Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Pomorze – Pomerania" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 72
Tytuł:
Węgorzyno – szlacheckie miasto prywatne w czasach nowożytnych
Autorzy:
Gut, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591032.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Węgorzyno
Wangerin
Pomorze (Pomerania)
Pommern
Modern Times
private town
urban system
Pomorze
czasy nowożytne
miasto prywatne
ustrój miejski
Opis:
Węgorzyno stanowi przykład prywatnego miasta, własność szlachecką rodu von Borcke. Lokacja miast nie nastąpiła w jednorazowym akcie prawny, ale Węgorzyno stało się miastem w toku długoletniego procesu nabywania kolejnych funkcji miejskich. Mieszczanie byli poddanymi rodu von Borcke i zobowiązani do dodatkowych danin na rzecz pana gruntowego. Wciągu XVI-XVIII wieku mieszkańcy miasta trudnili się rzemiosłem i drobnym handlem, a rolnictwo stanowiło bardzo istotne uzupełnienie dochodów, a przede wszystkim podstawę wyżywienia gospodarstw domowych. Węgorzyno pełniło rolę niewielkiego centrum rzemieślniczo-handlowe dla najbliższej okolicy. Wojna 30-letnia spowodowała znaczy upadek potencjału gospodarczego i demograficznego miasta, który został odbudowany dopiero w II połowie XVIII wieku.
Węgorzyno is an example of a private town, the property of the gentry family of (von)Borcke. The town was not founded by virtue of one legal act; Węgorzyno became a townin a process of many years when it kept acquiring successive urban functions. The inhabitants were subjects (lieges) of the von Borcke Family and obliged to additional dutiesfor their feudal lord. In the 16th–18th centuries the town’s inhabitants earned their livingas craftsmen and petty tradesmen, agriculture was a significant addition to their incomefirst of all providing the basis of their diet. Węgorzyno functioned as a small centre ofcrafts and trade for the surrounding area. The 30-year war caused a notable decrease inthe economic and demographic potential of the town, which was not recovered until themid-18th century.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2019, 2; 5-35
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Propaganda osiągnięć spółdzielni produkcyjnych i państwowych gospodarstw rolnych na łamach czasopisma „Głos Szczeciński” do 1956 roku. Z dziejów komunistycznej indoktrynacji polskiego społeczeństwa na Pomorzu Zachodnim
Autorzy:
Urbanowicz, Adam Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591274.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
propaganda
collectivisation
West Pomerania
kolektywizacj
Pomorze Zachodnie
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2015, 1; 125-143
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój energetyki na Pomorzu w latach 1880–1945
Autorzy:
Gut, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591177.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
power industry
Pomerania
electrification
przemysł energetyczny
Pomorze
elektryfikacja
Opis:
Na Pomorzu już od 1880 roku podejmowano działania mające na celu zastosowanie oświetlenia i silnika elektrycznego. Prawdziwy początek rozwoju energetyki rozpoczął się jednak wraz z uruchomieniem w Szczecinie w 1889 roku pierwszej elektrowni. Elektryfikacjaregionu znajdowała się gestii władz samorządowych i prywatnych inwestorów. Szczególne warunki hydrologiczne na Pomorzu sprawiły, że do lat 30. XX wieku podstawą rozwoju energetyki w regionie były elektrownie wodne. Znaczny wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną nastąpił po pierwszej wojnie światowej. Powszechna elektryfikacja wiązała się z koniecznością budowy siłowni o większej mocy oraz rozbudową linii przesyłowych. Działania te wymagały pokonania wielu trudności technicznych oraz nowych regulacji prawnych. Pod koniec lat 30. XX wieku rozwój przemysłu energetycznego na Pomorzu został podporządkowany celom militarnym Niemiec.
In Pomerania as early as in 1880 some efforts were made to install lighting and electric engines (motors). The real beginning of the power industry took place when the first power station was started in Szczecin (German: Stettin) in 1889. Electrification of the region came under the administration of the local government and private investors. The special hydrological conditions in Pomerania were the reason why up to the 1930s the main source for the power industry were hydroelectric power stations. A significant increase in demand for electric energy came after the first world war. A general electrification involved a need to build power stations of a bigger capacity and a bigger network of transmission lines, which required overcoming technical difficulties and creating new legal regulations. At the end of 1930s the growth of the power industry in Pomerania was subordinated to the military demands of Germany.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2016, 3; 43-66
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reportaż na Pomorzu. Rekonesans
Autorzy:
Popławska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591228.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
reportage
West Pomerania
documentation
reportaż
Pomorze Zachodnie
dokumentalistyka
Opis:
Szczecin – miasto o wielu tożsamościach, stolica Pomorza Zachodniego, aglomeracja położona około sto kilometrów od Berlina oraz usytuowana w podobnej odległości od morza Bałtyckiego, z kiedyś dobrze prosperującym portem – przez wielu mieszkańców do dziś określany jest mianem okna na świat. Szczecin jest więc miastem pogranicznym, polsko–niemieckim, różnorodnym kulturowo. Miastem sprzeczności i kompromisów, pozornie otwartym dzięki dostępowi do morza, z drugiej strony silnie odgradzającym się od niemieckiej przeszłości – o czym może świadczyć nazewnictwo czasów PRL-u, kiedy określano tę krainę geograficzną mianem ziem odzyskanych. Taki jest też reportaż na Pomorzu. Reportaż, który pasuje do tego miasta ze względu na swoją pograniczność, niedookreśloność i niejednorodność.
Szczecin – a town of many identities, the capital of West Pomerania, an urban agglomeration situated about 100 km away from Berlin on one hand and on the other away from the Baltic Sea, with a prosperous (at one time) harbour, by its inhabitants called ‘a window to the world’. Szczecin is situated near the border between Poland and Germany and is culturally differentiated. It is a town of contradictions and compromises, seemingly open thanks to the access to the sea, on the other hand strongly distancing itself from its German past, which is to be seen in the names dating back to the times of the Polish People’s Republic, when this region used to be called ‘the recovered territories’. And so is the reportage in Pomerania. The reportage that is compatible with the town because of its borderland character, its vagueness and diversity.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2016, 4; 165-174
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Piotr Zaremba (1910–1993). Biography to be unveiled
Autorzy:
Krasucki, Eryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1590948.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Western Pomerania
Szczecin
Piotr Zaremba
biografistyka
Pomorze Zachodnie
Opis:
Piotr Zaremba (1910–1993) był pierwszym powojennym prezydentem Szczecina, urbanistą i planistą o międzynarodowej sławie, również autorem fascynujących wspomnień dotyczących pierwszych lat powojennych. Był też zwycięzcą kilku plebiscytów, specyficznej zabawy wieńczącej koniec poprzedniego wieku. Werdyktem uczestników został uznany za „szczecinianina stulecia” i „Pomorzanina stulecia”. Zadziwia więc brak obszernej biografii byłego rektora Politechniki Szczecińskiej i jednego ze współtwórców Uniwersytetu Szczecińskiego, choć byłoby to opracowanie dające współczesnym niemałą wiedzę na temat istotnych problemów XX-wiecznej historii. Nie tylko regionalnej, ale ogólnopolskiej i europejskiej. Poprzez omówienie wybranych wątków: rodzinnego, urbanistycznego i politycznego, autor artykułu stara się pokazać z jednej strony bogactwo materiału źródłowego wiążącego się z życiorysem Piotra Zaremby, z drugiej zaś możliwość wieloaspektowego oświetlenia poszczególnych jego fragmentów. Stara się w większym stopniu mnożyć pytania, niż udzielać ostatecznych odpowiedzi. Aby te się pojawiły niezbędna jest obszerna książka biograficzna. W drugiej części tekst stawia sobie więc za cel przeanalizowanie przyczyn, dla których poważny namysł biograficzny w odniesieniu do Piotra Zaremby nie istnieje, pomimo tego, że jest on dla Szczecina i Pomorza Zachodniego postacią emblematyczną. Autor śledzi także, czy badany przypadek jest czymś wyjątkowym dla zachodniopomorskiej biografistyki, charakteryzując stan pisarstwa biograficznego w odniesieniu do osób istotnych dla powojennej historii regionu. Wydaje mi się to pytaniem szczególnie uzasadnionym w sytuacji, kiedy biografistyka – po latach zaniedbań w tym obszarze – staje się w Polsce od pewnego czasu niezwykle popularnym gatunkiem piśmiennictwa historycznego, dającym historykom możliwość wyjścia ze swoim przekazem daleko poza krąg wyznaczany przez środowiska akademickie. Artykuł opiera się na szerokiej kwerendzie archiwalnej, odnosząc się nierzadko do dokumentacji niebędącej jak dotąd w obiegu naukowym.
Piotr Zaremba (1910–1993) was the first post-war president of Szczecin, an internationally renowned urban planner and planner, and the author of fascinating memories of the first post-war years. He was also the winner of several plebiscites, a specific game crowning the end of the previous century. The verdict of the participants was recognized as “Szczecin of the century” and “Pomerania of the century”. It is therefore astonishing that there is no extensive biography of the former rector of the Szczecin University of Technology and one of the co-founders of the University of Szczecin, although it would have been a study that would have given contemporary people considerable knowledge about the important problems of 20th century history. Not only regional, but also national and European history. By discussing selected threads: family, urban and political, the author of the article tries to show, on the one hand, the richness of source material connected with Piotr Zaremba’s biography and, on the other hand, the possibility of multi-faceted lighting of its individual fragments. He tries to multiply the questions more than to give final answers. For these to appear, an extensive biographical book is necessary. In the second part of the text, therefore, the aim of the text is to analyse the reasons why serious biographical reflection on Piotr Zaremba does not exist, despite the fact that he is an emblematic figure for Szczecin and Western Pomerania. The author also follows whether the case under examination is something exceptional for the West Pomeranian biography, characterising the state of biographical writing in relation to people relevant to the post-war history of the region. This seems to me to be a particularly justified question in a situation where biography – after years of neglect in this area – has for some time become an extremely popular genre of historical writing in Poland, giving historians the opportunity to go far beyond the circle set by academic circles with their message. The article is based on a wide range of archival queries, often referring to documentation that has not been in scientific circulation so far.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2020, 4; 49-80
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pielgrzymki pomorskie w średniowieczu. Stan i perspektywy badań
Pomeranian Pilgrimages in the Middle Ages. The State and Prospects of Research
Autorzy:
Majewski, Marcin
Rębkowski, Marian
Simiński, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591207.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
pilgrimages
Medieval religiousness
Pomerania
pielgrzymki
średniowieczna religijność
Pomorze Zachodnie
Opis:
The cult of the saints and their relics in the Middle Ages took form – among other things– of the pilgrimage movement. The authors of this article discuss the sources – botharchaeological and written – and the state of research on pilgrimages of the Medievalinhabitants of Pomerania the Duchy of Szczecin (Stettin), the Duchy of Słupsk (Stolp) andthe dominium of the bishops of Kamień (Kammin), excluding the Duchy of Wołogoszcz(Wolgast). The analysis focus on the shrines situated both in Pomerania and beyond theregion. The future progress of the research is expected specially in connection with thearchaeological excavations conducted in towns founded according to the German law.
Kult świętych i ich relikwii przejawiał się w średniowieczu m.in. w ruchu pielgrzymkowym.Autorzy artykułu postawili sobie za cel omówienie źródeł, zarówno archeologicznych,jak i pisanych, oraz stanu badań dotyczących peregrynacji średniowiecznychmieszkańców Pomorza Zachodniego (księstwo szczecińskie, słupskie i dominium biskupówkamieńskich), z wyłączeniem księstwa wołogoskiego. Analizą objęto miejsca pielgrzymkowepołożone na Pomorzu Zachodnim, ale także poza nim. Szczególne nadziejena poszerzenie wiedzy na rozpatrywany temat wiążą się z prowadzeniem badań archeologicznychw miastach lokowanych na prawie niemieckim.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2016, 1; 129-168
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pielgrzymki pomorskie w średniowieczu. Stan i perspektywy badań
Autorzy:
Majewski, Marcin
Rębkowski, Marian
Simiński, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2137890.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
pielgrzymki
średniowieczna religijność
Pomorze Zachodnie
pilgrimages
Medieval religiousness
Pomerania
Opis:
Kult świętych i ich relikwii przejawiał się w średniowieczu m.in. w ruchu pielgrzymkowym. Autorzy artykułu postawili sobie za cel omówienie źródeł, zarówno archeologicznych, jak i pisanych, oraz stanu badań dotyczących peregrynacji średniowiecznych mieszkańców Pomorza Zachodniego (księstwo szczecińskie, słupskie i dominium biskupów kamieńskich), z wyłączeniem księstwa wołogoskiego. Analizą objęto miejsca pielgrzymkowe położone na Pomorzu Zachodnim, ale także poza nim. Szczególne nadzieje na poszerzenie wiedzy na rozpatrywany temat wiążą się z prowadzeniem badań archeologicznych w miastach lokowanych na prawie niemieckim.
The cult of the saints and their relics in the Middle Ages took form – among other things – of the pilgrimage movement. The authors of this article discuss the sources – both archaeological and written – and the state of research on pilgrimages of the Medieval inhabitants of Pomerania the Duchy of Szczecin (Stettin), the Duchy of Słupsk (Stolp) and the dominium of the bishops of Kamień (Kammin), excluding the Duchy of Wołogoszcz (Wolgast). The analysis focus on the shrines situated both in Pomerania and beyond the region. The future progress of the research is expected specially in connection with the archaeological excavations conducted in towns founded according to the German law.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2016, 1; 129-168
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Preparations” of Western Pomerania for the Thirty Years’ War
Autorzy:
Gaziński, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591029.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Thirty Years’ War
Pomerania
the Griffins
wojna trzydziestoletnia
Pomorze
Gryfici
Opis:
Pomorze Zachodnie nie było przygotowane do obrony swojego terytorium podczas wojny 30 – letniej. Pierwszą i zasadniczą tego przyczyną była słabość finansowa książąt pomorskich, których dochody z dóbr, ceł i zwyczajowych podatków nie pozwalały na pełne utrzymanie dworu, a co dopiero na zaciąg znaczniejszych oddziałów wojskowych. W rzeczywistości książęce wojska stałe składały się z około 100 drabantów osłaniających osoby książąt szczecińskiego i wołogoskiego. Podstawową siłą zbrojną księstw było więc pospolite – ruszenie składające się ze szlacheckiej jazdy i mieszczańskiej piechoty, różnorodnie uzbrojone i mało zdyscyplinowane. Podstawowymi punktami oporu w razie obcej agresji miały stać się pomorskie miasta, lecz jedynie Stralsund posiadał wybudowane z własnych środków nowoczesne fortyfikacje ziemne. Pozostałe miasta były osłaniane przez średniowieczne mury częściowo (w XVI wieku) przystosowane do broni palnej. Nie trzeba tu podkreślać, że nie stanowiły one większej przeszkody dla ówczesnej artylerii. Rosnące zagrożenie wojenne spowodowało jednak, że książęta pomorscy zwłaszcza Franciszek I i Bogusław XIV próbowali zmienić ten stan rzeczy. Podjęte działania miały doprowadzić do ufortyfikowania Szczecina (co zrobiono częściowo) oraz powołania stałych sił zbrojnych (ok. 3000 żołnierzy). Powyższe plany przedstawiane przez książąt na pomorskich sejmikach nie spotkały się z przychylnością stanów, które odmówiły pieniędzy na organizację stałej armii i budowę wokół Szczecina nowoczesnych umocnień. Jedynym krótkotrwałym sukcesem książąt, zwłaszcza Bogusława XIV było zaciąganie na okres największego zagrożenia niewielkich sił zaciężnych mających osłaniać pomorskie granice. W tej sytuacji pozbawieni większej siły zbrojnej ostatni pomorscy książęta Filip Juliusz, a zwłaszcza Bogusław XIV próbowali zachować neutralność w rozpalającym się w Rzeszy konflikcie, lawirując między walczącymi stronami. Politykę neutralności zakończyła tzw. kapitulacja franzburską w listopadzie 1627 roku, kiedy to książę Bogusław XIV zezwolił na wkroczenie na Pomorze wojsk cesarskich.
Western Pomerania was not prepared to defend its territory during the Thirty Years’ War. The first and principal reason for this was the financial weakness of the Pomeranian dukes, whose income from goods, duties and customary taxes did not allow them to fully maintain the court, let alone to take on major military units. In fact, the duke’s permanent army consisted of about 100 guards protecting the dukes of Szczecin and Wolgast. The basic armed force of the Duchies was therefore the common one – a levy in mass consisting of noble riders and the bourgeois infantry, variously armed and undisciplined. The basic points of resistance in case of foreign aggression were to become the Pomeranian cities, but only Stralsund had modern ground fortifications built within its own budget. The remaining cities were shielded by medieval walls partly (at the turn of the 15th and 16th century) adapted to firearms. However, they were not a major obstacle for the artillery of the time. The growing threat of war caused the Pomeranian dukes, especially Francis I and Bogislaw XIV, to try to change this state of affairs. The undertaken actions were to lead to fortification of Szczecin (which was done partially) and establishment of permanent armed forces (about 3,000 soldiers). The above plans presented by the princes in the Pomeranian Sejmiks did not meet with the favour of the states, which refused to provide money to organize a permanent army and build modern fortifications around Szczecin. The only short-term successes of the dukes, especially of Bogislaw XIV, were the incurring of small permanent forces to cover the Pomeranian borders for the period of the greatest threat. In this situation, the last Pomeranian dukes Philipp Julius, and especially Bogislaw XIV, who were deprived of a greater military force, tried to maintain neutrality in the conflict which was flaring up in the Empire by repeatedly switching sides between parts of the conflict. The policy of neutrality was ended by the so-called ‘Franzburg Surrender’ in November 1627, when Duke Bogislaw XIV allowed the imperial army to enter Pomerania.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2019, 4; 153-172
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The influence of maps and plans created in the 1620s in the Netherlands on the development of military concepts in the Polish-Lithuanian Commonwealth
Autorzy:
Łopatecki, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591020.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Thirty Years’ War
Pomerania
the Griffins
wojna trzydziestoletnia
Pomorze
Gryfici
Opis:
The article analyses the impact of maps and plans for military operations in the Netherlands in the 1620s on the modernisation and reform of the art of war in the Republic of Poland. The analysis showed that the source of tactical, operational and strategic knowledge were cartographic sources that reached the lands of the Republic. They were most often brought by people who left the Crown and the Grand Duchy of Lithuania to the West for education and work and then returned to their homeland. It was established that a typical magnate returning from the journey brought between a dozen and a few dozen or so engravings and his own drawings of the sieges and fortification plans. A common form was to provide maps for correspondence. Cartographic sources were supposed to help evaluate the military actions taken and allow the recipients to “keep an eye on” European conflicts. Thanks to the journey of Prince Wladyslaw Vasa around Europe in the years 1624–1625, a pattern of taking “military science” was formed not only in universities but also in military camps in the Netherlands.
Artykuł analizuje wpływ map i planów dotyczących działań wojskowych w Niderlandach w latach 20. XVII stulecia na modernizację i reformy sztuki wojennej w Rzeczypospolitej szlacheckiej. Przeprowadzono w niej analizę, która prowadzi do konstatacji, że źródłem wiedzy taktycznej, operacyjnej i strategicznej były źródła kartograficzne docierające do ziem Rzeczypospolitej. Najczęściej przywoziły je osoby, które wyjeżdżały z Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego na Zachód w celach edukacyjnych i zarobkowych, a następnie wracały do ojczyzny. Ustalono, że magnat powracający z podróży przywoził od kilkunastu do kilkudziesięciu rycin i własnoręcznych rysunków planów oblężeń i fortyfikacji. Rozpowszechnioną formą było dostarczanie map do korespondencji. Źródła kartograficzne miały pomóc w ocenie podejmowanych działań militarnych i pozwalały odbiorcom „na bieżąco” obserwować konflikty europejskie. Dzięki podróży królewicza Władysława Wazy po Europie w latach 1624–1625 ukształtował się wzorzec pobierania „nauk wojskowych” nie tylko na uniwersytetach ale i obozach wojskowych w Niderlandach. Ukazana została również rola Krzysztofa Arciszewskiego – klienta hetmana polnego litewskiego, który dostarczał Krzysztofowi Radziwiłłowi liczne, powstałe w Niderlandach mapy i plany. Zaakcentowano również analogiczny kontekst wyprawy edukacyjnej Janusza Radziwiłła oraz Krzysztofa Michała i Kazimierza Lwa Sapiehów.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2019, 4; 253-283
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwarunkowania funkcjonowania szkolnictwa dla ludności rodzimej na Pomorzu Zachodnim w latach 1950-1956
The conditions of functioning of West Pomeranian education for the native in 1950–1956
Autorzy:
Bartczak, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591131.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
West Pomerania
native population
education
Pomorze Zachodnie
ludność rodzima
szkolnictwo
Opis:
Artykuł poświęcony jest założeniom i ewolucji polityki oświatowej wobec ludności rodzimej i sposobom jej realizacji na terenie Pomorza Zachodniego w okresie 1950–1956. Omówione zostają kwestie realizacji obowiązku szkolnego, warunków materialnych w jakich pracowało szkolnictwo w skupiskach ludności autochtonicznej, stosunku do niego terenowych władz politycznych i administracyjnych, poziomu kształcenia i kadry pedagogicznej w tych placówkach oraz stosunku do uczniów-autochtonów polskiego otoczenia.
The article concerns the principles and the evolution of the education policy regarding the native populace and the means of its implementation in West Pomerania in 1950–1956. It discusses the issues of compulsory education, material conditions of education among the native populace, the disposition of local political and administrative authorities towards the educational system, the level of education and of the educators in the facilities as well as the attitude of the Polish environment towards the native pupils.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2017, 3; 219-236
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Struktura własności dóbr ziemskich szlachty landwójtostwa słupskiego w XVI i w pierwszej połowie XVII wieku.
The structure of land ownership among the nobility of the Słupsk landvogtei in the 14th century and in the first half of the 15th century
Autorzy:
Kallaur, Kazimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591132.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Pomerania
nobility
ethno-linguistic relations
Pomorze
szlachta
stosunki etniczno-językowe
Opis:
W artykule skupiono się na przedstawieniu próby zarysowania głównych kierunków zmian w strukturze własności dóbr ziemskich szlachty landwójtostwa słupskiego od początków XVI wieku do czasów przejęcia części Księstwa Pomorskiego przez Brandenburgię w latach 1648/1653. Przedmiotem zainteresowania są ponadto dzieje społeczno-ekonomiczne i etniczno-językowo oraz prawne rodzimej szlachty, charakterystyka potrzebna do przedstawienia warunków, w jakich ona żyła i egzystowała. Landwójtostwo słupskie, będące pozostałością średniowiecznego podziału terytorialnego, było jednostką administracyjno-gospodarczo-podatkową, w której najważniejszą rolę odgrywała własność szlachecka. Z analizy źródeł z 1523 roku wynika, że na obszarze omawianego landwójtostwa występowały 32 rody rycerskie, które zobowiązane były do wystawiania służby konnej. Rycerstwo słupskie obciążone było sumą 122 koni lennych, z czego 90 (74%) wszystkich, co należy wyraźnie podkreślić, musiało wystawiać 18 rodów wywodzących się z rodzimego kaszubskiego rycerstwa. Trzy rody o rodowodzie słowiańskim, Putkamerowie, Stojentinowie, Zitzewicowie, posiadające od dawien dawna supremację w landwójtostwie słupskim, wynikającą z wielkości ich posiadłości ziemskich, zobowiązane były wystawić 56 koni lennych (46% ogółu). Napływowe niemieckie rody rycerskie (Below, Gutzmerow, Krummel, Lettow, Ramel, Wejher, Winterfeld, Wobeser) i patrycjuszowskie miasta Słupska (Schwave, Vormann) mające nadziały dóbr lennych w landwójtostwie słupskim, w owym czasie wystawiały jedynie 32 konie, czyli 26% wszystkich. Analiza wykazu powinności wojskowych rycerstwa słupskiego z 1523 roku wskazuje, iż rzeka Słupia, ściślej jej środkowy i dolny bieg, stanowiła wyraźną granicę osadniczo-majątkową etnosów pochodzenia napływowego (niemieckiego) i rodzimego (kaszubsko- pomorskiego). Od reformacji do wojny trzydziestoletniej (1627–1648) kaszubszczyzna uległa na badanym obszarze osłabieniu, między innymi w skutek wymarcia niektórych rodów kaszubskich (np. Tessenów) i napływu nowych – obcych (Hepburn, Hoym, Nettelhorst). Żywioł niemieckojęzyczny poszerzył swój stan posiadania ziemskiego. W przeciągu stu lat całe średnie i dolne dorzecze Słupi znalazło się we władaniu miasta Słupska, jego patrycjatu i szlachty języka niemieckiego. W niektórych miejscach przekraczał już bieg rzeki Łupawy. W świetle matrykuły łanowej z 1628 roku, powstałej w związku z okupacją Księstwa Pomorskiego przez wojska cesarskie, na omawianym obszarze należało do szlachty pomorsko-kaszubskiej (bardzo rozdrobnionej) 60 % łanów podatkowych, ale o niższej bonitacji ziemi. Drobna szlachta dominowała również wśród najliczniejszych rodów o rodowodzie słowiańskim (Puttkamer, Stojentin, Zitzewitz), z pozoru tylko zasobniejszych. Rody szlacheckie pochodzenia niemieckiego posiadały wówczas około 40% łanów podatkowych, ale nadal nie przewyższali liczbą rodów kaszubsko-pomorskich. Natomiast własność ziemska statystycznego posesjonata języka niemieckiego była większa niż szlachcica kaszubsko-pomorskego. Wśród rodów niemieckojęzycznych najliczniejsi i najzamożniejsi byli Wobeserowie, Belowowie i Massowowie. Kolejną analizę zmian w strukturze własności ziemskiej szlachty landwójtostwa i synodu słupskiego przeprowadzono na podstawie rejestrów podatkowych z roku 1655 i 1666. Rejestry sporządzone były na zarządzenie elektora Fryderyka Wilhelma przez poszczególnych właścicieli dóbr ziemskich. Charakterystyczną cechą własności szlacheckiej landwótostwa słupskiego z połowy XVII w., obok pogłębionego rozdrobnienia zwłaszcza wzdłuż wschodniej jego granicy, było poszerzenie stanu posiadania i wzmocnienie pozycji ekonomicznej przez szlachtę pochodzenia obcego. W landwójtostwie słupskim na przestrzeni XVI i XVII w. dokonały się istotne przemiany w strukturze własności dóbr ziemskich rodzimej kaszubsko-pomorskiej szlachty, która utraciła wymierne uposażenie w ziemi na rzecz szlachty niemieckojęzycznej, ale tej od pokoleń tutaj mieszkającej. Zmiany własnościowe wśród rozdrobnionej szlachty słupskiej następowały głównie w ramach miejscowych rodów. Na tym obszarze występował w XVI i w pierwszej połowie XVII w. mimo wszystko słaby napływ szlachty obcej, szukającej tutaj stałego miejsca osiedlenia się.
The article focuses on illustrating the attempt at outlining the main direction of the changes in the structure of land ownership among the nobility of the Słupsk landvogtei from the early 16th century to the period during which a part of Pomeranian Duchy was taken over by Brandenburg in 1648/1653. Another area of interest is the socio-economic, ethno-linguistic and legal history of the native nobility, a profile of whom was necessary in order to portray the conditions in which they lived and existed. The Słupsk landvogtei, a remnant of the territorial division from the Middle Ages, was an administrative, economic and taxing unit in which the most significant role was played by the property of the nobility. As indicated by the analysis of the sources from 1523, there were 32 knighthood families obliged to field cavalry in the area of the discussed landvogtei. The knighthood of Słupsk had to provide 122 horses out of which 90 (74%) had to be fielded by 18 families who originated from native Kashubian knighthood. Three families of Slavic origins, the Putkamer, Stojentin, Zitzewiz, who have been dominating in the landvogtei due to the size of their land properties, were obliged to field 56 horses (46%). The extraneous German knighthood families (Below, Gutzmerow, Kummel, Lettow, Ramel, Wejher, Winterfeld, Wobeser) and patrician towns of Słupsk (Schave, Vormann), who had manors in the Słupsk landvogtei, fielded only 32 horses, which constituted for 26% of the entire force. The analysis of the military duties register of the Słupsk knighthood from 1523 indicates that the river Słupia, namely its middle and lower course, constituted for a distinct border for settlement and property between the extraneous (German) ethnos and the native one (Kashubian-Pomeranian). From the Reformation to the Thirty Years’ War (1627–1648), the Kashubian language has decline in the researched area, in part due to the extinction of several Kashubian families (e.g. the Tessens) and the influx of new – foreign ones (Hepburn, Hoym, Nettelhorst). The German-speaking populace has expanded its land property. Over the course of a hundred years, the entire middle and lower basin of Słupia became controlled by the town of Słupsk, its patriciate, and the German-speaking nobility. In some areas, it extended beyond the course of the river Łupawa. In the light of the lan register from 1628, created in relation to the occupation of the Duchy of Pomerania by the Imperial forces, the Pomeranian-Kashubian nobility (who were very fragmented at that time) owned 60% of the tax lans, but of a lower soil bonitation. The lesser nobility dominated among the most numerous families of Slavic origins (Putkamer, Stojentin, Zitzewitz), but only seemingly wealthy. The noble families of German origins owned ca. 40% of the tax lans, but they were still not as numerous as the Kashubian-Pomeranian families. The land property of an average German speaker, on the other hand, was greater than that of a Kashubian-Pomeranian noble. Among the German-speaking families, the most numerous and the wealthiest were the Wobesers, Belows and Massows. Another analysis of the changes in the structure of land ownership among the nobility of the landvogtei and synod of Słupsk was conducted based on the tax registers from 1655 and 1666. The registers were drawn up by request of the Elector Frederick William by individual land owners. The distinctive feature of the land ownership among the nobility in the Słupsk landvogtei in the middle of the 17th century, aside from the significant fragmentation, especially along its eastern border, was the increase in the property ownership and the improved economic standing of the foreign nobility.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2017, 3; 69-92
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane problemy kadrowe oraz problemy pracowników Polskiego Czerwonego Krzyża w 1945 -1947r. na Pomorzu Zachodnim w świetle archiwaliów PCK
Problems of the Polish Red Cross in Western Pomerania in 1945–1947 (from the perspective of human resources)
Autorzy:
Gałaj-Dempniak, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2034537.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Polish Red Cross
Pomerania
1945
structures
Polski Czerwony Krzyż
Pomorze
struktury
Opis:
Pracownicy Polskiego Czerwonego Krzyża w latach 1945-1947 byli wsparciem dla władz państwowych i administracji lokalnej w opiece nad ludnością i realizacji celów państwa w zakresie przejęcia, zagospodarowania, spolonizowania terenu. Brak kadry, finansów, trudna sytuacja polityczna i społeczna stawiała przed nimi szczególne wyzwania, wymagała opanowania i poświecenia. Nie wszyscy wytrzymywali warunki pracy, tempo życia i poczucie zagrożenia w tamtym czasie. Ci którzy podjęli trud pracy i nie przelękli się trudności odegrali pozytywną rolę w życiu mieszkańców Pomorza Zachodniego.
The Polish Red Cross workers in the years 1945–1947 provided support to state authorities and local government with regard to caring of people and achieving the state goals related to takeover, development, and Polonization of the territory. Lack of personnel and finance, difficult political and social situation posed particular challenge, required composure and devotion. Not all the workers were able to endure hard working conditions, fast pace of life, and the sense of threat at that time. Those who took up hard labour and weren’t scared of difficulties played a positive role in the life of the inhabitants of Western Pomerania.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2021, 36; 227-247
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Proces przebudowy stosunków kościelnych na kaszubskim obszarze językowym Księstwa Szczecińskiego w XV wieku
The Process of Transformation of Ecclesiastical Relations in the Kashubian Language Area of the Szczecin/Stettin Duchy in the 16th Century
Autorzy:
Szultka, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591041.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
West Pomerania
Reformation
Kashubian language and culture
Pomorze Zachodnie
reformacja
kaszubszczyzna
Opis:
Artykuł jest próbą wykazania zróżnicowanej dynamiki rozwoju terytorialnego reformacji w Księstwie Szczecińskim od jej narodzin do przełomu XVI–XVII wieku. Teza o wolniejszym tempie przebudowy stosunków kościelnych oraz wyznaniowych na wschód od Góry Chełmskiej nie jest nowa, novum stanowi natomiast ukazanie skali opóźnienia, jego genezy i uwarunkowań, wśród których ważne były odmienności etniczno-językowe, społeczno-ekonomiczne oraz stosunek władzy książęcej i nowego Kościoła do ewangelickiej ludności kaszubskiej, w praktyce prowadzący do jej dyskryminacji.
The paper is an attempt to demonstrate the diversified dynamics of territorial development of the Reformation in the Szczecin Duchy (German: das Herzogtum Pommern-Stettin) from its beginning to the turn of the 16th and 17th centuries. The thesis of a slower pace of the transformation of the ecclesiastical and religious relations east of Góra Chełmska (German: Gollenberg) is not new; the novelty consists in demonstrating the scale of the delay, its genesis and conditions, among which the things that should be emphasised are the ethnic and language differences on the one hand and on the other the socio-economic differences, and the attitude of the Ducal authorities and the new Church towards evangelisation of the Kashubian population, which in practice was reduced to its discrimination.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2018, 4; 225-258
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rytm pracy w kancelarii księcia wschodniopomorskiego, Mściwoja II (1266–1294)
The Rhythm of Work in the Chancellery of Mściwoj (Mestwin) II (1220–1294), an East Pomeranian Duke (1266–1294)
Autorzy:
Gut, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591214.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
MedievEast Pomerania
diplomatic(s)
medieval chancelleries
Pomorze Wschodnie
dyplomatyka
średniowieczne kancelarie
Opis:
The article analyses all the documents issued by the 13th-century chancellery of MestwinII, an East Pomeranian Duke, year by year, as well as in particular months and days.These data have been processed statistically in order to obtain cyclical and seasonal fluctuationsin the rhythm of work in the Chancellery.The results of the analysis prove that Mestwin’s Chancellery, like all the MedievalChancelleries, generally functioned on a permanent basis. Yet, some cyclical and seasonalfluctuations may be detected, which shows the uniqueness of chancellery work atthe court of the last of the Samborides (German: Samboriden, Polish: dynastia Sobiesławiców).What was noticed in the case of the annual cycles was an increase of documentsissued each year after 1273, which might be associated with a process, speeded up underMestwin, of strengthening the legal role of documents as evidential proof or a way torealise political objectives. Yet, that steady process was disrupted in the years in whichthe number of diplomas issued was decisively higher. Those increases resulted from thecurrent needs of external and internal policies. The analysis of the rhythm of work inparticular years indicates some seasonal fluctuations caused by the year’s seasons, becausefewer documents were issued in autumn and winter. Seasonal fluctuations werealso caused by the liturgical calendar, because the dating of documents were cumulatedduring some ecclesiastical holidays, like Lent or Christmas. It is also probable that theliturgical calendar influenced the chancellery’s activity during the week, as the most documentswere dated on Monday; it may result from the fact that the legal activities madepublic during the Sunday’s Mass were put down on paper on that day. Many documentswere also dated on Sunday, as well as on Friday, which may be connected with the ceremonyof diploma handing in on dies Dominicus.
W artykule prześledzono roczną ilość wystawianych dokumentów, a także ilość dokumentówwydawanych w poszczególnych miesiącach oraz dniach tygodnia w XIII-wiecznejkancelarii księcia wschodniopomorskiego, Mściwoja II. Dane te poddano analiziestatystycznej, próbując wychwycić istnienie wahań cyklicznych i sezonowych w rytmiepracy tej kancelarii.Otrzymane wyniki pokazują, że – jak wszystkie średniowieczne kancelarie – kancelariaMściwoja II działała w sposób permanentny. Zauważyć w niej jednak możnapewne wahania cyklicznie i sezonowe, które ukazują specyfikę pracy kancelaryjnej nadworze ostatniego z Sobiesławiców. W przypadku cykli roczny zaobserwowano wzrostilości wystawianych rocznie dokumentów po roku 1273, co można wiązać z postępującymw czasach Mściwoja procesem umacniania prawnej roli dokumentu jako środkadowodowego czy środka realizacji zamierzeń politycznych. W okresie tym pojawiały sięjednak pewne ponadprzeciętne lata, w których wystawiono zdecydowanie więcej dyplomów.Wzrosty wynikały z aktualnych potrzeb w prowadzeniu albo polityki zewnętrznej,albo polityki wewnętrznej. Analiza rytmu pracy w ciągu roku pokazała natomiast istnieniepewnych wahań sezonowych, wywołanych wpływem pór roku, ponieważ mniejdokumentów wystawiono w półroczu jesienno-zimowym. Na sezonowość pracy w ciąguroku wpływ miał również kalendarz liturgiczny, ponieważ datacje dokumentów kumulująsię wokół dat niektórych świąt kościelnych, w okresie Wielkiego Postu oraz w czasiepo Bożym Narodzeniu. Istnieje również prawdopodobieństwo, że kalendarz liturgicznywpływał także na działania kancelaryjne w ciągu tygodnia. Najwięcej dokumentów datowanychjest bowiem na poniedziałek, co może wynikać z faktu, że tego dnia spisywanoczynności prawne opublikowane uroczyście podczas niedzielnej Mszy Św. Datacja wieludokumentów opiewa również na samą niedzielę, a także na piątek, co także wskazywaćmoże na związek z uroczystym wręczeniem dyplomu w dniu Pańskim.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2016, 1; 53-72
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rytm pracy w kancelarii księcia wschodniopomorskiego, Mściwoja II (1266–1294)
Autorzy:
Gut, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2137868.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Pomorze Wschodnie
dyplomatyka
średniowieczne kancelarie
East Pomerania
diplomatic(s)
Medieval chancelleries
Opis:
W artykule prześledzono roczną ilość wystawianych dokumentów, a także ilość dokumentów wydawanych w poszczególnych miesiącach oraz dniach tygodnia w XIII-wiecznej kancelarii księcia wschodniopomorskiego, Mściwoja II. Dane te poddano analizie statystycznej, próbując wychwycić istnienie wahań cyklicznych i sezonowych w rytmie pracy tej kancelarii. Otrzymane wyniki pokazują, że – jak wszystkie średniowieczne kancelarie – kancelaria Mściwoja II działała w sposób permanentny. Zauważyć w niej jednak można pewne wahania cyklicznie i sezonowe, które ukazują specyfikę pracy kancelaryjnej na dworze ostatniego z Sobiesławiców. W przypadku cykli roczny zaobserwowano wzrost ilości wystawianych rocznie dokumentów po roku 1273, co można wiązać z postępującym w czasach Mściwoja procesem umacniania prawnej roli dokumentu jako środka dowodowego czy środka realizacji zamierzeń politycznych. W okresie tym pojawiały się jednak pewne ponadprzeciętne lata, w których wystawiono zdecydowanie więcej dyplomów. Wzrosty wynikały z aktualnych potrzeb w prowadzeniu albo polityki zewnętrznej, albo polityki wewnętrznej. Analiza rytmu pracy w ciągu roku pokazała natomiast istnienie pewnych wahań sezonowych, wywołanych wpływem pór roku, ponieważ mniej dokumentów wystawiono w półroczu jesienno-zimowym. Na sezonowość pracy w ciągu roku wpływ miał również kalendarz liturgiczny, ponieważ datacje dokumentów kumulują się wokół dat niektórych świąt kościelnych, w okresie Wielkiego Postu oraz w czasie po Bożym Narodzeniu. Istnieje również prawdopodobieństwo, że kalendarz liturgiczny wpływał także na działania kancelaryjne w ciągu tygodnia. Najwięcej dokumentów datowanych jest bowiem na poniedziałek, co może wynikać z faktu, że tego dnia spisywano czynności prawne opublikowane uroczyście podczas niedzielnej Mszy Św. Datacja wielu dokumentów opiewa również na samą niedzielę, a także na piątek, co także wskazywać może na związek z uroczystym wręczeniem dyplomu w dniu Pańskim.
The article analyses all the documents issued by the 13th-century chancellery of Mestwin II, an East Pomeranian Duke, year by year, as well as in particular months and days. These data have been processed statistically in order to obtain cyclical and seasonal fluctuations in the rhythm of work in the Chancellery. The results of the analysis prove that Mestwin’s Chancellery, like all the Medieval Chancelleries, generally functioned on a permanent basis. Yet, some cyclical and seasonal fluctuations may be detected, which shows the uniqueness of chancellery work at the court of the last of the Samborides (German: Samboriden, Polish: dynastia Sobiesławiców). What was noticed in the case of the annual cycles was an increase of documents issued each year after 1273, which might be associated with a process, speeded up under Mestwin, of strengthening the legal role of documents as evidential proof or a way to realise political objectives. Yet, that steady process was disrupted in the years in which the number of diplomas issued was decisively higher. Those increases resulted from the current needs of external and internal policies. The analysis of the rhythm of work in particular years indicates some seasonal fluctuations caused by the year’s seasons, because fewer documents were issued in autumn and winter. Seasonal fluctuations were also caused by the liturgical calendar, because the dating of documents were cumulated during some ecclesiastical holidays, like Lent or Christmas. It is also probable that the liturgical calendar influenced the chancellery’s activity during the week, as the most documents were dated on Monday; it may result from the fact that the legal activities made public during the Sunday’s Mass were put down on paper on that day. Many documents were also dated on Sunday, as well as on Friday, which may be connected with the ceremony of diploma handing in on dies Dominicus.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2016, 1; 53-72
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 72

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies