Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Zimna Wojna" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-10 z 10
    Tytuł:
    Planowanie operacyjne NORTHAG w okresie zimnej wojny
    The Operational Planning of NORTHAG during the Cold War
    Die NORTHAG-Operationsplanung im Kalten Krieg
    Autorzy:
    Jeschonnek, Friedrich K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22774678.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-21
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    wojny lądowe
    NORTHAG
    planowanie obronne
    obraz wojny
    zimna wojna
    land wars
    defence planning
    cold war
    Northern Army Group
    war picture
    Landkriegführung
    Verteidigungsplanung
    Kalter Krieg
    Kriegsbild
    Opis:
    Północna Grupa Armii (NORTHAG) była w przypadku wybuchu wojny odpowiedzialna za odpieranie ataków wojsk Układu Warszawskiego (UW) w rejonie granicy na Nizinie Północnoniemieckiej. Planowanie zakładało walkę ruchową w dwóch bitwach: w pierwszej bitwie ważne było, aby cztery korpusy z Holandii, Niemiec, Wielkiej Brytanii i Belgii skutecznie broniły się manerwowo przed konwencjonalnym i zmasowanym atakiem pierwszego rzutu operacyjnego wojsk UW. W drugiej bitwie NORTHAG miał wykorzystać swoje rezerwy do zniszczenia przełamanych sił przeciwnika za pomocą kontrataków. Siły powietrzne NATO z 2 Floty Lotnictwa Taktycznego (2nd Tactical Air Fleet, 2 ATAF) miały działać jednocześnie na terytorium nieprzyjaciela jako głębokie wsparcie powietrzne (Air Interdiction) przeciwko drugiemu rzutowi operacyjnemu i strategicznemu przeciwnika. Przy skutecznym prowadzeniu walki konwencjonalne siły i środki miały być wykorzystywane tak długo, jak to możliwe, aby uniknąć eskalacji nuklearnej. Dzięki dalekowzrocznemu i skoordynowanemu planowaniu operacyjnemu (General Defence Plans, GDP) w czasie pokoju, w które zaangażowane były wszystkie szczeble, możliwe było wiarygodne odstraszanie przeciwnika, co przyczyniało się do zapobiegania wojnie. Wnioski wyciągnięte z planowania NORTHAG podczas zimnej wojny są warte uwagi w kontekście przyszłego planowania obronnego NATO w Europie Wschodniej.
    In the event of the outbreak of war, the Northern Army Group (NORTHAG) was to defend the border areas on the North German Plain against attacks by Warsaw Pact (Układ Warszawski, UW) troops. The planning for which assumed a two-stage battle: the first required the four corps from the Netherlands, Germany, Great Britain and Belgium to effectively defend themselves against the presumed massive, conventional first wave attack by UW forces. The second stage involved NORTHAG using its reserves to counterattack and destroy the fragmented enemy units. NATO air forces from the 2nd Tactical Air Fleet (2 ATAF) were to operate simultaneously in enemy territory to provide deep air support (Air Interdiction) against the enemy’s second-line operational and strategic echelons. If the conflict was to be conducted effectively, conventional forces and means were to be used for as long as possible to avoid nuclear escalation. Thanks to far-sighted and coordinated operational planning (General Defense Plans, GDP) at all levels during peacetime, it was possible to reliably deter the enemy, which contributed to the prevention of war. The lessons learned from NORTHAG planning during the Cold War are worthy of attention with regards to future NATO defense planning in Eastern Europe.
    Die Heeresgruppe NORD (NORTHAG) war verantwortlich, im Kriegsfalle Angriffe der Truppen des Warschauer Paktes grenznah in der norddeutschen Tiefebene abzuwehren. Hierzu wurde ein bewegliches Gefecht in zwei Schlachten geplant: In der Ersten Schlacht kam es für die vier Korps aus den Niederlanden, Deutschland, Großbritannien und Belgien darauf an, gegen die Erste Operative Staffel erfolgreich konventionell und beweglich zu verteidigen. In der Zweiten Schlacht setzte die NORTHAG ihre verschiedenen Reserven ein, um durchgebrochene Kräfte mit Gegenschlägen zu vernichten. Die NATO-Luftwaffen der 2. Taktischen Luftflotte (2nd Tactical Air Fleet, 2. ATAF) wirkten zugleich in der gegnerischen Tiefe gegen die 2. Operative und Strategische Staffeln durch Abriegelung aus der Luft (Air Interdiction). Mit einer erfolgreichen Gefechtsführung sollte so lange wie möglich mit konventionellen Kräften und Mitteln gekämpft werden, um eine nukleare Eskalation zu vermeiden. Durch vorausschauende und abgestimmte Einsatzplanungen (General Defence Plans, GDP) zu Friedenszeiten, in die alle Ebenen eingebunden waren, konnte eine glaubhafte Abschreckung erreicht und zur Kriegsverhinderung beigetragen werden. Die Erkenntnisse aus den Planungen der NORTHAG während des Kalten Krieges sind es wert, als Erfahrungen bei der zukünftigen NATO-Verteidigungsplanung in Osteuropa berücksichtigt zu werden.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV(LXXV), 3(285); 127-155
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reminiscencje zimnej wojny. Broń jądrowa w realiach Środkowoeuropejskiego Teatru Działań Wojennych
    Cold War Memories. Nuclear Weapons in the Realities of the Central European Theater of War Operations
    Reminiszenzen des Kalten Kriegs. Nuklearwaffen in der Realität des mitteleuropäischen Kriegsschauplatzes
    Autorzy:
    Wątor, Włodzimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16729634.pdf
    Data publikacji:
    2023-10-24
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    zimna wojna
    Układ Warszawski
    broń jądrowa
    odstraszanie nuklearne
    wyścig zbrojeń
    Cold War
    Warsaw Pact
    nuclear weapons
    arms race
    nuclear deterrent
    Kalter Krieg
    Warschauer Pakt
    Atomwaffen
    Wettrüsten
    nukleare Abschreckung
    Opis:
    W przypadku konfliktu zbrojnego pomiędzy armiami Układu Warszawskiego (UW) i NATO rozstrzygające walki rozegrałyby się na obszarze Środkowoeuropejskiego Teatru Działań Wojennych (SE TDW). W okresie zimnej wojny politycy i dowódcy obu bloków wojskowych mieli do dyspozycji broń jądrową. Pytanie, jak bardzo rządzący byli zdeterminowani do podjęcia decyzji o jej użyciu, rzutowało na ówczesne stosunki polityczno-militarne, gospodarcze i społeczne po obu stronach żelaznej kurtyny. W doktrynach wojennych UW dominowała koncepcja zdecydowanych uderzeń na SE TDW w wariancie, który łączył zaskakujące, zmasowane uderzenia rakietowo-jądrowe z natarciem zgrupowań pancerno-zmechanizowanych. Założenia te znalazły odzwierciedlenie w „Planie operacji zaczepnej Frontu Nadmorskiego” (1970). Konsekwencją było szkolenie dowództw i wojsk do działań w warunkach zniszczeń i strat po użyciu broni jądrowej. Istotnym etapem w procesie przygotowań do uderzeń na SE TDW było utworzenie w 1971 r. Zespołu Planowania Jądrowego. Intensywna propaganda często wyolbrzymiała zagrożenie ze strony państw NATO. Wraz z utworzeniem w 1959 r. systemu Obrony Terytorium Kraju zapoczątkowano zakrojone na szeroką skalę działania mające na celu przygotowanie społeczeństwa do „przetrwania” w realiach konfliktu jądrowego.
    In the event of an armed conflict between the armies of the Warsaw Pact and NATO, the decisive battles would take place in the Central European Theater of War Operations. During the Cold War, politicians and commanders of both military blocs had nuclear weapons at their disposal. The question of how determined the leaders were to use these weapons impacted political, military, economic and social relations on both sides of the Iron Curtain. The military doctrines of the Warsaw Pact were dominated by the concept of decisive strikes on the Central European Theater of War Operations that combined surprise nuclear strikes on a huge scale with attacks by armored and mechanized groups. These assumptions were reflected in the „Plan of the offensive operation of the Seaside Front” (1970). The aim of which was to train the military commands and their troops so that they could operate in a chaotic post-nuclear landscape. An important stage in the process of preparing for strikes on the Central European Theater of War Operations was the creation in 1971 of the Nuclear Planning Team. Intense propaganda often exaggerated the threat posed by NATO countries. With the creation of the National Territory Defense System in 1959, large-scale activities were initiated to prepare society to „survive” in the realities of a nuclear conflict.
    Im Falle eines bewaffneten Konflikts zwischen den Armeen des Warschauer Pakts (weiter: WP) und der NATO würden die entscheidenden Schlachten auf dem mitteleuropäischen Kriegsschauplatz ausgetragen werden. Während des Kalten Krieges verfügten die Politiker und Befehlshaber beider Militärblöcke über Atomwaffen. Die Frage, wie entschlossen die Machthaber über ihren Einsatz entscheiden würden, projizierte die politisch-militärischen, wirtschaftlichen und sozialen Beziehungen auf beiden Seiten des Eisernen Vorhangs in jener Zeit. In den Kriegsdoktrinen des WP dominierte das Konzept der entscheidenden Schläge gegen den mitteleuropäischen Kriegsschauplatz in einer Variante, die überraschende, massenhafte Raketen-Nuklearschläge mit einem Angriff durch gepanzerte-mechanisierte Verbände kombinierte. Diese Annahmen fanden ihren Niederschlag in dem „Plan für offensive Operationen der Seefront” (1970). Die Folge war die Ausbildung von Kommandos und Truppen, um unter den Bedingungen von Zerstörung und Verlust nach dem Einsatz von Atomwaffen zu operieren. Ein wichtiger Schritt bei der Vorbereitung eines Angriffs auf den mitteleuropäischen Kriegsschauplatz war die Einrichtung einer nuklearen Planungseinheit im Jahr 1971. In der intensiven Propaganda wurde die Bedrohung durch die NATO-Länder oft übertrieben dargestellt. Mit der Einrichtung des Nationalen Territorialen Verteidigungssystems im Jahr 1959 wurden umfangreiche Maßnahmen eingeleitet, um die Öffentlichkeit auf das „Überleben” im Falle eines Atomkonflikts vorzubereiten.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV(LXXV), 2(284); 204-232
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Udział sił zbrojnych Republiki Korei w wojnie wietnamskiej Wymiar wojskowy, polityczny, ekonomiczny i społeczny
    The Participation of the Armed Forces of the Republic of Korea in the Vietnam War. Military, Political, Economic and Social Dimensions
    Die Teilnahme der Streitkräfte der Republik Korea am Vietnamkrieg. Militärische, politische, wirtschaftliche und soziale Dimensionen
    Autorzy:
    Kubiak, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/48534715.pdf
    Data publikacji:
    2024-09-24
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    zimna wojna
    wojna wietnamska
    Republika Korei
    udział w wojnie
    ofiary
    Cold War
    Vietnam War
    Republic of Korea
    participation in war
    casualties
    Kalter Krieg
    Vietnamkrieg
    Republik Korea
    Kriegsbeteiligung
    Opfer
    Opis:
    Funkcjonujący w Polsce obraz wojny wietnamskiej ukształtowany został głównie przez amerykańskie kino wojenne. Przedstawia ono tylko amerykański obraz konfliktu. Armia Republiki Wietnamu, będąca wszak „gospodarzem” wojsk Stanów Zjednoczonych, pojawia się na planie drugim bądź trzecim. Tymczasem drugi co do wielkości zagraniczny kontyngent wojskowy walczący w wojnie indochińskiej po stronie „Południa” wystawiła Republika Korei. Intencją autora jest przywrócenie tego zapomnianego faktu polskiej literaturze naukowej. W artykule omówiono wojskowy, polityczny, społeczny oraz ekonomiczny wymiar uczestnictwa Republiki Korei w wojnie wietnamskiej. Skierowanie wojsk do Republiki Wietnamu było przejawem podjęcia aktywnej polityki zagranicznej ukierunkowanej na odbudowę podmiotowej pozycji państwa w przestrzeni międzynarodowej. Poprzez znaczny wysiłek wojskowy demonstrowano także znaczenie więzi sojuszniczych ze Stanami Zjednoczonymi. Należy też zwrócić uwagę, że wysiłek militarny za granicą skutecznie powiązano z prowadzonymi w kraju programami modernizacyjnymi, w tym ukierunkowanymi na budowę przemysłu obronnego. Widziany z takiej perspektywy udział w wojnie wietnamskiej jawi się więc jako jeden z ważnych czynników kształtujących współczesną Republikę Korei.
    The image of the Vietnam War operating in Poland has been shaped mainly by American war cinema. They present only the American image of the conflict. After all, the army of the Republic of Vietnam, which is the „host” of the US troops, appears in the background. Meanwhile, the second largest foreign military contingent fighting in the Indochina War on the side of the „South” was fielded by the Republic of Korea. The author’s intention is to bring this forgotten fact back to the Polish scholarly literature. The article discusses the military, political, social and economic dimensions of the Republic of Korea’s participation in the Vietnam War. Directing troops to the Republic of Vietnam was a manifestation of undertaking an active foreign policy aimed at restoring the state’s subjective position in the international space. Through a significant military effort, the importance of alliance ties with the United States was also demonstrated. It should also be noted that the military effort abroad was effectively linked to the modernisation programmes conducted at home, including those aimed at building the defence industry. Seen from this perspective, participation in the Vietnam War thus appears as one of the important factors shaping the modern Republic of Korea.
    Das Bild des Vietnamkriegs, das in Polen vorherrscht, wurde vor allem vom amerikanischen Kriegskino geprägt. Sie zeigen nur das amerikanische Bild des Konflikts. Schließlich steht die Armee der Republik Vietnam, die „Gastgeberin” der US-Truppen, im Hintergrund. Das zweitgrößte ausländische Militärkontingent, das im Indochinakrieg auf der Seite des „Südens” kämpfte, wurde hingegen von der Republik Korea gestellt. Die Absicht des Autors ist es, diese vergessene Tatsache wieder in die polnische wissenschaftliche Literatur aufzunehmen. Der Artikel erörtert die militärischen, politischen, sozialen und wirtschaftlichen Dimensionen der Beteiligung der Republik Korea am Vietnamkrieg. Die Entsendung von Truppen in die Republik Vietnam war Ausdruck einer aktiven Außenpolitik, die auf die Wiederherstellung der subjektiven Position des Staates im internationalen Raum abzielte. Durch einen bedeutenden militärischen Einsatz wurde auch die Bedeutung der Bündnisbeziehungen zu den Vereinigten Staaten demonstriert. Es sei auch darauf hingewiesen, dass die militärischen Anstrengungen im Ausland effektiv mit den Modernisierungsprogrammen im Inland, einschließlich der Programme zum Aufbau der Verteidigungsindustrie, verbunden waren. Unter diesem Gesichtspunkt erscheint die Teilnahme am Vietnamkrieg als einer der wichtigsten Faktoren, die die moderne Republik Korea geprägt haben.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2024, XXV(LXXVI), 2(288); 196-231
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sprawy Alberta Snauwaerta i Louisa François Quievreux: przyczynki do polsko-belgijskiej zimnej wojny
    The Cases of Albert Snauwaert and Louis François Quievreux: Contributions to the Polish-Belgian Cold War
    Die Fälle von Albert Snauwaert und Louis François Quievreux: Beiträge zum polnisch-belgischen Kalten Krieg
    Autorzy:
    Jarosz, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/7428467.pdf
    Data publikacji:
    2023-07-27
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    Albert Snauwaert
    Louis François Quievreux
    zimna wojna
    stosunki polsko-belgijskie po II wojnie światowej
    szpiegomania
    Cold War
    espionage
    Polish-Belgian relations after World War II
    Kalter Krieg
    polnisch-belgische Beziehungen nach dem Zweiten Weltkrieg
    Spionage
    Opis:
    Artykuł zawiera analizę dwóch spraw sądowych dotyczących obywateli belgijskich: Alberta Snauwaerta i Louisa François Quievreux oskarżonych o szpiegostwo i skazanych przez polskie sądy wojskowe w 1949 r. Należy je rozpatrywać w szerszym kontekście pogarszających się w tym okresie relacji polsko-belgijskich. Przedstawiono okoliczności ich aresztowania i skazania oraz wysiłki podejmowane w celu ich uwolnienia. Podstawą ustaleń są przede wszystkim wyniki kwerendy przeprowadzonej w polskich zbiorach archiwalnych (akta przechowywane w Archiwum Akt Nowych, Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie i w Instytucie Pamięci Narodowej). Sprawy Snauwaerta i Quievreux to tylko drobne przyczynki do szerszego problemu, jakim były polsko-belgijskie relacje w okresie zimnej wojny. Pokazują one pewien wycinek tych stosunków oraz instrumentarium, jakim posługiwały się obie strony w okresie eskalacji, a następnie wyciszenia konfliktów.
    Th e article analyzes two court cases concerning Belgian citizens: Albert Snauwaert and Louis François Quievreux, who were accused of espionage and convicted by a Polish military courts in 1949. Their cases should be considered in the broader context of the deteriorating Polish-Belgian relations that existed at that time. Th e circumstances of their arrest and conviction as well as the eff orts made to free them are presented. The findings are based primarily on the results of a query conducted in various Polish archival collections (Archiwum Akt Nowych, Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych and Instytut Pamięci Narodowej). The cases of Snauwaert and Quievreux are only minor contributions to the wider problem of Polish-Belgian relations at the time, but they reveal the methods used by both sides during both the escalation and the subsequent calming of relations.
    In diesem Aufsatz werden zwei Gerichtsverfahren um die belgischen Staatsbürger Albert Snauwaert und Louis François Quievreux analysiert, die 1949 von polnischen Militärgerichten wegen Spionage angeklagt und verurteilt wurden. Sie werden im breiteren Kontext der sich damals verschlechternden polnisch-belgischen Beziehungen untersucht. Es werden hierbei die Umstände der Verhaft ung und Verurteilung der Angeklagten sowie die Bemühungen um ihre Freilassung dargestellt. Die Ergebnisse basieren in erster Linie auf einer Recherche in polnischen Archivbeständen (Akten im Archiwum Akt Nowych, Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych in Warschau sowie im Instytut Pamięci Narodowej). Die Fälle um Snauwaert und Quievreux bilden lediglich einen kleinen Beitrag zum umfassenderen Problem der polnisch-belgischen Beziehungen während des Kalten Krieges. Sie zeigen einen Ausschnitt dieser Beziehungen und die Instrumente, die von beiden Seiten in der Zeit der eskalierenden und später abschwächenden Konfl ikte eingesetzt wurden.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV (LXXV), 1(283); 107-128
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od Czechosłowackich Sił Zbrojnych do Czechosłowackiej Armii Ludowej. Armia czechosłowacka w trakcie zimnej wojny 1950–1956. Plany rozbudowy i przekształcenia organizacyjne
    From the Czechoslovak Armed Forces to the Czechoslovak People’s Army. The Czechoslovak Army during the Cold War 1950–1956. Expansion Plans and organizational Transformation
    От чехословацких вооруженных сил до Чехословацкой народной армии. Чехословацкая армия во время холодной войны 1950–1956 гг. Планы по ее расширению и организационным преобразованиям В данной статье делается попытка охарактеризовать организационные
    Autorzy:
    Hryciuk, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1887037.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-14
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    Czechosłowacka Armia Ludowa
    Armia Radziecka
    Komunistyczna Partia Czechosłowacji
    Układ Warszawski
    zimna wojna
    Czechoslovak People’s Army
    Soviet Army
    Cold War
    Warsaw Pact
    Communist Party of Czechoslovakia
    Чехословацкая Народная Армия
    Советская Армия
    Холодная война
    Коммунистическая партия Чехословакии
    Варшавский договор
    Opis:
    Artykuł przynosi próbę scharakteryzowania przemian organizacyjnych armii Czechosłowacji w latach 1950–1956. Implikowane zaostrzającą się sytuacją międzynarodową plany rozbudowy armii zostały sformułowane we wrześniu 1950 r. Ich realizacja została przyśpieszona w wyniku ustaleń narady przedstawicieli kierownictw partyjnych i ministrów obrony państw tzw. demokracji ludowej w styczniu 1951 r. w Moskwie. Zasadniczym celem miało być wystawienie do 1953 r. gotowych do walki i odpowiednio wyposażonych sił zbrojnych na wypadek wojny z państwami NATO. Liczebność armii czechosłowackiej w 1953 r. – szczytowym okresie rozwoju – sięgnęła 300 tys. żołnierzy. Rozbudowa armii odbywała się pod stałym nadzorem radzieckiego Sztabu Generalnego oraz licznych radzieckich doradców wojskowych. Doszło do wprowadzenia w czechosłowackich siłach zbrojnych radzieckich wzorców organizacyjnych, systemu szkolenia i przygotowania bojowego. Przynależność Czechosłowacji do Układu Warszawskiego od 1955 r. było w istocie zalegalizowaniem stanu faktycznego – podległości armii czechosłowackiej wobec zewnętrznego ośrodka dyspozycyjnego. Na skutek ekstensywnego rozwoju struktur organizacyjnych oraz wyposażenia w uzbrojenie wywodzącego się z lat II wojny światowej armia czechosłowacka w połowie lat pięćdziesiątych pozostawała strukturą słabo wyszkoloną, na ogół anachronicznie uzbrojoną, której gotowość do sprostania wymogom ówczesnego pola walki stała pod znakiem zapytania.
    This article attempts to characterize the organizational transformation of the Czechoslovak army between 1950–1956. Plans for expanding the army, necessitated by the worsening international situation, were formulated in September 1950. The implementation of these plans was accelerated after the agreements that were made during a conference held between the 9th–12th January 1951 in Moscow, which was attended by the leaders and defence ministers of the so-called People’s Democracies and their Soviet counterparts. The main goal was to deploy combat-ready and adequately equipped armed forces in the event of a war with NATO countries by 1953. The size of the Czechoslovak army in 1953 – the peak period of its development – reached 300,000 soldiers. The expansion of the army was carried out under the constant supervision of the Soviet General Staff and numerous Soviet military advisers. Organizational patterns, systems of training and combat preparations that were employed by the Soviet military were introduced into the Czechoslovak armed forces. The admittance of Czechoslovakia into the Warsaw Pact in 1955 was in fact confirmation that the Czechoslovak army was now subordinate to an external authority. As a result of the extensive development of organizational structures and equipment from the Second World War, the Czechoslovak army in the mid-1950s remained poorly trained and generally used outdated armaments and equipment, thus its readiness to meet the requirements of the contemporary battlefield was questionable.
    В данной статье делается попытка охарактеризовать организационные преобразования чехословацкой армии в 1950–1956 гг. Планы по расширению армии, вызванные ужесточением международной обстановки, были сформулированы в сентябре 1950 г. Их реализация была ускорена в результате договоренностей, предпринятых представителями партийных руководящих органов и министрами обороны государств т. н. народной демократии в январе 1951 г. в Москве. Основная цель заключалась в развертывании боеспособных и хорошо оснащенных вооруженных сил на случай войны со странами НАТО к 1953 г. Численность чехословацкой армии в 1953 г., на пике ее развития, достигла 300 тыс.солдат. Расширение армии происходило под постоянным контролем Советского Генштаба и многочисленных советских военных советников. В чехословацкие вооруженные силы внедрили советские организационные схемы, системы обучения и боевой подготовки. Вступление Чехословакии в Варшавский договор в 1955 г. было, по сути, легализацией фактического положения, то есть подчинения чехословацкой армии внешнему диспозиционному центру. В результате экстенсивного развития организационных структур и использования вооружения, берущего своё происхождение еще в годы Второй Мировой войны, чехословацкая армия в середине 1950-х годов оставалась плохо натренированной структурой, и как правило, анахронично вооруженной, а ее готовность соответствовать требованиям тогдашнего поля боя стояла под вопросом.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2021, XXII (LXXIII), 3 (277); 167-210
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The „Krkonoše” Operation – part of real preparations for an intervention or a psychological play?
    Operacja „Karkonosze” – część prawdziwych przygotowań do interwencji czy gra psychologiczna?
    Операция „Карконоше” – элемент реальной подготовки к интервенции или психологическая игра?
    Autorzy:
    Maskalík, Alex
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1924214.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    „Krkonoše” Operation
    Special military exercise
    Czechoslovak People’s Army
    1980’s
    Cold War
    Warsaw Pact
    „Polish crisis”
    operacja „Karkonosze”
    specjalne ćwiczenia wojskowe
    Czechosłowacka Armia Ludowa
    lata osiemdziesiąte
    zimna wojna
    pakt warszawski
    „kryzys polski”
    операция „Карконоше”
    специальные военные тренировки
    Чехословацкая Народная Армия
    холодная война
    Варшавский договор
    „польский кризис”
    Opis:
    The material study examines the special military exercise of the Czechoslovak People’s Army (ČSĽA) in the first decade of December 1980 in relation to the „Polish Crisis”. It was directly related to the events in the neighbouring Poland, where the activities of Solidarność not only imposed a threat on the strategic military communications and the overall Warsaw Pact potential but also represented a serious risk of spreading to the other Socialist countries. Study contains the final report of the Investigation Committee of Parliament of Czech Republic about the „Krkonoše” operation. In confrontation with its conclusions, the study tries to uncover the whole context from a different perspective and point out, on the specific aspects, that it might not have been a case of potential military intervention and that the manoeuvres themselves were of formal nature and had a camouflage focus. The study shows that the exercises of the Warsaw Pact armies around Poland became a well-established means of coercion, in this particular case also with the participation of ČSĽA.
    Niniejsze studium źródłowe poświęcone jest nadzwyczajnym ćwiczeniom wojskowym Czechosłowackiej Armii Ludowej (CzAL) przeprowadzonym w pierwszej dekadzie grudnia 1980 r. i ich związkom z „kryzysem polskim”. Ćwiczenia były bezpośrednio powiązane z wydarzeniami rozgrywającymi się w sąsiedniej Polsce, gdzie działania Solidarności nie tylko zagrażały strategicznym połączeniom militarnym i w ogóle Układowi Warszawskimu, ale też niosły ryzyko rozprzestrzenienia się do innych krajów socjalistycznych. Studium zawiera raport końcowy Komisji Śledczej Parlamentu Republiki Czeskiej na temat operacji „Karkonosze”. Biorąc pod uwagę zawarte w raporcie wnioski, studium stara się przedstawić pełen kontekst wydarzeń z odmiennej perspektywy i wskazuje, opierając się na konkretnych aspektach sprawy, że mogło nie chodzić o potencjalną interwencję wojskową i że same manewry miały naturę czysto formalną służacą kamuflażowi. Studium wykazuje, że ćwiczenia armii Układu Warszawskiego wokół Polski stały się środkiem nacisku, w tym przypadku również z udziałem CzAL.
    Данная статья посвящена специальным военным тренировкам Чехословацкой Народной Армии в первой декаде декабря 1980 года, связанных с „польским кризисом”. Тренировки были напрямую связаны с событиями в Польше, в которой действия „Солидарности” не только угрожали стратегическим военным расстановкам и в целом Варшавскому договору, но еще и несли за собой риск распространения в других социалистических странах. Статья содержит итоговый рапорт Следственной комиссии Парламента Чешской республики на тему операции „Карконоше”. Принимая во внимание содержащиеся в рапорте выводы, автор статьи старается представить полный контекст событий с альтернативной точки зрения и указывает, опираясь на конкретные аспекты вопроса, что речь могла идти не о потенциальном военном вмешательстве и что сами маневры могли быть только формальностью, служащей для маскировки. В данной статье показано, как тренировки армии Варшавского договора вокруг Польши стали средством давления, в том числе при участии Чехословацкой Народной Армии.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2017, XVIII (LXIX), 4 (262); 177-194
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sytuacja militarna uczestników wojny wietnamskiej w świetle fragmentów materiału lektorskiego Wydziału Propagandy i Agitacji KC PZPR pt. Uwagi o dynamice konfliktu wietnamskiego (czerwiec 1966)
    The military Situation of the Vietnam War Participants in Light of lecture Material produced by the Central Committee of the Polish United Workers’ Party’s Department of Propaganda and Agitation entitled Notes on the Dynamics of the Vietnam Conflict (June 1966)
    Военное положение участников вьетнамской войны в свете фрагментов лекций Отдела пропаганды и агитации ЦК Польской объединенной рабочей партии под названием Замечания к динамике вьетнамского конфликта (июнь 1966 г.)
    Autorzy:
    Sacewicz, Karol
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1856548.pdf
    Data publikacji:
    2021-08-15
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    wojna w Wietnamie
    propaganda
    zimna wojna
    Wydział Propagandy i Agitacji Komitetu Centralnego PZPR
    Vietnam War
    Cold War
    Department of Propaganda and Agitation of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party
    война во Вьетнаме
    пропаганда
    холодная война
    отдел пропаганды и агитации ЦК Польской объединенной рабочей партии
    Opis:
    Wojna w Wietnamie, znana również jako II konflikt indochiński, była wydarzeniem, które w znaczący sposób determinowało sytuację zimnowojenną w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w. Kwestia ta była również obserwowana i analizowana nad Wisłą. Oczywiście największą uwagę obecność militarna armii Stanów Zjednoczonych w Południowym Wietnamie budziła w czynnikach wojskowych PRL, niemniej jednak również była to problematyka znajdująca się w zasięgu zainteresowania czynników partyjnych. W 1966 r. Wydział Propagandy i Agitacji KC PZPR przygotował i rozesłał po strukturach wojewódzkich partii wykład lektorski pt. Uwagi o dynamice konfliktu wietnamskiego. Niniejszy tekst jest krytyczną edycją fragmentu dokumentu dotyczącą aspektów militarnych toczącej się wówczas wojny. Stanowi próbę ukazania nie tylko sposobu postrzegania wojny wietnamskiej przez propagandę PRL, ale także odsłania komunistyczną manipulację i proces tworzenia własnego – ahistorycznego obrazu wietnamskich zmagań.
    The Vietnam War, also known as the Second Indochina War, was an event that significantly impacted the ongoing Cold War during the 1960s and 1970s. The conflict was also observed and analyzed in the Polish People’s Republic. Of course, the country’s military institutions paid the greatest attention to the US military presence in South Vietnam, but party elements also took an interest in the situation. In 1966, the Central Committee of the Polish United Workers’ Party (via the Department of Propaganda and Agitation) prepared and disseminated lecture material concerning the dynamics of the Vietnamese conflict through its provincial party structures. This text is a critical edition of a fragment of a document concerning the military aspects of the war that was taking place at that time. It is not only an attempt to present a Polish People's propaganda way of seeing the Vietnam War, but it also reveals the existence of communist manipulation and the process behind the creation of an ahistorical image of the Vietnamese struggle.
    Война во Вьетнаме, также известная как Вторая Индокитайская война, была событием, которое в значительной степени определило ситуацию холодной войны в 1960-х и 1970-х г. Этот вопрос также изучался и анализи ровался на Висле. Конечно, наибольший интерес к военному присутствию США в Южном Вьетнаме вызвали военные факторы Польской Народной Республики, но и партийные факторы также играли здесь свою роль. В 1966 г. отдел пропаганды и агитации ЦК Польской объединенной рабочей партии подготовил и разослал по воеводским структурам лекцию под названием „Замечания к динамике вьетнамского конфликта”. Этот текст представляет собой критическую редакцию фрагмента документа, касающегося милитарных аспектов длящейся в то время войны. Это попытка не только показать восприятие войны во Вьетнаме пропагандой Польской Народной Республики, но еще и раскрыть коммунистические манипуляции и процесс создания собственного – неисторического – образа вьетнамской борьбы.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2021, XXII (LXXIII), 2 (276); 239-269
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Hungarian People’s Army during the Cold War
    Węgierska Armia Ludowa w czasie zimnej wojny
    Die Ungarische Volksarmee im Kalten Krieg
    Autorzy:
    Harangi-Tóth, Zoltán
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2162164.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-22
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    Węgierska Armia Ludowa
    zimna wojna
    Południowo-Zachodni Teatr Operacyjny
    Północno-Włoski Kierunek Operacyjny
    Naddunajski Kierunek Operacyjny
    Hungarian People’s Army
    Cold War
    Soviet South-Western Theater of Military Operations
    Northern-Italian Operational Direction
    Danube Valley Operational Direction
    Kalter Krieg
    Südwestliches Kriegsschauplatz
    Nördlich-italienische Operationsrichtung
    Donautal-Operationsrichtung
    Ungarische Volksarmee
    Opis:
    Niniejszy artykuł stanowi krótkie podsumowanie historii Węgierskiej Armii Ludowej (Magyar Néphadsereg), z naciskiem na jej zadania operacyjne, strukturę i planowane zastosowanie wojenne w okresie zimnej wojny. Węgierska Republika Ludowa była członkiem Układu Warszawskiego, a planowanie rozmieszczenia wojsk tego kraju odbywało się w ramach sowieckiego Południowo-Zachodniego Teatru Działań Wojennych, tzw. Północno-Włoskiego i Naddunajskiego Kierunku Operacyjnego.
    This article is a short summary of the History of the Hungarian People’s Army (Magyar Néphadsereg), with emphasis placed on its operational tasks, structure and planned wartime application during the Cold War period. The Hungarian People’s Republic was a member of the Warsaw Pact, so the above mentioned tasks were signed in Moscow, and the planned deployment of the country’s military was covered by the Soviet South-Western Theater of Military Operations so-called Northern-Italian and Danube Valley Operational Directions.
    Dieser Aufsatz ist eine kurze Zusammenfassung der Geschichte der Ungarische Volksarmee (Magyar Néphadsereg), mit Schwerpunkt auf ihren operativen Aufgaben, ihrer Struktur und ihrem geplanten Kriegseinsatz in der Zeit des Kalten Krieges. Die Ungarische Volksrepublik war Mitglied des Warschauer Paktes, und die Planungen für ihren Militäreinsatz fanden im Rahmen des sowjetischen Südwestlichen Kriegsschauplatzes, der sogenannten Operationsrichtung Norditalien und Donau, statt.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2022, XXIII (LXXIV), 4(282); 190-215
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Projekt „Albatros”. Stanowisko dowodzenia dla Naczelnego Dowództwa Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego w Polsce
    Project „Albatros”. The Command Post for the Supreme Command of the United Armed Forces of the Warsaw Pact in Poland
    Projekt „Albatros”. Gefechtsstand des Vereinten Oberkommandos der Streitkräfte des Warschauer Paktes in Polen
    Autorzy:
    Pałka, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23202894.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-27
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    Układ Warszawski
    zimna wojna
    ludowe Wojsko Polskie
    plany operacyjne
    stanowisko dowodzenia
    broń jądrowa
    Siły Zbrojne Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej
    Cold War
    Warsaw Pact
    Polish People’s Army
    operational plans
    command post
    nuclear weapons
    Armed Forces of the Polish People’s Republic
    Warschauer Pakt
    Kalter Krieg
    Polnische Volksarmee
    Einsatzpläne
    Gefechtsstand
    Atomwaffen
    Streitkräfte der Volksrepublik Polen
    Opis:
    Artykuł przedstawia kolejne fazy negocjacji i proces budowy stanowiska dowodzenia o kryptonimie „Albatros” w okolicach Sierakowa Śląskiego niedaleko Częstochowy w latach siedemdziesiątych XX w. W planach miało to być wysunięte stanowisko dowodzenia Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego, których wojska zamierzały prowadzić ofensywę przeciwko armiom państw NATO w przypadku wybuchu III wojny światowej. Stanowisko dowodzenia miało być połączone z budowanym w ramach projektu systemem łączności troposferycznej BARS nr 201. W artykule ponadto opisano zmiany, jakie planowano przeprowadzić w związku z rozbudową stanowiska w drugiej połowie lat osiemdziesiątych. Artykuł powstał na podstawie archiwaliów znajdujących się w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.
    This article, based on documents located in the Archives of the Institute of National Remembrance (Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej), presents the subsequent phases of negotiations and the process of building a command post codenamed „Albatros” at Sieraków Śląski near Częstochowa in the 1970s. The structure was to serve as the forward command post of the United Armed Forces of the Warsaw Pact, whose troops intended to conduct an offensive against the armies of NATO countries in the event of the outbreak of World War III. The command post was to be connected to the BARS No. 201 tropospheric communication system built as part of the project. The paper also describes the changes that were planned with regards to the expansion of the post in the second half of the 1980s.
    In diesem Aufsatz werden die verschiedenen Phasen der Verhandlungen und des Baus eines Gefechtsstandes mit dem Codenamen „Albatros” in der Nähe von Sieraków Śląski bei Częstochowa in den 1970er Jahren dargestellt. Es war als vorgeschobener Gefechtsstand der vereinigten Streitkräfte des Warschauer Paktes geplant, deren Truppen im Falle des Ausbruchs des Dritten Weltkriegs eine Offensive gegen die Armeen der NATO-Staaten durchführen sollten. Der Gefechtsstand sollte an das im Rahmen des Projekts im Bau befindliche troposphärische Kommunikationssystem BARS Nr. 201 angeschlossen werden. Der Aufsatz beschreibt ferner die Änderungen, die im Zusammenhang mit dem Ausbau des Gefechtsstandes in der zweiten Hälfte der 1980er Jahre geplant waren. Der Aufsatz stützt sich auf die Materialien des Archivs des Instituts für Nationales Gedenken (Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej).
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV (LXXV), 4(286); 164-184
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Na posterunku bojowym”. Wojska radzieckie w radzieckiej strefie okupacyjnej Niemiec/Niemieckiej Republice Demokratycznej 1945–1954. Wybrane aspekty
    „At the Combat Outpost”. Soviet Troops in the Soviet Occupation Zone of Germany/German Democratic Republic in 1945–1954. Selected Aspects
    „На боевом посту”. Советские войска в зоне советской оккупации Германии/Германской демократической республике 1945–1954. Избранные аспекты
    Autorzy:
    Hryciuk, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1861310.pdf
    Data publikacji:
    2020-10-20
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    Armia Czerwona
    Armia Radziecka
    Grupa Okupacyjnych Wojsk Radzieckich w Niemczech
    Niemcy
    Niemiecka Republika Demokratyczna
    Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
    radziecka strefa okupacyjna Niemiec
    Zimna Wojna
    okupacja
    Red Army
    Soviet Army
    Group of Soviet Occupation Forces in Germany
    Germany
    German Democratic Republic
    Soviet Union
    Soviet occupation zone
    Cold War
    occupation
    Красная Армия
    Советская Армия
    Группа советских оккупационных войск в Германии
    Германия
    Германская Демократическая Республика
    Союз Советских Социалистических Республик
    Советская ок- купационная зона Германии
    холодная война
    оккупация
    Opis:
    Grupa Radzieckich Wojsk Okupacyjnych w Niemczech powstała w czerwcu 1945 r. W jej skład weszły głównie wojska 1 Frontu Białoruskiego z marsz. Gieorgijem Żukowem jako pierwszym głównodowodzącym Grupy. Podstawowym zadaniem tych wojsk było nadzorowanie procesu demilitaryzacji i demokratyzacji radzieckiej strefy okupacyjnej w Niemczech. Doraźnie zabezpieczano też proces demontażu znacznej części niemieckiej infrastruktury przemysłowej. Koszty utrzymania wojsk radzieckich w znacznej mierze obciążały budżet tej strefy, przekształconej w 1949 r. w Niemiecką Republikę Demokratyczną. Znacząca demobilizacja Armii Czerwonej (od 1946 r. Armii Radzieckiej) dotknęła też jednostki stacjonujące we Wschodnich Niemczech. Ich liczebność w 1947 r. spadła, lecz część, która nie została rozformowana lub wycofana na tereny ZSRR; pozostała jako tzw. oddziały skadrowane, o ograniczonej liczebności, ale dysponujące pełnymi stanami uzbrojenia. Właśnie ich rozwinięcie w 1949 i 1950 r. w obliczu zaostrzenia sytuacji międzynarodowej pozwoliło znacznie zwiększyć liczebność wojsk Grupy, ocenianą w połowie lat pięćdziesiątych na około 500 tys. żołnierzy. Grupa składała się z najlepiej wyposażonych i wyszkolonych jednostek Armii Radzieckiej. Oddziały te były gwarantem stabilności miejscowych reżimów komunistycznych (np. podczas stłumienia tzw. „powstania ludowego” w NRD w 1953 r.), jak również potencjalnym narzędziem agresji lub obrony na wypadek konfliktu wojennego w Europie. W roku 1954 zakończył się etap funkcjonowania radzieckich sił zbrojnych jako wojsk okupacyjnych na obszarze NRD. Stały się one od tej pory jedynie elementem wzajemnego balansu sił rywalizujących w Europie bloków. To także początek zmian doktrynalnych w Armii Radzieckiej. Musiała się ona przystosować nie tylko do zmienionej sytuacji międzynarodowej, lecz przede wszystkim do zupełnie odmiennych warunków prowadzenia wojny na atomowym polu walki.
    The Group of Soviet Occupation Forces in Germany was formed in June 1945. It consisted mainly of the troops of the 1st Belarusian Front with marshal Georgy Zhukov as the first commander-in-chief of the Group. The main task of these troops was to supervise the process of demilitarization and democratization of the Soviet occupation zone in Germany. Occasionally, the Group also secured the process of dismantling a large part of the German industrial infrastructure. The cost of living of the Soviet troops was a major burden on the budget of this zone, which was transformed into the German Democratic Republic in 1949. The significant demobilization of the Red Army (the Soviet Army since 1946) also affected the units stationed in eastern Germany. Their numbers fell in 1947, but some of them were not disbanded or withdrawn to the USSR; they remained as so-called cadre units, with limited numbers, fully armed and equipped. It was their development in 1949 and 1950, in the face of the tightening international situation, that allowed to significantly increase the numbers of the Group’s troops, estimated in the mid-1950s at around 500 000. The Group consisted of the best equipped and trained units of the Soviet Army. These troops guaranteed the stability of local communist regimes (e.g. during the suppression of the East German uprising of 1953), as well as a potential instrument of aggression or defense in the event of war in Europe. In 1954, the Soviet Armed Forces stopped functioning as occupying forces in the GDR. Since then, they were only an element of the system of the mutual balance of forces between blocks competing in Europe. This was also the beginning of doctrinal changes in the Soviet Army. It had to adapt not only to the changed international situation, but above all to the completely different conditions of war on the atomic battlefield.
    Группа советских оккупационных сил в Германии была создана в июне 1945 года. Она состояла в основном из войск 1-го Белорусского фронта с маршалом Георгием Жуковым в качестве первого главнокомандующего Группы. Основной задачей этих войск было наблюдение за процессом демилитаризации и демократизации советской оккупационной зоны в Германии. Временами также устанавливался контроль за процессом демонтажа значительной части немецкой инфраструктуры. Расходы на содержание советских войск довольно сильно обременяли бюджет этой зоны, реорганизованной в 1949 году в Германскую Демократическую Республику. Существенная демобилизация Красной Армии (с 1946 г. – Советской Армии) также затронула подразделения дислоцированные в восточной Германии. Их число сократилось в 1947 году, но часть из них не была ни расформирована, ни вывезена в СССР; там остались т. н. кадрированные войска, с ограниченным числом служащих, но располагающие полным вооружением. Именно их развитие в 1949 и 1950 гг. в условиях обострения международной обстановки значительно увеличило численность войск Группы, которая в середине 1950-х годов оценивалась примерно в 500 000 человек. Группа состояла из наиболее оснащенных и обученных частей Советской Армии. Эти войска были гарантией стабильности местных коммунистических режимов (например, во время подавления так называемого Народного восстания в ГДР в 1953 г.), а также потенциальным инструментом агрессии или защиты в случае военного конфликта в Европе. В 1954 г. завершился этап функционирования советских вооруженных сил как оккупационных сил в ГДР. Стого момента они были уже лишь частью взаимного баланса сил между конкурирующими блоками в Европе. Также это знаменовало начало доктринальных изменений в Советской Армии. Ей пришлось приспосабливаться не только к изменившейся международной обстановке, но и, прежде всего, к совершенно другим условиям ведения войны на поле боя.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2020, XXI (LXXII), 2 (272); 78-124
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-10 z 10

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies