Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "orthodox Church" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    Starotestamentowi prorocy jako typ świętości w Kościele prawosławnym
    The Old Testament prophets as a type of sanctity in the Orthodox Church
    Autorzy:
    Charkiewicz, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494377.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    święci
    świętość
    Kościół prawosławny
    prorocy
    praojcowie
    saints
    sanctity
    Orthodox Church
    prophets
    forefathers
    Opis:
    Zgodnie z nauka Kościoła prawosławnego prorocy stanowią osobny typ starotestamentowych świętych, czczonych jako osoby natchnione Świętym Duchem, które głosiły ludowi wolę Bożą. To nie tyle osoby zapowiadające czy przepowiadające przyszłość, co ludzie będący „ustami” Boga na ziemi. W prawosławiu prorocy, obok praojców, traktowani są zasadniczo jako osobna kategoria świętych Starego Testamentu. Przedmiotem rozważań autora artykułu jest przedstawienie proroków jako osobnej kategorii świętości w Kościele ze szczególnym zaakcentowaniem ich wewnętrznej systematyki. Autor przedstawia również definicje terminów: „prorok” oraz innych używanych wobec proroków terminów. Omawia rozwój profetyzmu starotestamentowego w różnych okresach historycznych, poczynając od Mojżesza, zwanego „pierwszym z proroków”, poprzez proroków poszczególnych epok dziejów narodu wybranego, na ostatnim proroku Starego Testamentu i pierwszym Nowego Testamentu – św. Janie Chrzcicielu – kończąc.
    According to the teaching of the Orthodox Church prophets are the separate type of the Old Testament saints, venerated as persons inspired by the Holy Spirit, men announcing the will of God to the people. There were not so much persons foretelling the future as rather men fulfilling role of “the mouth of God” on the earth. In Orthodoxy, prophets as well as forefathers, are basically considered as a separate category of the Old Testament saints. In this article the author presents prophets as a separate category of sanctity in the Church, particularly accentuating their interior systematic. The author defines the term “prophet” as well as other words or expressions used when talking about prophets. He discusses the development of Old Testament prophetism in various historical periods, beginning with Moses – called “the first among prophets”, throughout the prophets of consecutive epochs in the history of the Chosen People, ending with the last of the Old Testament prophets being at the same time the firs of the New Testament – saint John the Baptist.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2015, 57, 2; 155-168
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z dziejów parafii unickiej pw. św. Michała Archanioła w Perespie w XVIII wieku
    The history of Saint Michael the Archangel Uniate Parish in Perespa in the 18th century
    Autorzy:
    Frykowski, Janusz Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494608.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Perespa
    Parafia
    Cerkiew
    Duchowieństwo
    Unici
    Uposażenie
    utensylia
    Uniate parish,
    Orthodox church
    Clergy
    Uniates
    church’s endowment
    utensils
    Opis:
    Dzisiejsza Perespa, to wieś położona w gminie Tyszowce, powiecie tomaszowskim, w województwie lubelskim. Swoimi korzeniami sięga co najmniej początków XVI wieku. Pierwsza informacja o tej wsi, mówiąca że była opuszczoną pochodzi z 1531 roku. Wiadomo, że funkcjonowała tam cerkiew prawosławna, która po raz pierwszy została odnotowana w 1570 roku. Działalność parafii prawosławnej potwierdzona jest przez dalszą cześć XVI wieku. Parafia unicka pw. św. Michała Archanioła była kontynuatorką parafii prawosławnej. Początkowo organizacyjnie przynależna była do dekanatu tyszowieckiego, zaś pod koniec XVIII wieku została włączona do protopopi z siedzibą w Grabowcu. Z analizy protokołów powizytacyjnych wynika, że świątynia w tej wsi była budowlą drewnianą, nie najgorzej zaopatrzoną w utensylia. Przy cerkwi była usytuowana dzwonnica i cmentarz. Parochowi do utrzymania służyły grunty orne i łąki, dzięki którym prowadził gospodarstwo, oraz różnorodne opłaty od wiernych. Duchowny miał do swojej dyspozycji plebanię wraz z zabudowaniami gospodarczymi. Dla badanego okresu ustalono personalia siedmiu proboszczów i określono, że szacunkowa liczba parafian wahała się pomiędzy 300 a 375 duszami.
    Perespa is a tiny village located in Tyszowce gmina (country commune) that lies within the administration of Tomaszów poviat (county) in Lubelskie Voivodship (District). Its roots date back to at least the beginning of 16th century. The first written record about this village claiming it to be abandoned dates back to 1531. However, it is recorded that the Orthodox church functioned there according to the note from 1570. The operation of the Orthodox parish throughout the remaining years of 16th century was also later confirmed. The Uniate parish of Saint Michael the Archangel was the successor of the Orthodox parish. In the beginning, in terms of jurisdiction it belonged to the protopope in Grabowiec. In accordance with the post-visitation protocols the Orthodox church appears to have been wooden and quite well equipped with ecclesiastical utensils. Also, there was a wooden bell tower and a cemetery by the church. Not only did a paroch (parish priest) have some arable land and grassland at his disposal to cultivate and support himself but also he collected various fees from the parishioners. Furthermore, he also was in possession of a parsonage and ancillary buildings. The personal details of past seven parochs presiding at this church in the period this research focuses on has been established whereas the average number of parishioners for the same period that fluctuated with the time is estimated at between 300 and 375.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2016, 58, 3; 377-414
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dzieje Cerkwi prawosławnej na terenie diecezji grodzieńskiej do roku 1900
    The history of the Orthodox Church on the Grodno region to the year 1900
    Autorzy:
    Pytel, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494606.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Grodno
    Grodzieńszczyzna
    Wilno
    Wileńszczyzna
    Cerkiew
    Prawosławie
    Diecezja
    historia
    Grodno region
    Vilnius region
    orthodox church
    diocese
    history
    Opis:
    Artykuł przedstawia historię dziejów Cerkwi prawosławnej na Grodzieńszczyźnie od czasów pojawienia się Prawosławia na terenach współczesnej Białorusi. Prezentowany tekst ma formę przekroju prawie tysiącletniej tradycji Prawosławia na Rusi ze szczególnym uwzględnieniem terenów Wileńszczyzny i Grodzieńszczyzny. W artykule omówione zostały plemiona zamieszkujące dawniej te tereny oraz okres pojawienia się chrześcijaństwa w obrządku wschodnim w Grodnie. Artykuł przedstawia podział historyczny, politykę poszczególnych państw i losy wiernych prawosławnych zamieszkujących tereny, które w latach 1900–1915 należały do diecezji grodzieńskiej. Znamiennym okresem historycznym w egzystencji Prawosławia i zarazem godzącym w jego niezachwiany status religii dominującej na terenach Kresów Wschodnich okazuje się być katolizacja oraz Unia Brzeska (1596 r.). Była propagowana z różnym nasileniem dzięki zmieniającej się w tym czasie władzy przez 243 lata, do ostatecznej jej kasaty w 1839 roku na Soborze w Połocku. Zabór rosyjski sprawił, iż granice Grodzieńszczyzny i Wileńszczyzny znalazły się pod panowaniem prawosławnej Rosji. Wiek XIX to przede wszystkim wpływ Imperium na restytucję Prawosławia na tych terenach oraz ich gwałtowny rozwój gospodarczy, ekonomiczny i konfesyjny. Grodno, stając się stolicą guberni, podnosiło status administracyjny swych terenów. Po powrocie unitów do Prawosławia Grodzieńszczyzna staje się ważnym zapleczem ekonomicznym diecezji wileńsko-litewskiej. Skutkiem tego jest ubieganie się wiernych o utworzenie samodzielnej diecezji Grodzieńskiej z siedzibą biskupa w Grodnie, co ostatecznie ma miejsce w 1900 roku.
    The article shows history of the Orthodox Church in Grodno region from times of the appearance of the orthodox faith in the areas of contemporary Belarus. The presented text has a form of the diameter of almost a thousand year of tradition of the orthodox faith on Rus’ with particular reference of the areas of Vilnius region and Grodno region. The article describes the tribes dwelling on these areas before and period of the appearance of the Eastern Orthodox Christianity rite in Grodno. The article describes also historical periods, the politics of individual countries and fates of the dwelling orthodox faithful on these areas which belonged to the diocese of Grodno in 1900-1915. The conversion to Catholicism and the Brest Union (1596) are the characteristic historical period in existence of the orthodox faith and which at the same time are striking to its unswerving status of the dominant religion on the areas of the Eastern Borderlands. The Brest Union was propagated with variable intensity was propagated, thanks to the changing government during 243 years to its final dissolution in 1839 on the Council in Polotsk. The Russian annexation made that the borders of Grodno region and Vilnius region were under the rule of the orthodox Russia. The nineteenth century means primarily the influence of Empire on the reconstruction of the Orthodox Church in this areas and their rapid economic and confessional development. Grodno when became the capital of the province raised the administrative status of their land. After return of the Union members to Orthodoxy, Grodno region becomes the important economic facilities of Vilnius and Lithuania diocese. The result of this are efforts of faithful to create an independent diocese of Grodno with the bishop settlement in Grodno which finally take place in 1900.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2016, 58, 3; 339-376
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Żołnierskie drogi ks. kapelana Grzegorza Kuryłasa
    The Soldier’s Fate of Chaplain Fr. Grzegorz Kurylas
    Autorzy:
    Grzybowski, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494314.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    prawosławie
    duszpasterstwo wojskowe
    kapelan
    II wojna światowa
    Grzegorz Kuryłas
    Orthodox Church
    military chaplaincy
    chaplain
    World War II
    Opis:
    Artykuł traktuje o losie ks. Grzegorza Kuryłasa, kapelana w siłach zbrojnych II Rzeczypospolitej. W czasie II wojny światowej duchowny był organizatorem i szefem duszpasterstwa wojskowego wyznania prawosławnego w Armii Polskiej w ZSRR i Armii Polskiej na Wschodzie. Z pewnością postać ks. Grzegorza należy do najbardziej ciekawych i złożonych w dziejach wojskowego duszpasterstwa prawosławnego w omawianym okresie. Wokół historii księdza narosło wiele niejasności i kontrowersji. W oparciu o źródła archiwalne z Polski i Wielkiej Brytanii Autor omawia kolejne etapy jego służby duszpasterskiej w wojsku. Szlaki żołnierski i kapłański duchownego zostały ukazane na tle wydarzeń politycznych, które wówczas się dokonywały w kraju.
    The article deals with the fate of Fr. Grzegorz Kurylas, who was a chaplain in the armed forces of the Second Republic and the head of the military Orthodox chaplaincy in the Polish Army both in the Soviet Union and in the East during World War II. Fr. Kurylas certainly was an interesting personality and one of the most complex people in the history of the Orthodox military chaplaincy in the discussed period. Although he has always been very controversial among his contemporaries, his life and work are little explored. Based on the archival sources from Poland and Great Britain, the Author discusses the successive stages of his pastoral ministry in the army. His life’s path as a soldier and priest is presented against the background of the political events that took place in the country at that time.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2016, 58, 2; 243-268
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z życia prawosławnej emigracji gruzińskiej w międzywojennej Polsce na przykładzie rodziny Bagrationich
    From the life of the Orthodox Georgian Emigration in the interwar Poland: The case of Bagrationi Family
    Autorzy:
    Ostapczuk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494459.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Gruzja
    emigracja
    prawosławie
    międzywojenna Polska
    Aleksander Bagrationi
    Mikołaj Bagrationi
    Georgia
    emigration
    Orthodox Church
    interwar Poland
    Nikolai Bagrationi
    Opis:
    Po utracie niepodległości przez Gruzję w 1921 roku duża część emigracji, wojskowi i cywile, trafiła do Polski. Ich losy w międzywojennej Polsce wciąż są przedmiotem badań uczonych. Na szczególną uwagę zasługuje emigracja cywilna. Przedmiotem publikacji są losy jednej prawosławnej rodziny emigrantów gruzińskich – Bagrationich. Szczególna uwaga została skupiona na Mikołaju Bagrationim, który kształcił się, ożenił, zmarł i został pochowany w Warszawie.
    When the Georgia had lost independence a lot of emigration, serviceman and civilians, arrived to Poland. Their fates in the interwar Poland still are the subject of the research of scholars. A civil emigration deserves the particular attention. The subject of the article is the history of one orthodox family of the Georgian emigrants – Bagrationi. Special attention was paid to Nikolai Bagrationi who studied, got married, died and was buried in Warsaw.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2016, 58, 2; 269-302
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dzieje parafii unickiej p.w. św. Demetriusza Męczennika w Nedeżowie w świetle XVIII-wiecznych wizytacji kościelnych
    The history of St Demetrius the Great Martyr Uniate church in Nedezów in the light of 18th century church visitations
    Autorzy:
    Frykowski, Janusz Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494602.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Parafia
    Cerkiew
    Paroch
    Unici
    Uposażenie
    Paramenty
    Argentaria
    utensylia
    Uniate parish
    Orthodox church
    paroch (parish priest)
    Uniates
    church’s endowment
    paraments
    argentaria
    utensils
    Opis:
    Dzisiejszy Nedeżów położony jest w gminie Tomaszów Lubelski, w północnej części powiatu tomaszowskiego, w województwie lubelskim. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1409 roku. W okresie staropolskim administracyjnie związana była z powiatem i województwem bełskim. Po I rozbiorze Polski znalazła się w monarchii Habsburgów, w okresie napoleońskim w Księstwie Warszawskim, a po Kongresie Wiedeńskim w zależnym od Rosji Królestwie Polskim. Pierwotnie funkcjonowała tam parafia prawosławna, a po zawarciu unii brzeskiej, unicka. Jako samodzielna jednostka kościelna przetrwała do końca XVIII wieku, kiedy została przez władze austriackie zdegradowana do miana cerkwi filialnej i włączona do parafii w Typinie, w której funkcjonowała do likwidacji unii. Przez pierwszy okres funkcjonowania parafia w Nedeżowie organizacyjnie przynależna była do dekanatu tyszowieckiego, a pod koniec XVII wieku do nowoutworzonej protopopii tomaszowskiej. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich, przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i jej wyposażenie, a także zmiany jakie zachodziły w tym zakresie w badanym okresie. Ustalono, ze parochowi do utrzymania służyły grunty orne i łąki, dzięki którym prowadził gospodarstwo, a ponadto różnorodne opłaty od wiernych. Duchowny miał do swojej dyspozycji niewielką plebanię wraz z zabudowaniami gospodarczymi. W miarę możliwości określono beneficjum cerkiewne i pokazano zachodzące w nim zmiany w badanym okresie. Na koniec zwrócono uwagę na liczbę wiernych oraz odtworzono liczbę duszpasterzy pracujących w tej parafii.
    Nedezów is a small country village located in Tomaszów Lubelski gmina (commune) in the northern part of Tomaszów poviat in Lubelskie Province. The first written record dates back to 1409 in which time, administratively, it belonged to the Duchy of Belz and later to the Belz Voivodeship. After the first partition of the Kingdom of Poland it was annexed by the Habsburg Empire whereas during the Napoleon era it fell into the territory of the Duchy of Warsaw and later as a result of the compromise of the Congress of Vienna it belonged to the Kingdom of Poland (Congress Poland), which remained totally under Russian control. The original parish was the Eastern Orthodox parish, which, after the Treaty of Brest became the Uniate parish. As an independent church unit it functioned on until the end of 18th century, when it was degraded to a subsidiary Orthodox church and incorporated into the parish of Typin in which it operated until the liquidation of the Uniate. At first, administratively, the parish in Nedezów belonged to the Deanery of Tomaszów and at the end of 17th century to the newly created Protopopia of Tomaszów. Having analyzed post- visitation protocols left by Chelm Bishops the look as well as fittings and ancillary equipment of the parish church is recounted as well as any changes in the period of this research. It has been determined the paroch (parish priest) had some arable land as well as grassland at his disposal to support himself, furthermore, he collected various ecclesiastical fees from his parishioners. There was also a small presbytery with ancillary buildings. As far as it is possible, the parish ecclesiastical benefice and its fluctuation in the period of this research is determined. Furthermore, the number of worshipers and priests residing in this particular parish is defined.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2015, 57, 3; 319-346
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawosławny pogląd na „nową ewangelizację”
    Orthodox View of “New Evangelization”
    Autorzy:
    Puczko, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494417.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Nowa ewangelizacja
    Kościół rzymskokatolicki
    Cerkiew prawosławna
    świeckie państwo
    działalność misyjna
    odejście od Kościoła
    evangelization
    Roman Catholic Church
    Orthodox Church
    secular state
    missionary activity
    leaving the Church
    Opis:
    Tematem poruszonym w opracowaniu jest Kościół zachodni, który został dotknięty poważnym problemem schyłku wiary wśród wyznawców w XX i XXI wieku. Zamykając obrady Zgromadzenia Specjalnego Synodu Biskupów, Papież Benedykt XVI jasno zaznaczył, że temat nowej ewangelizacji powinien zajmować naczelne miejsce w planach Kościoła. Przywoływano pilną potrzebę nowej ewangelizacji także dla Bliskiego Wschodu. Chodzi o temat już dość znany, zwłaszcza w krajach o dawnej tradycji chrześcijańskiej. Również niedawne utworzenie Papieskiej Rady do spraw Nowej Ewangelizacji ma odpowiedzieć na tę głęboką potrzebę. Dlatego, po zasięgnięciu rady biskupów świata i konsultacji z Radą Zwyczajną Sekretariatu Generalnego Synodu Biskupów, postanowiła poświęcić najbliższe jego ogólne zgromadzenie zwyczajne w 2012 roku, następującemu tematowi: Nowa ewangelizacja dla przekazu chrześcijańskiej wiary. Wprowadzenie Nowej ewangelizacji ma na celu przywrócenie wiary wśród chrześcijan, jak również powrotu wiernych do Kościoła.
    The subject of this paper is the western Church which was affected by a serious crisis of faith among believers in the 20th and 21st centuries. In closing the session of the Special Synod of Bishops, Pope Benedict XVI clearly emphasized the need for new evangelization to be at the forefront of the Church’s plans. Th e urgent need for new evangelization in the Middle East was also summoned. The topic is well known, in particular in countries with an established Christian tradition. Th e recent establishment of the Pontifical Council for Promoting New Evangelization also attempts to answer this deep need. Therefore, after taking advice from Bishops from around the world and consultation with the Ordinary Council of the General Secretariat of the Synod of Bishops, the Council decided to devote the General Assembly in 2012 to the following topic: Th e New Evangelization for the Transmission of the Christian Faith. Th e introduction of the New Evangelization aims at the return to faith of Christians and the return of the faithful to Church.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2018, 02; 263-277
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sola scriptura a prawosławne pojmowanie Pisma Świętego i Tradycji Świętej
    Sola scriptura and Orthodox Understanding of Holy Scripture and Holy Tradition
    Autorzy:
    Konach, Wsiewołod
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494387.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Pismo Święte
    Tradycja Święta
    Kościół prawosławny
    Ojcowie Kościoła
    protestantyzm
    sola scriptura
    autorytet
    prawda
    Holy Scripture
    Holy Tradition
    Orthodox Church
    Church Fathers
    Protestantism
    authority
    truth
    Opis:
    W artykule zatytułowanym „Sola scriptura a prawosławne pojmowanie Pisma Świętego i Tradycji Świętej” zostało przedstawione pojmowanie Pisma Świętego i Tradycji Świętej w Kościele prawosławny. Podjęte w drugiej połowie XVI w. kontakty między protestantami i prawosławnymi sprzyjały nawiązaniu dialogu teologicznego. Jest on nadal prowadzony w ramach Wspólnej Komisji Prawosławno-Luterańskiej, która od 1981 roku co dwa lata spotyka się na wspólnych posiedzeniach. Jedną ze spornych kwestii jest rozumienie Tradycji Świętej, którą wyklucza luterańska zasada sola scriptura i nadaje Pismu Świętemu niepodważalny autorytet. W teologii prawosławnej kwestia autorytetu nie odgrywa wielkiej roli i przede wszystkim nie jest pojmowana w sensie prawnym. Tak jak Kościół jest Bosko-ludzką rzeczywistością, „nowym stworzeniem”, odzwierciedleniem jedności Trójcy Świętej, to w nim jest prawda, która nie zawiera się w określonych nosicielach „autorytetu”, lecz przejawia się w różnych formach życia Kościoła. W prawosławnym pojmowaniu Objawienie Boże obejmuje Pismo Święte i Tradycję Świętą. Obie rzeczywistości nie wykluczają się wzajemnie, nie są przeciwstawne, ani też nie są różne pod względem ważności. Kościół posiada prawdę, przekazaną przez apostołów, którą może głosić nie ograniczając się tylko tym, co zostało zapisane w Piśmie Świętym. Pismo jest tylko częścią życia Kościoła, jednym z przejawów Ducha Świętego. Przyznaje się mu szczególną cześć, jednak nie posiada ono bezwarunkowego autorytetu. Pismo Święte nie jest ponad Kościołem, ponieważ ono żyje i jest pojmowane wewnątrz Kościoła. Kościół znajduje się we wzajemnej relacji również do Tradycji Świętej, którą Włodzimierz Łosski określa życiem Ducha Świętego w Kościele, życiem komunikującym każdemu członkowi Ciała Chrystusa możliwość słyszenia, przyjmowania, poznania Prawdy w autentyczny jej świetle, a nie w naturalnym świetle ludzkiego rozumu. Tradycja Święta została wyrażona w takich formach jak: Pismo Święte, nauczanie ojców Kościoła, decyzje soborów powszechnych i lokalnych, święta liturgia, ikonografia i architektura. W Kościele prawda wyrażana jest za pomocą różnych form: pisemnej, ustnej, obrazowej, symbolicznej, natomiast Tradycja w unikalny sposób łączy w sobie wszystkie te formy i uzdalnia człowieka do przyjęcia prawdy. Nie narzuca ona ludzkiej świadomości żadnych formalnych gwarancji prawdziwości wiary, lecz stwarza możliwość oglądania ukrytego świadectwa prawdziwości wiary. Prawosławna teologia postrzega życie i doświadczenie Kościoła, czyli inaczej określając Tradycję, w roli swego teologicznego źródła. Pismo Święte jest główną formą wyrażenia Tradycji, która z kolei pełni funkcję zasady hermeneutycznej w interpretacji i aktualizacji Pisma. Teologia nie ogranicza się do korzystania z Pisma, twórczości ojców Kościoła i innych źródeł, lecz czerpie swą wiedzę z ukrytego życia Kościoła w Duchu Świętym, życia ukierunkowanego na wypełnienie w Królestwie Bożym (por. Ef 3,17-19). Prawosławne pojmowanie Pisma Świętego I Tradycji Świętej diametralnie różni się od luterańskiej zasady sola scriptura.
    The article entitled “Sola scriptura and Orthodox Understanding of Holy Scripture and Holy Tradition”, presents the understanding of Holy Scripture and Holy Tradition in the Orthodox Church. Contact between Protestants and the Orthodox, established in the second half of the 16th century, fostered theological dialogue which is still conducted within the scope of the Joint Orthodox-Lutheran Commission. Th is Commission has assembled at joint meetings every two years since 1981. One of the controversial issues the commission faces is the understanding of Holy Tradition, as the Lutheran principle of sola scriptura rejects it and gives Holy Scripture indisputable authority. In Orthodox theology, the question of authority does not play a great role and is above all not conceived in a legal sense. Th e Church is a Human-Divine reality, a “new creation”, and a refl ection of the unity of the Holy Trinity. As such, the truth is found there, but it is not contained in any particular carrier of “authority”, but rather appears in various forms of the life of the Church. In the Orthodox understanding, God reveals Himself in Holy Scripture and Holy Tradition. Th ese realities do not exclude each other, are not contradictory, and neither do they diff er in importance. Th e Church has the truth handed down through the Apostles, and it can be preached while not being limited to that which is written in the Holy Scriptures. Scripture is only a part of the life of the Church, one of the manifestations of the Holy Spirit. Scripture is given particular honour; however, it does not possess absolute authority. Holy Scripture is not above the Church, because it lives and is understood within the Church. Th e Church fi nds itself in a mutual relation with Holy Tradition, which Vladimir Lossky describes as the life of the Holy Spirit in the Church, life that communicates to every member of the Body of Christ the possibility of hearing, accepting and knowing the Truth in its authentic light, and not in the natural light of human reason. Holy Tradition is expressed in such forms as Holy Scripture, the teachings of the Holy Fathers, the decisions of the ecumenical and local councils, the Divine Liturgy, iconography and architecture. Truth is expressed in the Church in various forms: written, oral, illustrative and symbolic, however, Tradition connects within itself all of these forms in a unique manner and enables man to accept the truth. It does not impose on the human conscience any formal guarantees of the correctness of faith, but rather provides the opportunity to see the hidden witness of authentic faith. Orthodox theology perceives the life and experience of the Church, in other words Tradition as its theological source. Holy Scripture is the main form of expression of Tradition, which in turn performs the function of the hermeneutical principle in the contemporary interpretation of Scripture. Th eology does not confi ne itself to Scripture, the writings of the Holy Fathers and other sources, but draws its knowledge from the hidden life of the Church in the Holy Spirit, the life directed towards fulfi lment in the Kingdom of God (cf. Eph. 3:17-19). The Orthodox understanding of Holy Scripture and Holy Tradition radically diff ers from the Lutheran principle of sola scriptura.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2017, 04; 835-846
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy Kościoła prawosławnego w Polsce w okresie międzywojennym
    Problems of the Orthodox Church in Poland in the Interwar Period
    Autorzy:
    Sawicki, Doroteusz ks.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494576.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Kościół prawosławny
    cerkiew
    autokefalia
    rewindykacja mienia
    burzenie cerkwi
    Tymczasowe przepisy o stosunku rządu do Kościoła prawosławnego w Polsce
    Polska międzywojenna
    stosunki wyznaniowe
    prześladowania
    episkopat
    Orthodox Church
    church
    autocephaly
    revindication of property
    destruction of churches
    The Provisional Regulations Concerning the Government’s Relation to the Orthodox Church in Poland
    Interwar Poland
    religious relations
    persecution
    episcopate
    Opis:
    W 1918 r. po ponad 120 latach niewoli Polska powróciła na mapy Europy. Wraz z odradzaniem się państwa wielkie przemiany sięgnęły Kościoła prawosławnego w Polsce. Przed I wojną światową był on częścią Patriarchatu Moskiewskiego, który decydował o jego kadrach, statucie, życiu liturgicznym, obrzędowości, itp. Teraz cerkiew w Polsce została oderwana od rosyjskiej. Z jednej strony władze Rzeczypospolitej pragnęły jak najmocniej zerwać z przeszłością niewoli. Dążyły więc do kościelnej niezależności polskiego prawosławia. Z drugiej strony Rosja ogarnięta pożogą Rewolucji Październikowej zamknęła się w kręgu wewnętrznych problemów. Patriarchat zmuszony był walczyć o przetrwanie. Sprawy cerkwi w Polsce siłą rzeczy miały dla niego drugorzędne znaczenie. W kraju tymczasem brakowało biskupów i duchownych. Co gorsza powracający na rodzinną ziemię przedwojenni hierarchowie i kapłani posiadali rosyjskie obywatelstwo. Ukształtowani też byli w duchu rosyjskich szkół teologicznych, z których się wywodzili i w duchowości rosyjskiego Prawosławia. Nie sprzyjało to normalizacji stosunków państwo – cerkiew. Władze nieprzychylnie patrzyły na Kościół prawosławny widząc w nim relikt zaborów. Od hierarchów wymagano pełnej lojalności włącznie z podpisywaniem deklaracji lojalności. Społeczność kapłańską podzielono na uznawaną przez państwo i nieuznawaną. Ta druga nie mogła liczyć na objęcie etatowych placówek duszpasterskich, zatrudnienie jako katecheta w szkołach publicznych, czy też uzyskanie obywatelstwa (w każdej chwili mogli być – i bywali – wydaleni poza granice Ojczyzny). Wystarczyło tylko sprzeciwiać się polonizacji cerkwi, zwalczać neounię, czy też krytykować plany autokefalii Kościoła by znaleźć się w tej grupie kapłanów „drugiej kategorii”. Władze dążyły również do ograniczenia ilości czynnych placówek duszpasterskich. Czyniono to na trzy sposoby. Po pierwsze wielu dawnym parafiom nie przyznano prawa samodzielności degradując je do rangi filii nieetatowej (nawet jeśli posiadały kilka tysięcy wiernych). Po drugie od razu po zakończeniu wojny rozpoczęła się rewindykacja prawosławnego mienia. Jeśli w przeszłości jakieś prawosławne grunta lub świątynia, choć przez kilka dni należały do Kościoła rzymskokatolickiego lub unickiego, mogły teraz być odebrane czy to w ramach wyroku sadowego czy też samowolnej akcji nieprawosławnej społeczności. Cerkiew pozbawiono kilkuset świątyń i dziesiątków tysięcy hektarów ziemi uprawnej oraz lasów. Trzecim sposobem destabilizacji życia parafialnego były akcje burzenia świątyń. Propagowane, jako rozbiórka opuszczonych świątyń w bardzo złym stanie technicznym były barbarzyńskim, zaplanowanym programem zniszczenia cerkwi w Polsce. Wysadzano, palono, rozbierano profanując, bijąc i poniżając nielicznych obrońców domów bożych. Jednocześnie z tym „fizycznym niszczeniem” państwo prowadziło „wojnę prawną”. Przez długie lata posługiwało się carskim ustawodawstwem cerkiewnym pozwalającym mu penetrować wewnętrzne życie cerkwi. Konstytucja marcowa z 1921 r. potwierdziła uprzywilejowaną rolę Kościoła rzymskokatolickiego. Tymczasowe przepisy o stosunku rządu do Kościoła prawosławnego w Polsce, jako jednostronny akt rządowy nie uwzględniały specyfiki Prawosławia. Nie rozwiązywały też najważniejszych spraw. Episkopat coraz bardziej skłaniał się, wobec zaistniałej sytuacji politycznej (niezbyt przyjazne państwo i utrudniony kontakt z kanoniczną zwierzchnością w Moskwie), w stronę starań o uzyskanie statutu autokefalii z Konstantynopola, do którego należeliśmy do XVII w. Po wieloletnich zabiegach w Moskwie i Konstantynopolu ogłoszenie autokefalii nastąpiło w 1925 r. Niezależność sprzyjała reorganizacji i rozwojowi działalności edukacyjno – wydawniczej, normalizacji struktur w terenie, ujednoliceniu życia liturgiczno – obrzędowego, organizacji duszpasterstw specjalnych (w tym wojskowego ordynariatu), działalności młodzieżowej (bractwa cerkiewne), normalizacji zagadnień narodowościowych, itp. Oczywiście pozbawiała Kościół zewnętrznej opieki i patronatu. Zyski wydają się jednak dużo większe niż straty. Tych ostatnich było całkiem sporo. Państwo ograniczało rozwój prawosławnego monastycyzmu. Dążyło do narzucenia cerkwi nowego kalendarza (gregoriańskiego) i języka polskiego jako urzędowego i liturgicznego. Nie zaprzestało, a w 1938 r. nasiliło, proceder burzenia świątyń. Czteromilionowa prawosławna społeczność (11-15% obywateli) wielokrotnie zastanawiała się czym zasłużyła sobie na tak niesprawiedliwe traktowanie. Pokonała wszystkie te problemy, choć przyszło się jej złożyć daninę łez i krwi. Pamiętajmy, że wszystko to działo się w przededniu II wojny światowej. Rzeczpospolita zamiast jednoczyć się wewnętrznie wobec śmiertelnego zagrożenia prowadziła zgubną politykę szowinizmu, ksenofobii i nietolerancji.
    In 1918, after over 120 years of captivity, Poland appeared once again on the map of Europe. Great changes also affected the Orthodox Church in Poland at the time of the re-emergence of the state. Before the First World War, the Orthodox Church was a part of the Moscow Patriarchate, which made decisions about its personnel, statutes, liturgical life, rites, etc. The church in Poland now has been detached from the Russian Church. On the one hand, the Republic’s authorities wanted to sever itself from the captivity of the past as much as possible. They strived for ecclesiastical independence for Polish Orthodoxy. On the other hand, Russia was overcome by the horrors of the Russian Revolution and was therefore confined to the sphere of domestic problems. The Patriarch was forced to struggle to survive. For him, the church’s situation in Poland was inevitably of secondary importance. At the time, there was a lack of bishops and priests in Poland. What’s worse, the pre-war hierarchs and priests, who were returning to their homeland possessed Russian citizenship. They were also shaped by Russian spirit of theological schools, from which they graduated, and by Russian Orthodox spirituality. This was not favourable for normalizing church-state relations. The authorities regarded the Orthodox Church in an unfavourable way, as they saw it as a relic of the partitions. The hierarchs were required to be fully loyal and to sign a declaration of loyalty. The community of priests were divided into two groups: those who were recognized by the state and those who were not. The latter could not count on receiving full-time pastoral positions, employment as catechists in public schools or obtaining citizenship (at any time they could be, and in some cases were, deported from their homeland). It was enough to oppose the polonization of the church, to fight the neo-union or criticise the plans for an Autocephalous church to find oneself in the “second category” of priests. The authorities also strived to limit the number of operational places for pastoral care. This was done in three ways. Firstly, several former parishes were not granted the right to independence, thus degrading them to the ranks of dependant parishes (even if they were made up of several thousand faithful). Secondly, immediately after the ending of the war, the process of revindication of Orthodox property commenced. If, in the past, any Orthodox land or church, even it belonged to the Roman Catholic or Uniate Church for merely a couple days, could now be re-possessed either by court ruling or by arbitrary action on the part of the non-Orthodox community. The Orthodox church was deprived of several hundred church buildings, tens of thousands of hectares of cultivated land and forests. The third way of destabilizing parish life were campaigns to destroy churches. What was propagated as dismantling abandoned churches in very poor technical condition was in fact a barbarian and planed program of destroying the Orthodox church in Poland. These churches were exploded, burned and dismantled and the few who defended the temples were mocked, beaten and humiliated. Simultaneously with the “physical destruction”, the state also waged a “legal war.” For many years, the Tsar’s church legislation, which allowed the state to penetrate into the internal life of the church was applied. The March Constitution of 1921 reaffirmed the privileged role of the Roman Catholic Church. The Provisional Regulations Concerning the Government’s Relation to the Orthodox Church in Poland as a unilateral governmental act did not take the specific nature of Orthodoxy into consideration. It also failed to resolve the most important issues. The episcopate was more and more inclined, in the face of the existing political situation (a hostile state and difficulties in contacting the canonical leader in Moscow), to strive for obtaining autocephalous status from Constantinople, to which we belonged until the 17th century. After several years of intervention in Moscow and Constantinople, autocephaly was announced in 1925. Independence allowed for the reorganization and development of education and publishing, normalization of structures within the territory, standardization of liturgical and ceremonial life, organization of specific areas of pastoral care (including the military ordinariate), youth activities (church brotherhoods), normalization of issues of nationality, etc. This, of course, deprived the Church of external protection and patronage. The gains seem to be much greater than the losses. There was a great amount of the latter. The state limited the development of Orthodox monasticism. It strived to impose on the Church the new (Gregorian) calendar and Polish as the official and liturgical language. These efforts did not cease, and in 1938 they intensified, now taking the form of destroying churches. The Orthodox community, which was composed of four million people (11-15% of citizens), repeatedly wondered why they deserved such unfair treatment. The community overcame all of these problems, but only after paying a tribute of blood and tears. Let us remember that all of this took place just before the outbreak of the Second World War. The Republic, instead of uniting itself internally in the face of the deadly threat of war, chose to pursue a fatal policy of chauvinism, xenophobia and intolerance.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2014, 56, 2; 75-106
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kościół jako Eucharystia
    Church as Eucharist
    Autorzy:
    Baczyński, Andrzej ks.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494401.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Kościół
    Eucharystia
    Prawosławie
    Church
    Eucharist
    Orthodox
    Opis:
    W teologii prawosławnej refleksja na temat istoty Kościoła zawsze była i pozostaje jednym z najczęściej podejmowanych zagadnień. Szczególnie owocny w tym względzie był XX wiek, gdyż zrodził wielu wybitnych prawosławnych teologów, którzy przyczynili się do dynamicznego rozwoju myśli eklezjologicznej. Ich trud był skierowany w tym celu aby w oparciu o analizę teologiczno-historyczną pierwszych wieków chrześcijaństwa, tradycję apostolską i św. św. Ojców przybliżyć istotę Kościoła. Powyższa tendencja była dyktowana swego rodzaju niedosytem i zastojem w teologii prawosławnej, wynikającym z silnego wpływu teologii scholastycznej. Dzięki trudowi i ogromnej pracy naukowej teologów z Instytutu Teologicznego św. Sergiusza w Paryżu, na czele z o. Mikołajem Afanasjewem można mówić o renesansie eklezjologii prawosławnej. To o. M. Afanasjew jest twórcą „eklezjologii eucharystycznej”. On wskazał na ścisły związek pomiędzy Kościołem i Eucharystią, pomiędzy Kościołem - Ciałem Chrystusa a Ciałem Eucharystycznym. Przy tym podkreślił wyjątkowe znaczenie Eucharystii w życiu Kościoła, który jest stale kontynuowaną, wiecznie trwającą eucharystyczną koinonią. Samo zaś słowo „kościół” – gr. ekklēsia oznacza eucharystyczne zgromadzenie ludu. Słowa zaś ap. Pawła „Gdy schodzicie się jako Kościół…” (1 Kor 11,20) zarówno dla niego jak i wczesnego chrześcijaństwa – nie odnoszą się do świątyni, lecz do natury i celu zgromadzenia. Jego celem jest urzeczywistnienie Kościoła. Od samego początku bezsporna i oczywista była trójjednia – Zgromadzenia, Eucharystii i Kościoła, o której za ap. Pawłem świadczy tradycja Kościoła pierwszych wieków. Eucharystia jawi się tutaj nie jako jeden z siedmiu sakramentów, jak traktują ją podręczniki dogmatyki i katechizm ale jako „Sakrament Zgromadzenia” (gr. areiopagos) w myśl określenia św. Dionizego Areopagity. Zgromadzenie eucharystyczne było i powinno być traktowane jako podstawa bytu Kościoła.
    In Orthodox theology, reflection on the nature of the Church has always been and still remains one of the most frequently discussed topics. The 20th century was particularly fruitful in this regard, because it produced several notable Orthodox theologians, who contributed to the dynamic development of ecclesiological thought. Their labor was dedicated to explaining the nature of the Church on the basis of theological and historical analysis of the first centuries of Christianity, the Traditions of the Apostles and of the Holy Fathers. This tendency was dictated by a kind of need and stagnation in Orthodox theology which resulted from a strong influence of scholastic theology. Thanks to the labour and great academic work of theologians of the Theological Institute of St. Sergius in Paris, chiefly Fr. N. Afanasjev, it is possible to speak of a renaissance in Orthodox ecclesiology. Fr. N. Afansajev is the creator of “Eucharistic ecclesiology”. He indicated the close relation between the Church and the Eucharist, between the Church (the Body of Christ) and the Eucharistic Body. At the same time, he emphasized the exceptional significance of the Eucharist in the life of the Church, which constantly continues as the eternally lasting Eucharistic koinonia. The word “Church” (Greek: ekklēsia) means the Eucharistic gathering of the people. The words of St. Paul “when you come together as Church…” (1 Cor 11,20), both for him and the early church, did not refer to the church building, but to the nature and purpose of the gathering. Its purpose is to actualize the Church. From the very beginning, the triune Gathering, Eucharist and Church were undisputed and obvious, and also confirmed by the tradition of the Church of the first centuries on the basis of St. Paul’s writings. The Eucharist appears here not only as one of the seven Sacraments, as Dogmatic and catechetical textbooks treat it, but as the “Sacrament of Gathering” (Greek: areiopagos) in the thought of St. Dionysius the Areopagite’s terminology. The Eucharistic gathering was and should be treated as the foundation of the Church’s being.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2014, 56, 2; 117-137
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Patriarcha Miron w posłudze Bogu, Prawosławiu, Ojczyźnie
    The Patriarch Miron in ministry to God, to the Orthodox and the Homeland
    Autorzy:
    Bendza, Marian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494611.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Prawosławie
    Historia Kościoła
    Rumunia
    Polska
    sprawy międzynarodowe
    Orthodox
    The History of Church
    Rumania
    Polska
    international contacts
    Opis:
    Patriarcha Miron był jedną z najważniejszych osób w Rumuńskim Kościele Prawosławnym. Jego dokonania mają charakter historyczny. Jako przykład wspomnieć należy spowodowanie ogromnego zaangażowania osób świeckich w życiu kościelnym. Doprowadził do otwarcia Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego na świat przez organizowanie szeregu konferencji międzynarodowych, liczne podróże do Ziemi Świętej i aktywną pomoc siostrzanym Kościołom. Jakkolwiek docenić należy jego zdolności organizacyjne, w szczególności jednak podkreślić trzeba jego głęboką duchowość. Był znany, jako postać wspierająca prawosławie w Polsce; dobrym przyjacielem hierarchów Kościoła prawosławnego w Polsce. Jego śmierć została odnotowana długimi dniami żałoby kościelnej w naszym państwie.
    The Patriarch Miron was one of the most important person in Rumanian Orthodox Church. His achievements influenced in the History. For instance: his Orthodox Reform permitted laics become more active participant in the religious life. He opened the Rumanian Orthodox Church in the world by organising conferences, especially travels to the Holy Land, helping to the neighbour Churches and so on. His organising possibilities were very important, but more significant was His spiritual life. As a Patriarch he was also a great Supporter to the polish Orthodox and amicable friend polish Orthodox Hierarchy. So his dead caused in Poland a long period of funeral days.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2017, 01; 75-130
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Печско-мохачский епископ Никанор (Мелентиевич) как автор службы сербскому деспоту Иоанну Бранковичу
    Nikanor (Melentijević), the bishop of Pecs (Southern Hungary), as an author of the liturgical Office for the Serbian Despot John Branković
    Autorzy:
    Temcinas, Sergeius
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1396959.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Srbljak
    Old Church Slavonic hymnography
    acrostic
    Despot John Branković
    Bishop Nikanor (Melentijević)
    Serbian Orthodox hierarchy in Southern Hungary
    Jazak monastery
    Krušedol monastery
    Fruška Gora
    церковнославянская гимнография
    Сербляк
    акростих
    деспот Иоанн Бранкович
    епископ Никанор (Мелентиевич)
    сербская православная иерархия южной Венгрии
    монастырь Язак
    Крушедольский монастырь
    Фрушка-Гора
    Opis:
    It is generally believed that the Old Church Slavonic liturgical Office for the Serbian Despot John Branković († 1502) was written in Fruška Gora (Vojvodina) by an anonymous monk of Krušedol monastery in 1708–1714 (traditional view) or, alternatively, in the 2nd half of the 16th century (modern view). The article presents evidence that the two Canons of the Office contain a joint acrostic (previously unnoticed) which includes the author’s name. There is good reason to believe that the Office was composed by Nikanor (Melentijević), the Serbian bishop of Pécs (Southern Hungary), during his stay in Jazak monastery (Fruška Gora) in 1711–1713.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2014, 56, 1; 63-72
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies