Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "physics" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-15 z 15
    Tytuł:
    On Determinism, Causality, and Free Will: Contribution from Physics
    O determinizmie, przyczynowości i wolnej woli: wkład fizyki
    Autorzy:
    Karwasz, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2097336.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-06
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    przyczynowość
    determinizm
    fizyka kwantowa
    fizyka klasyczna
    wolna wola
    causality
    determinism
    quantum physics
    classical physics
    free will
    Opis:
    Determinism, causality, chance, free will and divine providence form a class of interlaced problems lying in three domains: philosophy, theology, and physics. Recent article by Dariusz Łukasiewicz in Roczniki Filozoficzne (no. 3, 2020) is a great example. Classical physics, that of Newton and Laplace, may lead to deism: God created the world, but then it goes like a mechanical clock. Quantum mechanics brought some “hope” for a rather naïve theology: God acts in gaps between quanta of indetermination. Obviously, any strict determinism jeopardizes the existence of free will. Yes, but only if human mind follows the laws of physics and only if nothing exists outside the physical limits of space and time. We argue that human action lies in-between two worlds: “earth” and “heavens” using the language of Genesis. In that immaterial world, outside time and space constraints, there is no place for the chain of deterministic events. We discuss, in turn, that the principle of causality, a superior law even in physics, reigns also in the non-material world. Though, determinism in the material universe and causality in both worlds seem to be sufficient conditions, to eliminate “chaotic”, or probabilistic causes from human (and divine) action.
    Determinizm, przyczynowość, przypadek, wolna wola i Boska opatrzność stanowią klasyczny, splątany problem, leżący w trzech domenach: filozofii, teologii i fizyki. Niedawny artykuł Dariusza Łukaszewicza w Rocznikach Filozoficznych (nr 3 z 2020 r.) jest tego znakomitym przykładem. Klasyczna fizyka, ta Newtona i Laplace’a, może prowadzić do deizmu: Bóg stworzył świat, ale ten działa sam, jak mechaniczny zegarek. Fizyka kwantowa przyniosła pewną „nadzieję” dla raczej naiwnej teologii: Bóg działa w lukach między kwantami nieoznaczoności. Oczywiście, ścisły determinizm zagrażałby istnieniu wolnej woli. Tak, ale tylko wówczas, gdyby ludzki umysł był rządzony tylko prawami fizyki i gdyby nic nie istniało poza fizycznymi granicami czasu i przestrzeni. Dyskutujemy, że ludzkie działania leży pomiędzy dwoma światami: „ziemią” i „niebem”, używając języka Księgi Rodzaju. W świecie niematerialnym, poza ograniczeniami czasu i przestrzeni, zdarzenia deterministyczne nie stanowią sekwencyjnego łańcucha. Dyskutujemy natomiast, że zasada przyczynowości, prawo nadrzędne nawet dla fizyki, rządzi również w świecie niematerialnym. Tak więc, determinizm w świecie materialnym i przyczynowość w obu światach wydają się być warunkami dostatecznymi, aby wyeliminować „chaotyczne” czy przypadłościowe przyczyny ludzkiego (i Boskiego) działania.  
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2021, 69, 4; 5-24
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Opis w fizyce
    The Description in Physics
    Autorzy:
    Piersa, Henryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1917531.pdf
    Data publikacji:
    2020-11-16
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Opis:
    The first part of this paper is focussed on the concept of state of a physical system, process, transformation, phenomenon and effect. Due to conceptive difficulty in microobject description, the problem of language in physics, as well as physical values which figure as quantitative characteristic of the description are analyzed here. The further part of the paper is devoled to a typology and characteristic of quantitative and qualitative description, the description of state and process, the precise and approximate description, the statistical, complete and complementary description, alternative means of description as well as the adequate description.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 1998, 46, 3; 241-257
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metafizyczne implikacje fizyki kwantowej
    Distilling Metaphysics from Quantum Physics
    Autorzy:
    Maudlin, Tim
    Drozdowska, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2097357.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-06
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia fizyki
    filozofia mechaniki kwantowej
    determinizm
    komplementarność
    nielokalność
    philosophy of physics
    philosophy of quantum mechanics
    determinism
    complementarity
    nonlocality
    Opis:
    Przekład na podstawie: Tim Maudlin, „Distilling Metaphysics from Quantum Physics”, w: The Oxford Handbook of Metaphysics, red. Michael J. Loux i Dean W. Zimmerman (Oxford: Oxford University Press, 2005), 461–487 Przełożony tu na język polski tekst „Distilling Metaphysics from Quantum Physics” Tima Maudlina stanowi rozdział z The Oxford Handbook of Metaphysics. Autor omawia w nim sześć ważnych zagadnień metafizycznych, na które fizyka kwantowa rzuca nowe światło. Każde z nich naświetla z punktu widzenia trzech podstawowych interpretacji mechaniki kwantowej: teorii kolapsu funkcji falowej (von Neumanna lub GRW), teorii zmiennych ukrytych (Bohm) i interpretacji wieloświatowej (Everett). Omówione zagadnienia to determinizm, dookreśloność wartości wielkości fizycznych, rola obserwatora, nieoznaczoność i komplementarność, logika kwantowa, a także splątanie kwantowe i nielokalność.
    Translated here into Polish is Tim Maudlin’s “Distilling Metaphysics from Quantum Physics,” which is a chapter of The Oxford Handbook of Metaphysics. The author discusses six important metaphysical issues on which quantum physics sheds new light. He shows how differently each of the three main intepretations of quantum theory (von Neumann’s and GRW collapse theory, Bohm’s hidden variable theory, and Everett’s many-worlds theory) views each of them. The issues discussed are determinism, determinateness, the role of the observer, uncertainty and complementarity, quantum logic, and entanglement and non-locality.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2021, 69, 4; 407-439
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Epistemologia w dydaktyce fizyki Komisji Edukacji Narodowej
    Epistemology in the teaching of physics by the Commission for National Education
    Autorzy:
    Janeczek, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015979.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    historia filozofii
    nauki i oświaty
    historia przyrodoznawstwa
    historia fizyki
    history of philosophy
    science and education
    natural history
    history of physics
    Opis:
    The subject of the article is defining the specificity of broadly understood epistemology (theory of cognition, methodology of science) that could be seen in the teaching of physics at secondary schools (and partly also at universities) run by the Commission for National Education. It was the first European „ministry” of education, which worked in Poland in the years 1773-1795. Its specificity was defined by a new model of school directed to scientific rather than linguistic-humanist, and on a higher level − also than philosophical education. On the level of syllabuses it meant replacing lecturing Aristotelian philosophy of nature with phenomenalistic-mathematical natural science (mechanists), oriented to technical-economic practice (utilitarianism). The syllabuses declared so radical a break up − in the spirit of pre-positivism of The French Encyclopaedia − with traditional education that at secondary schools practically all the philosophical subjects were removed, apart from logic and ethics, and at universities logic was cancelled too. However, the teaching practice differed from the syllabus and organisational radicalism that was incomparable with any other education system functioning in Europe. In it numerous handbooks written in the circle of the so-called philosophia recentiorum were used. It joined the Aristotelian philosophy of nature with elements of modern natural history. Introduced into the secondary and university education in the whole of Europe in the first half of the 18th century, it broke the framework of the traditional philosophy syllabus. Also the handbooks of the Commission for National Education − like all of the eclectic school physics of the Enlightenment era − still contained philosophical elements, with the idea of justifying them inductively. However, at the same time numerous troubles appeared resulting from putting into effect the empirical-mathematical ideal of natural history. This was the result of shortage of instruments necessary for performing experiments, even on the didactic level that dominated over research work in the Polish science of that time. Also doubts were expressed as to the possibilities and range of applying the language of mathematics for defining the data obtained in experiments. This resulted from a low methodological level of natural science of that time that still had a describing-systematising character (natural history, partly also physics). Hence doubts appeared in defining the mathematical status of natural science, still treated as applied mathematics, or as an integral − sometimes even first-rate − element of physics. Especially development of mathematically defined mechanics and the possibilities of applying it in technology gave a higher prestige to reflection over technical--economic activity, which led to general acceptance of the ideal of applied science preferred at those times.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 203-263
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Równoczesność” a „teraźniejszość” – fizyka i metafizyka czasu
    “Simultaneousness” and “Nowness”: Physics and Metaphysics of Time
    Autorzy:
    Przechowski, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488630.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia czasu
    filozofia fizyki
    A-teoria
    B-teoria
    Szczególna Teoria Względności (STW)
    philosophy of time
    philosophy of physics
    A-theory
    B-theory
    special relativity
    Opis:
    Jednym z głównych problemów filozofii czasu jest określenie statusu teraźniejszości. Zagadnienie teraz pojawia się explicite choćby w dyskusji prezentyzm-eternalizm czy w pytaniu o możliwość uzgodnienia idei obiektywnego upływu czasu z rozumieniem czasu we współczesnej nauce. Filozofia nauki ujawnia zaś – wcześniej nie dostrzegany – problem zdefiniowania równoczesności. Dyskusje na temat obiektywności lub realności upływu czasu nie są domeną filozofii ostatniego stulecia ani też pokłosiem odkryć fizyki XX wieku. To właśnie jednak na gruncie fizyki nastąpiło spektakularne zderzenie intuicyjnego rozumienia czasu, w tym tak oczywistych – zdawałoby się – idei, jak równoczesność czy współistnienie, z filozoficznymi implikacjami teorii naukowej. Rozbieżność intuicji temporalnych z czasem relatywistycznym analizowali pod kątem konsekwencji metafizycznych Gödel, Rietdijk i Putnam. Próby uzgodnienia klasycznych kategorii tensalnych z pojęciami STW, podejmowane m.in. przez Sklara, wskazują na konieczność wyeksplikowania odmiennych założeń ontologicznych obu schematów pojęciowych oraz potrzebę oddzielenia metafizyki od epistemologii. Radykalną propozycję wyeliminowania konfliktu między intuicją upływu czasu i relatywistycznym obrazem czasu wysunął Prior, który przypisał fundamentalną rolę potocznym kategoriom temporalnym (A-teoria), pojęcia relatywistyczne zaś uznał za czysto konwencjonalne i wtórne. Pogląd taki jawnie przeczyłby jednak ontologicznym założeniom STW, sformułowanym przez samego Einsteina. Niniejszy artykuł ma na celu wyeksplikowanie wspomnianych trudności w oparciu o fundamentalne założenia i własności klasycznej oraz relatywistycznej koncepcji czasu.
    The status of “nowness” is one of the most important problems of the philosophy of time. The question of “the now” remains relevant in the discussion between presentism and eternalism, or in the problem of reconciliation between the classic idea of objective sense of the flow of time and the concept of time in the modern science. Philosophy of science also reveals the never-recognized-before problem of defining “simultaneousness.” The discussions on the objectivity or reality of the flow of time neither are the domain of the 20th-century philosophy, nor are the result of the discoveries in the modern physics. It was right on the grounds of relativistic physics, however, where the intuitive perception of time (including the supposedly obvious ideas of “simultaneousness” or the “coexistence”) and the philosophical implications of the scientific theory spectacularly collided. The dissonance between temporal intuitions and ontological implications of relativistic time was studied by Gödel, Rietdijk, and Putnam. The attempts to reconcile the classic tensal categories with the STR definitions, made by Sklar and the others, indicate the need of explication of the different presumptions of the two frameworks of conceptual schemas as well as the need of the separation between metaphysics and epistemology. A radical attempt of elimination of the conflict between the intuition of the flow of time and the relativistic concept of time was presented by Prior, who assigned a fundamental meaning to the tensal categories (A-theory) and who considered the relativistic concepts to be conventional and secondary. Such an idea, however, would explicitly negate the ontological presumptions of the STR, formulated by Einstein himself. The article presents this difficulties on the basis of the fundamental presumptions and features of the classic and relativistic concept of time.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2014, 62, 4; 181-204
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zagadnienie cząstki elementarnej w fizyce i w kosmologii
    The Problem of Elementary Particle in Physics and Cosmology
    Autorzy:
    Michniowski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2012825.pdf
    Data publikacji:
    2001
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Opis:
    In the paper one discusses historical aspect o f the ’elementary particle problem’. Understanding of it is important for development of modern physics in both local, as well as cosmological scale. At the end o f 20-th century, importance of the issue comes to be of fundamental kind because of its strict connections with civilization increase. The problem has been discussed at possible wide area of scientific properties and some important question s, which science will have to answer in nearest future.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2001, 49, 3; 71-93
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Relacja między przedmiotem a podmiotem w fizyce współczesnej
    The Relationship between Subject and Object in Modern Physics
    Autorzy:
    Zabierowski, Mirosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2106644.pdf
    Data publikacji:
    1990
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Opis:
    Some recent trends of stressing the ro le of subject in physics are dealt with. Three examples of them . taken from antropic cosmology, quantum mechanics, and thermodynamics of irreversible processes, have been presented.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 1990, 37-38, 3; 161-168
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Niezmienniki w fizyce i ich funkcja poznawcza
    The Invariances in Physics and their Function in the Physical Cognizance
    Autorzy:
    Piersa, Henryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1918975.pdf
    Data publikacji:
    2020-10-27
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Opis:
    The paper presents the invariances of the most important physical transformation and their meaning for the cognizance in physics. In the first part are discussed the invariances the physical laws with respect to a change of the system of units, physical theory (physical analogy), Galileo's and Loretz's transformations, the inavariances generated by the symmetry of space and time, canonical and unitary transformations. The second part is focussed on the meaning of these invariances for the description in physics, as well as, for the forming of physical laws and theories.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 1993, 41, 3; 49-70
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rewolucja relatywistyczna a ontologia fizyki
    Relativistic Revolution and Ontology of Physics
    Autorzy:
    Czerniawski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013187.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    względność
    eter
    dynamika
    upływ czasu
    geometria czasoprzestrzeni
    relativity
    ether
    dynamics
    time flow
    space-time geometry
    Opis:
    In the course of the development of physics until the beginning of the twentieth century there was an evolutionary progress within its ontological frameworks. Its continuity was violated by A. Einstein’s works of 1905 and his so-called „quantum and relativistic revolution.” In its course people gave up a series of results they had achieved, and replaced them by some radical solutions that differed from common sense intuitions. In particular, in the context of the theory of relativity the concept of electromagnetic ether was rejected. Then the concept of absolute time and absolute geometry of space were removed, facts that eliminated the „flow” of time and change of the ontology of physics from the substantialist one into the eventist one. The changes turned out unnecessary, they resulted not from the very theory of relativity, but from some arbitrary solutions within the frameworks of its philosophical interpretation. On the other hand, they clash with clear ontological intuitions and make an explanation of the „flow” of time impossible. What is more, they are also not beneficial for a further progress in the development of physics, especially in the context of seeking a quantum theory of gravitation. It seems right to return to pre-relativistic concepts, starting from ether. For it is the elimination of the latter that had started the „revolution.”
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2008, 56, 1; 379-396
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Współczesna logika formalna a nauki przyrodnicze
    Contemporary formal logic and the natural sciences
    Autorzy:
    Kiczuk, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2016141.pdf
    Data publikacji:
    2001
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    logika
    filozofia logiki
    metodologia
    filozofia nauki
    fizyka
    logic
    philosophy of logic
    methodology
    philosophy of science
    physics
    Opis:
    In the first part of the article the questions are discussed that are connected with applying the rules of classical sentence logic and many valued logic in theories of natural sciences, mainly in N. Bohr' s theories of complementarity. This part of the article explicates Z. Zawirski's proposition, that the rules of logic, through applying them to the world, not only stop being tautologies that do not say anything about the reality, but they become natural hypotheses that say a lot, perhaps "the first things”, about that reality. In the article the possibility is shown of using the rules of building axiomatic deductive systems of classical logical calculus in construction of corresponding axiomatic systems in physics, as an axiomatic system may well represent an empirical theory. In the second part of the article the relations of contemporary non-classical kinds of logic with natural sciences are discussed. A lot of attention is devoted to showing that in natural sciences, in physics, application of formal logic may also consist in suitable use of its language. Not only is the language of classical logical calculus involved here but the language of systems of non-classical logics as well, and especially of the ones which give the rules for correct use of functors connected with the following - crucial for natural sciences - terms: time, change, causal relationship.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2001, 49, 1; 127-150
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Content Analysis of the Demonstration of the Existence of God Proposed by Leibniz in 1666
    Analiza treściowa„Dowodu na istnienie Boga” zaproponowanego przez Leibniza w 1666 roku
    Autorzy:
    Krauze-Błachowicz, Krystyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488681.pdf
    Data publikacji:
    2017-06
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Leibniz
    substance
    physics
    whole
    part
    definition
    substancja
    fizyka
    całość
    część
    definicja
    Opis:
    Leibniz’s juvenile work De arte combinatoria of 1666 included the “Proof for the Existence of God.” This proof bears a mathematical character and is constructed in line with Euclid’s pattern. I attempted to logically formalize it in 1982. In this text, on the basis of then analysis and the contents of the proof, I seek to show what concept of substance Leibniz used on behalf of the proof. Besides, Leibnizian conception of the whole and part as well as Leibniz’s definitional method have been reconstructed here.
    Młodzieńcze dzieło Leibniza De arte combinatoria z 1666 r. opatrzone zostało na końcu „Dowodem na istnienie Boga”. Dowód ma charakter „matematyczny” i jest zbudowany zgodnie z wzorcem Euklidesowym. Dowód ten w 1982 r. został poddany przeze mnie próbie formalizacji logicznej. W niniejszym tekście, wykorzystując wyniki tamtej analizy, staram się na podstawie treści zawartych w wierszach dowodu pokazać, jakim pojęciem substancji posługiwał się Leibniz na użytek dowodu. Zostaje ponadto zrekonstruowana Leibnizjańska koncepcja całości i części oraz jego metoda definicyjna Leibniza.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2017, 65, 2; 57-75
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Miejsce teorii względności w obszarze wiedzy ludzkiej
    The Place of the Theory of Relativity in the Area of Human Knowledge
    Autorzy:
    Such, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013412.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    teoria względności
    kosmologia relatywistyczna
    kwantowa grawitacja
    unifikacja fizyki
    metody globalne
    relatywizacja pojęć
    theory of relativity
    relativistic cosmology
    quantum gravitation
    unification of physics
    global methods
    relativisation of concepts
    Opis:
    The paper has outlined a broad perspective of references for the (particular and general) theory of relativity to various domains of human knowledge and to technique. These references are presented both in their current and historical dimension. The following issues are discussed: 1) the place of the theory of relativity in the development of physics and cosmology, 2) its contribution to the development of mathematics, 3) the significance of the theory of relativity in the development of technique, and 4) the role of the theory of relativity in the development of philosophy. The theory of relativity is – aside to quantum mechanics – one of the two basic paradigms (relativistic paradigm) of contemporary physics. Likewise it plays a fundamental role in further development of physics, astronomy and cosmology, contributing at the same time to the development of mathematics and philosophy. The author indicates that it is groundless to refer to the theory of relativity in the efforts to relativise and subjectivise cognitive and axiological questions. The theory of relativity does not relativise all its concepts of magnitudes, but it even confers the absolute status on certain magnitudes, which have been deemed relative before.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 2; 219-229
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ryszarda Kilvingtona Kwestie do Etyki – nowe argumenty i procedury badawcze w czternastowiecznym dyskursie etycznym
    Richard Kilvington’s Questions on the Ethics: New arguments and research procedures in fourteenth century ethical discourse
    Autorzy:
    Michałowska, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/943442.pdf
    Data publikacji:
    2019-03-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Ryszard Kilvington
    Kwestie do Etyki
    etyka czternastowieczna
    metody badawcze
    logika i fizyka
    Richard Kilvington
    Questions on the Ethics
    14th century ethics
    methods
    logic and physics
    Opis:
    Ryszard Kilvington jako jedyny ze szkoły tzw. Kalkulatorów Oksfordzkich napisał komentarz do Etyki nikomachejskiej Arystotelesa. Powstałe w 1332 r. Kwestie do Etyki są jednak komentarzem niestandardowym z kilku powodów. Po pierwsze, Kilvington wbrew przyjętej tradycji komentowania Etyki nikomachejskiej nie odnosi się do wszystkich ksiąg ani zagadnień dzieła Stagiryty. Po drugie, wybrane zagadnienia traktuje z różnym zainteresowaniem — niektóre analizuje niezwykle wnikliwie, innym poświęca znacznie mniej miejsca. Po trzecie, w komentarzu na niespotykaną wręcz skalę wykorzystuje argumentację zaczerpniętą z obszaru logiki i filozofii przyrody oraz stosuje procedury badawcze standardowo wykorzystywane w traktatach logicznych, jak i tych dotyczących filozofii przyrody. Pozwala mu to na przyjęcie nader oryginalnej perspektywy w analizach problemów etycznych. W artykule wskazuję na strukturę komentarza oraz charakterystyczny dla tego tekstu układ kwestii, omawiam specyfikę argumentacji wykorzystywanej w Kwestiach do Etyki oraz analizuję wykorzystywane przez Kilvingtona procedury badawcze, takie jak rachunek proporcji, metoda secundum imaginationem oraz rozróżnienie sensów simpliciter i secundum quid, wskazując na ich zastosowanie w dyskursie etycznym.
    Richard Kilvington was the only Oxford Calculator who wrote a commentary on Aristotelian Nicomachean Ethics. Composed in 1332 Questions on the Ethics are an extraordinary commentary for several reasons. First, against a well-established tradition of ethical commentaries, Kilvington does not comment on all the books of Nicomachean Ethics. Nor does he refer to all the most important issues debated by Aristotle. Secondly, the analyses of the problems chosen for treatment vary in length, which means that some issues are debated meticulously, others deserve less attention. Finally, Kilvington uses arguments and methods taken from the fields of logic and natural philosophy in a way and scale unprecedented for ethical commentaries. It allows him to take an original and unique perspective in analyzing ethical issues. In the article I point out the structure of the text and the characteristic scheme of a question of Questions of the Ethics. Then, I describe the specificity of the arguments used in the text. Finally, I analyze the methods em¬ployed by Kilvington in debating ethical problems, namely the calculus of compounding ratios, secundum imaginationem procedure, and simpliciter/secundum quid tool, showing how they served analyzing ethical dilemmas.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2019, 67, 1; 178-197
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Miejsce filozofii chemii w filozofii przyrodoznawstwa
    The Position of Philosophy of Chemistry in Philosophy of Natural Sciences
    Autorzy:
    Zeidler, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013404.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofia chemii
    filozofia nauk przyrodniczych
    nowy eksperymentalizm
    nauka laboratoryjna
    stabilność nauki laboratoryjnej
    redukcja chemii do fizyki
    realizm laboratoryjny
    kryteria istnienia przedmiotów teoretycznych
    model teoretyczny
    intersubiektywna sprawdzalność
    semiotyka chemii
    philosophy of chemistry
    philosophy of natural sciences
    new experimentalism
    laboratory science
    stability of laboratory science
    reduction of chemistry to physics
    laboratory realism
    criteria of existence of theoretical entities
    theoretical model
    inter-subjective testability
    semiotics of chemistry
    Opis:
    The paper is focused on the role of philosophy of chemistry in the philosophy of natural sciences. The author claims that chemistry is a paradigmatic example of laboratory science in Ian Hacking’s sense. Therefore a philosophical and methodological analysis of chemistry can change or modify several theses of the philosophy of natural sciences. Some of them are as follows: the stability of laboratory science; the primacy of experimental practice over the theoretical one in chemistry; the problem of the reduction of chemistry to physics; the influence of scientific instruments on the growth of chemical knowledge; the problem of the empirical criteria of the existence of theoretical entities; the role of theoretical models and theoretical modelling in laboratory sciences; the problem of using the principle of inter-subjective testability in chemistry; the semiotic peculiarities of chemistry.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 2; 313-333
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analogia w fizyce
    Analogy in Physics
    Autorzy:
    Piersa, Henryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2012846.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    optyka geometryczna
    promień świetlny
    współczynnik załamania
    geometryczna optyka elektronowa
    zasada Fermata
    zasada Hamiltona
    pierwsze przybliżenie lub optyka Gaussa
    drugie przybliżenie
    aberracja
    pole elektryczne
    potencjał elektryczny
    potencjał prędkości
    elektryczna linia sił
    linia prądu
    płyn doskonały
    ruch w dwu wymiarach
    syntaktyka
    prawo
    geometrical optics
    light ray
    index of refraction
    geometrical optics of electrons
    Fermat’s principles
    Hamilton’s principles
    first-order approximation or Gaussian optics
    second-order approximation
    aberration
    electric field
    electric potential
    velocity potential
    electric line of forces
    stream line
    perfect liquid
    motion in two dimensions
    syntactics
    law
    Opis:
    Based upon the example of geometrical optics and  geometrical optics of electrons, as well as the theory of the electric field and the theory of the flow of the perfect liquid in two dimensions, the analogy of the laws of physics have been discussed. In the awareness of physicists, the analogy is a syntactical identity, of the physically interpreted mathematical formulas, describing the laws of physics. In the paper, it has been presented some relevant laws of the two pairs of the theories being compared. For the three cases, it has been provided the appropriate photographs presenting the results of the empirical tests of some of the relevant laws.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2011, 59, 2; 239-256
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-15 z 15

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies