Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "poznanie," wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-13 z 13
Tytuł:
Rola doświadczenia wewnętrznego w poznaniu – Edmund Husserl a Richard Hönigswald
Autorzy:
Alechnowicz-Skrzypek, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705412.pdf
Data publikacji:
2013-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
poznanie
doświadczenie wewnętrzne
świadomość
Opis:
Krytyka sceptycyzmu poznawczego i poszukiwanie ostatecznych fundamentów (zasad) wiedzy należały do najważniejszych elementów programów filozoficznych E. Husserla i R. Hönigswalda. Koncentrowały się one wokół kwestii obiektywnych kryteriów pewności i powszechnej ważności poznania, a punktem ich wyjścia był subiektywny proces ustanawiania przedmiotu ‒ doświadczenie wewnętrzne. Dla Husserla oznaczało ono strumień przeżyć w znaczeniu fenomenologicznym, a nie w znaczeniu psychologicznym. Natomiast według Hönigswalda na doświadczenie wewnętrzne składały się treści i akty konkretnej empirycznej świadomości. Z powodu tej różnicy obaj traktowali odmiennie psychologię. Husserl odrzucał ją jako naukę badającą to, co jednostkowe i przez to jedynie prawdopodobne. Hönigswald natomiast uważał ją za filozoficzną dyscyplinę podstawową. W rozwijanej przez siebie teorii przedmiotowości nie tylko korzystał z wyników badań jednej ze szkół psychologicznych, ale sam prowadził eksperymenty psychologiczne.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 1; 319-333
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transcendentalia Zbigniewa Herberta. Przyczynek do portretu cynika
Autorzy:
Żywiołek, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/706238.pdf
Data publikacji:
2012-06-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
cynizm
rozum
krytyka
transcendencja
poznanie
estetyka
Opis:
Jeśli przyjąć twierdzenie Gilles’a Deleuze’a, że filozofia definiuje pojęcia, a literatura je konceptualizuje, to w przypadku twórczości Zbigniewa Herberta teza ta ma szczególne zastosowanie: autor Pana Cogito prowadzi nieustanny dialog z wielką tradycją filozoficzną Europy. Niemniej jednak, wbrew szkolnym odczytaniom Herbert nie jest poetą odwołującym się do metafizycznych (transcendentnych) wzorów istnienia; przeciwnie - bliska jest mu postawa antycznego cynika, który nie potrzebował metafizycznych motywacji dla praktykowania cnoty. Herbert odrzuca „pokusy” transcendencji, to jest poszukiwania wyjaśnień złożonej, materialnej rzeczywistości poprzez jej „wpisanie” w wymiar metafizyki czy też tzw. Ducha Czasów. Autor Pana Cogito wielokrotnie deklarował swoją niewiarę w tego rodzaju metafizyczne konstrukcje stanowiące wytwór umysłu. Cyniczny rozum Pana Cogito jawi się więc jako narzędzie demaskacji metafizycznych roszczeń.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 2; 515-532
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reprezentacje poznawcze i znaczenia językowe. Niektóre konsekwencje informacyjnej teorii reprezentacji
Autorzy:
Buczkowska, Janina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705449.pdf
Data publikacji:
2012-09-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
reprezentacja
informacja
język
poznanie
umysł
relacja
Opis:
Artykuł analizuje ogólną ideę reprezentacji poznawczych jako stanów informacyjnych mózgu. Wskazuje trudności, jakie łączą się z takim podejściem. Jako rozwiązanie zaproponowane zostało rozumienie reprezentacji jako relacji konstytuowanej w procesach informacyjnych. Zostały także ukazane niektóre konsekwencje takiego podejścia dla rozumienia związku języka z poznaniem. Język odgrywa w poznaniu dynamiczną funkcję organizacji i integracji informacji o świecie.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 261-272
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antropologia kartezjańska, czyli o poszukiwaniu „prawdziwego człowieka”
Autorzy:
Stegliński, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2098022.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
człowiek
dusza
ciało
poznanie
rozum
emocje
antropologia
Opis:
Zagadnienie człowieka jest u Descartes’a niejednoznaczne, ponieważ jego rozważania dotyczą najczęściej duszy i ciała branych z osobna. Konsekwencją takiego dualizmu jest rozwój kartezjanizmu albo w kierunku spirytualizmu Malebranche’a, albo materializmu La Mettriego i Condillaca. W artykule rozważam zasady czy racje dla tych dwóch linii rozwojowych. Jednak największą wartość upatruję w odnajdywaniu śladów „prawdziwego człowieka” Descartes’a, którego dualistyczna filozofia praktycznie pomija. Mamy zatem człowieka jako umysł, człowieka jako ciało, oraz człowieka jako złożenie ciała i umysłu. Dysponujemy również koncepcją człowieka jako wolnego i afirmującego swe istnienie poprzez wybór. Jedną z alternatyw tego wyboru jest byt, drugą nicość. Prowadzi to ostatecznie do planu myśli prywatnej, w której nieopisywalny dla nauki człowiek znajduje największe ocalenie, ale w efekcie pozostaje znany tylko samemu sobie.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2018, 1; 37-52
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dynamiczne i symboliczne oblicza kognitywistyki: sposoby integracji
Autorzy:
Rączaszek-Leonardi, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705214.pdf
Data publikacji:
2013-06-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
symbole
poznanie
kognitywistyka
informacja
komputacjonizm
psychologia ekologiczna
Opis:
W niniejszym artykule krótko przypominam dwa główne nurty teoretyczne w psychologii poznawczej: nurt psychologii przetwarzania informacji i nurt psychologii ekologicznej. Wskazuję na różnice w rozumieniu podstawowych pojęć („poznanie”, „inteligencja”) oraz związane z tym różnice w zakresie interesujących je zjawisk. Następnie przedstawiam próby wyjścia poza redukcjonistyczne tendencje obu nurtów w kierunku integracji tych podejść. Niektóre programy integracji proponowały istnienie modułów systemu poznawczego, działających według zasad opisanych przez owe alternatywne podejścia. Tu jednak zwracam szczególną uwagę na teorię, według której rzeczywista integracja może nastąpić tylko w wyniku redefinicji pojęcia „symbolu”, a co za tym idzie, pojęcia „znaczenia”. Owa redefinicja czyni symbole i dynamikę komplementarnymi, nieredukowalnymi do siebie, koniecznymi elementami opisu systemów poznawczych. Wymieniam współczesne nurty w psychologii poznawczej, które są zgodne z taką perspektywą. Następnie pokazuję, że taki sposób integracji symboli i dynamiki wiąże się z zaakceptowaniem pewnej granicy przewidywalności w badaniach systemów poznających oraz ze zmianą roli symulacji komputerowych w tworzeniu teorii tych systemów.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 2; 103-132
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ emocji na poznawanie
Autorzy:
Dąbrowski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/706025.pdf
Data publikacji:
2012-09-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
emocje
natura emocji
funkcje emocji
poznanie
procesy poznawcze
Opis:
Temat „emocje a poznanie” implikuje wiele różnego rodzaju problemów, np.: (1) wpływ emocji na poznawanie, (2) wpływ poznawania na emocje, (3) wpływ emocji na przekonania (i wiedzę), (4 ) wpływ przekonań (i wiedzy) na emocje. W artykule koncentruję się na pierwszej kwestii. Zaczynam od wstępnych uwag terminologicznych i sugestii, że termin „emocja” jest zbyt ogólny i w najbliższej przyszłości trzeba będzie go zastąpić kilkoma bardziej precyzyjnymi terminami. Emocje, z grubsza rzecz biorąc, są to stany psychofizyczne: (1) przyczynowane fizjologicznymi zmianami i neuronalnymi zdarzeniami, (2) posiadające aspekt uczuciowy, (3) zawierające komponent poznawczo-ocenny i (4) siłę motywującą, oraz którym towarzyszy (5) zewnętrzna ekspresja i (6) zachowanie (przyjmuję rozwiązanie, które godzi podejście fizjologiczno-cielesne z poznawczym). W kolejnej części analizuję wpływ emocji na wybrane procesy poznawcze: percepcję, uwagę, pamięć i myślenie. Na koniec omawiam niektóre poznawcze wady i zalety emocji.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 315-335
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poznawcza koncepcja sztuki i metodologia nauk humanistycznych wobec sprzeczności w dziele sztuki
Autorzy:
Teske, Joanna Klara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705673.pdf
Data publikacji:
2012-09-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
sprzeczność
dzieło sztuki
poznanie w sztuce
metodologia humanistyki,nauka
Opis:
W sztuce, inaczej niż w świecie przyrody badanym przez nauki ścisłe, występują sprzeczności, tj. wzajemnie ze sobą sprzeczne, jakoby prawdziwe sądy, wyrażone za pomocą formy estetycznej bądź explicite. Stanowią one wyzwanie dla poznawczej koncepcji sztuki i metodologii nauk humanistycznych, ponieważ utrudniają procedurę falsyfikacji hipotez na temat znaczenia dzieł sztuki oraz podważają postulat koherencji interpretacji. Jako wstępne rozwiązanie tak postawionego problemu proponuję: 1) uznać konieczność założenia racjonalności artysty i koherencji dzieła sztuki rozpatrywanego jako całość, mimo obecnych w nim sprzeczności, 2) uzupełnić procedurę falsyfikacji hipotez interpretacyjnych wymogiem zbadania, czy sprzeczność - jeśli taka się w nich pojawi - nie jest pochodną sprzeczności obecnej w interpretowanym dziele sztuki.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 3; 59-80
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ zaburzeń orientacji czasoprzestrzennej na perspektywę pierwszoosobową
Autorzy:
Pacholik-Żuromska, Anita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705174.pdf
Data publikacji:
2013-06-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
perspektywa pierwszoosobowa
medytacja
poznanie
treść mentalna
uwaga
korelaty neuronalne
Opis:
Jednym z intensywnie dyskutowanych zagadnień w filozofii umysłu i kognitywistyce jest problem, czy podmiot rzeczywiście zachowuje uprzywilejowany status jako autorytet w kwestii własnych stanów mentalnych. Badania empiryczne na osobach medytujących prowadzone za pomocą neuroobrazowania wskazują, że stopień zanurzenia w transie i odpersonalizowania zależy od dezaktywacji obszarów mózgu odpowiedzialnych za poczucie czasu i przestrzeni. Podmiot doświadcza wtedy pewnego rodzaju beztreściowych stanów mentalnych, w tym sensie, że nie mają one charakteru relacyjnych postaw propozycjonalnych, w których wyraźnie można by rozróżnić podmiot stanu i zawartość treściową tego stanu. Towarzyszy temu utrata poczucia bycia podmiotem i orientacji czasoprzestrzennej. W niniejszym artykule analizuje się to zjawisko jako podstawę do hipotezy, że zmiany w perspektywie pierwszoosobowej, a nawet jej chwilowe zniesienie, oraz pojawianie się stanów mentalnych z treścią zależą od wpływu stabilności percepcji czasu i przestrzeni.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 2; 289-304
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fałszywe wspomnienia: jak to się dzieje, że umysł pamięta coś, czego nie było?
Autorzy:
Maciaszek, Patrycja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705570.pdf
Data publikacji:
2013-06-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
pamięć
umysł
poznanie
fałszywe wspomnienia
błędy
zniekształcenia
paradygmat DRM
Opis:
Tematem artykułu jest omówienie problematyki powstawania zniekształceń w pamięci, przy koncentracji na zjawisku występowania fałszywych wspomnień. Zawartość pamięci pełni kluczową rolę w określaniu tożsamości jednostki. Decyduje o sposobie wyodrębniania siebie ze świata zewnętrznego, a także, obok innych zdolności poznawczych, pośredniczy w konstruowaniu mentalnej reprezentacji świata przez jednostkę. Jednak zagadnienie zgodności zapisu pamięciowego z rzeczywistością zewnętrzną ma znaczenie nie tylko z psychologicznego punktu widzenia. Kwestia rzetelności pamięci wydaje się istotna dla wszystkich nauk epistemologicznych ze względu na pośredniczącą rolę, jaką odgrywa w poznaniu. W celu eksploracji fenomenu powstawania fałszywych wspomnień, a także określenia jego ogólnych predykatów dokonano adaptacji paradygmatu list słów skojarzonych (Deese 1959; McDermott, Roediger 1995) do warunków polskich. Przeanalizowano ilość fałszywych przypomnień u osób biorących udział w eksperymencie i porównano wyniki z oryginalnymi pracami badaczy amerykańskich. Podjęto również problematykę różnic w ilości powstałych zniekształceń w zależności od zastosowanej metody sprawdzania pamięci. Odpowiedź na pytania o skalę, a także przyczyny występowania zjawiska zostaje udzielona w oparciu o założenia sieciowej teorii pamięci.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 2; 305-322
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ontologizm miłości w filozofii Maxa Schelera
Autorzy:
Ciarcińska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2099521.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
ontologizm
emocje
wartości
miłość
poznanie wartości
akt
religijny
redukcja fenomenologiczna
Opis:
Filozofia Maxa Schelera jest formą ontologizmu – ontologizmem miłości. Ontologizm to pogląd zakładający, że zarówno byt, istnienie człowieka, jak i możliwość poznania wywodzą się z tego samego źródła. Scheler twierdził, że taką wspólną, a zarazem jedyną podstawą bytu i wiedzy jest wartość „tego, co święte” – wartość absolutna. Zdaniem Schelera, wartość absolutna stanowi pierwszy obiekt ludzkiego poznania, jego przyczynę i zarazem cel. Absolut stanowi pierwotnie daną rzeczywistość, którą człowiek postrzega w sposób intuicyjny i przedintelektualny. Relacja z wartością absolutną ustanawia fundamenty intelektualnego i duchowego rozwoju człowieka. Aby zaprezentować strukturę argumentu Schelera, omawiam kolejno: jego teorię poznania, teorię wartości, teorię aktu religijnego, wreszcie ideę ordo amoris.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2017, 3; 197-206
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Heinricha Rickerta krytyka teoretycznego intuicjonizmu
Autorzy:
Kubalica, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705408.pdf
Data publikacji:
2013-03-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
intuicja
poznanie bezpośrednie
intuicjonizm
teoria odbicia
prawda
aletheia
H. Rickert
M. Heidegger
Opis:
Przedmiotem rozważań jest teoriopoznawczy intuicjonizm, uznający intuicję za podstawę poznania i wiedzy. W artykule przeanalizowane zostały argumenty krytyczne wysuwane przez Heinricha Rickerta w ostatniej fazie jego działalności filozoficznej. Głównym adresatem krytyki Rickerta jest aletejologiczna koncepcja prawdy i poznania Martina Heideggera. Podstawowym motywem krytyki Rickerta jest odrzucenie teorio-odbiciowego modelu poznania, zakładanego przez intuicjonizm.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 1; 299-306
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kognitywna interpretacja operacji zdefiniowanych w trzech konstrukcjach Davida Makinsona
Autorzy:
Łukowski, Piotr
Maciaszek, Patrycja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/705306.pdf
Data publikacji:
2013-09-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
myślenie
rozumowanie
umysł
operacja (relacja) konsekwencji
niemonotoniczność
D. Makinson
przekonania
poznanie
reguły
inferencja
logika
logika klasyczna
Opis:
W pracy Logiczna analiza operacji zdefi niowanych w trzech konstrukcjach Makinsona (Łukowski 2013) został zakwestionowany niemonotoniczny charakter operacji trzech typów zaproponowanych przez Davida Makinsona w jego książce Bridges from Classical to Nonmonotonic Logic (2005). Precyzyjna, logiczna analiza trzech kolejnych konstrukcji pokazuje, że jedynie druga z nich określa operacje czy relacje spełniające defi nicję inferencji niemonotonicznej. Trudno jest jednak odmówić wartości tym konstrukcjom; co więcej, jest ona dość wysoka. Aby ją dostrzec, należy odrzucić niemonotoniczną perspektywę postrzegania tych operacji. Okazuje się wówczas, że mają one wiele wspólnego z naszym codziennym myśleniem. Każda konstrukcja formalizuje inny sposób rozumowania, które jest nam bardzo bliskie. Niniejsza praca, będąc kontynuacją wspomnianego wyżej artykułu, stanowi propozycję innego, kognitywno- -psychologicznego spojrzenia na wartościową propozycję Makinsona. Zaproponowana tu interpretacja odwołuje się do ustaleń psychologii poznawczej i nie ma nic wspólnego z niemonotonicznością.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2013, 3; 103-118
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Status poznania intelektualnego w koncepcji H. Bergsona na podstawie "Ewolucji twórczej"
Autorzy:
Walerich, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2098232.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
poznanie intelektualne
przestrzeń
relatywizm poznawczy
bezwładna materia
materia organiczna
mechanizm kinematograficzny
wiedza naukowa
materia i forma postrzeżenia
Opis:
W artykule badam naturę poznania intelektualnego opisaną przez Henri Bergsona w Ewolucji twórczej (1907). W pracy tej teoria wiedzy naukowej i potocznej zyskuje w istocie swój ostateczny kształt; zostaje umieszczona w ewolucji życia. W tym kontekście analizuję charakter relacji wytyczanych przez ludzki rozum oraz rodzaj zależności występującej między poznaniem intelektualnym i rozwojem gatunkowym człowieka. Według Bergsona można stosować z powodzeniem metody rozumu w naukach ścisłych czy przyrodniczych, lecz nie w tych gałęziach wiedzy, w których oddziałuje trwanie. Dlatego błędem jest rozszerzanie praw fizyki i matematyki na zjawiska zachodzące w materii organicznej i w umyśle. Z punktu widzenia epistemologicznego życie i świadomość konstytuują inny, specyficzny dla siebie poziom. Wyznaczenie dziedziny badań właściwej intelektowi i ograniczenie pola jego aktywności pozwala zarazem na przekroczenie relatywizmu poznawczego I. Kanta.
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2018, 1; 93-108
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-13 z 13

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies