Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "środowisko naturalne" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-6 z 6
    Tytuł:
    Środowisko we współczesnych teoriach socjologicznych (Anthony Giddens i Ulrich Beck)
    Environment in contemporary sociological theories (Anthony Giddens and Ulrich Beck)
    Autorzy:
    Kołodziej-Durnaś, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1826218.pdf
    Data publikacji:
    2003
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    ekologia we wsółczesnej nauce
    rozwój społeczeństwa
    środowisko naturalne
    Opis:
    Zagadnienia ekologiczne są we współczesnej nauce bardzo popularne. Jako że jest to tematyka ze wszech miar interdyscyplinarna już nie tylko nauki przyrodnicze mają swój wkład w badaniach nad środowiskiem i jego ochroną. Coraz częściej nauki humanistyczne, a w szczególności społeczne dociekają istoty zjawisk związanych z ekologią. Teorie socjologiczne odzwierciedlają rozwój społeczeństwa, diagnozują jego stan, często są też podstawą prognozowania przyszłych zjawisk społecznych, zarysowują rodzące się tendencje, a zdarzało się w historii, że służyły indoktrynacji politycznej czy dostarczały dyrektyw socjotechnicznych, które miały być zastosowane w makroskali. Współczesne ogólne teorie socjologiczne zwykle dotyczą przemian cywilizacyjnych, mechanizmów globalizacji; mają przedstawiać spójną wizję nowoczesności (czy jak chcą niektórzy, np. Zygmunt Bauman, ponowoczesności) i stawiać raczej pytania niż dostarczać gotowych odpowiedzi. Tematykę ekologiczną będę na użytek tego szkicu rozumiała bardzo szeroko jako wszelkie kwestie związane z postrzeganiem środowiska naturalnego jako czynnika współdeterminującego życie społeczne, z ruchami ekologicznymi, kontestacją niszczenia ekosystemu, ale także przemiany świadomościowe związane z nowym sposobem patrzenia na środowisko i jego definiowania, etc. Z uwagi na ograniczoną objętość tego artykułu przedstawię w kontekście społecznego pojmowania środowiska tylko niektóre wątki z dorobku naukowego jedynie dwóch współczesnych socjologów - Anthony'ego Giddensa i Ulricha Becka. Są oni wiodącymi i najbardziej popularnymi uczonymi z zakresu badań społecznych w tej chwili na świecie. Podejście, które reprezentują może się w przyszłości okazać reprezentatywnym dla całego pokolenia, a także na tyle wpływowym, by wytyczać nowe kierunki poszukiwań teoretycznych i badawczych. Doświadczenie zapośredniczone (mediated experience) - włączenie w obszar zmysłowego doświadczenia człowieka czasowo i przestrzennie oddalonych zdarzeń2; wykorzenianie (disembedding) - wysadzanie relacji społecznych z kontekstów lokalnych i ich rekombinacja na nieograniczonych obszarach czasu i przestrzeni3; otwarte ludzkie panowanie nad rzeczywistością (open human control) - ukierunkowana na przyszłość interwencja w środowisko naturalne, w którym procesem kolonizacji reguluje szacunek ryzyka.4 A. Giddens ukazuje przemiany w obu sferach: środowiska i świadomości. Środowisko życia poszczególnych jednostek zmienia swoją istotę - jest to w coraz większym stopniu otoczenie "wytworzone" (sztuczne) lub przetworzone; jednocześnie środowisko to ulega znacznemu poszerzeniu właśnie przez wspomniane wyżej mechanizmy wykorzenienia i doświadczenia zapośredniczonego. Świadomość współczesnego człowieka uległa zdaniem A. Giddensa istotnej transformacji. Najpierw człowiek przez bardzo długi czas był od przyrody zupełnie zależny. Potem ludzie coraz bardziej chcieli kontrolować przyrodę, a szczyt tego zuchwałego przeświadczenia o wyższości cywilizacji nad przyrodą przypadł na okres wczesnego kapitalizmu i fazy intensywnej industrializacji. Dopiero od niedawna otwarcie mówi się do jakiej degradacji środowiska doprowadziło takie myślenie. A. Giddens twierdzi, że ruchy polityczne i społeczne związane z ochroną środowiska powstały i zyskują na znaczeniu z dwóch powodów: po pierwsze z poczucia kulturowej alienacji i pustki duchowej jakie generuje współczesny obraz miasta, a po drugie są one przede wszystkim odpowiedzią na zwiększoną obecność i postrzeganie zagrożenia i ryzyka jakie niesie ze sobą industrializacja. Na pewno prawdą jest, że kwestia środowiska naturalnego wdziera się we wszystkie sfery życia społecznego. Stosunek do niego nie jest już sprawą indywidualną ani całkowicie dowolną. Najlepszym przykładem niech będzie tutaj powszechna już opinia, że to co firmy, czy nawet jednostki robią ze śmieciami - stało się kwestią polityczną. A. Giddens i U. Beck poruszają mnóstwo problemów związanych ze środowiskiem w odniesieniu do teorii współczesnego społeczeństwa. Wiele z nich zostało tu zasygnalizowanych, wiele jeszcze nie nazwanych. Jest to jednak próbka tego, co dzieje się obecnie w żywej materii tworzenia teorii społecznej na świecie. Wyraźnie coraz więcej poszczególnych koncepcji wskazuje na środowisko, zarówno to naturalne jak i wytworzone jako na konstytutywny czynnik całej rzeczywistości społecznej. Dlatego też tak ważnym wydaje się propagowanie w tej sferze szerokiego podejścia interdyscyplinarnego, w którym zarówno przedstawiciele nauk społecznych, ekonomicznych jak i przyrodniczych mogliby kreować wspólne projekty badań nad relacją środowisko-społeczeństwo.
    In the article the issue of environment in modern sociological theories are addressed. Mainly the views of two most popular and most influencial sociologists were discussed - Anthony Giddens and Ulrich Beck. In case of Anthony Giddens his terms of mediated experience, disembedding, open human control, reflexive monitoring of action, life politics were analysed. In the second part the Ulrich Beck's theory of risk society in reference to environment was described. Ecological issues are in contemporary science very popular. As this subject is a interdisciplinary of not only natural sciences have their input in investigations on environment and its protection. More and more often humane sciences, and especially social investigate essence of phenomena connected with ecology. Sociological theories reflect the development of society, they diagnose its state, often they are also the basis of forecasting future social phenomena, they sketch nascent tendencies, and it happened in history that they had served political indoctrination or delivered sociotechnical directives which they had to be applied in macroscale. Contemporary general sociological theories usually concern changes of civilization, mechanisms of globalization; they have to represent the connected picture of modernity (or how some want to say, for example Zygmunt Bauman, post-modernity) and to ask rather question than to give ready answers. I in this short paper author signals phenomenon which occurs in contemporary sociological theories, that is the intensification of appearing in their grounds of ecological issues, and particularly the relationships between the environment and the society and ecological consciousness. Obviously in classic social theories this subject also stepped out (already Marks, Weber and Durkheim the 'fathers' of sociology wrote about interrelationships between society and natural environment, but now the growth of interest with them is clearly visible really for some time. The ecological issues author understands in this paper very widely as every matters connected with perception of the natural environment as factor co-determining the social life, with ecological movements, the protest of ecosystem devastation, but also consciousness transformations connected with new way of looking at the environment and its defining, etc. Author also presents in context of social comprehensions of the environment only some plots from scientific attainments of only two contemporary sociologists - Anthony Giddens and Ulricha Becka. They are leaders and the most popular scientists in the range of social investigations, at this moment in the world. The approach which they represent may be in the future appear to be representative for whole generation, and also enough influential to create new directions of theoretical and investigative searching. A. Giddens and U. Beck propel lots of problems connected with environment in reference to the theory of contemporary society. Many from them are presented in this paper, many yet unnamed. This is however the sample of this, what happens at contemporary in a live matter of creating the social theory in the world. Clearly more and more individual conceptions point at the environment, both the natural one as well as produced as a constitutional factor of the whole social reality. Therefore also so important it seems to propagate in this range the wide interdisciplinary approach, in which both the representatives of social, economical as well as natural sciences could create the common projects of investigations on relationship between environment and the society.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2003, Tom 5; 239-246
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Edukacja ekologiczna w praktyce szkolnej
    Enviromental Education in school practice
    Autorzy:
    Hłobił, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1819665.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    edukacja ekologiczna
    edukacja środowiskowa
    środowisko naturalne
    environment
    environmental education
    Opis:
    Podstawą kształtowania nowej świadomości społecznej poszerzonej o świadomość ekologiczną jako integralną część zrównoważonego rozwoju jest wiedza. Zdobywanie jej, przetwarzanie i wykorzystywanie w różnych przedsięwzięciach to podstawa działań racjonalnego podmiotu. Chcąc kształcić na rzecz zrównoważonego rozwoju zachodzi konieczność ustawicznej edukacji nie tylko dzieci i młodzieży, ale także dorosłych. Działania te powinny być prowadzone przez odpowiednio przygotowane grupy edukatorów i zawierać się w dobrze przemyślanym systemie obejmującym współpracę ze szkołami i organizacjami pozarządowymi. Należy podkreślić, że edukacja ekologiczna będzie spełniać zadania do jakich została powołana wówczas, jeśli będzie ona obejmować każdy zakres i wszystkie poziomy edukacji formalnej i nieformalnej. Powinna mieć przede wszystkim charakter interdyscyplinarny oraz międzygeneracyjny. Właściwa i skuteczna ochrona środowiska naturalnego (w tym ochrona różnorodności biologicznej) uzależniona jest od poziomu wiedzyspołeczeństwa i od preferowanych stylów życia. Zarówno wiedza jak i styl życia podlegają ciągłym zmianom, przede wszystkim dzięki edukacji, prowadzącej do upowszechnienia wzorca kultury ekologicznej.
    Knowledge is the basis of shaping new social awareness that includes ecological and sustainable development awareness. Acquiring, processing and using knowledge in different undertakings is at the core of all actions performed by a person. There happens to be a necessity of constant education of children, young people and adults. The actions should be conducted by appropriately prepared teachers and be included in a well thought over system of schools and non-governmental organizations working together. One should emphasize that the goals of ecological education can be achieved only if it covers all aspects of formal and informal education. And above all it should have interdisciplinary character among all generations. Experiment presented in the work of students knowledge test revealed a very low level of knowledge of pedagogy students taught using the current standards of education, on environmental education and ecodevelopment. This is particularly disturbing in the light of Education for Sustainable Development being realised for five years of the decade. Examined students had particularly low levels of knowledge on history and recommendations for education of sustainable development. Few have demonstrated understanding of nongovernmental organization and objectives of their activities and forms of their work. This may indicate a lack of commitment and interest of most of examined subjects in the discussed issues. Knowledge of environmental education methods used in formal education is not satisfactory. Efficient and intelligent care of all living things, should become the guiding idea of education in nature protection. Environment protection must become an important content of civic education as a field of social impact. "Education of environment preservation may be the most serious chance to unite humanity in a global, wise treatment of natural resources of the environment on the Earth" [10]. Therefore, education should shape such values, attitudes and tasks which will enable the development of civilization and solving ecological problems without degradation of the environment. Therefore it is necessary to increase the effectiveness of current environmental education, both by promoting the most effective its forms and most important content, as well as by increasing the material base enabling the practical implementation of educational programs. Only continuous, never-ending environmental education of children, adolescents and adults will promote environmental awareness throughout society. Such education will also indirectly encourage the making of such activities in society, economy and environment which will be compatible with rules of sustainable development and ensure the right quality of life without compromising the beauty and richness of the natural environment and natural resources for future generations.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2010, Tom 12; 277-298
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nowoczesne metody monitoringu i sterowania procesem spalania paliw stałych w celu zmniejszenia jego oddziaływania na środowisko naturalne
    Modern methods of monitoring and controlling combustion of solid fuels in order to reduce its environmental impact
    Autorzy:
    Wójcik, W.
    Kotyra, A.
    Smolarz, A.
    Gromaszek, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1819432.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    paliwa stałe
    środowisko naturalne
    proces sterowania
    monitoring
    solid fuels
    environment
    process control
    Opis:
    Polska energetyka zawodowa, stoi przed problemem efektywnego prowadzenia procesu spalania w blokach, które w dużej mierze pochodzą sprzed 50 lat. Z drugiej strony należy zaznaczyć, że pojęcie efektywności takiego procesu należy rozumieć nie tylko w sensie parametrów techniczno-ekonomicznych, ale również ekologicznych Jest tak za sprawą wytycznych Komisji Europejskiej, ograniczających graniczne wartości emisji (ELV) NOx, CO oraz SO2 do atmosfery, ustawicznie zaostrzanych w ramach dyrektyw IIPC (Integrated Pollution Prevention and Control) oraz LCP (Large Combustion Plants). Dla przykładu, bloki o mocy powyżej 500 MWth, używające paliw stałych mają od roku 2008 ograniczoną wartość stężenia emisji tlenków azotu w wysokości 500 mg/Nm3, która po roku 2016 ma wynosić 200 mg/Nm3. Przy wytwarzaniu energii opartym głównie na spalaniu węgla kamiennego, brunatnego oraz współspalaniu biomasy, dużo uwagi poświęca się metodom pierwotnym. Szacunki mówią, że innowacyjne technologie oparte na metodach pierwotnych pozwolą spełnić rygory ELV przy połowie kosztów odpowiadających metodom redukcji katalitycznej [4]. Do istotnego aspektu ekologicznego, przeciwwagę stanowią obciążenia związane z kosztami oraz trudności i opóźnienia w uzyskiwaniu pozwoleń również w kontekście nowych inwestycji. Zatem istotnym zagadnieniem w obliczu zaistniałej sytuacji jest tania redukcja tlenków azotu (NOx). Liczne publikacje, np. [2÷4], jak i konferencje i sympozja naukowe, poruszają problemy niskoemisyjnych technik spalania.
    Polish power industry, faces the challenge of efficient management of the combustion process in power units, built largely 50 years ago. The concept of the effectiveness of such a process should be understood not only in terms of technical and economic parameters, but also environmental, due to the directives of the European Commission, continually tightening emissions limits. For example, solid fuel power units with a capacity above 500 MWth, had to reduce the nitrogen oxide emissions to 500 mg/Nm3 since 2008, which after the year 2016 is expected to be only 200 mg/Nm3. In power generation, mainly based on the combustion of coal, lignite, and cocombustion with biomass, much attention is drawn to the primary methods. It is estimated that innovative technologies based on primary methods will meet the rigours of the directives at half the costs of the catalytic reduction methods. In addition, new investments are burdened with additional costs as well as difficulties and delays in obtaining permits. Thus, in the face of this situation, relatively cheap reduction of nitrogen oxides (NOx) is an important issue, The complexity, nonlinearity of the combustion process, delays and disturbances as well as security issues makes that the nature of most discussed and implemented solutions is usually of modernization. The basic measures available to the engineer of low-emission combustion systems are limited to: reducing the combustion temperature, air redistribution, fuel staging (combustion aero-dynamics and reburning), and the reducing properties of the rich flame. Assistive technologies like process control optimization may be complementary to these technological improvements. Controlling the combustion process is a very complex issue. The difficulty of operation of such process consists in the mutual interference effects of chemical, physical (mainly energy and mechanical) on one hand and risks existing if its course becomes unpredictable. In addition, there are restrictions on the control due to the unavailability of certain process signals (input or output) and incomplete knowledge about them. Current availability of high-speed measuring and computing devices allows to extract the hidden relationships between the elements of such complex process and the use them in control. The paper presents the technologies being developed in the Department of Electronics Lublin University of Technology. They use optical diagnostic methods, modern methods of control and artificial intelligence methods. Among optical methods, those based on image processing become particularly important. They are shown in the first part of this article. Apparent motionlessness of a flame is the result of dynamic balance between the local flame propagation speed and the speed of the incoming fuel-oxidizer mixture. Change the flame front location in space, perceived as a change in the shape of a flame, is the result of disruption of this balance. This allows to assume that the flame shape can be an indicator of the status of a combustion process taking place in certain conditions. It was shown that even on the basis of simple geometrical indicators, such as the flame surface area and contour length of the flame area, one can determine the changes of important parameters such as change in the flame of air-fuel ratio. They can be determined in real time at a speed of 50 images per second. The second part of the article is devoted to the diagnosis of an individual burner with the use of optical methods and artificial intelligence. Research is aimed to develop a system allowing a parametric evaluation of the quality of pulverized coal burner operation. It is based on an analysis of local variability of the brightness of the flame. Due to the highly nonlinear nature of dependency and lack of an analytical model, parameter neural networks were used to estimate the selected parameter. For example, the neuronal estimator error of nitric oxide emissions on the basis of optical measurements does not exceed 10% and its average value is about 3%. Optoneural system for estimation of combustion process parameters was used in the control system stabilizing emissions of nitrogen oxides from a single burner. Studies have shown that using such system can significantly reduce the disturbance response time, which reduce the total amount of pollutants emitted. The third part describes the combustion chamber identification with three different types of low-emission burners. The achieved models were used for Model Predictive Controller design, which allows to implement appropriate borders for input, output and control signals. Achieved models and controllers were verified regarding to normative limitations of NOx emission. Performed activities allowed for conclusions formulation in reference to pollution control policy.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2011, Tom 13; 1559-1576
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Charakterystyka zbiorowisk roślinnych z udziałem słonorośli oraz ich ochrona na obszarze wstecznej delty Świny
    Characteristic of salt plant community and its protection on the area of retrograde of Swina river delt
    Autorzy:
    Czyż, H.
    Kitczak, T.
    Durkowski, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1819671.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    delta Świny
    zbiorowisko roślinne
    słonorośle
    środowisko naturalne
    Delta Swiny
    plant community
    environment
    Opis:
    Zbiorowiska halofilne są dość rzadkie na terenie Polski i to nie tylko na terenach śródlądowych, ale także i na nadmorskich, choć sama flora słonorośli naszego kraju jest dość bogato reprezentowana [14]. W świetle badań [10, 11, 15, 17, 19] nisko położone, podmokłe gleby, zwłaszcza organiczne, wykazują najbardziej sprzyjające warunki do rozwoju roślinności słonolubnej. Bogate i dobrze wykształcone zbiorowiska z udziałem słonorośli występują na wyspach Wolin i Uznam, u ujścia Regi oraz nad Zatoką Pucką [2]. Ciekawe zbiorowiska halofilne występują na wyspie Karsiborska Kępa [18]. Zbiorowiska tej roślinności, zdaniem Piotrowskiej [15, 16] są najbardziej wykształcone we wstecznej delcie Świny, gdzie sięgają nawet kilku kilometrów w głąb lądu. Zdaniem tej autorki rozmieszczenie słonorośli wzdłuż linii brzegowej morza nie przekracza linii Wisły. Celem przeprowadzonych badań było określenie składu florystycznego, wartości użytkowej i walorów przyrodniczych zbiorowisk roślinnych z udziałem halofitów oraz możliwości ich ochrony w warunkach siedliskowych wstecznej delty Świny.
    Scientific research was realized on the Karsiborska Kypa Island, which is one of the biggest islands laid in the retrograde delta of Swina river. Research was conducted on the meadow-pasture community area. After the preliminary analysis, grasslands located on the mineral-rot and mud-rot soils were chosen to the detailed analysis. They were conducted using botanical-weight method. Location of research sites is shown in Figure 1. Utility value of individual sward communities was determined on the basis of the utility (Lwu) - [8], and natural values by valorisation numbers (Lwp) - [13]. Configuration of ground water level was determined using piezometers, which were deployed in the area covered by the research (Fig. 1). In the term of first cut, on the allowed areas, plant samples were taken to the floristic botanical analyses. Use value of the grassland, was define by number of use value and natural value was define by number of valorization. Water level was detected by piezometres, which were located on the research areas. Differential environmental conditions influenced the community area. On the mineral-rot soil, community of: Agrostis stolonifera, Elymus repens with Festuca rubra, Agrostis stolonifera with Deschampsia caespitosa were formed. On the mud-rot soil with the higher level of groundwater, community of: Juncus gerardi and Festuca rubra with Juncus gerardi were formed. Little occurrence of salt plants (Juncus gerardi, Triglochin maritimum, Glaux maritime, Triglochin palustris,Plantago maritima and Lotus tenuis and Trifolium fragiferum) justified extensive pasture farming or mowing, which provided active environmental protection for salt plants, and also take notice on the necessary of efficient running of reclamation inftastructure. In order to maintain stability of humidity conditions on and the prevalence of communities of meadow-pasture with halophytes on Karsiborska Kepa it is necessary to improve functioning of the drainage infrastructure, with the possibility of regulation of groundwater level in various parts of the island and to stabilize agricultural use of grasslands by rational economy of grassland.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2010, Tom 12; 119-125
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gospodarka odpadami w świadomości społeczeństwa
    Waste Management in Public Awareness
    Autorzy:
    Deluga, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1813750.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    środowisko naturalne
    ekologia
    edukacja
    gospodarka odpadami
    kampania edukacyjna
    badania opinii społecznej
    natural environment
    ecology
    education
    waste management
    education campaign
    social opinion researches
    Opis:
    W artykule podjęto problematykę związaną z świadomością społeczeństwa w zakresie gospodarowania odpadami. Dla ilustracji rozważanej kwestii posłużono się wynikami badań w postaci sondażu diagnostycznego na terenie miasta Koszalina. Jako przykład wykorzystano przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Koszalinie. Wyniki badań i ich ilościowe dane zinterpretowano, i podjęto próbę uogólnienia wyprowadzając wnioski i konkluzje. Po analizie wyników zasugerowano opinię na temat stanu gospodarki odpadami w Koszalinie i skuteczności stosowanych działań z zakresu edukacji ekologicznej.
    The article presents the issues related to public awareness of waste management. In order to illustrate the issue in question, the author used the results of the researches in the form of a diagnostic survey in the city of Koszalin. Public utility companies in Koszalin were indicated as an example. The results of studies and their quantitative data were interpreted. Moreover, the author made an attempt to generalize the issue by drawing conclusions. After the analysis of results, an opinion concerning the state of waste man-agement in Koszalin and the effectiveness of applied ecological education ac-tivities was suggested.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2018, Tom 20, cz. 2; 1530-1545
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Środowiskowe aspekty eksploatacji kruszyw żwirowo-piaskowych spod wody w Polsce
    Environmental Aspects of Sand and Gravel Aggregates Exploitation from under the Water in Poland
    Autorzy:
    Kozioł, W.
    Baic, I.
    Góralczyk, S.
    Machniak, Ł.
    Borcz, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1813909.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    górnictwo odkrywkowe
    kruszywa naturalne
    oddziaływanie na środowisko
    przywracanie naturze
    surface mining
    natural aggregates
    environmental impact
    restoration to nature
    Opis:
    Przemysłowa działalność człowieka w różnym stopniu oddziałuje na środowisko naturalne. Górnictwo związane z odkrywkową eksploatacją kopalin, charakteryzuje się przede wszystkim przekształcaniem morfologii terenu, ale również często wpływa na stosunki wodne (konieczność odwadniania złoża), na zasiedlenie obszarów przyległych przez różne gatunki zwierząt, ptaków, płazów, a także na lokalną florę. Szeroki zakres zastosowań a także wielkość popytu na kruszywa naturalne żwirowo-piaskowe i łamane powoduje, iż stanowią największą grupę wydobywanych i zużywanych w świecie surowców mineralnych. W Polsce zdecydowaną przewagę mają żwiry i piaski. Górnictwo kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych w Polsce związane jest w większości (ok. 3/4 kopalń) z eksploatacją prowadzoną spod lustra wody. Kopalnie tego typu nie mają praktycznie wpływu na poziom zwierciadła wód podziemnych nie powodując osuszania przyległych akwenów oraz terenów objętych ochroną. W przeciwieństwie do wielu obszarów, w których działalność człowieka związana jest np. ze wzmożoną turystyką i rekreacją, z produkcją odpadów w obszarach przyrodniczo cennych i innych aktywności człowieka, w tym związanych z urbanizacją, w których dochodzi do dewastacji lokalnego środowiska, prowadzenie działalności wydobywczej obliguje na przedsiębiorcy górniczym w ramach obowiązkowej rekultywacji terenów poeksploatacyjnych konieczność przywracania naturze obszarów cennych, co często w efekcie polepsza stan środowiska. Oczywiście również w górnictwie dochodzi do zaniedbań związanych z ochroną przyrody. Jednak pomimo początkowego i trwającego niejednokrotnie podczas prowadzenia eksploatacji wpływu na zmniejszenie liczebności gatunków zwierząt i roślin, takie przekształcanie środowiska daje nierzadko dużo skutków pozytywnych często przyczyniając się do tworzenia nowych i bogatszych siedlisk w stosunku do tych, które dotychczas występowały na badanym obszarze. Artykuł przedstawia podział technologii wydobywczych stosowanych w Polsce do eksploatacji żwirów i piasków i skalę ich oddziaływania na środowisko. Wytypowano technologie eksploatacji, które najmniej oddziałują na środowisko naturalne. Podano najważniejsze kryteria wrażliwości ekologicznej, które są niezbędne do podjęcia oceny oddziaływania eksploatacji na środowisko. Są to kryteria, które podawane są między innymi w wytycznych UE dotyczących obszarów związanych z ochroną rzadkich gatunków zwierząt i roślin. Krajowe górnictwo kruszyw żwirowo-piaskowych eksploatowanych spod wody oparte jest o rozwiązania techniczne, które nie wpływają na obniżanie zwierciadła wód. Siła oddziaływania kopalń na środowisko w stosunkowo małym stopniu zależna jest od czynników technicznych, zależy zaś głównie od innych czynników, w tym od samego środowiska, które podlega ochronie. Dotychczasowa praktyka górnicza wskazuje, że dzięki odpowiednio zaprojektowanej i wykonanej rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych tereny pogórnicze stają się schronieniem rzadkich i zagrożonych gatunków ptaków, gadów, płazów itp. Obszary te w wielu przypadkach można określić mianem wybitnych ostoi przyrody, chroniących zjawiska przyrodnicze nie występujące lub bardzo rzadko występujące gdzie indziej. Prowadzone prace we Francji, w Niemczech a również i w Polsce potwierdziły, że niektóre gatunki chronione, które w tych krajach lub regionach były bardzo nieliczne, znajdują schronienie w nowych siedliskach mieszczących się w dawnych lub też w czynnych wyrobiskach odkrywkowych. Za granicą mamy przykłady, że byłe wyrobiska włączane są do obszarów Natura 2000.
    Industrial human activities impacts in different levels on the environment. Mining related to the surface exploitation of minerals, is mainly characterized by the transformation of the terrain morphology, but also often affects water conditions (the necessity of deposits dewatering), for settlement adjoining areas for different species of animals, birds, amphibians, as well as the local flora. Wide range of applications as well as the demand for sand and gravel and crushed stones natural aggregates causes that they represent the largest group of extracted and consumed minerals in the world. In Poland decisive advantage have gravels and sands. Mining of these aggregates in Poland is related mainly (approx. 3/4 of mine) to the operations from under the water. Mines of this type do not have a real impact on the level of groundwater without causing drainage adjacent basins and protected areas. Unlike many areas in which human activity is related to for example with increased tourism and recreation, the production of waste in environmentally valuable areas and other human activities, including those related to urbanization, which comes to the devastation of the local environment, mining activities obliges mining entrepreneurs for mandatory reclamation, which need to restore valuable nature areas, often resulting in improving the environment. Of course, also in the mining industry it comes to failures related to nature conservation. However, despite the initial and ongoing frequently, during exploitation, impact on reducing the number of animals and plants species, including the transformation of the environment, often gives a lot of positive effects contributing to the creation of new and richer habitats in comparison to those that so far have been observed in studied areas. The article presents the division of mining technologies used in Poland to exploitation of gravels and sands and the scale of their impact on the environment. Technologies of exploitation were selected which has the lowest impact on the environment. The most important criterias of environmental sensitivity, that are needed to make impact assessment of exploitation on the environment, were given. These are the criterias that are given among other things in the EU guidelines on areas related to the protection of animals and plants rare species. Polish mining of sand and gravel aggregates exploited from under the water is based on technical solutions that do not affect lowering of the groundwater level. The impact of mines on the environment in a relatively low degree is dependent on technical factors and it mostly depends on other factors, including the environment itself which is subject to be protected. The current practice of mining shows that with properly designed and made reclamation of excavation workings mining areas have become shelter for rare and endangered species of birds, reptiles, amphibians, etc. These areas in many cases can be described as outstanding wildlife shelters, protecting natural phenomena which do not occur, or are very rare elsewhere. Work carried out in France, Germany and Poland also confirmed that some protected species which in those countries or regions were very rare found shelter in the new habitats coming up in the old or in operating workings of surface mines. Outside Poland we have examples of the former workings which are included in the Natura 2000 areas.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2017, Tom 19; 731-744
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-6 z 6

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies