- Tytuł:
-
Węzeł i supeł: Od metaforyzacji do materioforyzacji dyskursów teoretycznych
Knot/Knot*: From Metaphorization to Matterphorization of Academic Discourses - Autorzy:
- Ryba, Filip
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/29432271.pdf
- Data publikacji:
- 2022
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
- Tematy:
-
metafora
materiofora
węzeł/supeł
nowy materializm
performatywność
metaphor
matterphor
knot
new materialism
performativity - Opis:
-
Artykuł stanowi próbę krytycznej refleksji nad metaforyzacją współczesnych dyskursów teoretycznych na przykładzie metafory knot. Autor obrazuje jej performatywność, rozpisując skonwencjonalizowaną metaforę węzła gordyjskiego na figury węzła, supła i pętli, za którymi kryją się odmienne wizje rzeczywistości i odmienne logiki jej problematyzacji i konceptualizacji. Przywołuje przykłady tekstów naukowych (Dipesha Chakrabarty’ego, Donny Haraway oraz Elaine Gan i Anny Tsing), w których knot i wpisane w tę metaforę epistemologiczne pytania odgrywają istotną rolę. Pokazuje także konsekwencje lektury onto-epistemologicznych projektów naukowych przez pryzmat logiki węzła, którą dostrzega w teorii aktora-sieci Brunona Latoura, i logiki supła, którą widzi ontologii zorientowanej na przedmiot Grahama Harmana. Biorąc pod uwagę rolę, jaką we współczesnych dyskursach naukowych odgrywa materialność, autor postuluje wprowadzenie do polskiej humanistyki terminu materiofora (matterphor) zaproponowanego przez Lowella Duckerta i rozwijanego w różnych nurtach humanistyki środowiskowej. Potencjał nowego terminu widzi w tym, że można dzięki niemu połączyć myślenie o performatywności języka i performatywności materii w taki sposób, by w naukowych systemach konceptualizowania rzeczywistości nie zacierać emergentnego i przygodnego charakteru świata.
This article attempts a critical reflection on the metaphorization of contemporary theoretical discourses, using the example of the metaphor of the knot. The author demonstrates its performativity by dissecting the conventionalized metaphor of the Gordian knot into figures of knot (tied deliberately), knot* (tangled accidentally) and loop, which entail different visions of reality and different logics of its problematisation and conceptualisation. He refers to examples of academic texts (Dipesh Chakrabarty, Donna Haraway, and Elaine Gan and Anna Tsing) in which the knot and the epistemological questions inscribed in this metaphor play an important role. He also shows the implications of reading onto-epistemological projects through the logic of the knot, which he sees in Bruno Latour’s actor-network theory, and the logic of the knot*, which he sees in Graham Harman’s object-oriented ontology. Given the significance of materiality in contemporary academic discourses, the author postulates that the term matterphor, as proposed by Lowell Duckert and developed in various currents of environmental humanities, should be introduced into Polish discourse. He believes that the potential of the new term lies in the fact that it makes it possible to combine the performativity of language and the performativity of matter so as not to efface the emergent and contingent character of the world from academic systems of conceptualising reality. - Źródło:
-
Pamiętnik Teatralny; 2022, 71, 4; 85-104
0031-0522
2658-2899 - Pojawia się w:
- Pamiętnik Teatralny
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł