- Tytuł:
- Pewność zdania a pewność osoby – czyli o strukturze przyświadczenia
- Autorzy:
- Kłos, Jan
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/706307.pdf
- Data publikacji:
- 2012-06-01
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
- Tematy:
-
osoba
przyświadczenie pojęciowe
przyświadczenie realne
wnioskowanie,wyobraźnia - Opis:
- Przedstawiony tekst jest próbą opisania kategorii przyświadczenia, czyli momentu asercji, a zatem uznania czegoś za prawdę, przyjęcia, zrealizowania. Przyświadczenie i jego szczególne rozumienie stanowiło istotną część tradycji racjonalistycznej, zwłaszcza gdy chodziło o analizę ludzkiej wolności oraz racjonalnej natury człowieka. Natura racjonalna, wedle tej szkoły, jest wolna tylko wówczas, gdy przyświadcza temu, co jest oczywiste i samo w sobie logiczne. Jasność i wyraźność stały się najważniejszymi kryteriami. Jestem wolny tylko wtedy, gdy przyświadczam temu, co jasne i wyraźne. W artykule koncentruję się na krytycznej analizie przyświadczenia, jakiej dokonał w XIX wieku John Henry Newman (1801-1890). Brytyjski myśliciel rozróżnił pomiędzy przyświadczeniem pojęciowym, kruchym i niepewnym, oraz przyświadczeniem realnym, jako przyświadczeniem obrazom, faktom i osobom raczej niż pojęciom. Newman odróżnił takie przyświadczenie od formalnego aparatu wnioskowania. Interesuje go nie logiczne przejście od przesłanek do wniosku, ale to, jak człowiek w konkretnym doświadczeniu ma przyświadczać i osiągnąć pewność. Pewność osobowa nie jest tym samym, co pewność zdań. W pewności osobowej, której kluczowym elementem jest przyświadczenie realne, najważniejszą rolę odgrywa wyobraźnia.
- Źródło:
-
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 2; 73-86
1230-1493 - Pojawia się w:
- Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł