Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "SZLACHTA" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-14 z 14
    Tytuł:
    Źródła do dziejów staropolskich podróży edukacyjnych. Konferencja naukowa. Poznań 11-12 maja 2017 r. Sprawozdanie
    Autorzy:
    Goszczyński, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/632049.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    szlachta
    edukacja
    podróże
    turystyka
    Źródło:
    Res Historica; 2017, 43
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Źródła do dziejów staropolskich podróży edukacyjnych. Konferencja naukowa. Poznań 11-12 maja 2017 r. Sprawozdanie
    Autorzy:
    Goszczyński, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/632181.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    szlachta
    edukacja
    podróże
    turystyka
    Źródło:
    Res Historica; 2017, 43
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Karśniccy w Polsce Centralnej w źródłach epigraficznych z XVI–XVIII w.
    The Karśnicki Family in Central Poland in Epigraphic Sources from the 16th–18th Centuries
    Autorzy:
    Szymczak, Alicja
    Szymczak, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33906343.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Karśniccy family
    nobility
    epigraphy
    Karśniccy
    szlachta
    epigrafika
    Opis:
    Rodziny Karśnickich pochodzących z Łęczyckiego i Sieradzkiego dotyczą cztery zabytki epigraficzne. Pierwszy, obecnie zaginiony, odnotowany tylko w pracy Szymona Starowolskiego Monumenta Sarmatarum, dotyczy Barbary Sarnowskiej, po mężu Sasin Karśnickiej, pochowanej w Łowiczu w 1583 r. obok wuja arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Przerębskiego. Trzy kolejne zabytki znajdują się w dawnym kościele bernardyńskim w Ostrzeszowie i dotyczą członków rodziny Fundament Karśnickich h. Jastrzębiec: epitafium barokowe wojskiego ostrzeszowskiego Tomasza (zm. 1707), nagrobek jego syna Jerzego Floriana, podpułkownika w służbie hetmana polnego Stanisława Rzewuskiego, stolnika wieluńskiego (zm. 1742) i tablica nagrobna sędziego wieluńskiego Kazimierza (zm. 1797), syna Franciszka z Kierzna, stolnika ostrzeszowskiego i wnuka Tomasza. Autorzy prezentują genealogię obu rodzin, powiązania rodzinne i działalność polityczną.
    The Karśnicki family from Łęczyckie and Sieradzkie are related to 4 epigraphic monuments. The first, now lost, recorded only in the work of Szymon Starowolski, Monumenta Sarmatarum, concerns Barbara Sarnowska, after her husband Sasin Karśnicka, buried in Łowicz in 1583, next to her uncle, the archbishop of Gniezno, Jan Przerębski. Three other monuments are located in the former Bernardine church in Ostrzeszów and concern members of the family Fundament Karśnicki, Jastrzębiec coat of arms: a baroque epitaph of Tomasz wojski (tribunus) of Ostrzeszów (died 1707), the tombstone of his son Jerzy Florian, lieutenant colonel in the service of the field hetman Stanisław Rzewuski, stolnik (dapifer) of Wieluń (died 1742) and the tombstone of Kazimierz judge of the Wieluń (died 1797), son of Franciszek of Kierzno, stolnik (dapifer) of Ostrzeszów and grandson of Tomasz. The authors present the genealogy of both families, family connections and political activity.
    Źródło:
    Res Historica; 2023, 55; 161-180
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Lodgings of Deputies at the Tribunal Crown in Lublin During Stanislaw August Period
    Stancje deputatów na Trybunał Koronny w Lublinie w czasach stanisławowskich
    Autorzy:
    Jakimowicz, Kamil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1374286.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    the Tribunal Crown
    deputies
    Lublin
    burghers
    nobility
    tenements
    Trybunał Koronny
    deputaci
    mieszczanie
    szlachta
    kamienice
    Opis:
    Positioning of the Tribunal Crown in Lublin for the nobility from Lesser Poland province had a number of consequences for the city and its inhabitants. One of the most important aspects related to this role was the need to provide accommodation for judges settling disputes in a noble supreme court. The term of office of the Tribunal Crown, lasting for several months each year, required the creation of conditions enabling a comfortable stay in the city. The Stanislaw August’s period brought a number of changes in this matter, mainly due to the introduction of payment for renting accommodation to deputies, which made this deal an opportunity to obtain financial benefits for people who own real estate in Lublin. In this text, I analyze legal provisions regulating issues related to the renting of rooms for deputies, shares in the market of representatives of burghers, nobility and clergy. I pay attention to their location in the city space, equipment, condition of the infrastructure and other factors determining the attractiveness of the offered apartments.
    Wybór Lublina na miejsce posiedzeń Trybunału Koronnego prowincji małopolskiej niósł za sobą szereg konsekwencji dla miasta i jego mieszkańców. Jednym z najważniejszych aspektów związanych z tą rolą była konieczność zapewnienia zakwaterowania sędziom rozstrzygającym spory w szlacheckim sądzie najwyższym. Kadencje Trybunału Koronnego, trwające każdego roku przez kilka miesięcy, wymagały stworzenia warunków pozwalających na komfortowe przebywanie w mieście. Czasy stanisławowskie w tej kwestii przyniosły szereg zmian, przede wszystkim za sprawą wprowadzenia odpłatności za wynajem stancji deputatom, co sprawiło, że proceder ten stał się okazją do uzyskania korzyści finansowych przez osoby posiadające nieruchomości w Lublinie. W niniejszym tekście dokonuję analizy przepisów prawnych regulujących kwestie związane z wynajmowaniem pomieszczeń dla deputatów, udziałów w badanym rynku przedstawicieli mieszczan, szlachty i duchowieństwa. Zwracam uwagę na ich usytuowanie w przestrzeni miasta, wyposażenie, stan infrastruktury oraz pozostałe czynniki decydujące o atrakcyjności oferowanych mieszkań.
    Źródło:
    Res Historica; 2020, 50; 171-197
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przyczynek prozopograficzny do dziejów tzw. wyprawy łuckiej w 1431 roku
    Autorzy:
    Wróbel, Dariusz Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631649.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    nobility
    letter of feud
    the Lutsk's expedition
    edition of sources
    szlachta, list wypowiedni, wyprawa łucka, edycja źródeł
    Opis:
    The published text concerns one episode connected with the polish-lithuanian war in 1431. So far it was used on the whole only through a short regest. Thereby we can explore forty five personally known participants of the Lutsk’s expedition, who sent letters of feud to the grand duke of Lithuania Svitrigaila from the military camp in Bystrzyca in 3 July 1431. One of letters, which was written by castellan of Cracow Nicolas of Michalov, is preserved and it is published in the annex.
     Publikowany tekst dotyczy epizodu związanego z początkiem wojny polsko-litewskiej w 1431 r. Dotąd wykorzystywano go na ogół tylko za pośrednictwem krótkiego regestu. Dzięki niemu poznajemy 45 znanych imiennie uczestników wyprawy łuckiej, którzy 3 lipca 1431 r. wysłali listy wypowiednie wielkiemu księciu litewskiemu Świdrygielle z obozu wojskowego w Bystrzycy na ziemi lubelskiej. Zachował się tekst jednego z nich, którego autorem był kasztelan krakowski Mikołaj z Michałowa (publikowany w Aneksie).
    Źródło:
    Res Historica; 2016, 41
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przyczynek prozopograficzny do dziejów tzw. wyprawy łuckiej w 1431 roku
    Autorzy:
    Wróbel, Dariusz Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631997.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    nobility
    letter of feud
    the Lutsk's expedition
    edition of sources
    szlachta, list wypowiedni, wyprawa łucka, edycja źródeł
    Opis:
     Publikowany tekst dotyczy epizodu związanego z początkiem wojny polsko-litewskiej w 1431 r. Dotąd wykorzystywano go na ogół tylko za pośrednictwem krótkiego regestu. Dzięki niemu poznajemy 45 znanych imiennie uczestników wyprawy łuckiej, którzy 3 lipca 1431 r. wysłali listy wypowiednie wielkiemu księciu litewskiemu Świdrygielle z obozu wojskowego w Bystrzycy na ziemi lubelskiej. Zachował się tekst jednego z nich, którego autorem był kasztelan krakowski Mikołaj z Michałowa (publikowany w Aneksie).
    Źródło:
    Res Historica; 2016, 41
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rejestr pospolitego ruszenia księstw oświęcimskiego i zatorskiego z 18 października 1621 roku
    Autorzy:
    Pielas, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631979.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    gentry, general levy, registry, conscription, Duchies of Oświęcim and Zator
    szlachta, pospolite ruszenie, rejestr, popis, księstwa oświęcimskie i zatorskie
    Opis:
             Przedmiotem edycji źródłowej jest nieznany dotąd rejestr pospolitego ruszenia księstw oświęcimskiego i zatorskiego spisany 18 października 1621 r. pod Lwowem w związku z przeprowadzonym popisem. Jak wiadomo, rejestry z popisów stanowią podstawowy rodzaj źródeł służący, badaniu organizacji, liczebności i funkcjonowania pospolitego ruszenia w dawnej Polsce. Ich wartość polega przede wszystkim na ukazaniu organizacji i liczebności pospolitego ruszenia powiatów, ziem i województw. Publikowany rejestr jest jedynym dotąd rejestrem pospolitego ruszenia z terenu województwa krakowskiego z okresu wojny chocimskiej 1621 r. Według niego obowiązek stawienia się w pospolitym ruszeniu osobiście wypełniło 67 szlachciców, 26 wystawiło poczty, ale nie brało osobistego udziału w wyprawie, 19 pocztów przysłały wdowy w związku z użytkowaniem dóbr mężowskich, z zamieszkanych przez drobną szlachtę dwu wsi wystawiono 2 konie, natomiast 3 miasta położone w obrębie obu księstw, tj. Oświęcim, Kęty i Wadowice dostarczyły łącznie 13 pieszych. 
    Źródło:
    Res Historica; 2016, 42
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rejestr pospolitego ruszenia księstw oświęcimskiego i zatorskiego z 18 października 1621 roku
    Autorzy:
    Pielas, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/631770.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    gentry, general levy, registry, conscription, Duchies of Oświęcim and Zator
    szlachta, pospolite ruszenie, rejestr, popis, księstwa oświęcimskie i zatorskie
    Opis:
    The edited source is an unknown record of the general levy in the Duchies of Oświęcim and Zator, drawn up on 18 October 1621 near Lviv. Registries of conscription are primary research sources to study organization, size and functioning of pospolite ruszenie (a specific, old-Polish form of general levy). They reveal valuable data according to districts, territories and provinces. So far, it has been the only registry from the province of Kraków from the period of Chocim war in 1621. The source indicates that the obligation to appear in arms was personally fulfilled by 67 nobles, 26 nobles issued detachments (though did not participate in the expedition in person), 19 detachments were sent by widows who supervised husbandly lands, two villages inhabited by a number of minor gentry issued 2 horses, while 3 cities situated within the two duchies, i.e. Oświęcim, Kęty and Wadowice provided a total of 13 infantry soldiers.
             Przedmiotem edycji źródłowej jest nieznany dotąd rejestr pospolitego ruszenia księstw oświęcimskiego i zatorskiego spisany 18 października 1621 r. pod Lwowem w związku z przeprowadzonym popisem. Jak wiadomo, rejestry z popisów stanowią podstawowy rodzaj źródeł służący, badaniu organizacji, liczebności i funkcjonowania pospolitego ruszenia w dawnej Polsce. Ich wartość polega przede wszystkim na ukazaniu organizacji i liczebności pospolitego ruszenia powiatów, ziem i województw. Publikowany rejestr jest jedynym dotąd rejestrem pospolitego ruszenia z terenu województwa krakowskiego z okresu wojny chocimskiej 1621 r. Według niego obowiązek stawienia się w pospolitym ruszeniu osobiście wypełniło 67 szlachciców, 26 wystawiło poczty, ale nie brało osobistego udziału w wyprawie, 19 pocztów przysłały wdowy w związku z użytkowaniem dóbr mężowskich, z zamieszkanych przez drobną szlachtę dwu wsi wystawiono 2 konie, natomiast 3 miasta położone w obrębie obu księstw, tj. Oświęcim, Kęty i Wadowice dostarczyły łącznie 13 pieszych. 
    Źródło:
    Res Historica; 2016, 42
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rejestr pospolitego ruszenia księstw oświęcimskiego i zatorskiego z 18 października 1621 roku
    Autorzy:
    Pielas, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/953506.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    gentry, general levy, registry, conscription, Duchies of Oświęcim and Zator
    szlachta, pospolite ruszenie, rejestr, popis, księstwa oświęcimskie i zatorskie
    Opis:
    Przedmiotem edycji źródłowej jest nieznany dotąd rejestr pospolitego ruszenia księstw oświęcimskiego i zatorskiego spisany 18 października 1621 r. pod Lwowem w związku z przeprowadzonym popisem. Jak wiadomo, rejestry z popisów stanowią podstawowy rodzaj źródeł służący, badaniu organizacji, liczebności i funkcjonowania pospolitego ruszenia w dawnej Polsce. Ich wartość polega przede wszystkim na ukazaniu organizacji i liczebności pospolitego ruszenia powiatów, ziem i województw. Publikowany rejestr jest jedynym dotąd rejestrem pospolitego ruszenia z terenu województwa krakowskiego z okresu wojny chocimskiej 1621 r. Według niego obowiązek stawienia się w pospolitym ruszeniu osobiście wypełniło 67 szlachciców, 26 wystawiło poczty, ale nie brało osobistego udziału w wyprawie, 19 pocztów przysłały wdowy w związku z użytkowaniem dóbr mężowskich, z zamieszkanych przez drobną szlachtę dwu wsi wystawiono 2 konie, natomiast 3 miasta położone w obrębie obu księstw, tj. Oświęcim, Kęty i Wadowice dostarczyły łącznie 13 pieszych. 
    The edited source is an unknown record of the general levy in the Duchies of Oświęcim and Zator, drawn up on 18 October 1621 near Lviv. Registries of conscription are primary research sources to study organization, size and functioning of pospolite ruszenie (a specific, old-Polish form of general levy). They reveal valuable data according to districts, territories and provinces. So far, it has been the only registry from the province of Kraków from the period of Chocim war in 1621. The source indicates that the obligation to appear in arms was personally fulfilled by 67 nobles, 26 nobles issued detachments (though did not participate in the expedition in person), 19 detachments were sent by widows who supervised husbandly lands, two villages inhabited by a number of minor gentry issued 2 horses, while 3 cities situated within the two duchies, i.e. Oświęcim, Kęty and Wadowice provided a total of 13 infantry soldiers.
    Źródło:
    Res Historica; 2016, 42
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Struktura etniczna i wyznaniowa Dworu Imperatorskiego w epoce panowania Imperatora Mikołaja II
    Autorzy:
    Bogdanov, Stanislav
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2041260.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    the Russian Imperial Court
    court officials
    the bureaucratic elite
    the Russian Empire
    nationality
    nobility
    Rosyjski Dwór Imperatorski
    rangi dworskie
    elita biurokratyczna
    Imperium Rosyjskie
    narodowość
    szlachta
    Opis:
    The article is devoted to the national and religious structure of the Court of Emperor Nicholas II (1894–1917). Due to the peculiarities of the state system, the Institute of the Court was an integral part of the government apparatus, and its members were the most elite group of the society in the Russian Empire of the late 19th – early 20th centuries. Summarizing of the personal data of 2,341 courtiers, which were identified in the course of the research in the funds of the structural parts of the Ministry of the Imperial court and other state institutions and departments, made it possible to create an ethnic and religious portrait of the ruling elite of the last Kingdom. The analysis of the processes of incorporation and ex-corporation of the members of the court staff demonstrates models of interaction between the Crown and local elites. Most of the archival materials used in the research are being put into scientific circulation for the first time.
    Artykuł jest poświęcony strukturze narodowo-wyznaniowej Dworu Imperatora Mikołaja II (1894–1917). Ze względu na specyfikę ustroju państwowego instytucja Dworu była integralną częścią aparatu władzy, a jego członkowie stanowili najbardziej elitarną grupę społeczną Imperium Rosyjskiego końca XIX – początku XX w. Uogólnienie danych osobowych 2341 dworzan, zidentyfikowanych podczas badania w zbiorach jednostek strukturalnych Ministerstwa Dworu Cesarskiego oraz innych instytucji i wydziałów państwowych, pozwoliło na stworzenie etniczno-wyznaniowego portretu elity rządzącej epoki panowania ostatniego Cara. Analiza procesów inkorporacji i wykluczania członków stanu dworskiego pokazuje modele interakcji tronu mikołajowskiego z lokalnymi elitami. Większość materiałów archiwalnych wykorzystanych w badaniu trafia do obiegu naukowego po raz pierwszy.
    Źródło:
    Res Historica; 2020, 49; 359-380
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Old Polish Military Education in the Context of Nobility Axiology. Jan Ryś, Żołnierska paideia. Wychowanie i szkolenie wojskowe w Polsce XVI–XVII wieku, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2019, pp. 752
    Staropolska edukacja wojskowa w kontekście szlacheckiej aksjologii. Jan Ryś, Żołnierska paideia. Wychowanie i szkolenie wojskowe w Polsce XVI–XVII wieku, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2019, ss. 752.
    Autorzy:
    Świderska-Włodarczyk, Urszula
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1374002.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Polish nobility
    military education and upbringing
    noble axiology in the 16th and 17th centuries
    polska szlachta
    wychowanie i edukacja wojskowa
    szlachecka aksjologia w XVI i XVII wieku
    Opis:
    Monografia Jana Rysia z wielu względów zasługuje na uwagę. Przesądzają o tym odniesienia do licznych źródeł, interdyscyplinarna narracja, a co za tym idzie wielowątkowy dyskurs, uwzględniający dotychczasowe ustalenia, uzupełnione o autorskie novum. Dzięki tym zabiegom do rąk czytelników trafiła publikacja komplementarna, panoramiczna, uwzględniająca szeroką perspektywę badawczą, a przy tym oparta na logicznym wywodzie, co w ostatecznym rozrachunku przełożyło się na pracę spójną treściowo i mocno osadzoną w realiach epoki. Tego rodzaju prace, w przeciwieństwie do tych o wąskim spectrum badawczym, mają tę zaletę, że inspirują do naukowej dyskusji. W przypadku Żołnierskiej paidei za kontrowersyjną, acz dość popularną w literaturze przedmiotu, należy uznać opinię o stopniowej dewaluacji morale żołnierskiego, zwłaszcza w XVII w., na rzecz szlacheckiej prywaty i koniunkturalizmu. Tymczasem, jak zaświadczają źródła z epoki, taki pogląd nie znajduje potwierdzenia w staropolskich standardach. Nie tylko w stosunkowo spokojnym XVI stuleciu, ale także w naznaczonym licznymi wojnami XVII w., trudno szukać choćby cienia akceptacji dla lekceważenia obowiązujących norm. Nie oznacza to, że w nieustannym ogniu walk skutkującym masowymi stratami i bankructwami, takie odstępstwa się nie zdarzały. Nigdy jednak nie przekładały się na obniżenie rangi obowiązujących standardów, które na mocy długiego trwania długo jeszcze wyznaczały azymut szlacheckiej aksjologii.
    The monograph by Jan Ryś deserves recognition owing to a number of reasons. It is due to the references to numerous sources, interdisciplinary narration, and therefore, the wide-ranging discourse that includes previous findings, which are complemented by the authorial novum. Thanks to the undertaken measures, the reader is granted a complementary, comprehensive publication, inclusive towards a broad research perspective, at the same time based on a consistent argumentation, which ultimately resulted in a coherent, firmly established in the atmosphere of the epoch, work. Texts of this kind, as opposed to those of a narrow scope of interest, are particularly valuable as they inspire scientific discussions. In the case of Żołnierska paideia one should consider an opinion, popular, though controversial as it is presented in the literature on the subject, that for the benefit of self-interest and opportunism of nobles the soldier’s morale has undergone gradual devaluation. Meanwhile, as it is proven by the sources of the period, the viewpoint does not find its confirmation in the old-Polish standards. Not only in the relatively peaceful 16th century, but also in the scarred by the constant wars 17th century, it is difficult to find even a hint of acknowledgement towards the negligence of the current norms. The deviations did occur in the heat of battle, which caused massive losses and bankruptcies. They did not lead, however, to the depreciation of the then principles, which for a long time have set a course of the noble axiology.
    Źródło:
    Res Historica; 2020, 49; 591-601
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    In the Shadow of Noble Conservatives: Agrarian Women Movement in Eastern Provinces of Prussia in 1912–1914. The Case of the Province of Pomerania
    W cieniu szlacheckich konserwatystów. Agrarny ruch kobiecy we wschodnich prowincjach Prus w latach 1912–1914. Przypadek prowincji Pomorze
    Autorzy:
    Szudarek, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33758926.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Prussian Province of Pomerania
    Pomeranian nobility
    emancipation of women
    Agricultural Housewives’ Associations
    Helene von Somnitz
    Conrad von Wangenheim
    pruska prowincja Pomorze
    szlachta pomorska
    Rolnicze Stowarzyszenia Gospodyń Domowych
    Conrad baron von Wangenheim
    Opis:
    The article describes the circumstances in which a part of the nobility from the Prussian Province of Pomerania agreed to support Agricultural Housewives’ Associations. That new type of women’s organisations propagated a moderate version of emancipation of women in rural areas and was initiated in East Prussia in the 1890s by Elisabet Boehm. The organisations were first established in Pomerania in 1912. They received support from some influential agrarians led by Conrad von Wangenheim. Nobility wanted to use Agricultural Housewives’ Associations to strengthen their influences in rural areas and renew the old patriarchal hierarchies. Noblewomen were meant to lead the associations and promote scientific and technical progress in rural households. This was the way nobility wanted to use to include women in the program of improving living conditions in the countryside. They agreed to broaden the scope of women’s independent activities. However, supporting emancipation of women was not their true objective. In reality, they aimed at using associations to slow down the migration of people from the countryside to the cities (Landflucht) since depopulation of the countryside was a serious issue in the eastern provinces of Prussia from the end of the nineteenth century, which caused a permanent shortage of labor in land estates.
    Artykuł omawia okoliczności w jakich część szlachty pruskiej prowincji Pomorze poparła Rolnicze Stowarzyszenia Gospodyń Domowych. Ten nowy typ organizacji kobiecych propagował umiarkowaną wersję emancypacji kobiet na obszarach wiejskich i został zapoczątkowany w Prusach Wschodnich w latach dziewięćdziesiątych XIX w. przez Elisabet Boehm. W pruskiej prowincji Pomorze stowarzyszenia tego typu zaczęły zawiązywać się dopiero od 1912 roku dzięki poparciu części wpływowych szlacheckich konserwatystów i agrariuszy na czele z Conradem baronem von Wangenheim. Za pośrednictwem Rolniczych Stowarzyszeń Gospodyń Domowych chcieli oni umocnić wpływy szlachty na obszarach wiejskich i odnowić dawne patriarchalne hierarchie. Na czele organizacji miały stać szlachcianki i promować postęp naukowo-techniczny w wiejskim gospodarstwie domowym. W ten sposób szlachta chciała włączyć kobiety w program poprawy warunków życia na wsi. Tym samym godziła się na poszerzenie zakresu ich samodzielności. Jej celem nie było jednak wspieranie umiarkowanej emancypacji kobiet, ale wykorzystanie stowarzyszeń do umocnienia wpływów szlachty na wsi i zahamowania migracji ludności do miast (Landflucht). Wyludnianie się wsi było od końca XIX w. ogromnym problemem we wschodnich prowincjach państwa pruskiego, gdyż powodowało stały brak rąk do pracy w majątkach ziemskich.
    Źródło:
    Res Historica; 2022, 53; 291-313
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ławryn Drewiński – najważniejszy prawosławny protagonista szlachecki w czasach Zygmunta III
    Ławryn Drewiński – the Most Important Orthodox Noble Protagonist in the Reign of Sigismund III
    Autorzy:
    Kempa, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33915739.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Sigismund III Vasa
    Ławryn Drewiński
    Ruthenian nobility
    Orthodoxy
    the Union of Brest
    the Diet (Sejm) of the Polish-Lithuanian Commonwealth
    the orthodox Brotherhoods
    Zygmunt III Waza
    ruska szlachta
    prawosławie
    unia brzeska
    sejm polsko-litewskiej Rzeczypospolitej
    bractwa cerkiewne
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest postaci jednego z najważniejszych prawosławnych liderów szlacheckich w czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów – Ławrynowi Drewińskiemu. Był on jednocześnie jednym z najwybitniejszych parlamentarzystów epoki staropolskiej. Uczestniczył w 15 sejmach. Zasłynął z wyrazistych mów wygłaszanych na forum parlamentarnym (zwłaszcza w latach 1620 i 1621) w obronie prawosławia, które po zawarciu unii brzeskiej (1596) musiało rywalizować o zachowanie wcześniej posiadanych wolności i przywilejów z Cerkwią unicką. Drewiński był posłem z województwa wołyńskiego, którego sejmik w okresie panowania Zygmunta III Wazy najczęściej zabierał głos w sprawach wyznaniowych, konsekwentnie opowiadając się za zachowaniem tolerancji religijnej. Odegrał wybitną rolę w okresie bezkrólewia 1632 r., gdy prawosławnym udało się (w znacznej mierze dzięki determinacji króla-elekta Władysława IV Wazy) doprowadzić do odzyskania części władyctw, a potem także szeregu cerkwi, wcześniej przejętych przez unitów. Mimo zajmowanej konsekwentnej postawy wierności wobec prawosławia, w 1629 r. włączył się aktywnie w próbę budowania unii pomiędzy prawosławnymi i unitami. Drewiński należał też do najbardziej czynnych działaczy bractw prawosławnych w czasach Zygmunta III, widząc w nich szansę na duchowe i intelektualne odrodzenie prawosławia w Rzeczypospolitej. Mimo podkreślanego ruskiego pochodzenia Drewiński uległ też w pewnej mierze polonizacji. W działalności publicznej posługiwał się językiem polskim. Tak jak ojciec Bazyli, był zwolennikiem unii polsko-litewskiej, jednocześnie będąc przeciwnikiem wciągania Moskwy do walki o przywrócenie praw prawosławnym w Rzeczypospolitej.
    The article concerns one of the most important Orthodox noble leaders in the times of the Polish-Lithuanian Commonwealth – Ławryn Drewiński. He was one of the most outstanding parliamentarians of the Old Polish era. He participated in 15 parliamentary assemblies. He became famous for his expressive speeches in the parliamentary forum (especially in 1620 and 1621) in defense of the Orthodox Church, which after the conclusion of the Union of Brest (1596) had to compete with the Uniate Church for the preservation of previously held freedoms and privileges. Drewiński was a deputy from the Volyn voivodeship, whose sejmik, during the reign of Sigismund III Vasa, most often spoke about religious matters, consistently advocating for religious tolerance. He played an outstanding role during the interregnum of 1632, when the Orthodox managed (largely thanks to the determination of the king-elect Władysław IV Vasa) to regain some of the bishoprics, and then also a number of churches, previously taken over by the Uniates. Despite his consistent stance of fidelity to Orthodoxy, in 1629 he actively supported the attempt to build a union between the Orthodox Church and Uniates in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Drewiński was also one of the most active activists of the Orthodox brotherhoods in the times of Sigismund III, seeing them as an opportunity for the spiritual and intellectual revival of Orthodoxy in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Despite the emphasized Ruthenian origin, Drewiński was also to some extent polonized. In public activities, he used the Polish language. Like his father Basil, he was a supporter of the Polish-Lithuanian Union, while at the same time being an opponent of involving Moscow in the fight for the restoration of the Orthodox Church in the Polish-Lithuanian Commonwealth (after the Union of Brest).
    Źródło:
    Res Historica; 2023, 56; 89-150
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stremouchowowie. Szlachta ziemiańska i aparat rządowy Imperium Rosyjskiego XIX – początku XX wieku
    Autorzy:
    Bogdanov, Stanislav
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2041040.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    landed nobility
    state apparatus
    forms of participation of the nobility in the state administration
    service for the nobility elections
    administrative services
    transformation of the ruling elite
    the ruin of the old nobility
    szlachta ziemiańska
    aparat państwowy
    formy udziału szlachty w rządzeniu państwem
    szlachecka służba wyborcza
    służba administracyjna
    przemiany elity rządzącej
    ruina starej szlachty
    поместное дворянство
    государственный аппарат
    формы участия дворянства в управлении государством
    служба по дворянским выборам
    административная служба
    трансформация правящей элиты
    разорение старого дворянства
    пролетаризированная бюрократия
    Opis:
    Na przykładzie starego rodu Stremouchowów, należącego do szlachty prowincjonalnej, autor stara się zilustrować specyfikę relacji między aparatem władzy państwowej a szlachtą. Szlachta w systemie społecznym Państwa Rosyjskiego funkcjonowała jako klasa, która zmonopolizowała prawo do rządzenia państwem. Dobrobyt ekonomiczny i społeczny całej szlachty i jej poszczególnych członków był bezpośrednio związany z przynależnością do tej klasy i zajmowana w niej pozycja, jak również stopień dobrobytu, zależały od zajmowanego stanowiska w aparacie władzy i zasług osobistych przed nim. Załamanie się dawnego systemu stosunków między państwem a szlachtą na początku XVIII w. prowadzi do przekształcenia szlachty z klasy w stan, w którym przynależność była uwarunkowana prawem urodzenia. Ziemia, która była fundamentem ekonomicznym szlachty, przekształciła się z własności tymczasowej w dziedziczną. Chociaż szlachta uniezależnia się w ten sposób od ciężaru służby państwowej, służba ta zachowuje dla szlachty znaczenie egzystencjalne, co znajduje odzwierciedlenie w rosyjskiej heraldyce szlacheckiej. Upadek szlachty jako klasy związany jest z reformami aparatu państwowego pierwszej połowy XIX w., które otworzyły drogę wykształconym przedstawicielom stanów nieuprzywilejowanych oraz z kryzysem agrarnym drugiej połowy XIX w., który podważył fundamenty gospodarcze szlachty. Arystokratyczna szlachta ziemiańska zaczyna być wypierana z aparatu rządowego przez proletaryzowaną biurokrację, utworzoną z zubożałej starej szlachty i bezrolnych raznoczyńców, która stała się nową klasą rządzącą. Historia rodu Stremouchowów na przestrzeni pięciu stuleci ukazuje, pod wieloma względami wspólne dla całej szlachty rosyjskiej, procesy przekształcania szlachty moskiewskiej w prowincjonalnych właścicieli ziemskich, a następnie w zawodową biurokrację i zdeklasowaną szlachtę.
    Using the example of the old Stremoukhov family, which belonged to the provincial aristocracy, the author tries to illustrate the peculiarities of the relationship between the state power apparatus and the nobility. The nobility in the social system of the Russian state existed as a class that monopolized property rights to manage the state. The economic and social well-being of the entire nobility and its individual members was directly related to the membership in this class and the position held in it, the degree of well-being depended on the position held within the apparatus of power and personal merits, which a given member achieved for it. The collapse of the old system of relations between the state and the nobility at the beginning of the 18th century leads to the transformation of the nobility from a class to an estate, membership in which was conditioned by birth rights. The land, which was the economic basis of the nobility, undergone a transformation from being a temporary property to an inheritable one. Although the nobility gained in that way independence from the burden of state service, the state service continued to have existential significance for the nobility, which is reflected in Russian noble heraldry. The decline of the nobility as a class is associated with the reforms of the state apparatus in the first half of the 19th century, which paved the way into it for the educated representatives of the unprivileged estates, and the agrarian crisis in the second half of the 19th century, which undermined the economic basis of the nobility. The aristocratic local nobility begins to be removed from the state administration apparatus by a proletarianised bureaucracy formed by impoverished old nobility and landless raznochintsy, who has become the new ruling class. The history of the Stremoukhov family, spread over five centuries, demonstrates, in many ways common to all Russian nobility, the processes of transformation of the Moscow nobles into provincial landowners, then into professional bureaucrats and declassified nobles.
    На примере старинного рода Стремоуховых, принадлежащего к провинциальной аристократии, автор пытается проиллюстрировать особенности взаимоотношений аппарата государственной власти и дворянства. Дворянство в социальной системе российского государства существовало как класс, монополизировавший права собственности на управление государством. Экономическое и социальное благосостояние всего дворянства и отдельных его членов было напрямую связано с членством в данном классе и занимаемое в нем положение, степень благосостояния зависела от занимаемого положения в аппарате власти и личных заслуг перед ним. Распад в начале XVIII века старой системы взаимоотношений государства и дворянства, приводит к превращению дворянства из класса в сословие, членство в котором было обусловлено правами по рождению. Земля, являвшаяся экономическим базисом дворянства, превращается из временной собственности в наследную. Хотя дворянство обретает таким образом независимость от бремени государственной службы, государственная служба сохраняет для дворянства экзистенциальное значение, что находит отражение в русской дворянской геральдике. Упадок дворянства как класса связан с реформами государственного аппарата первой половины XIX века, открывшими дорогу в него образованным представителям непривилегированных сословий и аграрным кризисом второй половины XIX века, подорвавшим экономический базис дворянства. Аристократическое поместное дворянство начинает вытесняться из аппарата управления государством пролетаризированной бюрократией, формируемой из обедневших старых дворян и безземельных разночинцев, ставшей новым правящим классом. История рода Стремоуховых на протяжении пяти веков демонстрирует, во многом общие для всего русского дворянства, процессы превращения московских дворян в провинциальных помещиков, затем в профессиональную бюрократию и деклассированных дворян.
    Źródło:
    Res Historica; 2021, 51; 373-385
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-14 z 14

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies