- Tytuł:
-
Szeregi wieloczłonowe w funkcji podmiotu w staropolszczyźnie
Multi-part series in the function of the subject in Old Polish language - Autorzy:
- Zbróg, Piotr
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2167106.pdf
- Data publikacji:
- 2022-12-30
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
- Tematy:
-
multipart series as a subject
syntax of verb in serial sentences
szereg wieloczłonowy w funkcji podmiotu
składnia orzeczenia przy szeregu - Opis:
-
W artykule przedmiotem opisu uczyniono staropolskie wieloczłonowe szeregi stojące w miejscu podmiotu, np. A tako stała jest pod krzyżem matka Jezukrystowa, Maryja magdalena i święty Jan Ewanjelista. Pod względem budowy, cech semantycznych i gramatycznych członów oraz typów wskaźników zespolenia przypominały one typowe trójargumentowe szeregi (dziecko oraz matka), różniły się jednak liczbą członów rzeczownikowych, która zazwyczaj wahała się od trzech do siedmiu. Wyróżniono pośród nich szeregi jednorodne, zorganizowane wokół jednego typu wskaźnika zespolenia lub jego ekwiwalentu w postaci pauzy delimitacyjnej (np. aby mię od ciebie ani śmierć, ani żywot, ani żadna szczęsność od ciebie oddaliła), oraz niejednorodne, w których mogły wystąpić różne wskaźniki zespolenia (np. Gdyby raćce z przysiężniki i z pospólstwem uczynili wielkierz). Interesująca była także składnia orzeczenia przy takich szeregach – bardzo rzadka wyłącznie ad sensum, częstsza wyłącznie ad formam lub wariantywna ad formam / ad sensum. Wyekscerpowane szeregi naśladowały pod względem budowy i składni współczesne podmioty szeregowe i – jak wynika z analiz ilościowych – miały podobną frekwencję w najdawniejszych zdaniach polskich.
This article contains a description of Old Polish series functioning as subjects in sentences, e.g A tako stała jest pod krzyżem matka Jezukrystowa, Maryja magdalena i święty Jan Ewanjelista. In terms of structure, semantic and grammatical features of their elements, as well as types of compound indicators, they resemble typical three-argument series (child and mother), however, they differ in the number of noun elements, which usually range from three to seven. Two types of lists are distinguished: homogenous, are organized around a single type of linking element or its equivalent in the form of a delimitation pause (e.g., aby mię od ciebie ani śmierć, ani żywot, ani żadna szczęsność od ciebie oddaliła), and heterogeneous, which may be linked more loosely or more closely (e.g., Gdyby raćce z przysiężniki i z pospólstwem uczynili wielkierz). List syntax was also described; very rarely it was exclusively ad sensum, more frequently, exclusively ad formam or in some cases, ad formam / ad sensum. The lists extracted here resemble modern serial subjects in terms of structure and syntax and, according to quantitative analyses, have a similar frequency in the oldest known Polish sentences. - Źródło:
-
Polonica; 2022, 42; 29-41
0137-9712
2545-045X - Pojawia się w:
- Polonica
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł