Wszystkie pola: zagrożenia - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Zagrożenia naturalne w ujęciu nowych przepisów regulujących ruch podziemnych zakładów górniczych
Natural hazards in the meaning of new regulations governing the operations of underground mining facilities
Autorzy:: Mirek, A.
Rawicki, Z.
Błaszczyk, A.
Franczuk, W.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/166239.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: górnictwo podziemne
przepisy i nadzór górniczy
zagrożenia tąpaniami
zagrożenia metanowe
zagrożenia pożarowe
underground mining
mining regulations and supervision
rock burst hazard
methane hazard
fire hazard
Opis:: Od czasu wejścia w życie ustawy Prawo geologiczne i górnicze. tj. od roku 2011, wprowadzane są do obrotu prawnego przepisy wykonawcze do tej ustawy. Jedno z najważniejszych rozporządzeń wynikających z zapisów ustawy, rozporządzenie Ministra Energii w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych, weszło w życie w dniu 1 lipca 2017 r. Ta sama data dotyczy również wejścia w życie innego rozporządzenia, również ścisłe związanego z ruchem zakładów górniczych - rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych. Zagadnienia i uregulowania objęte nowymi rozporządzeniami były dotychczas zawarte w obowiązujących wiele lat rozporządzeniach Ministra Gospodarki oraz Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Choć wiele zapisów poprzednich uregulowań nie zmieniło swojego brzmienia, pojawiły się w obecnych uregulowaniach zapisy nowe lub takie, które w zasadniczy sposób zmieniają wymagania wobec przedsiębiorców. W artykule podjęto próbę przeanalizowania najistotniejszych zmian zawartych w nowych przepisach, w odniesieniu do profilaktyki zagrożeń naturalnych występujących w podziemnych zakładach górniczych. Analizą objęto zagrożenia tąpaniami, metanowe i pożarowe - występujące powszechnie w zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny oraz - w przypadku zagrożenia tąpaniami - wydobywających rudy miedzi. Generalną cechą charakteryzującą wprowadzone zmiany jest zwiększenie kompetencji – a w ślad za tym również odpowiedzialności - kierownika ruchu zakładu górniczego. Przykładem może być tryb sporządzania i zatwierdzania kompleksowych projektów eksploatacji pokładów zagrożonych tąpaniami. Projekty te musiały uprzednio uzyskać pozytywna opinię specjalnej komisji powołanej przez Prezesa WUG, obecnie dokument ten staje się obowiązujący po zatwierdzeniu przez kierownika ruchu zakładu górniczego. Dostosowanie się przedsiębiorców do nowego brzmienia przepisów górniczych nie następuje natychmiastowo. Ważne jest by proces ten byt możliwie krótki, a pojawiające się wątpliwości w zakresie interpretacji poszczególnych przepisów były możliwie szybko wyjaśniane. Ważna jest w tym procesie rola organów nadzoru górniczego oraz ich współpraca i dialog z przedsiębiorcami.
Since the introduction of the new Geological and Mining Law, i.e. since 2011, secondary legislation to this law has been gradually implemented. One of the most important ordinances pertaining to this act, i.e. the ordinance of the Minister of Energy on the detailed requirements for the operation of underground mining facilities, put into force on July 1.2017. Another ordinance referring to the operation of mining facilities - the ordinance of the Minister of the Environment on natural risks in mining facilities, also put into force on that day. The issues governed by these new ordinances have so far been included in other effective ordinances of the Minister of the Economy and the Minister of the Interior and Administration. Although many of the previous regulations have not changed, new provisions or provisions which fundamentally changed the requ¬irements applicable to the business sector have emerged. This paper analyses the most significant changes brought by the new regulations, with reference to the prevention of natural hazards attributable to the operation of underground mining facilities. The analysis covers rock burst, methane and fire threats - commonly occurring in hard coal mines and - in the case of the rock burst threat - in copper ore mines. The main feature that characterizes the changes implemented is broadening the competences, and thus increasing the responsibilities of a mining facility maintenance officer. To exemplify this let us consider the procedure for drawing up and approving comprehensive projects concerning the mining of deposits prone to rock bursts. Prior to the implementation of the new laws, such projects were approved by the special board appointed by the President of the State Mining Authority. Now. a project like this becomes effective after it is approved by the maintenance officer of a mining facility. Companies will need some time to adapt to these new mining regulations. It is therefore important to accelerate this process and to have any possible doubts regarding the interpretation of specific regulations resolved as soon as possible. Hence the important role of mining supervision authorities and their cooperation and dialogue with the business sector in streamlining this process.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2018, 74, 3; 1-6
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Metoda oceny zagrożenia zawałowego w kopalniach LGOM z użyciem sztucznych sieci neuronowych
The method of roof fall hazard assessment in the LGCD mines with the use of artificial neural network
Autorzy:: Małkowski, Piotr
Juszyński, Dariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/167652.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: zagrożenie zawałowe
sztuczne sieci neuronowe
ocena zagrożenia zawałowego
wskaźniki stanu zagrożenia zawałowego
roof fall hazard
Artificial Neural Networks
roof fall hazard prediction
roof fall hazard indices
Opis:: W artykule przedstawiono nową metodę oceny zagrożenia zawałowego dla polskich kopalń miedzi. W tym celu wykorzystano wiele różnych mierzonych przez służby kopalniane parametrów pochodzących z działu górniczego, geologicznego i działu obudowy, jak np.: wytrzymałość skał na rozciąganie, obecność spękań pionowych, rozwarstwienie stropu, zawodnienie górotworu, jego uwarstwienie, postęp frontu eksploatacyjnego, czy też opadnięcie wskaźników SRS. Wieloparametrowa analiza przeprowadzona za pomocą sztucznych sieci neuronowych SSN pozwoliła na predykcję zaistniałych zawałów z 82-procentową skutecznością. Zaproponowana metoda jest metodą dwuetapową, w której należy wyznaczyć dwa wskaźniki: skłonność górotworu do zawału - wskaźnik CP RF , oraz możliwość utrzymania wyrobiska o danej geometrii, obudowie i przewidywanym czasie jego użytkowania - wskaźnik CM RF . Podczas analizy pierwszego wskaźnika należy wziąć pod uwagę 12 czynników, a podczas analizy drugiego dodatkowe 4 (razem 16 czynników). Na podstawie wskaźnika CM RF wyróżniono cztery kategorie zagrożenia zawałowego od I do IV. Na obu etapach analizy i wyznaczania wskaźników CP RF i CMRF podano zakres zalecanych działań inżynierskich, które mogą pomóc w ograniczeniu zagrożenia, lub też w jego właściwym monitorowaniu. Przedstawiona metoda może być dobrym narzędziem do oceny zagrożenia zawałowego w warunkach polskich kopalń miedzi dla inżynierów. Jest łatwa i szybka, a do obliczenia obu wskaźników wystarczy np. arkusz obliczeniowy w programie Excel z obsługą makr.
This paper presents a novel method of roof fall hazard assessment in copper mines in Poland. Various information, that are routinely collected by the mine geological and survey service, mining and support divisions, were used for this purpose. The data included e.g. rock tensile strength, presence of vertical fracturing, splitting of roof rocks, water condition in rock mass, rock mass stratification, excavation advance, and observations from Roof Splitting Indicators (SRS). Multiparameter analysis was carried out with the use of Artificial Neural Network (ANN), and allowed for prediction of the recorded roof falls with confidence as high as 82%. The proposed method involves two stages in which two indexes are determined: the CP RF , index that characterizes the susceptibility of rock mass to collapse, and the CM RF index that quantifies the standing up ability of the working of the specific geometry, specific support pattern and predicted time of its using. The determination of the first index requires analysis of 12 factors, and additional four factors for the second index (altogether 16 factors). Four categories, from I to IV, of roof fall hazard were distinguished based on the CM RF index. Through the two-stage analysis for CP RF and CM RF determination, there was also indicated a range of recommended engineering actions to reduce the rock fall hazard and to improve its monitoring. The presented method is a potentially useful engineering tool for roof fall hazard assessment in the conditions of Polish copper mines. It is uncomplicated and quick, and the computation of the two indexes can be performed on MS Excel worksheet with the use of Macros.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2020, 76, 4; 10-21
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Rozpoznanie stanu zagrożenia pożarowego w rejonach eksploatowanych ścian zawałowych w oparciu o wskaźnik Grahama i WSS
Recognition the state of fire hazard in the area of exploited longwalls based on Graham’s ratio and WSS index
Autorzy:: Słowik, Stanisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1861209.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: węgiel
podziemna eksploatacja węgla kamiennego
zagrożenie pożarem
rozpoznawanie stanu zagrożenia pożarowego
wskaźnik Grahama
wskaźnik WSS Słowika
interpretacja zagrożenia pożarowego
coal
underground coal mining
fire hazard
recognition of fire hazard
graham’s ratio
slowik’s WSS index
interpretation of fire hazard
Opis:: W artykule przedstawiono podejście do rozpoznania stanu zagrożenia pożarowego w rejonach ścian zawałowych oparte o wskaźnik Grahama i wskaźnik WSS. Jako przykład podano tu trzy typowe przypadki – normalnego ruchu ściany, ściany prowadzonej w warunkach podwyższonego stanu zagrożenia pożarowego oraz otamowanego rejonu ściany, po wystąpieniu bardzo wysokiego stanu zagrożenia pożarowego. Dla tych przypadków zaprezentowano wyniki precyzyjnych analiz chromatograficznych próbek powietrza według czasu ich pobrania oraz wyliczone wartości wskaźnika Grahama (z uwzględnieniem, czy znajduje się w przedziale wiarygodności) i stopień wskaźnika WSS. Omówiono również sposób opracowania wskaźników WSS–1, WSS–2, WSS–3, WSS–4, WSS–5, WSS–6 i WSS–7 oraz przedstawiono jak interpretuje się stan zagrożenia pożarowego przy pomocy tych wskaźników.
The article presents the approach to recognizing the state of fire hazard in the areas of hard coal longwalls based on the Graham’s ratio and WSS index. As an example, three typical cases are given - normal longwall working, a longwall under conditions of increased fire hazard and an enclosed longwall area with very high fire hazard. For these cases, the results of precise chromatographic analyzes of air samples according to the time of their collection were presented, as well as the calculated values of the Graham’s ratio (including its reliability range) and the degree of the WSS index. The method of developing WSS–1, WSS–2, WSS–3, WSS–4, WSS–5, WSS–6 i WSS–7 indices was also presented and how fire risk is interpreted using these indicators.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2020, 76, 8; 45-53
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Zapalenia i wybuchy metanu w kontekście inicjałów związanych z zagrożeniami technicznymi i naturalnymi
Methane ignitions and explosions in the context of the initials related to technical and natural hazards
Autorzy:: Trenczek, S.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/167374.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: górnictwo
zagrożenia techniczne
zagrożenia naturalne
wybuch metanu
inicjały
mining
technical hazards
natural hazards
methane explosions
initials
Opis:: Przypomniano uwarunkowania towarzyszące zapaleniom i wybuchom metanu w kopalniach podziemnych. Scharakteryzowano dotychczasową klasyfikację inicjałów zapaleń metanu pod kątem możliwości ich kontroli oraz zapobiegania ich wystąpieniu. Przedstawiono podział zagrożeń technicznych. Omówiono zdarzenia związane z zapaleniami i wybuchami metanu w polskich kopalniach w okresie ostatnich 12 lat pod kątem inicjałów. Dokonano identyfikacji inicjałów pod kątem zagrożeń technicznych i naturalnych.
Conditions associated with methane ignitions and explosions in the underground mines were recalled in this work. This paper also presents the previous classification of initials of methane ignitions relating to the possibility of their control and to prevent their occurrence. A classification of technical hazards was presented as well. The events related to methane ignitions and explosions in the Polish collieries in the last 12 years in terms of their initials were discussed. Identification of the initials regarding the technical and natural hazards was made.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2015, 71, 2; 87-92
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Kształtowanie się potencjalnego zagrożenia gazowego amoniakiem w ścianie przy stosowaniu technologii opartych na mieszaninach popiołowo-wodnych
Potential ammonia gas hazard in the wall due to the application of technologies based on ash-water mixtures
Autorzy:: Krause, E.
Wierzbiński, K.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/165656.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: górnictwo
bezpieczeństwo
wentylacja
zagrożenia gazowe
analiza
ocena
mining
safety
ventilaion
gas hazard
analysis
assessment
Opis:: Zastosowanie popiołów energetycznych z denitryfikacji spalin metodami selektywnej redukcji NOx w technologiach wykorzystujących mieszaniny popiołowo-wodne pod ziemią powoduje uwalnianie się amoniaku w postaci gazowej do powietrza kopalnianego. W artykule zauważono, że w określonych warunkach wentylacyjnych, stosowanie technologii wykorzystujących mieszaniny popiołowo-wodne może implikować w kopalniach węgla nowy rodzaj potencjalnego zagrożenia o charakterze antropogenicznym, tj. zagrożenia gazowego amoniakiem. Wskazano na konieczność prowadzenia badań nad tym zagrożeniem w warunkach in-situ, głównie w miejscu stosowania technologii oraz w wyrobiskach wentylacyjnie związanych z miejscem aplikacji mieszanin popiołowo-wodnych. Z uwagi, że aktualnie w warunkach rzeczywistych na szeroką skalę badania takie nie są prowadzone, w pracy przedstawione zostały wstępne wyniki badań modelowych CFD rozkładu stężeń amoniaku w powietrzu wentylacyjnym w ścianie przewietrzanej w układzie U po caliźnie węglowej. Model numeryczny stanowił fragment 3D: zrobów, chodnika nadścianowego (miejsca podawania mieszaniny popiołowo-wodnej) oraz końcowego odcinka ściany. Obliczenia wykonano dla stanu ustalonego, przy założeniu wydatku powietrza w chodniku nadścianowym 1000 m3/min oraz intensywności emisji amoniaku w zrobach 0,06 dm3NH3/min (7,6-10-7 kg/s). Wyniki obliczeń pokazują wzrost stężenia amoniaku w chodniku wentylacyjnym w kierunku zrobów. Przedstawione wstępne wyniki badań numerycznych rozkładu stężenia gazu w środowisku ściany są pierwszymi tego typu badaniami dot. potencjalnego zagrożenia gazowego amoniakiem w kopalniach węgla.
The application of energy ashes from the denitrification of combustion gases by the use of selective reduction methods NOx in technologies applying ash-water mixtures underground, leads to the release of ammonia in the gas state to the mine air. This paper proves that in particular ventilation conditions, the use of technologies which apply ash-water mixtures may imply a new type of possible hazard of anthropogenic nature, such as ammonia gas hazard. The necessity of doing research on this hazard in in-situ conditions was indicated, mainly in the location where the technology may be used and in excavations connected to the ventilation system and with the area of ash-water mixtures delivery. Taking into account that such studies have not been made in real conditions on a large scale so far, this paper presents the preliminary results of model research CFD of distribution of the ammonia concentration in ventilation air in the wall aerated in the U system along the body of coal. The numerical model was a 3D fragment of: goaf, top gate (the area of delivering the ash-water mixture) and the final section of the wall. The calculations were performed for a defined state assuming the airflow in the top gate at 1000m3/min and the intensity of ammonia emissions in goaf at 0,06 dm3NH3/min (7,6-10-7 kg/s). The results prove the rise in concentration of ammonia in the air-heading in the direction of the goaf. The preliminary calculation results of gas concentration distribution in the environment of the wall are first studies which concern the ammonia gas hazard in coal mines.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2015, 71, 5; 62-70
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Ocena zagrożenia powierzchni terenu deformacjami nieciągłymi przy uwzględnieniu czynników ilościowych i jakościowych
Hazard and risk assessment of discontinuous ground deformations based on quantitative and qualitative variables
Autorzy:: Malinowska, A.
Matonóg, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/167496.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: deformacje nieciągłe
ocena zagrożenia powierzchni
czynniki ryzyka
niepewność danych
zmienne jakościowe i ilościowe
discontinuous ground deformation
hazard assessment
risk factors
uncertainty of data
quantitative and qualitative variable
Opis:: Proces kształtowania się deformacji nieciągłych jest bardzo złożonym zjawiskiem. W dobie minimalizacji wydobycia coraz więcej zakładów górniczych zostaje zamkniętych. Wiele z nich prowadziło działalność przez dziesiątki lat na stosunkowo niewielkiej głębokości. Pod powierzchnią terenu, bardzo często intensywnie zagospodarowanego, znajdują się dziesiątki niezabezpieczonych pustek i korytarzy należących do zamkniętych kopalń. Większość metod prognostycznych pozwala na ocenę zagrożenia powierzchni terenu nieciągłymi deformacjami, kształtującymi się w wyniku aktualnie prowadzonej płytkiej eksploatacji. W przypadku starych wyrobisk górniczych metody te charakteryzują się niską efektywnością. Przy złożonych warunkach górniczo- geologicznych analityczne założenia funkcyjne, bazujące jedynie na zmiennych ilościowych, nie pozwalają na poprawny opis procesu propagacji pustki górniczej ku powierzchni. Prezentowane rozwiązanie, bazujące na metodach wielokryterialnych, pozwala na uwzględnienie w prognozach zarówno czynników o charakterystyce ilościowej, jak i jakościowej. Takie podejście pozwala na uwzględnienie przy modelowaniu nieciągłych deformacji powierzchni terenu, złożonych warunków górniczo-geologicznych. Efektywność prezentowanego rozwiązania sprawdzono przez porównanie wyniku prognozy z zaobserwowanymi miejscami, w których wystąpiły deformacje nieciągłe powierzchni terenu.
The formation process of discontinuous deformations renders a highly elaborated phenomenon. In the era of extraction minimization, an increasing number of mining facilities are becoming closed. Many of them have operated for decades with relatively insignificant depths. Under the ground surface, there are often dozens of unsecured, highly developed voids and corridors that belong to closed mines. Majority of the forecasting methods allows evaluation of the danger to ground surface with discontinuous deformations being shaped as a result of currently performed shallow exploitation. In the case of old excavations, these methods are characterized with a low level of effectiveness. In the case of complex mining and geological conditions, the analytical functional assumptions, which are based on quantity variables, do not allow a proper description of the mining void propagation process towards the surface. The presented solution, leaning on the multicriteria methods, enables to present forecasts with discontinuous deformations to the ground surface including both quantitative and qualitative factors. While modeling discontinuous ground surface deformations, such an approach allows for consideration of complex mining and geological conditions. The effectiveness of the presented solution was verified through comparison of the forecast results with the observed locations, where the discontinuous deformations of the ground surface were recorded.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2016, 72, 10; 63-67
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Problematyka zagrożenia tąpaniami i bezpieczeństwa pracy w działalności naukowo-badawczej Katedry Górnictwa Podziemnego AGH
Issues related to the rockbursts hazard and work safety in the academic and research work of the AGH Department of Underground Mining
Autorzy:: Chlebowski, Dariusz
Burtan, Zbigniew
Kapusta, Mariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/945710.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: górnictwo podziemne
zagrożenia naturalne
bezpieczeństwo pracy
badania naukowe
underground mining
natural hazards
work safety
academic research
Opis:: W artykule przedstawiono wybrane elementy problematyki naukowo-badawczej realizowanej w Pracowni Bezpieczeństwa Pracy i Zagrożeń Naturalnych w Górnictwie, funkcjonującej w strukturze Katedry Górnictwa Podziemnego. Przytoczono krótką charakterystykę oraz przykładowe rezultaty badań w zakresie zagadnień związanych z zagrożeniem tąpaniami, kształtowaniem warunków bhp na stanowiskach pracy i monitoringiem parametrów jego środowiska, ze wskazaniem na aplikacyjność rozwiązań w aspekcie dążenia do poprawy poziomu bezpieczeństwa podziemnych robót górniczych. Wobec istotnej roli edukacji w kształtowaniu i promowaniu kultury bezpieczeństwa pracy zaprezentowano zarys informacji dotyczących kształcenia i oferty studiów podyplomowych w zakresie bhp prowadzonych w ramach Wydział Górnictwa i Geoinżynierii.
This paper discusses some selected academic and research issues explored by the Laboratory of Work Safety and Natural Hazards in Mining, operating as part of AGH’s Department of Underground Mining. The article includes an overview and examples of studies into the issues related to rockburst hazard, OHS conditions in workplaces, and monitoring of workplace environment parameters, while also exploring solutions that could be applied to improve the safety of underground mining operations. Given the important role of education in fostering the culture of safety at work, the paper outlines the educational programmes and post-graduate courses on OHS available at the Faculty of Mining and Geoengineering.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2019, 75, 11; 41-49
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Eksploatacja górnicza na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią
Mining exploitation in flood risk areas
Autorzy:: Uzarowicz, R.
Wojtacha, P.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/167225.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: górnictwo węgla kamiennego
eksploatacja
zagrożenie powodziowe
coal mining industry
exploitation
flood hazard
Opis:: W artykule przedstawiono uwarunkowania prawne podejmowania i prowadzenia eksploatacji górniczej na terenach zagrożonych powodzią, wynikające z ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz ustawy – Prawo wodne. Analizując uchylone i obowiązujące przepisy ochrony powodziowej w ustawie – Prawo wodne stwierdzono brak korelacji pomiędzy nowo wyznaczonymi obszarami narażonymi na niebezpieczeństwo powodzi a obszarami bezpośredniego i potencjalnego zagrożenia powodzią. Wskazano, że eksploatacja górnicza na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią może spowodować drastyczny wzrost poziomu zagrożenia, co powoduje, że podjęcie eksploatacji górniczej na takich obszarach wymagać będzie uzyskania decyzji zwalniającej od zakazu zmiany ukształtowania terenu. Omówiono stan prac nad opracowywaniem dokumentów stanowiących podstawę ochrony powodziowej, jak: Wstępna Ocena Ryzyka Powodziowego, mapy zagrożenia powodziowego, mapy ryzyka powodziowego, w oparciu o które wyznacza się obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi oraz obszary szczególnego zagrożenia powodzią, ponieważ w wielu przypadkach znajomość występowania i lokalizacji obszarów zagrożonych powodzią jest niezbędna przy podejmowaniu i prowadzeniu eksploatacji górniczej na tego rodzaju obszarach.
This paper presents legal conditionality resulting from the Geological and Mining Law and the Water Law in planning and performing mining exploitation in the flood risk areas. During the analysis of repealed and effective regulations on anti-flood protection in the Water Law, it was stated there is no correlation between the recently indicated flood risk areas and the areas of direct or potential flood risk. It was pointed that mining exploitation in the flood risk areas may cause a dramatic increase in the level of flood risk which in turn requires a decision releasing from the ban on changing the landform in order to plan and perform mining exploitation freely. This paper describes the completed works of documents preparation being the directions for anti-flood protection, such as: The Initial Flood Risk Evaluation, flood risk maps on which are the basis to indicate areas endangered with flood and areas of special flood risks. In many cases, however, the knowledge on location of flood risk areas is necessary for planning and performing mining exploitation in such places.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2014, 70, 8; 6-10
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Modyfikacja kryterium oceny stanu zagrożenia pożarowego na przykładzie wskaźnika Grahama
Modification of the criterion for assessing the state of fire hazard on the example of the Graham’s ratio
Autorzy:: Słowik, Stanisław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/45439387.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: zagrożenie pożarowe
prognozowanie zagrożenia pożarowego
wskaźnik Grahama
zmiana granic wskaźnika Grahama
fire hazard
fire hazard forecasting
Graham’s ratio
changing the limits of the Graham’s ratio
Opis:: Przeanalizowano wyniki badań termicznego wygrzewania próbek węgli reprezentujących wszystkie grupy skłonności do samozapalenia wg klasyfikacji ujętej normą PN˗93/G˗04558. Zwrócono uwagę, że gazy wydzielane z zagrzewanych próbek osiągają różne stężenia w tej samej temperaturze zagrzania. Pokazano jak wpływa to na ocenę zagrożenia pożarowego przez wskaźnik Grahama. Spostrzeżenia odniesiono do warunków kopalnianych przeprowadzając analizę mieszania się gazów wydzielanych z zagrzanego węgla z powietrzem zrobowym dla dalekiej odległości ogniska zagrzania od miejsca pobrania próbki gazowej i bliskiej odległości. Omówiono wyniki tych analiz, które potwierdziły problem z interpretacją zagrożenia pożarowego w oparciu o wskaźniki pożarowe wykorzystujące gazy wydzielane podczas zagrzewania się węgla. Przykładem tego jest wskaźnik Grahama. Zaproponowano w jaki sposób temu przeciwdziałać. Podstawą jest ograniczenie rozrzutu wartości wskaźnika Grahama dla tej samej temperatury zagrzanego węgla oraz ustalenie wzorca pełniącego funkcję Wzorca odniesienia, do którego porównywane są przebiegi termicznego utleniania badanych próbek węgla i na tej podstawie korygowane są wartości kryterialne wskaźnika Grahama.Opisano przykład weryfikacji kryterium wskaźnika Grahama dla wybranych węgli. Podczas korygowania granic wskaźnika Grahama uwzględniono stopień rozcieńczenia gazów wydzielanych z zagrzanego węgla gazami zrobowymi i wpływ wartości niewiarygodnych wskaźnika Grahama na interpretację zagrożenia pożarowego.
The results of thermal annealing of coal samples representing all groups of spontaneous combustion according to the classification included in the PN˗93/G˗04558 standard were analyzed. It was noted that gases released from the heated samples reach different concentrations at the same heating temperature. It is shown how this influences the assessment of fire hazard by the Graham’s ratio. The observations were related to mine conditions by analyzing the mixing of gases emitted from the heated coal with the longwall goafs air for the far distance of the source of heating from the gas sampling point and the near distance. The results of these analyzes are discussed, which confirmed the problem of interpreting the fire hazard based on fire indicators that are based on the concentrations of gases emitted when coal heats up. An example of this is the Graham’s ratio. It has been proposed how to counter this. The basis is to limit the scatter of Graham’s ratio values calculated for the same temperature of heated coal and to establish a standard, which serves as a Reference standard to which the courses of thermal oxidation of tested coal samples are compared and on this basis the criterion values of the Graham’s ratio are corrected. An example of verification of the Graham’s ratio criterion for selected coals is described. When correcting the limits of the Graham’s ratio, the degree of dilution of the gases emitted from the heated coal with the longwall goafs gases and the effect of the unreliable values of the Graham’s ratio on the interpretation of the fire hazard were taken into account.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2022, 78, 4; 45-55
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Zagrożenia naturalne w podziemnym górnictwie węgla w Polsce na tle wybranych krajów Europy i świata
Natural hazards in underground coal mining in Poland against the background of the selected European countries and countries of the world
Autorzy:: Koteras, A.
Kabiesz, J.
Patyńska, R.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/165083.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: górnictwo węgla kamiennego
górnicze zagrożenia naturalne
krajowe i światowe statystyki wypadkowości
bezpieczeństwo pracy w podziemnych zakładach górniczych
hard coal mining
natural mining hazards
national and global accident rates statistics
safety of work in underground mining plants
Opis:: Podziemne górnictwo węgla jest branżą szczególną z punktu widzenia problemów bezpieczeństwa. Warunki geologiczne, występowanie zagrożeń naturalnych oraz specyficzne dla tej branży warunki pracy są powodem wielu wypadków i zdarzeń, które w konsekwencji prowadzić mogą również do poważnych katastrof. W artykule przedstawiono wybrane statystyki dotyczące wpływu zagrożeń naturalnych na bezpieczeństwo pracy w kopalniach węgla kamiennego Polski, Chin, USA i Czech. Analiza stanu bezpieczeństwa w podziemnym górnictwie węgla została odniesiona do produkcji węgla w wybranych krajach. Przedmiotem analizy były głównie wypadki śmiertelne spowodowane zagrożeniami naturalnymi. Wskazano na główne problemy w zakresie skutecznej profilaktyki w zwalczaniu zagrożeń naturalnych.
Underground coal mining is a specific branch of industry from the point of view of safety problems. Geological conditions, occurrence of natural hazards and specific working conditions are the causes of many accidents which may result in serious disasters. This paper presents the selected statistics concerning the influence of natural hazards on work safety in hard coal mines in Poland, China, the Czech Republic and the USA. The analysis of safety in underground coal mines was referred to the production of coal in the selected countries. This analysis was conducted for fatalities caused by natural hazards. Essential problems connected with effective prevention against natural hazards were indicated.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2015, 71, 1; 25-30
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Górnictwo węgla kamiennego w Polsce u progu 2015 roku, szanse i zagrożenia
Polish coal mining in 2015 - opportunities and threats
Autorzy:: Probierz, K.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/166289.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: górnictwo
węgiel kamienny
Polska
polityka energetyczno-surowcowa
coal mining
Polska
mineral and energy resources management
Opis:: W artykule przedstawiono stan obecny oraz perspektywy funkcjonowania polskiego górnictwa węgla kamiennego. Obserwujemy systematyczny spadek wielkości produkcji oraz wzrost kosztów produkcji i importu węgla, co powoduje kryzys finansowy w tej branży. Węgiel jest jednak najtańszym pośród innych nośników energii, zaś jego zasoby, mimo ubytków, mogą Polsce nadal zapewniać niezależność energetyczną. Obecnie 83% energii elektrycznej produkujemy z węgla, w tym 55% z węgla kamiennego. Przyjęcie właściwej i jednoznacznej polityki energetyczno-surowcowej, wspierającej efektywne wykorzystanie rodzimych zasobów węgla, zmiany organizacyjne w branży (część kopalń nie generuje strat, są plany budowy nowych) umożliwiają zachowanie miejsc pracy w naszej gospodarce i zapewnią nam także bezpieczeństwo energetyczne.
This paper presents the current state and perspectives of the Polish coal mining. Systematic decrease in production volume, increase of production costs and coal import have been observed. It results in financial crisis of this industry sector. Coal is still the cheapest energy carrier among all of the available types and its supplies can still guarantee Poland's energetic independence. At present, 83% of electricity is being produced from coal, (including 55% from hard coal). Developing proper and unambiguous energy and mineral resources strategy which supports effective use of indigenous coal resources, reinforced by organizational changes in the sector (currently some of the coal mines do not generate losses and there are plans to build new ones), allowing preservation of jobs in our economy are crucial factors to assure energy supply security.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2015, 71, 4; 22-37
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Wykorzystanie sieci neuronowych do prognozy zagrożenia sejsmicznego
The use of neural networks for seismic hazard prognosis
Autorzy:: Bańka, P.
Cichy, T.
Kołodziejczyk, P.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/166035.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: energia odkształcenia sprężystego
sejsmiczność indukowana
sieci neuronowe
elastic strain energy
induced seismicity
neural networks
Opis:: Obserwowany poziom sejsmiczności indukowanej prowadzonymi robotami górniczymi jest w dużym stopniu zależny od występujących warunków geologiczno-górniczych. Warunki te (w szczególności górnicze) mogą być w sposób ilościowy opisywane metodami analitycznymi. Wyniki wcześniejszych prac pozwoliły stwierdzić istnienie zależności korelacyjnych pomiędzy szacowanymi stanami energetycznymi górotworu (zmianami energii właściwej odkształcenia sprężystego) a rejestrowaną liczbą i wydatkiem energetycznym wstrząsów. Opracowano proste modele regresji umożliwiające prognozowanie zmian sejsmiczności towarzyszącej prowadzonym robotom górniczym. W artykule przedstawiono wyniki dalszych badań, których celem było określenie możliwości wykorzystania do prognozy zmian poziomu sejsmiczności indukowanej wybierką złoża sieci neuronowych. Podstawową cechą sieci neuronowych jest zdolność generalizacji, czyli uogólniania wiedzy dla nowych danych, nieznanych wcześniej, niedostępnych w trakcie nauki. Wykazują one odporność na nieciągłości, zaburzenia lub braki w zbiorze uczącym. Zalety sieci neuronowych sprawiają, że są one coraz częściej wykorzystywanym narzędziem do rozwiązywania różnych problemów, m.in. geofizycznych i geomechanicznych. Rezultaty obliczeń wykonanych dla silnie zagrożonego sejsmicznie rejonu robót górniczych prowadzonych w kopalni węgla kamiennego potwierdziły możliwość zastosowania sieci neuronowych do szacowania zmian wielkości sejsmiczności indukowanej towarzyszącej eksploatacji złoża. Odpowiednio wytrenowana (nauczona) sieć neuronowa może być wykorzystywana do oceny poziomu zagrożenia wstrząsami na wybiegach projektowanych robót w tym samym rejonie.
The observed seismicity induced by mining works is largely dependent on the existing geological and mining conditions. These conditions (particularly the mining ones) can be described quantitatively by analytical methods. The results of previous works allowed to find a correlation between the estimated states of rock mass energy (change of energy in the elastic deformation) and the recorded number of tremors and their energy output. Simple regression models enabling prediction of seismic changes due to mining works were developed. In this paper we present the results of further studies, describing the possibility of using neural networks to forecast changes in the level of seismicity induced by deposit excavation. The main feature of neural networks is the ability of generalization, which allows to update the knowledge to new, previously unknown data, which was not available in the learning process. Neural networks show resistance to discontinuity, disorders or deficiencies in the training set. The advantages of neural networks promote their increasingly common use in solving various problems, including geophysical and geomechanical ones. The results of calculations made for a highly seismic region threatened by mining operations, confirmed the possibility of using neural networks to estimate the changes of seismic activity induced by deposit exploitation. Properly trained neural network can be used to assess the level of tremor risk in the planned mining area.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2016, 72, 4; 1-6
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Geotechniczna ocena przydatności terenu zlikwidowanej kopalni do zabudowy
Geotechnical evaluation of suitability of an abandoned mine site for civil engineering
Autorzy:: Frolik, A.
Kotyrba, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/166852.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: teren pogórniczy
budownictwo
zagrożenia geotechniczne
ocena
metoda
post-mining land
civil engineering
geotechnical hazards
rating
method
Opis:: Ocena przydatności do zabudowy terenów po zakończonej eksploatacji górniczej jest tematem ważnym zarówno dla likwidowanych kopalń, jak i jednostek administracji państwowej lub innych podmiotów przejmujących takie tereny. Wydobywanie kopalin użytecznych prowadzi do trwałego przeobrażenia środowiska geologicznego. Przeobrażenie to jest przyczyną różnego typu zagrożeń dla bezpiecznego użytkowania powierzchni ziemi, a w szczególności jej stateczności. Determinuje to sposób zagospodarowania i zarządzania bezpieczeństwem na terenach pogórniczych z jednej strony, a z drugiej wymusza określenie jednolitych procedur i zakresu rozpoznania warunków geologiczno-inżynierskich dla potrzeb ustalenia warunków geotechnicznych posadowienia obiektów budowlanych. W 2009 roku na zamówienie Ministerstwa Środowiska opracowano pierwszą w Polsce procedurę oceny poziomu zagrożeń dla budowlanego zagospodarowania terenów pogórniczych w formie instrukcji wprowadzającej kategoryzację zagrożeń, wymagane zakresy rozpoznania warunków geologiczno-inżynierskich oraz uzdatniających prac geotechnicznych dla potrzeb likwidacji zagrożenia utratą stateczności podłoży budowlanych. W roku 2011 została ona uzupełniona instrukcją metodyczną dotyczącą oceny zagrożeń powierzchni ze strony opuszczonych szybów górniczych. W artykule analizie i walidacji poddano doświadczenia z łącznego zastosowania powyższych instrukcji dla terenu zlikwidowanej kopalni węgla kamiennego „Mysłowice” (Górnośląskie Zagłębie Węglowe).
The assessment of the civil engineering suitability of the site where the mining operation has been terminated is important both for mine’s managers and state administration units or other entities taking over these areas. Extraction of useful minerals leads to a permanent transformation of the geological environment. This change causes various types of threats to the safe use of the earth’s surface and in particular its stability. This determines also the way of safety management in post-mining lands, on the one hand, and on the Rother hand requires the definition of standard procedures for geological testing aimed at identifying the geotechnical hazard for the foundations of construction. In 2009, on the order of the Ministry of the Environment, the first procedure for civil engineering hazard rating in post-mining lands was prepared in a form of instruction introducing categorization of hazards, the required scope of geological testing as well as geotechnical solutions for eliminating the risk of stability loss of foundation substrates. In 2011, it was supplemented by a methodological manual on the assessment of surface hazards from abandoned mining shafts. This paper analyzes and validates the experience of the combined use of the above-mentioned instructions for the site of the closed coal mine „Mysłowice” (Upper Silesian Coal Basin).
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2018, 74, 4; 10-16
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Zagrożenia tąpaniami w polskim górnictwie w latach 1980-2015
The rock burst hazard in Polish mining industry between 1980 and 2015
Autorzy:: Rawicki, Z.
Stępień, A.
Rożek, E.
Błaszczyk, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/167329.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: tąpania
wstrząs
profilaktyka
nadzór górniczy
rock burst
tremor
prevention
mining supervision
Opis:: Zagrożenie tąpaniami należy od wielu lat do najniebezpieczniejszych zagrożeń naturalnych, występujących w polskim górnictwie. Wielkość tego zagrożenia uzależniona jest od warunków prowadzenia działalności górniczej - zarówno naturalnych, jak głębokość zalegania złoża czy występowanie zaburzeń geologicznych, a także górniczych - wynikających z dokonanej wcześniej eksploatacji, zastosowanej technologii lub koordynacji robót. W latach 2014-2015 zagrożenie tąpaniami występowało w 22 z 30 czynnych kopalń węgla kamiennego oraz we wszystkich trzech kopalniach rud miedzi, a wspomnieć należy również o aktywności sejsmicznej generowanej odkrywkową eksploatacją węgla brunatnego. O tym, że jest to nadal zagrożenie realne, świadczy występowanie w latach 2013 - 2015 tąpnięć, w wyniku których pracownicy zatrudnieni pod ziemią ulegli wypadkom, w tym śmiertelnym. W artykule przedstawiono dane statystyczne dotyczące rejestrowanych w latach 1980-2015 wysokoenergetycznych zjawisk sejsmicznych, zaistniałych tąpnięć oraz towarzyszących im wypadków, w korespondencji z uzyskanym wydobyciem. Omówiono wykorzystywane w podziemnych zakładach górniczych metody oceny stanu zagrożenia tąpaniami, jak również stosowane środki profilaktyki aktywnej i pasywnej, obejmującej już fazę projektowania eksploatacji górniczej lub poprzez działania organizacyjne stosowane w fazie prowadzenia eksploatacji. Integralną część artykułu stanowi opis niektórych działań organów nadzoru górniczego w celu ograniczenia zagrożenia tąpaniami w zakładach górniczych. Przedstawiono wnioski zespołu doradczo-opiniodawczego powołanego przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego do analizy niektórych zagadnień związanych ze wstrząsem o energii 4x109 J i tąpnięciem, zaistniałym w dniu 18 kwietnia 2015 r. w KHW S.A. KWK „Wujek" w Katowicach Ruch „Śląsk". We wnioskach artykułu przedstawiono podstawowe kierunki działań zmierzających do dalszej poprawy w zakresie rozpoznania i zwalczania zagrożenia tąpaniami w przyszłości.
For many years rock burst hazard has been among the most dangerous natural hazards encountered in Polish mining industry. This hazard's size depends on the conditions in which mining operations take place - may they be natural, like the deposit's depth or existing geological fault, or mining-related - resulting from previous extraction, technology used or the coordination of works. In 2014 rock burst hazard occurred in 22 out of 30 active hard coal mines and in all three copper ore mines. The fact that this is still a real threat is evidenced by the rock bursts that occurred between 2013 and 2015 and resulted in accidents, including fatal ones among underground workers. This paper presents statistical data of high-energy seismic tremors, rock bursts and accidents accompanying them in relation to the level of extraction recorded between 1980 and 2015. It discusses the methods for assessing rock burst hazard used in underground mines as well as active and passive preventive measures applied either in the design phase of mining operations, or used as organizational actions in the extraction phase. An integral part of the paper is the description of some of the mining supervision authorities' actions that have been taken in order to reduce the risk of rock burst hazard in mines. Furthermore, it presents the conclusions of the advisory-consultative panel appointed by the President of the State Mining Authority to examine certain issues related to the high-energy tremor of 4x109 J magnitude and the rock burst which occurred on 18 April 2015 in KHW SA „Wujek" hard coal mine in Katowice. This paper concludes with the description of the basic lines of action to be taken for further improvement of the identification of and prevention from rock burst hazard in the future.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2016, 72, 4; 38-47
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Dobór metody odmetanowania pokładów węgla dla różnych warunków górniczo-geologicznych
Selection of methane drainage method to different geological and mining conditions
Autorzy:: Szlązak, Nikodem
Obracaj, Dariusz
Swolkień, Justyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/167537.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:: zagrożenia naturalne
zagrożenie metanowe
wentylacja
odmetanowanie
natural hazards
methane hazards
ventilation
methane drainage
Opis:: Zwalczanie zagrożenia metanowego musi być połączone z metodami zwalczania pozostałych zagrożeń naturalnych, tj. przede wszystkim zagrożenia pożarami endogenicznymi. Profilaktyka tych zagrożeń może być sprzeczna z zasadami zwalczania zagrożenia metanowego, dlatego powinna być ustalana wspólnie z profilaktyką innych zagrożeń. Wentylacja oraz dodatkowe środki wentylacyjne powinny być dostosowane do poziomów i innych zagrożeń naturalnych, zwłaszcza związanych z wentylacją. W artykule przedstawiono sposób postępowania przy projektowaniu eksploatacji w warunkach współwystępujących zagrożeń. Podano algorytm doboru systemu odmetanowania w toku realizacji projektu koncepcyjnego eksploatacji złoża węgla lub jego części, który powinien stanowić podstawę do wykonywania późniejszych projektów technicznych ścian eksploatacyjnych. W dalszej części artykuły przedstawiono rozwiązanie odmetanowania ścian eksploatacyjnych z wykorzystaniem długich, orurowanych otworów drenażowych. Zwrócono uwagę na czynniki wpływające na efektywność odmetanowania.
Controlling the methane hazard in coal mines must be combined with methods to control other natural hazards, i.e. spontaneous fires hazard. Prevention of these other hazards may be contrary to the principles of preventing methane hazard. Therefore it should be determined together with the prevention of other hazards. Ventilation and additional ventilation measures should be tailored to levels other natural hazards, especially those associated with ventilation systems. The procedure for designing operation in the conditions of co-occurring hazards is presented in the article. An algorithm for the selection of a methane drainage system during the conceptual design of coal seam extraction has been given, which should be the basis for subsequent technical designs of mining longwalls. The solution for methane drainage in longwall panels using long, drainage boreholes equipped with performing pipes is presented in the next part of the article. The Attention was paid to factors affecting the methane drainage efficiency.
Źródło:: Przegląd Górniczy; 2019, 75, 11; 50-60
0033-216X
Pojawia się w:: Przegląd Górniczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "zagrożenia" wg kryterium: Wszystkie pola

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język