingents does not arise.
W niniejszym tekście, dyskutując z Marcinem Tkaczykiem oraz wybranymi anglosaskimi ana¬¬litycznymi filozofami religii, rozpatruję teologiczną wersję problemu futura contingentia. Biorę pod uwagę kilka odmian ockhamizmu (retroaktywizmu) — stanowiska negującego tempo¬ralną konieczność (zdeterminowanie) wszystkich zdarzeń przeszłych oraz dopuszczającego jakąś postać działania wstecznego. Ockhamizm mocny postuluje realną przyczynowość retroaktywną, ockhamizm umiarkowany ogranicza ją do sensów zdarzeń fizycznych i psychicznych, a ockha¬mizm słaby zastępuje pojęcie przyczynowości retroaktywnej pojęciem wstecznej zależności. Po¬rów¬nując różne odmiany retroaktywizmu z eternalizmem (Boecjusza, św. Anzelma z Canterbury i św. Tomasza z Akwinu), wykazuję przewagę tego drugiego. Zaznaczam przy tym, że eternalizm w (zaproponowanej m.in. przez B. Leftowa) wersji prezentystycznej i relatywistycznej unika stawianych mu zarzutów, a w jego kontekście problem futura contingentia w ogóle nie powstaje.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2018, 66, 4; 152-182
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
(Nie)równy pojedynek na argumenty
An (Un)equal Arguments Exchange
Autorzy:
Lipski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233180.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
reasonable non-believer [nonresistant nonbeliever]
reasonable believer
great fact of faith
reversal of an argument
argument to the best explanation
rzetelny niewierzący
rzetelny wierzący
wielki fakt wiary
odwrócenie argumentu
argument do najlepszego wyjaśnienia
Opis:
W swojej książce Między ukryciem a jawnością. Esej z filozofii religii i teologii filozoficznej Jacek Wojtysiak podejmuje temat Bożego ukrycia. W początkowych rozdziałach wchodzi w polemikę z argumentem J.L. Schellenberga, który z istnienia rzetelnej niewiary wyciąga wniosek o nieistnieniu Boga. W celu zneutralizowania tego argumentu Wojtysiak odwraca go, konstruując argument na rzecz istnienia Boga z faktu istnienia rzetelnych wierzących, a następnie wzmacnia go do argumentu z wielkiego faktu wiary (i jego kolejnych wersji). Argumentuję, że odwrócone argumenty Wojtysiaka (z rzetelnych wierzących i z wielkiego faktu wiary) nie są symetrycznym odbiciem wyjściowego argumentu z rzetelnych niewierzących, gdyż są od niego słabsze. Wskazuję, że niektóre argumenty Wojtysiaka mogą być odwrócone przez ateistę. Podnoszę też kwestię, że wniosek końcowych argumentów Wojtysiaka nie jest satysfakcjonujący dla teisty.
In his book Między ukryciem a jawnością. Esej z filozofii religii i teologii filozoficznej [Between Hiddenness and Openness: An Essay in the Philosophy of Religion and Philosophical Theology] Jacek Wojtysiak takes up the issue of divine hiddenness. In the opening chapters he enters into a polemic with the argument of J.L. Schellenberg, who from the existence of reasonable unbelief draws the conclusion that God does not exist. In order to neutralize this argument, Wojtysiak reverses it, constructing an argument for the existence of God from the fact of the existence of reasonable believers, and then strengthens it to an argument from the great fact of faith (and its subsequent versions). I argue that Wojtysiak’s reversed arguments (from reasonable believers and from the great fact of faith) are not symmetrical to the initial argument from reasonable non-believers, because they are weaker. I point out that some of Wojtysiak’s arguments can be reversed by an atheist. I also raise the point that the conclusion of Wojtysiak’s final arguments is not satisfactory to a theist.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 4; 81-93
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dlaczego nauka nie może być wolna od wartości
Why Science cannot be Value-free
Autorzy:
Lekka-Kowalik, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015633.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
nauka wolna od wartościowań
metoda naukowa
sądy wartościujące
wartości poznawcze
wartości moralne
„tłuste” pojęcia etyczne
dychotomia fakt/wartość
value-free science
scientific method
value judgements
cognitive values
moral values
„thick” ethical concepts
fact/value dichotomy
Opis:
Three arguments are developed to support this thesis: (1) Since there is no algorithm for making methodological decisions as to what theory should be accepted, what method should be used, etc, scientists have to pass judgements that are essentially evaluative. Those judgements belong to science. The attempt to save the ideal of value-free science by distinguishing value-free object language and value-laden metalanguage (in which those evaluative judgements would be formulated) does not work. For there are no reasons to expel the methodology of a given science from that science, and even if we made this move, we would finally come to the level of evaluative judgements, unless we accept regressus ad infinitum. (2) Even if the above distinction were tenable, this would not save the ideal of value-free science. For our language is full of the so-called „thick ethical concepts” that are both descriptive and evaluative. They are justifiably used at least in some sciences. We could exclude – by definition - such concepts from science, but this would result in expelling many legitimate disciplines from the realm of science. This would mean not that science was value--free but that we made it so. (3) The fact that scientific results are sometimes expressed by means of ethically thick concepts does not allow us to restrict values involved in science to epistemological values – moral values are involved as well. Moreover, apparently pure methodological concepts such as „good solution” or „sufficient evidence” seem to be also „ethically thick”. Such considerations allow us to draw a conclusion that science possesses intrinsic moral dimension, and separating the epistemic and moral points of view in discussions about science is unjustified.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 2; 275-293
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O fakcie wiary
On the Fact of Faith
Autorzy:
Gębura, Błażej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233195.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
theism vs. atheism
great fact of faith
objection from the statistical yearbook
objection from the inconsiderable fact of faith
objection from nonempirical reasons
J.L. Schellenberg
Jacek Wojtysiak
teizm vs. ateizm
wielki fakt wiary
zarzut z rocznika statystycznego
zarzut z najmniejszego faktu wiary
zarzut z niempirycznych racji
Opis:
Jacek Wojtysiak twierdzi, że powołując się na zachodzenie wielkiego faktu wiary, można wykazać przewagę teizmu nad ateizmem. Wobec tego poglądu formułuję trzy zarzuty: zarzut z rocznika statystycznego, zarzut z najmniejszego faktu wiary oraz zarzut z niempirycznych racji. Zarzut z rocznika statystycznego zwraca uwagę na fakt, że wielkość faktu wiary jest zawsze zrelatywizowana do momentu w czasie, w którym jest on stwierdzany. A to rodzi pytanie, na który fakt powinien powołać się teista. Zarzut z niewielkiego faktu wiary sugeruje, że w sporze między teizmem a ateizmem nie ma znaczenia, czy fakt wiary podlega pluralizacji, a więc jak wielu podmiotów dotyczy. Zarzut z nieempirycznych racji promuje pogląd, w myśl którego ustalenie empirycznych okoliczności funkcjonowania określonych religii nie zbliża teisty i ateisty do rozstrzygnięcia prowadzonego przez nich sporu.
Jacek Wojtysiak argues that by claiming the great fact of faith one can demonstrate the superiority of theism over atheism. Against this view, I formulate three objections: an objection from the statistical yearbook, an objection from the inconsiderable fact of faith, and an objection from nonempirical reasons. The objection from the statistical yearbook draws attention to the fact that the greatness of a fact of faith is always relativized to the moment in time at which it is stated. And this raises the question of which fact the theist should invoke. The objection from the inconsiderable fact of faith suggests that, in the dispute between theism and atheism, it does not matter whether the fact of faith is pluralizable, and thus how many entities are involved. The objection from non-empirical reasons promotes the view that establishing the empirical circumstances of certain religions does not bring the theists and atheists closer to resolving their debate.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 4; 109-117
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiara, zło, testimonium: Odpowiedź Dyskutantom
Faith, Evil, Testimonium: A Reply To the Discussants
Autorzy:
Wojtysiak, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233199.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
hiddenness of God
J.L. Schellenberg
great fact of faith
consensus gentium
cognitive science of religion
atheistic argument from evil
principle of creative grace
‘original justice’
testimonial knowledge
theistic religions
ukrycie Boga
wielki fakt wiary
kognitywistyka religii
ateistyczny argument ze zła
zasada łaski kreacyjnej
„pierwotna sprawiedliwość”
wiedza testymonialna
religie teistyczne
Opis:
Artykuł stanowi odpowiedź na dziesięć tekstów, w których zgłoszono zarzuty lub uwagi do mojej książki Między ukryciem a jawnością. Esej z filozofii religii i teologii filozoficznej (Wojtysiak 2023). Odpowiedź podzieliłem na trzy grupy tematyczne: teistyczny argument z wielkiego faktu wiary, krytyka ateistycznego argumentu ze zła oraz obrona religii z jej testymonialnego charakteru. W pierwszej części artykułu bronię tezy, że mój teistyczny argument z wielkiego faktu wiary jest, pomimo wysuniętych trudności i dzięki jego ulepszeniom, silniejszy od (sformułowanego przez J.L. Schellenberga) ateistycznego argumentu z faktu niewiary. Wciąż uważam, że teizm najlepiej wyjaśnia fakt powszechności i trwania wiary w Boga lub „czegoś” do Niego podobnego. W drugiej części artykułu uzasadniam tezę, że właściwie rozumiana zasada łaski kreacyjnej zarówno pozwala spodziewać się zła w świecie (w podobnym stopniu co ateizm), jak i nie narusza naszych intuicji na temat dobroci Boga. Dodatkowo bronię racjonalności wiary w stan „pierwotnej sprawiedliwości”. W trzeciej części podtrzymuję swoje przekonanie, że religia jest jedną z tych dziedzin życia, w których jesteśmy skazani na wiedzę testymonialną. Dlatego religia ma prima facie wartość poznawczą.
The article is a response to ten texts in which objections or comments were made to my book Między ukryciem a jawnością. Esej z filozofii religii i teologii filozoficznej [Between Hiddenness and Openness: An Essay in the Philosophy of Religion and Philosophical Theology] (Wojtysiak 2023). The response I divided into three thematic groups: the theistic argument from the great fact of faith, a critique of the atheistic argument from evil, and a defence of religion from its testimonial character. In the first part of the article, I defend the thesis that my theistic argument from the great fact of faith is, despite the difficulties put forward and thanks to its improvements, stronger than (formulated by J.L. Schellenberg) the atheistic argument from the fact of nonbelief. I still believe that theism best explains the fact of the universality and duration of belief in God or ‘something’ like Him. In the second part of the article, I justify the thesis that, properly understood, the principle of creative grace both allows us to expect evil in the world (to a similar degree to atheism) and does not violate our intuitions about the goodness of God. In addition, I defend the rationality of believing in a state of ‘original justice’. In the third part, I maintain my conviction that religion is one of those areas of life in which we are doomed to testimonial knowledge. Therefore, religion has prima facie epistemic value.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 4; 215-246
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-7 z 7

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies