Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Upper-Silesia" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-13 z 13
    Tytuł:
    Ostatni rolnicy w przemysłowej części Górnego Śląska
    The Last farmers in the Industrial Part of Upper Silesia
    Autorzy:
    Adamczak, Damian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/37514420.pdf
    Data publikacji:
    2015-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    agriculture
    Upper Silesia
    agricultural traditions
    rolnictwo
    Górny Śląsk
    tradycje rolnicze
    Opis:
    Last farmers in the industrial part of Upper Silesia is a research project of the Museum „Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów” implemented in the cities of Katowice and Piekary Śląskie in 2012–2014. The researches were conducted in selected traditional farms. Currently living farmers residing and working in an urban landscape of the central part of Silesia are particularly exposed to harsh neighborhood of newly constructed housing estates of both single- or multi-family character. Unfortunately, this coexistence results in gradual disappearance of the original farming. As a consequence of the researches an ethnographic exhibition was organized in the Museum from June to December 2015.
    Ostatni rolnicy w przemysłowej części Górnego Śląska to projekt badawczy Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” realizowany na terenie miast Katowice i Piekary Śląskie w latach 2012–2014. Badania przeprowadzono w wybranych tradycyjnych gospodarstwach rolnych. Obecni rolnicy gospodarujący w zurbanizowanym krajobrazie centralnej części województwa śląskiego są szczególnie narażeni na trudne sąsiedztwo nowo powstających osiedli domów jedno- lub wielorodzinnych. Koegzystencja ta niestety przynosi powolny zanik dawnego gospodarowania. Pokłosiem tematu badawczego była również wystawa etnograficzna eksponowana w siedzibie Muzeum od czerwca do grudnia 2015 roku.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2015, 3, 3; 204-231
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Peregryn Simon jako przedstawiciel „wędrowców” przybyłych na przełomie XVIII i XIX wieku do uprzemysławianej części Górnego Śląska
    Peregrin Simon as a Representative of the "Wanderers" Arriving to the Industrialized Part of Upper Silesia at the Turn of the 18th and 19th Centuries
    Autorzy:
    Żaba, Antonina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32083678.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    Górny Śląsk
    kolonizacja fryderycjańska
    górnictwo
    hutnictwo
    Upper Silesia
    Frederick colonization
    mining
    metallurgy
    Opis:
    W artykule opisano życie Peregryna Simona (1737–1825). Jego dzieje reprezentują zawiłe losy licznej rzeszy Europejczyków, którzy wzięli udział we fryderycjańskiej akcji kolonizacyjnej Górnego Śląska. Gwałtownie rozwijający się przemysł w północno-wschodniej części Śląska, na przełomie XVIII i XIX wieku przyciągał ludzi zdeterminowanych. Wielu z nich wielokrotnie zmieniało pierwotnie uprawiany zawód, a ich podróże do miejsc, gdzie rozwijał się przemysł były często wieloetapowe. Zarówno imię, jak i nazwisko bohatera artykułu, zapisywane było w dokumentach na wiele sposobów. Oryginalne formy zapisu zostaną podane we fragmentach tekstu odwołującego się do nich. Często mylono rzadko występujące imię z popularnym nazwiskiem odimiennym Simon (pol. Szymon). Komplikuje to poszukiwanie informacji o noszących takie nazwiska postaciach. Mimo braku pełnych danych biograficznych, przeprowadzone przez autorkę badania wykazały, że Peregrin Simon wielokrotnie zmieniał zawód i miejsce zamieszkania. Dodatkowo jeden z dokumentów wskazuje na to, że był on pracownikiem docenianym przez pracodawcę, którym był Urząd Górniczy w Tarnowskich Górach. Badania losów „wędrowców”, takich jak bohater artykułu, stanowią przyczynek do historii kolonizacji fryderycjańskiej Górnego Śląska.
    The article describes the life of Peregryn Simon (1737–1825). His history represents the intricate fate of a large number of Europeans who took part in Frederick's colonization of Upper Silesia. The rapidly developing industry in the north-eastern part of Silesia at the turn of the 18th and 19th centuries attracted determined people. Many of them changed their original profession many times, and their journeys to places where industry was developing were often of multi-stage character. Both the first name and last name of the hero of the article, were recorded in documents in various ways. The original forms of spelling, as found in the documents are provided in excerpts of the text referring to them. The infrequent occurrence of the firstname was often confused with the common last name Simon (Polish equivalent: Szymon). This complicates the search for information about individuals with such names. Despite the lack of full biographical data, the research conducted by the author showed that Peregrin Simon changed his profession and place of residence many times. In addition, one of the documents indicates that he was an employee appreciated by the employer, which was the Mining Office in Tarnowskie Góry. The study of the fate of "wanderers", such as the hero of the article, is a contribution to the history of the Frederician colonization of Upper Silesia.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2023, 11, 11; 184-194
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sytuacja polityczna ludności polskiej na Górnym Śląsku w latach 1918–1919
    The Political Situation of the Polish Population in Upper Silesia in the Years 1918–1919
    Autorzy:
    Hojka, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057177.pdf
    Data publikacji:
    2018-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    1918-1919
    Polish community
    Upper Silesia
    Upper Silesian plebiscite
    ludność polska
    Górny Śląsk
    plebiscyt górnośląski
    Opis:
    At the end of World War I, there was a clear activation of the Polish national movement in Upper Silesia. After the overthrow of the old Wilhelm-Orden (Eng. William-Order) in Germany, the pro-Polish activists of Upper Silesia clearly began to strive to join Upper Silesia to the reborn Poland. This coincided with the struggle to improve social conditions of workers in this area. Representatives of Polish society began to emerge in the form of various councils that tried to organize the Upper Silesian community. Particularly noteworthy were the Polish People's Councils, scattered all over the area of Upper Silesia, of which, due to its importance, the Bytom Council deserves special attention. At the same time, similar councils were organized in Germany. The consequence of this was the deepening of the conflict on the national background, which resulted in the Silesian uprisings. The decision of the Paris Peace Conference ordered to conduct in Upper Silesia a Polish-German plebiscite to decide on the state dependency of the disputed area. As a result, the Upper Silesian Plebiscite Area was created where the allied forces took power.
    Pod koniec I wojny światowej nastąpiło wyraźne zaktywizowanie polskiego ruchu narodowego na Górnym Śląsku. Po obaleniu starego wilhelmińskiego porządku w Niemczech propolscy Górnoślązacy wyraźnie zaczęli dążyć do przyłączenia Górnego Śląska do odrodzonego państwa polskiego. Zbiegło się to z walką o poprawę warunków socjalnych robotników na tym terenie. Oddolnie zaczęły powstawać przedstawicielstwa społeczeństwa polskiego w postaci różnego rodzaju rad, które starały się organizować społeczność górnośląską. Na szczególną uwagę zasługiwały polskie rady ludowe, rozsiane po całym obszarze Górnego Śląska, spośród których ze względu na jej znaczenie, zasługuje rada bytomska. Równolegle rady organizowali Niemcy. Konsekwencją tego było pogłębienie się konfliktu na tle narodowościowym, czego skutkiem były powstania śląskie. Decyzją paryskiej konferencji pokojowej na Górnym Śląsku zarządzono przeprowadzenie polsko-niemieckiego plebiscytu, który miał zadecydować o przynależności państwowej spornego terenu. W efekcie utworzono Górnośląski Obszar Plebiscytowy, na którym władzę przejęły siły międzysojusznicze.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2018, 6, 6; 9-23
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Wodzenie niedźwiedzia”. O możliwych wariantach interpretacji obrzędowości zapustnej na Górnym Śląsku
    “Bear Guiding”. On Possible Alternatives of the Interpretation of Shrovetide Customs in Upper Silesia
    Autorzy:
    Liboska, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2051738.pdf
    Data publikacji:
    2013-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    annual rituals
    carnival customs
    Slavic mythology
    obrzędowość doroczna
    zwyczaje karnawałowe
    mitologia słowiańska
    Opis:
    “Bear guiding” is one of most characteristic and still practiced rites during the carnival period in Upper Silesia. The course and the internal structure of the ritual, especially the participation of a zoomorphic figure of “bear” in the ceremony, allows us to search for the interpretational analogies to other cultural facts. The study is focused on the role of animals in the folk culture and on a comparative analysis of the symbolic meaning of “bear” in the cycle of annual rites. The final conclusion address the culture-shaping role of animals with reference to selected elements of mythology.
    Wodzenie niedźwiedzia to jeden z najbardziej wyrazistych i wciąż szeroko kultywowanych na Górnym Śląsku obrzędów zapustnych. Przebieg oraz wewnętrzna struktura obrzędu, a zwłaszcza udział w obrzędzie zoomorficznej postaci niedźwiedzia pozwala na daleko idące poszukiwania interpretacyjnych analogii względem innych faktów kulturowych. Artykuł skupia się przede wszystkim na roli zwierząt w kulturze ludowej oraz porównawczej analizie symbolicznego znaczenia niedźwiedzia w cyklu obrzędów dorocznych. Wnioski końcowe odnoszą się do kulturotwórczej roli zwierzą w odniesieniu do wybranych elementów mitologii.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2013, 1, 1; 99-120
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwór Jana Tschammera w Dolnym Ustroniu w świetle inwentarza pośmiertnego z 1689 roku
    The Manor House of Jan Tschammer in Dolny Ustroń in the Light of the Posthumous Inventory of 1689
    Autorzy:
    Gojniczek, Wacław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057017.pdf
    Data publikacji:
    2016-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    Jan Tschammer
    posthumous inventories
    aristocratic residences in Upper Silesia
    inwentarze pośmiertne
    górnośląskie siedziby szlacheckie
    Opis:
    The analysis presented in the following article concentrates on the written on August 2, 1689 posthumous inventory of a minor nobleman Jan Tschammer, Sr. from Dolny Ustroń in the Duchy of Cieszyn. Posthumous inventories are the primary source for studies on everyday life and allow researchers to conduct this type of research for the Upper Silesia region at least to the second half of the sixteenth century. Furthermore, they also provide valuable information on the mansions of both great and minor noblemen. The use of a greater number of posthumous inventories of the Upper Silesian nobility will significantly improve the knowledge of aristocratic residences in Upper Silesia. Moreover, it will also give the opportunity to a broader and more precise assessment of possessions of the nobility. This fact is best illustrated by an example of a little-known nobleman’s house in the Lower Ustroń. The preserved source in a fairly precise way allows for the reconstruction of its exterior and interior, including furniture and other utensils, farm, sown grain, crops and livestock, as well as the family archive and austere library.
    Przedmiotem analizy, a następnie edycji jest spisany w dniu 2 sierpnia 1689 roku inwentarz pośmiertny drobnego szlachcica Jana starszego Tschammera z Dolnego Ustronia w księstwie cieszyńskim. Inwentarze pośmiertne są pierwszorzędnym źródłem do badań nad życiem codziennym i pozwalają cofnąć tego typu badania dla Górnego Śląska co najmniej do 2. połowy XVI wieku. Dostarczają także cennych informacji na temat szlacheckich rezydencji, tych wielkich, jak również tych małych. Wykorzystanie w badaniach większej liczby inwentarzy pośmiertnych szlachty górnośląskiej pozwoli na znaczne poszerzenie wiedzy na temat siedzib szlacheckich na Górnym Śląsku, ponadto da możliwość szerszej i bardziej precyzyjnej oceny majętności stanu szlacheckiego. Najlepiej ilustruje ten fakt przykład siedziby szlacheckiej w Dolnym Ustroniu, o której dotąd nic nie było wiadome. Zachowane źródło w dość precyzyjny sposób pozwala na jego rekonstrukcję, a nawet więcej poznać jego wnętrza, meble i inne sprzęty, gospodarstwo rolne, wysiewane zboża i inne rośliny oraz inwentarz żywy, ponadto archiwum rodzinne i skromną bibliotekę.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2016, 4, 4; 9-33
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Genealogia rodu Korfantych z uwzględnieniem elementów biografii członków rodziny Wojciecha Korfantego oraz weryfikacją wywodu przodków opracowanego przez Artura Korfantego
    The genealogy of the Korfanty family, including the biographical details of members of Wojciech Korfanty’s family and verification of the ancestral genealogy compiled by Artur Korfanty
    Autorzy:
    Bulla, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38113197.pdf
    Data publikacji:
    2023-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    genealogia
    Górny Śląsk
    Siemianowice Śląskie
    Sadzawki
    Wojciech Korfanty
    Korfanty
    Artur Jan Korfanty
    genealogy
    Upper Silesia
    Opis:
    Artykuł podzielony jest na trzy części. Pierwsza skupia się na najbliższej rodzinie Wojciecha Korfantego i poza danymi stricto genealogicznymi uzupełniona jest o informacje biograficzne. W ramach badań ustalono, że dziadek Wojciecha Korfantego, czyli Adam Korfanty do siemianowickiej części Sadzawek przybył z Siemianowic najpewniej między 1833 a 1836 rokiem i osiedlił się tam jako chałupnik. Tam także mieszkali jego potomkowie, którzy znaleźli zatrudnienie w kopalni Fanny. Siodłak Jan Klecha, czyli dziadek macierzysty Wojciecha Korfantego pochodził z Kaliny (w pow. Lublinieckim), postanowił on jednak pozostawić swoje gospodarstwo i między 1854 a 1859 rokiem przybyć do Bytkowa, a potem osiąść w michałkowickiej części Sadzawek. Ta rodzina także związała się z górnictwem i kopalnią Fanny. Teść Piotr Sprott osiągnął duży awans społeczny, a rodzina posiadała dość wysoki status materialny. Był synem komornika z Taniny (w pow. lublinieckim), jednak wyemigrował do Bytomia i zatrudnił się w kopalni, a następnie zajął się handlem i inwestowaniem w nieruchomości. W tym kontekście podważono pojawiający się w literaturze pogląd, że Elżbieta Sprott pracowała jako ekspedientka w sklepie braci Barasch, a także podjęto próbę wyjaśnienia dlaczego fakt ten tak mocno urażał Wojciecha Korfantego. Nakreślono także historię oskarżeń Małgorzaty Nowak, która twierdziła, że jest on ojcem jej nieślubnego syna Wojciecha. W krótkich biogramach opisano losy rodzeństwa Wojciecha Korfantego, w tym brata Andrzeja, który około 1908–1909 roku wyemigrował do Kanady. Druga część tekstu jest rekonstrukcją wywodu przodków Wojciecha Korfantego. Omówiono zarówno wstępnych w linii ojcowskiej, jak i matczynej. Wydaje się, że udało się spełnić główny cel artykułu. Udało się ustalić przodków Wojciecha Korfantego we wszystkich liniach, przynajmniej do XVIII wieku, a w przypadku linii po mieczu udało się sięgnąć nawet wieku XVII. Większość antenatów pochodziło z terenu historycznego Górnego Śląska i związani byli oni głównie z rolnictwem, choć na przykład przodkowie z rodzin Cyron i Leischwitz byli myśliwymi, a Jan Neopold pisarzem i zarządcą w Kopienicy. Dopiero wraz z rozwojem przemysłu stopniowo przodkowie Wojciecha Korfantego przechodzili do pracy w kopalniach węgla kamiennego. W trzeciej części artykułu podjęta została próba weryfikacji wywodu przodków opracowanego przez Artura Jana Korfantego. Autor dowodził w nim, że najstarsi przodkowie rodu Korfantych mieli pochodzić z Wenecji i dopiero w XVII wieku przybyć do Siemianowic. Okazało się jednak, że wiele przytoczonych danych genealogicznych po ich sprawdzeniu w księgach metrykalnych okazała się niezgodna z rzeczywistością lub niemożliwa do potwierdzenia. Ustalono, że rodzina Korfantych ma najpewniej pochodzenie miejscowe, co potwierdza występowania tego nazwiska w XVI i XVII wieku także w parafiach z obszaru Wielkopolski i Małopolski.
    The article is divided into three parts. The first one focuses on Wojciech Korfanty's immediate family and, in addition to strictly genealogical data, is supplemented with biographical information. As part of the research, it was established that Wojciech Korfanty's grandfather, Adam Korfanty, came to the Siemianowice part of Sadzawki from Siemianowice, most likely between 1833 and 1836, and settled there as a cottager. His descendants also lived there and found employment in the Fanny mine. Peasant farmer, Jan Klecha, i.e. Wojciech Korfanty's maternal grandfather, came from Kalina (in the Lubliniec District), but he decided to leave his farm and come to Bytków between 1854 and 1859, and then settle in the Michałkowice part of Sadzawki. This family also became involved with mining and the Fanny Mine. Father-in-law Piotr Sprott achieved great social advancement, and the family had quite a high financial status. He was the son of a bailiff from Tanina (in the Lubliniec District), but he emigrated to Bytom and got a job in a mine, and then engaged in trade and investing in real estate. In this context, the view appearing in the literature that Elżbieta Sprott worked as a saleswoman in the Barasch brothers' store was questioned, and an attempt was made to explain why this fact offended Wojciech Korfanty so much. The story of Małgorzata Nowak's accusations that he was the father of her illegitimate son Wojciech was also outlined. The short biographies describe the life of Wojciech Korfanty's siblings, including his brother Andrzej, who emigrated to Canada around 1908–1909. The second part of the text is a reconstruction of the line of Wojciech Korfanty's ancestors. Both paternal and maternal ascendants were discussed. It seems that the main purpose of the article was achieved. It was possible to determine Wojciech Korfanty's ancestors in all lines, at least until the 18th century, and in the case of the paternal line, it was possible to go back even to the 17th century. Most of the ancestors came from the historical area of Upper Silesia and were mainly associated with agriculture, although, for example, the ancestors from the Cyron and Leischwitz families were hunters, and Jan Neopold was a writer and administrator in Kopienica. Only with the development of industry did Wojciech Korfanty's ancestors gradually move to work in hard coal mines. In the third part of the article, an attempt was made to verify the line of the ancestors prepared by Artur Jan Korfanty. The author argued that the oldest ancestors of the Korfanty family originated from Venice and came to Siemianowice only in the 17th century. However, after checking the data in the record books, many of the cited genealogical data turned out to be inconsistent with reality or impossible to confirm. It was established that the Korfanty family is most likely of local origin, which is confirmed by the occurrence of this surname in records of the 16th and 17th centuries also in parishes in the region of Wielkopolska and Małopolska.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2023, 11, 11; 10-100
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Recenzja wystawy „Rok 1922 z perspektywy Katowic. Wykorzystana szansa?”
    Review of the Exhibition: “The Year 1922 from the Perspective of Katowice. A Chance That Was Taken?”
    Autorzy:
    Bulla, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28894859.pdf
    Data publikacji:
    2022-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    Katowice
    museology
    Upper Silesia
    Museum of the History of Katowice
    muzealnictwo
    Górny Śląsk
    Muzeum Historii Katowic
    Opis:
    The review concerns the exhibition entitled “The Year 1922 from the Perspective of Katowice. A Chance That Was Taken?”, which was hosted by the Museum of the History of Katowice between July 15 and November 27, 2022. Its curators were Joanna Tofilska, Joanna Kałuska and Sławomir Stanowski. Jolanta Barnaś was responsible for the exhibition arrangement, whereas Aleksander Niesyto - for editing the texts. The aim of the exhibition was to remind the events that took place exactly 100 years ago in Katowice. However, the focus was not only on the events. There was also made an attempt to characterize how they influenced the development of the city and the whole region. The review consists of two parts. The first of them summarizes the information contained in the exhibition halls and discusses the presented exhibits. Meanwhile, the second part assesses the exhibition in terms of the technical and content-related solutions used. Attention was drawn to minor defects, such as placing some boards and exhibits too high for the average visitor’s eye, too strong lighting of two boards or difficulties in accessing one of the parts of the exhibition located in a separate room. Furthermore, doubts were expressed as to the adequacy of the subtitle of the exhibition, because the lack of comparative data could make it impossible to answer the question asked therein. In addition, the quality of the prepared texts, the selection of exhibits, as well as the general aesthetics of the exhibition were positively assessed. The exhibition was prepared in an objective manner, discussing the subject thoroughly. At the same time, the prepared texts were accessible to all visitors.
    Recenzja dotyczy wystawy pt. „Rok 1922 z perspektywy Katowic. Wykorzystana szansa?”, która była prezentowana w Muzeum Historii Katowic w okresie od 15 lipca do 27 listopada 2022 roku. Jej kuratorami byli Joanna Tofilska, Joanna Kałuska oraz Sławomir Stanowski. Za aranżację odpowiedzialna była Jolanta Barnaś, a redakcję tekstów Aleksandra Niesyto. Celem wystawy miało być przypomnienie wydarzeń, jakie miały miejsce dokładnie 100 lat temu w Katowicach, jednakże nie skupiono się wyłącznie na nich, lecz podjęto próbę scharakteryzowania, jak wpłynęły na rozwój miasta i regionu. Recenzja składa się z dwóch części. W pierwszej z nich streszczono informacje zamieszczone w salach wystawowych oraz omówiono zaprezentowane eksponaty. W drugiej dokonano oceny wystawy pod kątem zastosowanych rozwiązań technicznych oraz merytorycznych. Zwrócono uwagę na drobne wady, takie jak umieszczone niektórych tablic i eksponatów zbyt wysoko dla oka przeciętnego zwiedzającego, zbyt silne oświetlenie dwóch tablic czy trudności w dostępie do jednej z części ekspozycji umieszczonej w odrębnym pomieszczeniu. Wyrażono wątpliwości, co do adekwatności podtytułu wystawy, gdyż brak danych porównawczych mógł uniemożliwić udzielenie odpowiedzi na zadane w nim pytanie. Poza tym pozytywnie oceniono jakość opracowanych tekstów, dobór eksponatów, a także ogólną estetykę ekspozycji. Wystawa została opracowana w sposób obiektywny, wyczerpujący temat, a zarazem przygotowane teksty były przystępne dla ogółu zwiedzających.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 217-233
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Paradny ubiór chłopski a kostium estradowy – formy rozbarskiego stroju ludowego w prezentacjach scenicznych zespołów regionalnych Górnego Śląska (studium przypadku)
    Peasant Parade and Stage Costume – Forms of Folk Costume in Stage Presentations of Regional Folk Music Groups of the Upper Silesia
    Autorzy:
    Toboła-Feliks, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2078086.pdf
    Data publikacji:
    2021-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    cultural and religious studies
    musical folklore
    folk costume
    stage costume
    Upper Silesia
    nauki o kulturze i religii
    folklor muzyczny
    strój ludowy
    kostium estradowy
    Górny Śląsk
    Opis:
    Musical folklore is a complex phenomenon on the border of ethnology and musicology. From an ethnological point of view, this issue goes far beyond the intangible aspects of culture itself. Presentations of regional folk music groups taking inspiration from the achievements of musical folklore reveal the appropriate artistic setting created on the basis of material artifacts. The image of these music groups is undoubtedly influenced by a properly selected stage costume, almost automatically identified with the folk costume, so it is worth looking at the folk costume through the prism of its stage modifications.
    Folklor muzyczny jest zjawiskiem z pogranicza etnologii i muzykologii. Z etnologicznego punktu widzenia zagadnienie to znacznie wykracza poza niematerialne aspekty kultury. Prezentacje zespołów regionalnych czerpiących z dorobku folkloru muzycznego wymagają stosownej oprawy tworzonej na bazie artefaktów materialnych. Na wizerunek zespołów wpływa niewątpliwie odpowiednio dobrany kostium sceniczny, niemal automatycznie utożsamiamy ze strojem ludowym, warto zatem spojrzeć na strój ludowy przez pryzmat jego scenicznych modyfikacji.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2021, 9, 9; 76-92
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Iconotropy of images of St Barbara from the Upper Silesian coal mines: the case of “Graf Franz” / “Wawel” mine
    Ikonotropia wizerunków św. Barbary z górnośląskich kopalń węgla kamiennego: przypadek kopalni „Graf Franz” / „Wawel”
    Autorzy:
    Piecha-van Schagen, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28891970.pdf
    Data publikacji:
    2022-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    religious image
    St Barbara
    iconotropy
    religious art
    lived religion
    coal miners
    Upper Silesia
    obraz religijny
    św. Barbara
    ikonotropia
    sztuka sakralna
    żywa religia
    górnicy
    Górny Śląsk
    Opis:
    The article discusses the formal changes to the image of Saint Barbara from the “Graf Franz” / “Wawel” coal mine and the accompanying ontological changes to the object in the light of politically and economically motivated transformations. The images of Saint Barbara placed in the pit head buildings of the coal mines in Upper Silesia particularly intensively at the turn of the 19th and 20th centuries were objects of religious cult, and were mostly created by the professional artists. As objects of miners’ piety, based on devotion to the Blessed Sacrament, they represented the idea of an art object unified with theology. During the communist rule in Poland, the statue of Saint Barbara was removed from the pit head building and hidden by the miners, and given the status of a symbol of resistance against the state authorities. The returning of the image to the pithead building in 1980 and repainting it with technical paint made it a religious and political symbol, while also serving as an apotropaic object. After the liquidation of the “Wawel” mine, the sculpture, covered with a realistic polychrome, serves as a devotional object in the Church of Saint Pius X in Ruda Śląska.
    Artykuł omawia zmiany formalne wizerunku świętej Barbary z kopalni „Graf Franz” / „Wawel” oraz towarzyszące jej zmiany ontologiczne obiektu w świetle przemian o podłożu politycznym i ekonomicznym. Wizerunki świętej Barbary, umieszczane w cechowniach kopalń węgla kamiennego na Górnym Śląsku szczególnie intensywnie na przełomie XIX i XX wieku, były obiektami o potencjale kultowym, wykonywanymi przeważnie przez zawodowych artystów. W połączeniu z górniczą pobożnością bazującą na nabożeństwie do Najświętszego Sakramentu, tworzyły jednorodny obraz sztuki i teologii. W okresie rządów komunistycznych w Polsce Ludowej doszło to usunięcia rzeźby świętej Barbary z cechowni i ukrycia jej przez pracowników kopalni, dzięki czemu zyskała ona status symbolu oporu przeciwko władzy. Powrót wizerunku do cechowni w 1980 roku i przemalowanie farbą techniczną sprawiły, że stał się on symbolem religijnym, politycznym, a jednocześnie pełnił funkcję obiektu apotropeicznego. Po likwidacji kopalni „Wawel”, rzeźba pokryta realistyczną polichromią, pełni rolę obiektu dewocyjnego w kościele pw. św. Piusa X w Rudzie Śląskiej.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 111-137
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przyczynek do badań nad oddziaływaniem lokalnej prasy na wiejską ludność Górnego Śląska – na przykładzie wybranych artykułów zawartych w „Przewodniku Wiejskim” – w latach 1919–1922
    Upper Silesian Village in the Socio-Economic Context of the Formation of an Independent Polish State on the Pages of the “Rural Guide” Magazine in the Years 1919–1922
    Autorzy:
    Wołczyk, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057173.pdf
    Data publikacji:
    2018-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    plebiscite in Upper Silesia
    Silesian Uprisings
    Silesian press
    German propaganda
    Polish propaganda
    "Rural Guide"
    plebiscyt na Górnym Śląsku
    powstania śląskie
    prasa śląska
    agitacja niemiecka
    agitacja polska
    "Przewodnik Wiejski"
    Opis:
    The years 1919–1922 were a difficult period for Poland and especially for Upper Silesia. Social unrest, the resulting from it Silesian Uprisings and the issue of the plebiscite polarized the population of Upper Silesia. In addition, agitation in the Polish and German press, playing a huge propaganda role, was part of everyday life before the plebiscite. All these elements appear on the pages of the “Rural Guide” (Polish: “Przewodnik wiejski”), which is the organ of the Silesian Farmers' Union. In addition to propaganda articles, in the magazine one can also find articles related to agricultural activity, including crop growing and breeding guides. The magazine is interesting because it enables to follow almost “live” the political and social attitudes in Upper Silesia, partly represented by the authors of articles published in the “Rural Guide”.
    Lata 1919–1922 były trudnym okresem tak dla Polski, jak również, szczególnie, dla Górnego Śląska. Niepokoje społeczne i wynikające z nich powstania śląskie oraz kwestia plebiscytu polaryzowały ludność Górnego Śląska. Dodatkowo agitacja w prasie polskiej i niemieckiej, odgrywająca olbrzymią rolę propagandową, była elementem codzienności przed plebiscytem. Wszystkie te elementy pojawiają się na łamach „Przewodnika Wiejskiego”, będącego organem Śląskiego Związku Rolników. Oprócz artykułów propagandowych na jego łamach znaleźć można również artykuły związane z działalnością rolniczą, między innymi poradniki upraw i hodowli. Wspomniane czasopismo jest o tyle ciekawe, że można na jego kartach prześledzić niemal „na żywo” nastroje polityczne i społeczne ludności Górnego Śląska, częściowo reprezentowanej przez autorów zamieszczanych w nim artykułów.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2018, 6, 6; 40-52
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Źródła archiwalne do poznania wyposażenia gospodarstwa chłopskiego na Górnym Śląsku w XIX wieku
    Archival Records as a Source of Knowledge on the Equipment and Furnishings of an Upper Silesian Peasant Farm of the 19th Century
    Autorzy:
    Bulla, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057167.pdf
    Data publikacji:
    2017-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    Upper Silesia
    Lubliniec region
    Pszczyna region
    purchase/sale agreements
    peasants' last wills
    posthumous inventories
    peasant farm equipment
    succession law
    Górny Śląsk
    ziemia lubliniecka
    ziemia pszczyńska
    umowy kupna-sprzedaży
    testamenty chłopskie
    inwentarze pośmiertne
    wyposażenie gospodarstwa chłopskiego
    prawo spadkowe
    Opis:
    Reproduction of the nineteenth-century farm equipment of an Upper Silesia farmstead is possible due to ethnographic interviews. However, this method has some limitations, especially nowadays, when it is increasingly difficult to find informants remembering these times. The solution to this problem is to focus researches on written sources, especially archival ones. This article discusses the usefulness and content of documents produced by the courts operating in the regions of Lubliniec and Pszczyna. The purchase-sale contracts contain information about the value of the real estate, farm tools and animals belonging to the property. Peasants’ last wills provide us with knowledge about the placement of buildings within a farmyard and rooms in a house as well as list all valuable items passed on to heirs. Meanwhile, posthumous inventories list all assets and liabilities of the inheritance, including the detailed list of all objects belonging to the farmstead along with their value. Archival sources allow for a successful reconstruction of farm equipment, which is of particular importance when other sources fail in this regard.
    Odtworzenie dziewiętnastowiecznego wyposażenia gospodarstwa chłopskiego na Górnym Śląsku jest możliwe w oparciu o wywiady etnograficzne. Jednak ta metoda ma pewne ograniczenia, zwłaszcza w dzisiejszych czasach, gdy coraz trudniej odnaleźć informatorów je pamiętających. Rozwiązaniem tego problemu jest oparcie badań o źródła pisane, zwłaszcza archiwalne. W niniejszym artykule omówione zostały przydatność oraz zawartość dokumentów wytwarzanych w ramach funkcjonowania sądów na ziemi lublinieckiej i pszczyńskiej. Umowy kupna-sprzedaży zawierają informacje o wartości gospodarstwa i przynależnych do niego narzędziach gospodarskich oraz zwierzętach. Testamenty dostarczają wiedzy o rozmieszczeniu budynków w zagrodzie i izb w chałupie oraz wymieniają wartościowe przedmioty przekazywane spadkobiercom. Inwentarze pośmiertne wymieniają wszystkie aktywa i pasywa spadku, w tym w szczegółowy sposób wymieniają wszystkie przedmioty znajdujące się w gospodarstwie chłopskim wraz z ich wartością. Na podstawie tych źródeł można dokonać udanej rekonstrukcji wyposażenia gospodarstwa chłopskiego, co ma szczególne znaczenie, gdy inne źródła zawodzą w tym względzie.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2017, 5, 5; 9-62
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ludwik Starostzick jako zbieracz i badacz pieśni rybnickich
    Ludwik Starostzick as a Collector and a Researcher of Folk Songs from Rybnik
    Autorzy:
    Okun, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28888238.pdf
    Data publikacji:
    2022-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    folklore
    intangible cultural heritage
    Ludwik Starostzick
    region of Rybnik
    Silesian dialect
    Silesian folk songs
    the land of Rybnik
    Upper Silesia
    folklor
    niematerialne dziedzictwo kulturowe
    region rybnicki
    dialekt śląski
    śląskie pieśni ludowe
    ziemia rybnicka
    Górny Śląsk
    Opis:
    The region of Rybnik as a historical part of Upper Silesia, in its current administrative structure comprises of two independent districts, an urban district with its main town of Rybnik and a rural district which includes five other communities. This region has not yet been fully described in any research works regarding Silesian folklore, although negligence in this field was already commented on in the 1930s. No one has yet attempted to publish a musical folklore monograph for this part of Upper Silesia. Intangible cultural heritage of the land of Rybnik is characterized by its distinct richness of folklore songs. According to the field research, the functioning of such folklore genre in contemporary world is, not only due to the musicality of the local depositories, but especially because of the sentimental attachment of local inhabitants to the heritage of their ancestors, which comprises, not only of folk songs, but also of traditional habits, rituals and the language the native population speak – Silesian dialect. The year of 1863 has resulted in an anthology of songs "Pieśni ludu polskiego w Górnym Szląsku z muzyką" (Eng. Folk Songs of the Polish People in the Upper Silesia with Music) collected by Juliusz Roger as the most comprehensive and familiar source of texts and folk melodies from region of Rybnik. One of the forgotten researchers of Upper Silesian heritage was the dialectologist, linguist and the collector of folk songs – Ludwik Starostzick (1853–1923), born in Sośnicowice (Kieferstädtel) near Gliwice, who has not received relevant attention so far. Starostzick’s collection of 24 folk songs from region of Rybnik remained unknown earlier, and therefore, was omitted in many Silesian folklore and linguistic studies. His folk songs, collected in Czuchów and next published in 1885 as "Oberschlesische Volkslieder (Śpjévki) aus dem Kreise Rybnik", may become the basis of interdisciplinary comparative research. In the author’s opinion, Starostzick deserves the recognition as both a folk songs collector and a researcher of cultural heritage in this part of Upper Silesia.
    Region rybnicki, jako historyczna część Górnego Śląska, w swojej obecnej strukturze administracyjnej obejmuje dwa samodzielne powiaty – grodzki z gminą Rybnik oraz ziemski, w obrębie którego funkcjonuje pięć pozostałych gmin. Obszar ten nie został dotąd wyczerpująco uwzględniony w pracach zbierackich i interpretacyjnych dotyczących folkloru śląskiego, chociaż zaniedbania w tym zakresie dostrzeżono już w latach 30. XX wieku. Nie podjęto również żadnej próby opracowania monografii folkloru muzycznego tej części Górnego Śląska. Niematerialne dziedzictwo kulturowe ziemi rybnickiej cechuje szczególne bogactwo pieśni ludowych. Funkcjonowaniu tego gatunku folkloru w żywym obiegu, jak wynika z badań terenowych, sprzyja nie tylko muzykalność lokalnych depozytariuszy, ale – co równie istotne – przywiązanie tutejszych mieszkańców do dziedzictwa przodków, na które składają się – oprócz pieśni – tradycyjne zwyczaje i obrzędy, a także dialekt śląski, jakim posługuje się ludność rodzima. W 1863 roku ukazała się obszerna antologia „Pieśni ludu polskiego w Górnym Szląsku z muzyką” zawierająca pieśni zebrane przez Juliusza Rogera, będąca najobszerniejszym i dobrze znanym źródłem przekazów tekstów i melodii ludowych z regionu rybnickiego. Jednym z zapomnianych badaczy tego dziedzictwa, któremu nie poświęcono dotąd należytej uwagi był Ludwik Starostzick (1853–1923), dialektolog, językoznawca i zbieracz pieśni ludowych, wywodzący się z Sośnicowic (Kieferstädtel) koło Gliwic. Nieznany szerzej i przez to pominięty w badaniach śląskoznawczych, zarówno folklorystycznych, jak i językoznawczych, zbiór pieśni rybnickich zapisanych przez niego w Czuchowie i opublikowanych w 1885 roku pt. „Oberschlesische Volkslieder (Śpjévki) aus dem Kreise Rybnik” może stanowić podstawę interdyscyplinarnych badań komparatystycznych. Starostzick natomiast – w ocenie autora artykułu – zasługuje na uznanie zarówno jako zbieracz, jak i badacz górnośląskiego dziedzictwa kulturowego.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 24-52
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dziergowice i Kuźnia Raciborska na tle innych wsi powiatów kozielskiego i raciborskiego w okresie powstań śląskich i plebiscytu w świetle nowych źródeł archiwalnych
    Dziergowice and Kuźnia Raciborska Against the Background of Other Towns of the Kędzierzyn-Koźle and Racibórz Counties During the Silesian Uprisings and the Upper Silesia Plebiscite
    Autorzy:
    Parys, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057174.pdf
    Data publikacji:
    2018-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    Silesian Uprisings
    plebiscite
    Dziergowice
    Kuźnia Raciborska
    Kędzierzyn-Koźle County
    Racibórz County
    powstania śląskie
    plebiscyt
    powiat kozielski
    powiat raciborski
    Opis:
    The author of the following work based his considerations on documents from the collections of the “Upper Silesian Uprisings” and “Silesian Uprisings” from the resources of the Central Military Archives and the Józef Piłsudski Institute of America based in New York. They focus on the inhabitants of Dziergowice (Kędzierzyn-Koźle County) and Kuźnia Raciborska (Racibórz County) that took part in the Third Silesian Uprising. The investigated documents deal with issues related to age, professions and the involvement of some families in the pro-Polish activities. Furthermore, the article also discusses locals supporting Germany. The whole is closed by the personal register of insurgents, as well as the members of the Upper Silesia Heimat Patriots (German: Heimattreue Oberschlesier) and Stormtroops (German: Stosstruppen) from the aforementioned towns.
    Autor swoje rozważania oparł na dokumentach ze zbiorów „Powstania górnośląskie” i „Powstania śląskie” z zasobów Centralnego Archiwum Wojskowego i Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku. Skupiają się one na mieszkańcach Dziergowic (pow. kozielski i Kuźni Raciborskiej (pow. raciborski), którzy wzięli udział w III powstaniu śląskim. Poruszają kwestie związane z wiekiem, wykonywanymi zawodami oraz zaangażowaniem pewnych rodzin w działalność propolską. Artykuł dotyczy również osób zaangażowanych po stronie niemieckiej. Całość zamykają wykazy personalne powstańców, a także heimattreuerów i stosstrupplerów z wyżej wymienionych miejscowości.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2018, 6, 6; 24-39
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-13 z 13

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies