- Tytuł:
-
The Roman Period in the Lower Oder region – – issues of the Lubusz group
Okres wpływów rzymskich na dolnym Nadodrzu – kwestia grupy lubuskiej - Autorzy:
- Rogalski, Bartłomiej
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/442470.pdf
- Data publikacji:
- 2015
- Wydawca:
- Uniwersytet Jagielloński. Instytut Archeologii
- Tematy:
-
Roman Period
Lower Oder Region
Lubusz Group
Scandinavian influences
Roman influences
Przeworsk influences
Elbe Germanic influences - Opis:
-
The researches carried out in the last decade allow to verify the current status on the Lubusz
group in the literature on the subject. The Wkra (Uecker) Land should be incorporated into the borders of
this group changing radically its western scope. The eastern scope is established by the enigmatic and still
unrecognized Pyrzyce group, whereas the north-eastern edge by the Ina and Płonia rivers. The southern
edge is determined by the Warta river due to the poor state of the research of regions to the south of the
river. Thanks to the recent research on a cemetery in Czelin, Gryfino County, site 23 it was possible to
verify the cultural content of the Lubusz group. The cemetery was used from phase A3 of the younger
Pre-Roman Iron Age until phase C1b of the Roman Period. The main component of the cultural tradition
is tradition of the Lower Elbe region expressed in the funerary rite (urn burials are in majority), pottery
(the Lower Elbe shapes) and fibulae (Almgren 10–14, 136). Next comes the tradition of the Przeworsk
culture noticeable mainly in the funerary rite (weapon deposits, cremated burials in pits), pottery shapes
and weapons. The third element is the Wielbark tradition present in pottery shapes. The fourth element
is the Scandinavian tradition recorded in metal objects including weapons (umbo Ilkiær 5/Jahn 8, sword
of Vimose-Illerup type). The last one is the Roman provincial tradition (situla: Eggers 20-21, fibulae:
Almgren 68 and 236, gladius of Pompeii type). The results of the research conducted in Czelin allow to
consider the cemetery as eponymous site for the group (Czelin group), especially that the term “Lubusz
group” does not match its western and southern scope.
Badania prowadzone w ostatniej dekadzie na dolnym Nadodrzu pozwalają zasadniczo zweryfikować zasięg i status kulturowy grupy lubuskiej, jaki znamy z dotychczasowej literatury (por. ryc. 1 i 13; Wołągiewicz 1981, 205–209). Na podstawie obecności depozytów uzbrojenia (ryc. 2) Ziemię Wkrzańską (Uckermark) należy włączyć w obszar osadnictwa grupy lubuskiej zmieniając tym samym zasadniczo jej zachodni zasięg (por. Wołągiewicz 1961, 119–124). Od wschodu grupa lubuska sąsiaduje z „grupą pyrzycką”. Jest to jednostka o wciąż niejasno zdefiniowanych kryteriach wyróżnienia (Wołągiewicz 1986), zatem także granica pomiędzy obiema grupami kulturowymi pozostaje enigmatyczna. Na północnym wschodzie zasięg grupy lubuskiej opiera się na linii rzek Płoni i Iny. Zasięg południowy grupy lubuskiej wyznacza na obecnym stanie badań rzeka Warta ze względu na nie wystarczający stan badań obszarów położonych dalej na południe. Badania cmentarzyska w Czelinie, pow. Gryfino, stan. 23 (ryc. 3–4) pozwoliły zweryfikować treść kulturową materiałów grupy lubuskiej (Rogalski 2013). Nekropolia funkcjonowała od fazy A3 młodszego okresu przedrzymskiego do fazy C1b okresu wpływów rzymskich. Do roku 2013 przebadano 30,5 ara powierzchni stanowiska rejestrując 106 obiektów archeologicznych: 31 grobów popielnicowych, 24 groby jamowe, 45 obiektów nie będących pochówkami. Pozostałe obiekty datowane są na neolit i nowożytność. Podstawowy nurt kulturowy obecny w materiałach z Czelina stanowi tradycja nadłabska, czytelna w obrządku pogrzebowym (przewaga grobów popielnicowych; ryc. 4), stylistyce ceramiki (zdobienie kółkiem, formy nadłabskie; ryc. 5:1, 3–4, 6–7, 9) i zapinek (m.in. Almgren 10–14, 136; ryc. 6:2–3). Następnym nurtem kulturowym jest tradycja kultury przeworskiej obecna w stylistyce uzbrojenia (ryc. 8:1–11; 11:1, 3–4), ceramiki (ryc. 5:2, 8) i w obrządku pogrzebowym (groby jamowe). Trzecim elementem kulturowym jest tradycja kultury wielbarskiej manifestująca się w formach naczyń (ryc. 5:5). Czwarty nurt tworzy tradycja skandynawska czytelna w uzbrojeniu (umbo Ilkiær 5/Jahn 8, miecz typu Vimose-Illerup; ryc. 8:12; 11:5) i obecności krzesiw iglicowych (ryc. 10:5–7). Ostatni nurt, prowincjonalno-rzymski, definiuje obecność przedmiotów importowanych: situli typu Eggers 20–21, zapinek Almgren 68, 236 oraz gladiusa typu Pompeje (ryc. 6:5, 8, 10; 10:11; 11:2). Cmentarzysko w Czelinie jest obecnie najdłużej badanym metodycznie i najbogatszym stanowiskiem tzw. „grupy lubuskiej”. Można je zatem uznać za eponimiczne dla „grupy czelińskiej” zwłaszcza, że termin „lubuska” okazuje się całkowicie nieadekwatny w świetle weryfikacji zasięgu zachodniego i południowego tejże jednostki kulturowej. - Źródło:
-
Recherches Archéologiques Nouvelle Serie; 2015, 7; 77-116
0137-3285 - Pojawia się w:
- Recherches Archéologiques Nouvelle Serie
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł