Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "music" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 63
Tytuł:
Resounding Through the Ages: The Seven Last Words of Christ
Autorzy:
Benda, Jacob
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30146659.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
organ music
liturgical music
seven last words of Christ
Opis:
The life, death, and resurrection of Jesus Christ has served as the source for innumerable musical creations spanning the centuries, including a colorful array of compositions inspired by The Seven Last Words of Christ. This musico-theological analysis is an attempt to describe how Part I of Pamela Decker’s epic work for solo organ, The Seven Last Words and Triumph of Christ, artfully communicates the power, depth, and beauty of Christ’s timeless words by way of pitch, rhythm, texture, registration, and use of pre-existing melody.
Źródło:
Pro Musica Sacra; 2023, 21; 31-47
2083-4039
Pojawia się w:
Pro Musica Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polska twórczość organowa zainspirowana pieśnią kościelną w liturgii Kościoła rzymskokatolickiego, cz. I
Autorzy:
Zalewski, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/668897.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
music
organ music
music in the liturgy
organ preludes
liturgical music
muzyka polska
muzyka organowa
muzyka w liturgii
preludia organowe
muzyka liturgiczna
Opis:
The knowledge of organ literature devoted to native composers leaves much to be desired. If they even perform solo organ music at liturgy, contemporary church organists often reach for the works of grand European masters, forgetting about the Polish reservoir of sacral pieces. An old proverb “the grass is greener on the other side of the fence” is an accurate description of the state of knowledge of young (and the older) organists on Polish organ music.Why is therefore Polish sacral organ literature so important for the contemporary church musician? Most importantly because, in the Roman Catholic church liturgy, “compositions based on church songs shall (i.e. are) desirable”.As early as in the 16th century, church song was used by the Polish composers as the melodic material for the organ pieces they composed. The first church compositions were created through adapting vocal pieces to the purposes of key music. Some of the most prominent examples include e.g. 16th-century Polish music monuments – John of Lublin Tabulator of 1540, The Saint Ghost Monastery Tabulator of 1548 and the Warsaw Music Society Tabulator from approx. 1580. The turn of the 18th and the 19th century in Europe and in Poland displays a secularization of organ music, influenced by the spread of the Naples school. Secular and opera elements influence church music, which gradually develops utilitarian properties.It is worth to remember that the Polish religious oeuvre is the contribution of Polish organists-virtuosos, often great improvisers, with extensive professional practice. The first creators of this literature were church organists, active on many a musical platform, composers, organizers of music life and university professors. This family of authors includes: Władysław Żeleński, Stefan Surzyński, Mieczysław Surzyński, Feliks Nowowiejski, Walenty Dec, Wincenty Rychling, Kazimierz Garbusiński, Feliks Rączkowski, Józef Furmanik, as well as the following priests: Gustaw Roguski, Józef Surzyński, Franciszek Walczyński, Antoni Chlondowski, or Idzi Ogierman-Mański. Also contemporary organists, such as Marian Sawa, Tadeusz Machl, or Jan Janca have been composing in this spirit. The author of this publication attempts at presenting the Polish organ music oeuvre, to be applied in the Roman Catholic church liturgy. Performing a division into applied music (as presented in the 1st part of the article) and concert music, the artist is aware that “we cannot make a precise classification into applied music (both didactic and church music) and concert music, since applied pieces contain numerous elaborate forms with grand artistic ambitions, played both in church and in the concert room”.Due to the specific character and sometimes not the top-notch artistic rank, organ music surely has as many advocates as it has opponents. Most of all, it will surely be found useful by church musicians who are less advanced in organ play and the art of improvisation, who seek support in the form of short, non-complex pieces applied in the post-council Roman Catholic liturgy.
Znajomość literatury organowej rodzimych kompozytorów nadal pozostawia wiele do życzenia. Współcześni organiści kościelni, jeśli już wykonują solową muzykę organową w liturgii, sięgają często po utwory wielkich mistrzów europejskich, zapominając o polskim skarbcu muzyki religijnej. Trafnym spostrzeżeniem ujmującym istotę stanu wiedzy większości młodych (i nie tylko młodych) organistów na temat polskiej muzyki organowej wydaje się znane powiedzenie „cudze chwalicie, swego nie znacie…”.Dlaczego polska religijna literatura organowa jest tak ważna dla współczesnego muzyka kościelnego? Z pewnością dlatego, że w liturgii Kościoła rzymskokatolickiego „bardzo pożądane będą (czytaj: są, przyp. W. Z.) kompozycje oparte na motywach pieśni kościelnych”.Pieśń kościelna już od XVI wieku wykorzystywana była przez kompozytorów polskich jako materiał melodyczny komponowanych przez nich utworów organowych. Pierwsze z takich kompozycji powstawały poprzez adaptację utworów wokalnych na instrument klawiszowy. Należy tu wymienić m.in.: XVI-wieczne zabytki muzyki polskiej – Tabulaturę Jana z Lublina z roku 1540, Tabulaturę klasztoru Św. Ducha z roku 1548 oraz Tabulaturę Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego z ok. 1580 roku. Pod koniec wieku XVIII i w wieku XIX zauważalne staje się w Europie, a także w Polsce, zeświecczenie muzyki organowej spowodowane m.in. wpływem szkoły neapolitańskiej. Elementy świeckie i operowe przenikają także do muzyki kościelnej o charakterze użytkowym.Warto pamiętać, że polska twórczość religijna to dorobek wybitnych polskich organistów-wirtuozów, nierzadko świetnych improwizatorów, posiadających wieloletnią praktykę zawodową. Twórcami tej literatury byli w pierwszym rzędzie działający na wielu płaszczyznach muzycznych organiści kościelni, kompozytorzy, organizatorzy życia muzycznego i profesorowie wyższych uczelni. Do tego kręgu postaci zaliczyć należy: Władysława Żeleńskiego, Stefana Surzyńskiego, Mieczysława Surzyńskiego, Feliksa Nowowiejskiego, Walentego Deca, Wincentego Rychlinga, Kazimierza Garbusińskiego, Feliksa Rączkowskiego, Józefa Furmanika oraz duchownych: ks. Gustawa Roguskiego, ks. Józefa Surzyńskiego, ks. Franciszka Walczyńskiego, ks. Antoniego Chlondowskiego czy ks. Idziego Ogiermana Mańskiego. W tym duchu tworzyli także organiści naszych czasów jak Marian Sawa, Tadeusz Machl czy Jan Janca.Autor niniejszej publikacji podejmuje się prezentacji polskiej twórczości organowej możliwej do zastosowania w liturgii Kościoła rzymskokatolickiego. Dokonując podziału na muzykę użytkową (stanowi ona pierwszą część całego artykułu) i koncertową, ma jednak świadomość, że "nie można przeprowadzić całkiem ściśle podziału na muzykę użytkową (dydaktyczną i kościelną) oraz koncertową, ponieważ wśród utworów użytkowych spotykamy większe formy o dużych ambicjach artystycznych, grywane zarówno w kościele, jak i na sali koncertowej".Ze względu na swój specyficzny charakter i nie zawsze najwyższą rangę artystyczną użytkowa muzyka organowa ma zapewne tylu zwolenników, co przeciwników. Na pewno będzie ona przydatna przede wszystkim dla muzyków kościelnych mniej zaawansowanych w grze na organach i sztuce improwizacji, którzy poszukują wsparcia w postaci krótkich, nieskomplikowanych utworów mających zastosowanie w posoborowej liturgii Kościoła rzymskokatolickiego.
Źródło:
Pro Musica Sacra; 2014, 12
2083-4039
Pojawia się w:
Pro Musica Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Głos” Karola Szymanowskiego w muzyce Henryka Mikołaja Góreckiego, Zbigniewa Bujarskiego i Grażyny Pstrokońskiej-Nawratil. Muzyka w muzyce – muzyka z muzyki – muzyka o muzyce. Rekonesans
Autorzy:
Stojewska, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/668951.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Grażyna Pstrokońska-Nawratil
Henryk Mikołaj Górecki
Karol Szymanowski
Magnificat
Mieczysław Tomaszewski
music about the music
religious music
music in the music
music from the music
Stabat Mater
The III Symphony
topos Marii
Zbigniew Bujarski
muzyka o muzyce
muzyka religijna
muzyka w muzyce
muzyka z muzyki
III Symfonia
Maria’s topos
Opis:
In the text „Vioce” of Karol Szymanowski in the music of Henryk Mikołaj Górecki, Zbigniew Bujarski and Grażyna Pstrokońska-Nawratil. Music in the music – music from the music – music about the music. Reconnaissance, the author attempts to hear voices of Karol Szymanowski, manifesting at various levels of musical work (a methodological base: intertextuality suggested by Mieczysław Tomaszewski, understood as music in the music – music from the music – music about the music). She presents three chosen musical pieces with the messages of religious, where the influence of the attitude of the composer is most significant. These are: Symphony no. 3 Symphony of sorrowful songs Opus 36 – H. M. Górecki (1976), Stabat Mater to a mixed choir and symphony orchestra – Z. Bujarski (2000) and Magnificat to the soprano vioce, a mixed choir and a symphony orchestra – G. Pstrokońska-Nawratil (2004).
W tekście pt. „Głos” Karola Szymanowskiego w muzyce Henryka Mikołaja Góreckiego, Zbigniewa Bujarskiego i Grażyny Pstrokońskiej-Nawratil. Muzyka w muzyce – muzyka z muzyki – muzyka o muzyce. Rekonesans autorka podejmuję próbę wysłyszenia głosów Karola Szymanowskiego, przejawiających się na różnych poziomach dzieła muzycznego (podstawa metodologiczna: intertekstualność zaproponowana przez Mieczysława Tomaszewskiego, rozumiana jako muzyka w muzyce – muzyka z muzyki – muzyka o muzyce). Przedstawia trzy wybrane utwory o przesłaniach religijnych, w których wpływ postawy kompozytora jest najbardziej znaczący. Są to: III Symfonia „Pieśni żałosnych” op. 36 H. M. Góreckiego (1976), Stabat Mater na chór mieszany i orkiestrę symfoniczną Z. Bujarskiego (2000) oraz Magnificat na sopran, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną G. Pstrokońskiej-Nawratil (2004).
Źródło:
Pro Musica Sacra; 2016, 14
2083-4039
Pojawia się w:
Pro Musica Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Starożytne źródła koncepcji harmonii sfer
Autorzy:
Konik, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/669043.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
ancient philosophy
medieval philosophy
music theory
Boethius
music of the spheres
cosmology
Opis:
The theory of “music of the spheres” (musica mundana) introduced by Boethius in his treaty De institutione musica is an original contribution in development of mediaeval theory of music. However, it’s roots trace back to the Greek antiquity. When considering the sources of medieval theory of musica mundana, one shall underline three most important sources: (1) mythology with its complex cosmogony (esp. by Homer and Hesiod), (2) early cosmology by pre-Socratic philosophers (incl. Anaximander, Heraclit), (3) Pythagorean school. Despite of the fact that idea of the music of the spheres – as presented by the Pythagoreans – was criticized by Aristotle in his De caelo, it became one of the most influential cosmological concept. One of the most striking results of this situation is the fact, that for many ages (during mediaeval era) music was regarded as a scientific discipline, despite its aesthetical dimension.
The theory of “music of the spheres” (musica mundana) introduced by Boethius in his treaty De institutione musica is an original contribution in development of mediaeval theory of music. However, it’s roots trace back to the Greek antiquity. When considering the sources of medieval theory of musica mundana, one shall underline three most important sources: (1) mythology with its complex cosmogony (esp. by Homer and Hesiod), (2) early cosmology by pre-Socratic philosophers (incl. Anaximander, Heraclit), (3) Pythagorean school. Despite of the fact that idea of the music of the spheres – as presented by the Pythagoreans – was criticized by Aristotle in his De caelo, it became one of the most influential cosmological concept. One of the most striking results of this situation is the fact, that for many ages (during mediaeval era) music was regarded as a scientific discipline, despite its aesthetical dimension.
Źródło:
Pro Musica Sacra; 2012, 10
2083-4039
Pojawia się w:
Pro Musica Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsce i rola solowej muzyki organowej w liturgii Kościoła rzymskokatolickiego
Autorzy:
Zalewski, Witold
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/668973.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
music in liturgy
pipe organ
organ music
muzyka w liturgii
organy
muzyka organowa
Opis:
Incorporating solo organ music in Roman Catholic liturgy may constitute a challenge for some organists. The very issue may raise some doubts and problems. “This usually results from insufficient education of professional organists”27. Fortunately, this is an invalid myth, easy to refute, bearing in mind the years of work and impact made by numerous Organist schools operating within dioceses, as well as Institutes of Church Music. Great numbers of broadly educated church musicians graduate from these schools every year. Unfortunately, constant rush and marginalization of the organist’s position in liturgy tend to discourage young organists. The majority of employers seem to be focusing on singing with the people, small choirs with the accompaniment of guitar or, possibly, parish choirs themselves.It is true that we “should intently urge churchgoers to actively participate in liturgy in the form of singing”28. This is probably why the church organist is usually considered the person to set the proper tone and keep up the singing in the church! For churchgoers, however, a good organist is the one who sings well…This is true, but only partially. The Second Vatican Council reminds us of the importance of the organ, an instrument “adding a grandeur dimension to church ceremonies, raising the souls and minds of believers to God and heavenly matters”29. How should we then consider the role of the organ in the liturgy of today, in the light of post-council documents? It may be assumed that the very participation of this majestic instrument in the liturgy adds grandeur, although pipe organ accompanying churchgoers singing tends to perform a secondary role.It is rather solo organ music which could make the Eucharist more dignified and grandly. It could also bring God’s people closer to God. Church documents are, however, very rigid in this matter – “solo music shall only be possible in the beginning, before the chaplain attends the altar, during the oblation, during the Communion and in the end of the mass”.Organ music performances during the Lent seem to be a separate issue since they are strictly prohibited by some church documents. In the opinion of priest I. Pawlak “fasting” from music reduces the liturgy in its integral substance, and a heartless or fanatic approach to fasting undermines the essence of liturgical activities”. Therefore, all church musicians are optimistic to witness the changing stance of the Polish Episcopal Conference, which, in its new Instructions issued in 1979, adopted a more liberal approach.
Źródło:
Pro Musica Sacra; 2013, 11
2083-4039
Pojawia się w:
Pro Musica Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lauds by Krzysztof Penderecki – a musical transmission of a spiritual message: <i>Поем Твою, Христе, спасительную Страсть, и славим Твое воскресение!<i>
Autorzy:
Krawczyński, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30146656.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Penderecki
Lauds
Orthodox church music
Opis:
The centre of research interest described in the article is the analysis of the relationship of the work of the eminent Polish composer Krzysztof Penderecki, LAUDS I – Złożenie do grobu (Laying in the Tomb) and LAUDS II – Zmartwychwstanie (Resurrection), with the texts of the Orthodox rite of Good Friday and Holy Week Saturday. The first part of the article presents the political and historical context of the work, its influence on the choice of content and form of composition. The liturgical coherence of Penderecki’s three works is presented: St Luke’s Passion and both Lauds, as a unity combining the cohesiveness of the Paschal themes. The construction of the work itself according to the division into individual parts is discussed. Each is placed within the liturgical, timbral and semantic layers of the Holy Week liturgy and discussed in terms of its musical construction, which makes use of extremely varied and often unconventional means of artistic expression. The article concludes that Krzysztof Penderecki’s Lauds, being an artistic – not liturgical – work, subordinates the text of the service to musical needs, using it as an inspiration for the spiritual values subsequently contained in the music. It is difficult, therefore, to find in it the preservation of the liturgical canon, or its setting in the direct course of an Orthodox Paschal service. Rather, one should seek, translated into musical language, the values contained in the prayer layer of the Good Friday and Saturday rites. Crucial for all the considerations carried out in the article are the relations between the verbal layer of the service and the form and musical layer of the work, which is an unprecedented, until then, artistic approach to the Easter rite. The whole is illustrated with examples taken from the scores of the work, referring to the descriptions presented in the article.
Źródło:
Pro Musica Sacra; 2023, 21; 67-81
2083-4039
Pojawia się w:
Pro Musica Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Henryk Mikołaj Górecki i jego muzyka
Autorzy:
Siedlik, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/669039.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
choral music
poetry
sacred music
religious concentration and meditation
musical composition
simplicity
logic RT
Opis:
Henryk Mikołaj Górecki, one of the most renowned Polish composers, died on 12 November 2009. Athough he is no longer present among us, his music lives on. Sadly, many of contemporary musicians did not or did not want to notice the music composed by Professor Górecki. Some listeners got shocked, others were astonished by it. The music, aesthetic and philosophical values of his III Symphony were only discerned after 17 years. The triumphal return to Poland of the III Symphony’s scores arouse the great, unprecedented worldwide, interest in H. M. Górecki’s compositions. This unbelievably modest artist, both in life and in art, remained uncompromising until the end.Henryk Mikołaj Górecki created his compositions while being deeply rooted in the Polish tradition, particularly folk and religious, which was his source of inspiration. Before developing his own style he went a long artistic way. Always openly declared his origin that can be heard in his compositions and in his views of which he was never ashamed. He lived an austere life among his highlanders, disregarding his fame, solemn banquets and presents.During the last 20 years I have been privileged to perform Professor Górecki’s choral music with ten choirs, including 4 professional ones at the distinguished concerts, competitions and festivals. The choral music has been recorded on 12 CD records featuring various performers. With the assistance of the Choir of Polish Radio and as requested by the composer, I delivered several first performances of his works.I am a great debtor to the Professor for his teaching me humbleness towards music, humbleness towards every artist, co-performer and myself.
Henryk Mikołaj Górecki, one of the most renowned Polish composers, died on 12 November 2009. Athough he is no longer present among us, his music lives on. Sadly, many of contemporary musicians did not or did not want to notice the music composed by Professor Górecki. Some listeners got shocked, others were astonished by it. The music, aesthetic and philosophical values of his III Symphony were only discerned after 17 years. The triumphal return to Poland of the III Symphony’s scores arouse the great, unprecedented worldwide, interest in H. M. Górecki’s compositions. This unbelievably modest artist, both in life and in art, remained uncompromising until the end.Henryk Mikołaj Górecki created his compositions while being deeply rooted in the Polish tradition, particularly folk and religious, which was his source of inspiration. Before developing his own style he went a long artistic way. Always openly declared his origin that can be heard in his compositions and in his views of which he was never ashamed. He lived an austere life among his highlanders, disregarding his fame, solemn banquets and presents.During the last 20 years I have been privileged to perform Professor Górecki’s choral music with ten choirs, including 4 professional ones at the distinguished concerts, competitions and festivals. The choral music has been recorded on 12 CD records featuring various performers. With the assistance of the Choir of Polish Radio and as requested by the composer, I delivered several first performances of his works.I am a great debtor to the Professor for his teaching me humbleness towards music, humbleness towards every artist, co-performer and myself.
Źródło:
Pro Musica Sacra; 2012, 10
2083-4039
Pojawia się w:
Pro Musica Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Penderecki między sacrum a profanum
Autorzy:
Tomaszewski, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/668989.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Krzysztof Penderecki
modern European music
music of 20th c.
współczesna muzyka europejska
muzyka XX wieku
Opis:
Krzysztof Penderecki summed up his aesthetic and philosophical attitude stating wittily: „I am tempted by both the sacrum and the profanum, God and the devil, the sublime and its violation”. Amongst over a hundred compositions he has created over the last half-century a considerable majority are of profanic nature. Some of them, of significant importance, became known world-wide, e.g. Threnody to the Victims of Hiroshima. His sacred compositions, albeit not so numerous, also won general acclaim and recognition from professionals and public, almost equal to profanic ones. They gained their well-deserved place in the canon of the 20th-century sacred music, as well as in the history of the modern Europe, as organically linked to the time and place of the earth. St. Luke’s Passion, Paradise Lost and Polish Requiem – even those three compositions resonated with exceptional intensity not only due to the value of the sacred music, but also as an expression of the composer’s involvement in the higher matters, above technicalities in which the art of the time was largely and programmatically engrossed. Their additional and peculiar value lied in the fact that they formed a series of compositions, by which Krzysztof Penderecki – as the first composer of the communist-regimented countries – broke the ban on composing the higher music on sacred themes. At the same time, he was brave enough to renounce his sonoristic, up to that time, way of expression – which brought him fame and success among the western avantgarde – as not sufficient enough to realise his own visions in the sphere of sacred art. Therefore he created his compositions with full commitment, with full awareness of his mission: „My art – as he confessed – with its deep Christian roots, aims at re-building the metaphysical space of human being, shattered by the cataclysms of the 20th century. To restore the sacred dimension of reality is one way of saving man“.The sacred compositions of Krzysztof Penderecki outstand the contemporary European music – due to their unique features. Their distinct ecumenical character can be revealed even in the very selection of genres: Catholic Stabat Mater, Magnificat, Te Deum, Polish Requiem, Credo, Veni Creator, Hymn to St. Adalbert and Missa brevis, Catholic and Evangelical Passion, Orthodox – both Matins, as well as Song Cherubins and Hymn to St. Danilov, the Old-Testamental Psalms of David and Canticum canticorum i.e. Sir ha sirim, based not only on psalms – Seven Gates of Jerusalem, the Hebrew Kaddish. Yet the universal, by nature, sacrum is often tinted with Polish intonations. These are usually Polish religious songs, sometimes plainly patriotic, which are incorporated into compositions based on Latin lyrics: Boże, coś Polskę [God Thou Hast Poland] (in Te Deum), Święty Boże /The Trisagion/ (in Passion and in Polish Requiem), Ludu mój ludu /People of My People/ and Któryś cierpiał za nas rany /You who s u f f e r e d wounds for us/ (in Credo).The sacred music of Krzysztof Penderecki in a single way tune up, into one, coherent, and completed whole, the elements of music tradition and modernity. According to the composer, huge emotions triggered out by everlasting issues, when bringing lofty ideas – in grand-scale music forms – must be founded on tradition. Krzysztof Penderecki has always been convinced that “n o artistic creativity can survive w i t h o u t r o o t s ”. The psychological structure of the composer has also encompassed a closing thought, a moral, a humanistic message. All his compositions aim at the final reflection. In this sense, the creator of Passion, Dies irae, Polish Requiem, as well as The Devils of Loudun, The Black Mask or Song of Passing (Symphony No. 8) and Song of Reverie and Nostalgia – can be ranked amongst the music moralist.Penderecki’s compositions are permeated with existential awareness of the existence of death in modern civilisation and an acute feeling of the deep crisis of culture. As a creator, by nature and in effect of the experiences of his time, “the time of Apocalypse and hope”, he could not stay aloof, living behind the curtain of alibi offered by the idea of artistic autotelism. On the contrary, he belongs to the group of fully involved composers. Those to whom a work of art is a reaction to history, life and the world. The art which takes place within the area of values and takes their side. In his public declaration he explicitly stated his viewpoint: “One more time, in man’s history, it has been proved that every attempt to turn away from God, especially a bold wish to equal Him, invariably ends with a pathetic fall. His antidote has always been “the double rootedness of art – in the earth and in the air”.
Krzysztof Penderecki summed up his aesthetic and philosophical attitude stating wittily: „I am tempted by both the sacrum and the profanum, God and the devil, the sublime and its violation”. Amongst over a hundred compositions he has created over the last half-century a considerable majority are of profanic nature. Some of them, of significant importance, became known world-wide, e.g. Threnody to the Victims of Hiroshima. His sacred compositions, albeit not so numerous, also won general acclaim and recognition from professionals and public, almost equal to profanic ones. They gained their well-deserved place in the canon of the 20th-century sacred music, as well as in the history of the modern Europe, as organically linked to the time and place of the earth. St. Luke’s Passion, Paradise Lost and Polish Requiem – even those three compositions resonated with exceptional intensity not only due to the value of the sacred music, but also as an expression of the composer’s involvement in the higher matters, above technicalities in which the art of the time was largely and programmatically engrossed. Their additional and peculiar value lied in the fact that they formed a series of compositions, by which Krzysztof Penderecki – as the first composer of the communist-regimented countries – broke the ban on composing the higher music on sacred themes. At the same time, he was brave enough to renounce his sonoristic, up to that time, way of expression – which brought him fame and success among the western avantgarde – as not sufficient enough to realise his own visions in the sphere of sacred art. Therefore he created his compositions with full commitment, with full awareness of his mission: „My art – as he confessed – with its deep Christian roots, aims at re-building the metaphysical space of human being, shattered by the cataclysms of the 20th century. To restore the sacred dimension of reality is one way of saving man“.The sacred compositions of Krzysztof Penderecki outstand the contemporary European music – due to their unique features. Their distinct ecumenical character can be revealed even in the very selection of genres: Catholic Stabat Mater, Magnificat, Te Deum, Polish Requiem, Credo, Veni Creator, Hymn to St. Adalbert and Missa brevis, Catholic and Evangelical Passion, Orthodox – both Matins, as well as Song Cherubins and Hymn to St. Danilov, the Old-Testamental Psalms of David and Canticum canticorum i.e. Sir ha sirim, based not only on psalms – Seven Gates of Jerusalem, the Hebrew Kaddish. Yet the universal, by nature, sacrum is often tinted with Polish intonations. These are usually Polish religious songs, sometimes plainly patriotic, which are incorporated into compositions based on Latin lyrics: Boże, coś Polskę [God Thou Hast Poland] (in Te Deum), Święty Boże /The Trisagion/ (in Passion and in Polish Requiem), Ludu mój ludu /People of My People/ and Któryś cierpiał za nas rany /You who s u f f e r e d wounds for us/ (in Credo).The sacred music of Krzysztof Penderecki in a single way tune up, into one, coherent, and completed whole, the elements of music tradition and modernity. According to the composer, huge emotions triggered out by everlasting issues, when bringing lofty ideas – in grand-scale music forms – must be founded on tradition. Krzysztof Penderecki has always been convinced that “n o artistic creativity can survive w i t h o u t r o o t s ”. The psychological structure of the composer has also encompassed a closing thought, a moral, a humanistic message. All his compositions aim at the final reflection. In this sense, the creator of Passion, Dies irae, Polish Requiem, as well as The Devils of Loudun, The Black Mask or Song of Passing (Symphony No. 8) and Song of Reverie and Nostalgia – can be ranked amongst the music moralist.Penderecki’s compositions are permeated with existential awareness of the existence of death in modern civilisation and an acute feeling of the deep crisis of culture. As a creator, by nature and in effect of the experiences of his time, “the time of Apocalypse and hope”, he could not stay aloof, living behind the curtain of alibi offered by the idea of artistic autotelism. On the contrary, he belongs to the group of fully involved composers. Those to whom a work of art is a reaction to history, life and the world. The art which takes place within the area of values and takes their side. In his public declaration he explicitly stated his viewpoint: “One more time, in man’s history, it has been proved that every attempt to turn away from God, especially a bold wish to equal Him, invariably ends with a pathetic fall. His antidote has always been “the double rootedness of art – in the earth and in the air”.
Źródło:
Pro Musica Sacra; 2013, 11
2083-4039
Pojawia się w:
Pro Musica Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muzyka w luterańskim zborze w pierwszych wiekach reformacji
Autorzy:
Ślusarczyk, Dawid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/668975.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Reformation
Lutheranism
theology of music
Lutheran service
organ music
reformacja
luteranizm
teologia muzyki
nabożeństwo luterańskie
muzyka organowa
Opis:
The article discusses the musical culture of the Church from M. Luther’s reform to mid-18th century. The author presents the premises of the Protestant theology, which made it possible for both music forms and performance practice to develop. The consequence of the theological thought was to award music an exceptionally high status in the hierarchy of the arts. The article also deals with the vocal and instrumental compositions which functioned within the reformed liturgy.
Źródło:
Pro Musica Sacra; 2013, 11
2083-4039
Pojawia się w:
Pro Musica Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Muzyczna ilustracja tekstu w XVIII-wiecznych cyklach nieszpornych kompozytorów jasnogórskich
Autorzy:
Ślusarczyk, Dawid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/668915.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Jasna Góra
Vespers
music rhetoric
Liturgy
history of Polish music
nieszpory
retoryka muzyczna
liturgika
historia muzyki polskiej
Opis:
The Vespers attracted the interest of many church composers and were – apart from the Mass – the second most frequently chosen service text. The musical setting of this part of officium divinum became richer in the course of time, especially in the monastic rite. The Vespers of Jasna Góra were of special nature since the prayer of the monks was accompanied by the Pauline monastery music ensemble. Its repertoire included works by composers connected with Częstochowa, who were instrumentalists or kapellmeisters in the monastery.The article presents seven composers connected with Jasna Góra in the 1700’s. The material was analyzed in terms of the relationship between the liturgical text and the musical setting, which was the very core of the 18th century art of composition. The musical works studied show features characteristic for the music of early Classical period, at the same time retaining some elements typical of the Baroque rhetoric. The Vespers of Jasna Góra are valuable evidence of Polish cultural heritage – one of the few preserved works of this kind.
Opracowania tekstów nieszpornych stanowiły drugą, obok mszy, grupę utworów chętnie podejmowanych przez kompozytorów tworzących na potrzeby Kościoła. Celebrowanie tej części officium divinum zyskało w ciągu wieków bogatą oprawę muzyczną, zwłaszcza w rycie monastycznym. Szczególny charakter miały vesperae na Jasnej Górze, gdzie codziennej modlitwie zakonników towarzyszyła paulińska kapela. Repertuar tego zespołu obejmował m.in. kompozycje twórców związanych z Częstochową, pełniących w klasztorze funkcje kapelmistrzów lub instrumentalistów.Artykuł prezentuje dzieła siedmiu kompozytorów związanych z Jasną Górą w XVIII wieku. Materiał przeanalizowano pod względem związków tekstu liturgicznego z oprawą dźwiękową, będącego kluczowym zagadnieniem ówczesnej sztuki kompozycji. Analizowane utwory wykazują cechy znamionujące twórców doby wczesnego klasycyzmu, chociaż nadal obecne są w nich środki charakterystyczne dla barokowych retorów. Jasnogórskie nieszpory są cennym świadectwem kultury dawnej Polski – jednym z nielicznych zabytków, które przetrwały do naszych czasów.
Źródło:
Pro Musica Sacra; 2018, 16
2083-4039
Pojawia się w:
Pro Musica Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
25 years of the Archdiocesan Music School in Krakow. History and the present
Autorzy:
Dolewka, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30146660.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Archbishop Stanisław Dziwisz
Archbishop Marek Jędraszewski
Archbishop Franciszek Macharski
Rev. Cardinal Franciszek Macharski Archdiocesan School of Music in Krakow
Archdiocesan Organist Study Centre
Archdiocesan Primary and Secondary School of Music
music education
organis
Opis:
In 2023, the Rev. Cardinal Franciszek Macharski Archdiocesan Music School in Krakow celebrates its 25th anniversary. The present article discusses the history of the institu[1]tion – the activities of the Archdiocesan Organist Study Centre, from which the jubilarian school originated, the circumstances of the creation of the Archdiocesan Organist School in 1998 and the expansion of its activities in 2006 to the Archdiocesan Primary and Sec[1]ondary School of Music. Through the analysis of documents from the school’s archives, the prospects for the development of students and the activities of teachers are presented. The enormous role in the history of the school played by three people is also outlined – Prof. Wiesław Delimat, the school’s founder and headmaster, Rev. Prof. Robert Tyrała, the current Rector of the Pontifical University of John Paul II in Krakow, and above all Rev. Cardinal Franciszek Macharski, patron and good spirit of Archdiocesan Music School
Źródło:
Pro Musica Sacra; 2023, 21; 115-125
2083-4039
Pojawia się w:
Pro Musica Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kościół, sztuka i muzyka: doświadczenie poszukiwań i odnajdywania zawsze nowych horyzontów
Autorzy:
de Gregorio, Vincenzo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/668921.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Church
Naples
Rome-Vatican
the Pontifical Institute of Sacred Music
sacred music
music school
the art of music
musical formation
the experience of faith
Kościół
Neapol
Rzym-Watykan
Papieski Instytut Muzyki Kościelnej
  muzyka kościelna
szkoła muzyczna
sztuka muzyczna
formacja muzyczna
doświadczenie wiary
Opis:
On the basis of his own experiences of music, starting with the early childhood, throughout the university studies, until holding various managerial positions at music institutions, the author reaches the final conclusion that the very idea of musical school was born in the Church. The Church has always taught music and singing. Liturgical music has invariably been viewed as “primordial” (“di prim’ordine”), requiring professional skills from its performers. It has not only been a form of artistic expression or the aim in itself, but an instrument of communicating the Gospel and the words directed by the Church to God since the dawn of her history. The “professionalism” of the music within the Church, however, calls for the places of formation and education, so as to endure in time and to lay the foundation for setting guidelines to follow. The above postulate of teaching music in the Church originates from the very mission of the latter which, through her evangelization, “sings out” her faith. The author proposes his own, based on the experiences of many musicians as well, “definition” of the Church music: “Performing music in Church is the experience of faith, enlightened with aesthetic joy which moves the deepest recesses of the soul”. The Church music, understood in this way, evokes in us responsibility for preserving and passing down to next generations the idea of balance between the conception of art as the celestial gift of God (virtus cujusdam caelestis influxus) and the fruit of human intelligence (vehementia assidue exercitationis). Art and music – according to the author – are the fruits (ingenium et opus) of intelligence, efforts and commitment, and they compound with one another into a complete and final work of art (opus cansummatum et effectum).
Na kanwie osobistych doświadczeń z muzyką, począwszy od wczesnej młodości przez lata studiów muzycznych, pełnienia różnych kierowniczych funkcji w instytucjach muzycznych, autor dochodzi do przekonania, że sama idea szkoły muzycznej zrodziła się w Kościele. Kościół zawsze nauczał muzyki i śpiewu. Muzyka liturgiczna zawsze była postrzegana jako „pierwszorzędna” („di prim’ordine”) i domagała się od jej wykonawców profesjonalizmu. Od zarania dziejów Kościoła była nie tylko formą artystycznego wyrazu i  celem sama dla siebie, ale narzędziem komunikowania Słowa Bożego oraz słowem Kościoła zwracającego się do Boga. „Profesjonalizm” muzyki w Kościele potrzebuje jednak miejsc formacji i nauczania, aby móc przetrwać w czasie i mieć solidne podstawy do wytyczania kierunku dla przyszłości. Ten postulat nauczania muzyki ma swoje podstawy w samej naturze misji Kościoła, który ewangelizując, „wyśpiewuje” swoją wiarę. Autor proponuje swoją własną, powstałą także na bazie doświadczeń wielu muzyków, „definicję” muzyki kościelnej: „Wykonywanie muzyki w Kościele jest doświadczeniem wiary, oświeconej estetyczną radością, która porusza najgłębsze zakamarki duszy”. Z tak pojmowanej muzyki kościelnej rodzi się nasza odpowiedzialność za to, aby nadal utrzymywać i przekazać następnym pokoleniom ideę równowagi między koncepcją sztuki jako niebiańskiego daru Boga (virtus cujusdam caelestis influxus) a owocu ludzkiej inteligencji (vehementia assidue exercitationis). Sztuka i muzyka – według autora – są owocem (ingenium et opus) inteligencji, wysiłku i zaangażowania oraz dopełniają się w kompletnym i efektywnym dziele sztuki (opus cansummatum et effectum).
Źródło:
Pro Musica Sacra; 2018, 16
2083-4039
Pojawia się w:
Pro Musica Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wolność, nieskończoność, wzniosłość: przestrzeń duchowa w doświadczaniu muzyki religijnej w perspektywie fenomenologicznej
Freedom, Infinity and Sublimity: Spiritual Space in Experiencing Religious Music. A Phenomenological Perspective
Autorzy:
Szyszkowska, Małgorzata A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2232935.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
aesthetics
religious music
experience of music
William James
Edmund Gurney
Max Scheler
listening-in
estetyka
muzyka religijna
doświadczenie muzyki
wsłuchiwanie się
Opis:
W poszukiwaniu fenomenologicznego ujęcia muzycznego doświadczenia religijnego autorka nawiązuje do analizy doświadczenia religijnego Williama Jamesa oraz do pism Edmunda Gurneya, a wreszcie do pracy Maxa Schelera. Sięgając do opisu doświadczeń religijnych i mistycznych, stara się naszkicować podobieństwo między doświadczeniem mistycznym, wsłuchiwaniem się a praktyką religijną opisywaną w literaturze filozoficznej. Odwołując się do muzyki, która bez względu na styl, wyznanie kompozytora oraz tekst liturgiczny, prowadzi do doświadczenia mistycznego lub religijnego, określa doświadczenie muzyki religijnej poprzez odwołanie się indywidualnego zaangażowania, emocjonalnej pełni oraz duchowej przestrzeni wyznaczanej m.in. przez wysiłek wsłuchiwania się.
In pursuing the phenomenological description of musical religious experience author refers to William James’ analysis of religious experience, pointing to his ideas of the individual, emotional and above all engagement as the major elements that mark the religious experience. She refers to the aesthetic and psychological though of Edmund Gurney as well as the work of Max Scheler trying presenting a comparison between the religious and aesthetic in the context of the musical experience. Pointing to the music that may be neither functioning nor inspired by the Church, author describes the attentive and engaged music experience that opens up the spiritual space for growing and changing oneself as the ultimate prize for the listening-in.
Źródło:
Pro Musica Sacra; 2020, 18; 9-26
2083-4039
Pojawia się w:
Pro Musica Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Pieśń moją śpiewam królowi” (Ps 45, 2). O kategorii muzycznego piękna w celebracji liturgicznej
Autorzy:
Hudek, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/668825.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
beauty
liturgical celebration
Gregorian chant
organ music
vocal-and-instrumental music
piękno
celebracja liturgiczna
chorał gregoriański
muzyka organowa
muzyka wokalno-instrumentalna
Opis:
The beauty of music at the service of the liturgical celebration. Derived from the biblical evidence (cf. Ps 45) and theology (cf. J. Ratzinger / Benedict XVI), the beauty of liturgical music leads to an encounter with God, who is the most perfect Beauty. Three types of liturgical music: vocal, instrumental and choral, offer countless opportunities to reach the Beauty. They create not only a richness of touching the Mystery, but direct, intuitive encounter with God. Among the various genres of music associated with the liturgy of the Church the ones that are especially worth noting are those recorded in the traditions and laws: Gregorian chant, Palestrina’s polyphony, Church song, organ music and choral music with its wide range of performing arrangements (soloists, choir, and orchestra). All of these, confirmed by the history of music, and recorded in the documents of the Church, are demanding reliable and aesthetic updates in relation to the knowledge of “the spirit of the liturgy” (cf. Joseph Ratzinger). This requirement calls for a series of actions of formation (on the musical, liturgical and spiritual level). The proposals placed in the article (responsorial psalm, choral music for worship and organ music at the end) are examples of how specifically the beauty called for by the documents, written in the liturgical texts – is to be incarnated into the time and space of the liturgical celebration.
Piękno muzyczne pozostaje na usługach celebracji liturgicznej. Wywiedzione z przesłanek biblijnych (por. Ps 45) i teologicznych (por. J. Ratzinger/Benedykt XVI) piękno muzyki liturgicznej prowadzi do spotkania z Bogiem, który jest najdoskonalszym Pięknem. Trzy rodzaje muzyki liturgicznej: wokalna, instrumentalna i wokalno-instrumentalna dają niezliczoną ilość możliwości docierania do P(p)iękna. Stwarzają one nie tylko bogactwo dotykania Tajemnicy, ale i bezpośredniego, intuicyjnego spotkania z Bogiem. Wśród różnych gatunków muzyki związanej z liturgią Kościoła warto odnotować te szczególnie zapisane w tradycji oraz przepisach: chorał gregoriański, polifonia palestrinowska, pieśń kościelna, muzyka organowa oraz muzyka wokalno-instrumentalna angażująca szeroki aparat wykonawczy (soliści, chór, orkiestra). Te drogi, potwierdzone historią muzyki oraz zapisane w dokumentach Kościoła, domagają się rzetelnej i estetycznej aktualizacji związanej ze znajomością „ducha liturgii” (por. Joseph Ratzinger). Ten postulat domaga się szeregu działań formacyjnych (na poziomie muzycznym, liturgicznym i duchowym). Umieszczone w artykule propozycje (psalm responsoryjny, utwór wokalno-instrumentalny na uwielbienie oraz muzyka organowa na zakończenie) stanowią przykłady tego, jak konkretnie wcielać owo piękno postulowane w dokumentach, zapisane w tekstach liturgicznych w czas i przestrzeń liturgicznej celebracji.
Źródło:
Pro Musica Sacra; 2014, 12
2083-4039
Pojawia się w:
Pro Musica Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Międzyuczelniany Instytut Muzyki Kościelnej w Krakowie. Dziesięć lat działalności (2008–2018)
Autorzy:
Zając, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/668925.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Intercollegiate Institute of Church Music in Cracow
Music Academy
pope emeritus Benedict XVI
Witold Zalewski
church music
pipe organ
concerts
organ recitals
master courses
music workshops
Międzyuczelniany Instytut Muzyki Kościelnej w Krakowie
Akademia Muzyczna w Krakowie
papież-senior Benedykt XVI
muzyka kościelna
organy
koncerty
recitale organowe
kursy mistrzowskie
warsztaty muzyczne
Opis:
The article presents various forms of the activity performed by the Intercollegiate Institute of Church Music in Cracow over the span of 10 years (2008–2018) with regard to scientific-and-didactic and to artistic aspects. The scientific-and-didactic performance is mainly the result of the activities regulated with a teaching curriculum, of scientific conferences and symposia, the outcome of the journal “Pro Musica Sacra”, devoted to church music, as well as of the activity of the Student Research Club, BA and MA theses be the effect of scientific seminars, and of post-graduate studies of liturgical monody. The artistic activity of the institute is best manifested through concerts, master courses and music workshops, through diploma organ recitals and liturgical diploma performances, CD recordings and music-related publications. The author of the article emphasizes that the major educational aim of all the educational, artistic and formative activities of the institute is to prepare competent and professional musicians who will undertake the jobs at various pastoral institutions of the church. And it is them on whom the music of the liturgical rituals shall represent a required standard, dignity and a desired form. The article concludes with the account of a tremendously important event for the history of the Institute, namely conferring upon the pope emeritus Benedict XVI the honoris causa doctorate by the John Paul II University and the Music Academy in Cracow in 2015.Keywords Intercollegiate Institute of Church Music in Cracow, John Paul II University, Music Academy, pope emeritus Benedict XVI, Mons. Robert Tyrała, Witold Zalewski, church music, pipe organ, BA and MA seminars, concerts, organ recitals, scientific conferences, Student Research Club, master courses, music workshops, journal “Pro Musica Sacra”
W artykule autor przedstawia różnorodne formy działalności naukowo-dydaktycznej i artystycznej Międzyuczelnianego Instytutu Muzyki Kościelnej w Krakowie na przestrzeni dziesięciu lat (2008–2018). Działalność naukowo-dydaktyczna to zadania określone programem nauczania, a także organizowanie konferencji i sesji naukowych, wydawanie czasopisma poświęconego muzyce kościelnej „Pro Musica Sacra”, praca Koła Naukowego Studentów, prace licencjackie i magisterskie pisane w trakcie seminariów naukowych oraz prowadzenie studiów podyplomowych z monodii liturgicznej. Działalność artystyczna Instytutu znajduje swój wyraz w organizowanych koncertach, kursach mistrzowskich i warsztatach muzycznych, w dyplomowych recitalach organowych i dyplomach z gry liturgicznej, nagraniach płytowych i wydanych materiałach muzycznych. Autor podkreśla, że zasadniczym celem wszelkich poczynań – edukacyjnych, artystycznych i formacyjnych Instytutu – jest wykształcenie kompetentnych, profesjonalnych muzyków, którzy w przyszłości podejmą pracę w kościelnych ośrodkach duszpasterskich. Od nich bowiem zależeć będą odpowiedni poziom, godność i właściwy kształt muzyki w obrzędach liturgicznych Kościoła. Zwieńczeniem artykułu jest opis ważnego i wyjątkowego w historii Instytutu wydarzenia, jakim było nadanie w 2015 roku papieżowi seniorowi Benedyktowi XVI doktoratu honoris causa przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II i Akademię Muzyczną w Krakowie.
Źródło:
Pro Musica Sacra; 2018, 16
2083-4039
Pojawia się w:
Pro Musica Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 63

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies