- Tytuł:
-
Polska refleksja o muzyce w kinie dźwiękowym w latach trzydziestych XX wieku. Główne idee i perspektywy badawcze w muzykologii
Polish reflections on music in sound film in the 1930s. Major ideas and perspectives of musicological research - Autorzy:
- Lindstedt, Iwona
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/28408927.pdf
- Data publikacji:
- 2018
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
- Tematy:
-
polski film dźwiękowy
Mateusz Gliński
estestyka muzyki filmowej
Polish sound film
aesthetic of film music - Opis:
-
Pierwsze świadectwa refleksji na temat rozbrzmiewającej wprost z ekranu muzyki pojawiły się w Polsce jeszcze przed premierą pierwszego rodzimego filmu dźwiękowego (Moralność pani Dulskiej, 1930). Problematyka ta obecna była w różnego typu czasopiśmiennictwie, przybierała różnorodne formy, a autorami poszczególnych wypowiedzi byli zarówno publicyści, jak i aktywni twórczo przedstawiciele środowiska filmowego i muzycznego.
Już pod koniec lat 20. dostrzeżono (Kamieński, Dembiński) olbrzymi potencjał rozwojowy „kinomuzyki” oraz potrzebę ścisłej synchronizacji ilustracji muzycznej z akcją filmu. Po prezentacji muzyki filmowej na festiwalu muzycznym w Baden-Baden (1929) dokonano też próby systematycznego uporządkowania typów pierwszych dźwiękowców (Stromenger).
W latach 30. o filmie dźwiękowym kilkakrotnie wypowiadał się Mateusz Gliński dając przegląd jego obecnej kondycji oraz kreśląc wizję możliwych dróg jego ewolucji wiodących ku stworzeniu nowej, syntetycznej formy sztuki łączącej dźwięk i ruch. Dyskusję nad problemem całościowej dźwiękowości filmu podejmowali też inni publicyści (m.in. Zahorska, Fryd, Braun), filmowcy (Bohdziewicz) i kompozytorzy (Rathaus). Idealnym wzorcem takiej syntezy były dla nich zwykle filmy rysunkowe oraz dzieła René Claire’a. W ujęciu Rathausa natomiast wizja sztuki łączenia obrazu, dźwięku i muzyki w optyczno-akustyczną jedność związana była z ideałem „filmu dźwiękowego z ducha muzyki”.
W rodzimej refleksji nad filmem dźwiękowym obecne były także wątki psychologizujące (m.in. Czermiński i Furmanik), które dotyczyły roli muzyki w doznawaniu utworu filmowego przez widza-słuchacza. Najszersze i najbardziej wnikliwe ujęcia problematyki muzycznej w filmie wyszły natomiast spod pióra Mariana Neuteicha i Zofii Lissy w 1937 roku. Obydwoje pojmowali film dźwiękowy jako syntetyczną formę sztuki odwołującej się do sfery wzroku i słuchu, a szczególną uwagę poświęcili funkcjom muzyki w stosunku do obrazu oraz jej związkom z innymi elementami dźwiękowymi filmu. Lissa dokonała przy tym pełnej systematyzacji funkcji sfery akustycznej w filmie oraz rozpatrzyła szereg zagadnień szczegółowych, w tym kwestię funkcjonowania muzyki nowoczesnej w kinie. Z kolei wypowiedzi twórców muzyki do polskich filmów (m.in. Maklakiewicz i Laks) dotyczyły zwykle specyfiki takiego zadania oraz stawiały postulat udziału kompozytora w pracy nad filmem już od momentu opracowywania scenariusza, dostrzegany także przez publicystów.
Wszystkie powyższe źródła stanowią niewątpliwie cenny materiał do badań w zakresie filmowo zorientowanej muzykologii obejmujących m.in. problemy stylistyczne, gatunkowe i funkcjonalne, „filmowe biografie” polskich kompozytorów czy też badanie polskiej muzyki filmowej jako „muzyki współczesnej”.
In Poland, the first evidence of reflections concerning music sounding directly from the screen precedes the premiere of the first Polish sound film Moralność pani Dulskiej ([The Morality of Mrs Dulska], 1930). The subject was discussed in various types of periodicals, the discussion assumed different forms, and the participants included both columnists and active members of the artistic circles associated with cinema and music. As early as in the late 1920s, researchers such as Kamieński and Dembiński noticed the vast potential of 'cinematic music' and the need to synchronize the music setting with the plot of a film. After the presentation of film music at the Music Festival in Baden-Baden (1929), an attempt was made to introduce a systematic categorization of the pioneering sound films (Stromenger). In the 1930s, Mateusz Gliński addressed the subject of sound film several times, giving an overview of its then-current condition, and envisioning possible paths for its development, leading to the emergence of a new, synthetic form of art that would combine sound and movement. The issue of the acoustic layer of a film perceived wholistically was also discussed by other journalists (Zahorska, Fryd, Braun), filmmakers (Bohdziewicz) and composers (Rathaus). They usually identified an ideal model for such a synthesis in animated films and René Claire’s movies. According to Rathaus, the artistic vision combining image, sound and music into a visual-acoustic whole was linked to the ideal of a 'sound film from the spirit of music'. In addition, in the reflections on sound film in Poland psychological themes were also present (e.g. Czermiński and Furmanik), and concerned the role of music in the viewer-listener's experience of the film. The most comprehensive and insightful approaches to film music were expressed by Marian Neuteich and Zofia Lissa in 1937. Both authors regarded the sound film as a synthetic form of art appealing to the visual and aural senses, and paid special attention to the functions of music with respect to image, and its relationship to other acoustic elements in a film. Lissa proposed an exhaustive systematization of the functions of the acoustic layer of a film and discussed a number of detailed issues, including the functioning of modern music in cinema. On the other hand, composers who provided music settings to Polish films (including Maklakiewicz and Laks) usually focused on the specific demands of their task and proposed that the composer take part in the film-making process from the early stages such as writing the script, a demand also supported by journalists. All the sources quoted above are undoubtedly valuable material for film-related musicological research, focused on such subjects as style, genre and function, 'film biographies' of Polish composers, or studies into Polish film music perceived as 'modern music'. - Źródło:
-
Muzyka; 2018, 63, 2; 3-26
0027-5344
2720-7021 - Pojawia się w:
- Muzyka
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł