Wszystkie pola: "Muzyka polska" - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Zygmunt Mycielski, Znaki zapytania. Wstęp i komentarze Beata Bolesławska-Lewandowska, red. Beata Bolesławska-Lewandowska, Marek Zagańczyk. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2022, ss. 405. ISBN 978-83-224-5194-6
Autorzy:: Woźna-Stankiewicz, Małgorzata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/24282363.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Zygmunt Mycielski
muzyka polska
Zygmunta Mycielski
Polish music
Źródło:: Muzyka; 2023, 68, 2; 162-167
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Zygmunt Mycielski – Andrzej Panufnik: Korespondencja. Część 1: lata 1949–1969, opracowanie, wstęp i komentarze Beata Bolesławska-Lewandowska, Warszawa 2016 Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk, ss. 252. ISBN 9788365630315
Autorzy:: Szymańska-Stułka, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28408957.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Zygmunt Mycielski
Andrzej Panufnik
korespondencja
muzyka polska
muzyka XX wieku
Zygmunta Mycielski
correspondance
Polish music
twentieth-century music
Źródło:: Muzyka; 2018, 63, 2; 147-149
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Twórcy – Źródła – Archiwa [Composers, Sources, and Archives]; Między Warszawą a Paryżem (1918–1939) [Between Warsaw and Paris (1918–1939)]; ‘American Dream’: Polscy Twórcy za oceanem [‘American Dream’: Polish Composers across the Atlantic], eds. Beata Bolesławska-Lewandowska and Jolanta Guzy-Pasiak, Warszawa 2017–2020 Instytut Sztuki PAN (= Muzyka polska za granicą 1–3), pp. 300 + 210 + 205. ISBN 978-83-65630-59-9, 978-83-65630-86-5, and 978-83-66519-09-1
Autorzy:: Pierce, J. Mackenzie
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/26470635.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Polscy kompozytorzy
muzyka XX wieku
Exil Musik
migracje muzyczne
muzyka polska za granicą
Polish composers
twentieth-century music
music migration
Polish music abroad
Źródło:: Muzyka; 2022, 67, 1; 165-169
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Roman Palester i Jerzy Giedroyc – o wzajemnych kontaktach w świetle zachowanej korespondencji
Roman Palester and Jerzy Giedroyc – about mutual contacts in the light of saved correspondence
Autorzy:: Bolesławska-Lewandowska, Beata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28395206.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Roman Palester
Kultura paryska
Jerzy Giedroyc
muzyka polska na emigracji
polska kultura emigracyjna
Paris Kultura
Polish émigré culture
Polish music in exile
Opis:: Faktem powszechnie znanym jest praca Romana Palestra w rozgłośni Radia Wolna Europa, o jego kontaktach z paryską Kulturą oraz jej redaktorem naczelnym, Jerzym Giedroyciem, wiadomo natomiast bardzo niewiele. Tymczasem, poza opublikowanymi na łamach tego najważniejszego polskiego pisma emigracyjnego tekstami Palestra, w archiwum Instytutu Literackiego w Maisons-Laffitte zachowała się korespondencja kompozytora z Jerzym Giedroyciem. Pisane w latach 1951–87 listy pozostają świadectwem ich długoletniej znajomości, skupionej na sprawach ważnych dla polskiej muzyki i kultury. Celem artykułu jest przybliżenie relacji Romana Palestra z Jerzym Giedroyciem w świetle zachowanej korespondencji.
Roman Palester’s work for Radio Free Europe is a commonly known fact, while his contacts with the main Polish émigré journal, Paris-based Kultura, and its chief editor, Jerzy Giedroyc, has remained enigmatic. However, as it appeared recently, beside several essays published by Palester in Kultura, in the archive of the Literary Institute in Maisons-Laffitte there is preserved a correspondence between the composer and Jerzy Giedroyc. Their letters, written between 1951 and 1987, confirm their long-life relationship, concentrated on matters important for Polish music and culture. The goal of this article is to analyze contacts between Roman Palester and Jerzy Giedroyc in the lights of the preserved correspondence.
Źródło:: Muzyka; 2019, 64, 1; 69-82
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Recepcja poematów symfonicznych „Nevermore” i „Ulalume” Eugeniusza Morawskiego w prasie polskiej w latach 1924–1949
The Reception of Eugeniusz Morawski’s Symphonic Poems 'Nevermore' and 'Ulalume' in the Polish Press between 1924 and 1949
Autorzy:: Łapeta, Oskar
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28328342.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Eugeniusz Morawski
Nevermore
Ulalume
poemat symfoniczny
recepcja muzyki
muzyka XX wieku
muzyka polska
symphonic poem
music reception
20th-century music
Polish music
Opis:: Przedmiotem rozważań jest recepcja dwóch zachowanych poematów symfonicznych Eugeniusza Morawskiego inspirowanych dziełami Edgara Allana Poego – Nevermore i Ulalume. Pierwszy z tych utworów wykonany został w Polsce w latach 1924–1938 co najmniej dziewięć razy, natomiast drugi był w latach 1925–1949 prezentowany co najmniej czterokrotnie. Późniejsze wykonania dzieł tego kompozytora były bardzo rzadkie, a powodem była słaba dostępność partytur i zła sława otaczająca nazwisko Morawskiego ze względu na jego przedwojenne konflikty z Karolem Szymanowskim. Oba dzieła były prezentowane pod batutą czołowych dyrygentów owych lat, m.in. Grzegorza Fitelberga, Emila Młynarskiego, Jaschy Horensteina czy Waleriana Bierdiajewa. Budziły duże zainteresowanie krytyków, którzy na ich podstawie uważali Morawskiego za jednego z najbardziej interesujących kompozytorów działających w owych latach. Chwalono je za siłę ekspresji, błyskotliwą orkiestrację i pełen niesamowitości nastrój, w sugestywny i plastyczny sposób oddający istotę ich literackich pierwowzorów. Okazjonalnie wysuwane zarzuty dotyczyły zależności stylistycznych od twórczości Richarda Wagnera i Richarda Straussa czy faktu korzystania przez kompozytora z medium programowości.
I discuss the reception of Eugeniusz Morawski’s two surviving symphonic poems inspired by the writings of Edgar Allan Poe, Nevermore and Ulalume. The former was performed in Poland at least nine times in the years 1924–1938, while the latter was presented at least four times between 1925 and 1949. In later years, performances of works by this composer were extremely rare, owing to the poor accessibility of the scores and the composer’s ill repute related to his pre-war conflicts with Karol Szymanowski. In their time, however, both compositions were performed under such leading conductors as Grzegorz Fitelberg, Emil Młynarski, Jascha Horenstein and Walerian Bierdiajew. They attracted much critical interest and earned Morawski a reputation as one of the most interesting active composers. They were praised for their expressive power, brilliant orchestration and uncanny mood, suggestively and vividly conveying the essence of their literary models. The occasional critical remarks concerned their stylistic indebtedness to Richard Wagner and Richard Strauss, and the fact that Morawski had embraced the medium of programme music.
Źródło:: Muzyka; 2020, 65, 4; 105-127
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Rafał Ciesielski, Polska krytyka jazzowa XX wieku. Zagadnienia i postawy, Zielona Góra 2017 Uniwersytet Zielonogórski, ss. 502. ISBN 978-83-7842-316-4
Autorzy:: Dziadek, Magdalena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/26731703.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: jazz
muzyka polska
krytyka muzyczna
muzyka XX wieku
Polish music
musical criticism
twentieth-century music
Źródło:: Muzyka; 2021, 66, 2; 177-181
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Polish musical life in Great Britain during the Second World War
Polskie życie muzyczne w Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej
Autorzy:: Guzy-Pasiak, Jolanta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28395249.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: muzyka polska za granicą
życie muzyczne Wielkiej Brytanii
Londyn
historia muzyki polskiej
polscy uchodźcy podczas II Wojny Światowej
Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie
muzyka XX wieku
Polish music abroad
musical life in Great Britain
London
history of Polish music
Polish refugees in the Second World War
Polish Government-in-exile
twentieth-century music
Opis:: The present article is the first attempt to provide a comprehensive – as much as the available sources allow – presentation of Polish music in Great Britain during the war, without any claims to completeness. The main institution attracting Poles in London was, practically from the beginning of the war, Polish Hearth, founded by Polish artists, scholars and writers. The Polish Musicians of London association with Tadeusz Jarecki organised classical music concerts and published contemporary works by Polish composers. The organisation was instrumental in the founding of the London Polish String Quartet. The BBC Radio played a huge role in the popularisation of the Polish repertoire and Polish artists, broadcasting complete performances. What became an extremely attractive form of promoting Polish art were the performances of the Anglo-Polish Ballet, founded by Czesław Konarski and Alicja Halama in 1940. The post-war reality meant that most of the scores published at the time were arrangements of soldiers’, historical, folk and popular songs characterised by simple musical means suited to the capabilities of army bands, but conveying the spirit accompanying the soldiers of the Polish Armed Forces during the Second World War. Polish Army Choir established, as the first among such ensembles, on Jerzy Kołaczkowski’s initiative. The author hopes to prompt further studies into the history of migrations of artists and work on monographs on the various composers and performers. Undoubtedly, there is a need to bring this part of our musical culture to light, especially given the fact that interest in Polish music abroad has been growing in recent years.
Mimo iż powstało wiele opracowań odnoszących się do dziejów wychodźstwa i Polonii, a Londyn nazywany jest stolicą polskiej emigracji, to kwestii obecności muzyki polskiej i aktywności polskich muzyków w Wielkiej Brytanii w czasie drugiej wojny światowej nie poświęcono dotąd wystarczającej uwagi w pracach naukowych. W niniejszym tekście opisano działalność głównych instytucji służących zachowaniu naszego dziedzictwa w okresie wojny, takich jak np. wspierana przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie organizacja The Polish Musicians of London (1940–43), pod auspicjami której odbywały się koncerty muzyki klasycznej i która wydawała współczesne kompozycje polskie. Ogromną rolę w popularyzacji polskiego repertuaru i polskich wykonawców odegrało radio BBC i założona już w 1939 r. jego polska sekcja. Niezwykle atrakcyjną formę promocji rodzimej sztuki stanowiły występy, założonej przez Czesława Konarskiego i Alicję Halamę w 1940 r., grupy Anglo-Polish Ballet. Najbardziej charakterystycznym elementem życia muzycznego polskiego emigranta w wojennej Wielkiej Brytanii były śpiewy narodowe, patriotyczne, religijne, wykonywane przez żołnierskie chóry, z najsłynniejszym Chórem Wojska Polskiego (Polish Army Choir) na czele, rozpowszechniającym swój repertuar poprzez występy w całym kraju, koncerty radiowe i nagrania płytowe. Szeroką działalność kulturalną prowadziło Ognisko Polskie (Polish Hearth) w Londynie. Z pewnością istnieje potrzeba przybliżenia czytelnikowi tej części naszej kultury muzycznej, zwłaszcza, że w ostatnich latach wzrasta zainteresowanie tematyką muzyki polskiej za granicą. Po raz pierwszy podjęto próbę całościowego – na tyle, na ile pozwalały na to dostępne źródła – ujęcia polskiego życia muzycznego w Wielkiej Brytanii w okresie wojennym, w nadziei stworzenia punktu wyjścia do kontynuowania prac nad dziejami migracji artystycznej i monografiami poszczególnych kompozytorów i artystów.
Źródło:: Muzyka; 2019, 64, 1; 144-153
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Polish music in Zagreb’s concert life between the wars (as exemplified by the Croatian Music Institute)
Muzyka polska w Zagrzebiu w dwudziestoleciu międzywojennym
Autorzy:: Guzy-Pasiak, Jolanta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/30147329.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Zagrzeb
polskie życie muzyczne
dwudziestolecie międzywojenne
Chorwacki Instytut Muzyczny
Karol Szymanowski
Zagreb
Polish musical life
interwar period
Croatian Music Institute
Opis:: Bilateral diplomatic and economic relations between Poland and the Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes (from 1929 the Kingdom of Yugoslavia) between the two world wars have been presented quite comprehensively in numerous studies. The same cannot be said, however, about research into cultural relations between the two states. This may be attributable partly to the fact that cultural cooperation is harder to trace, since most of the projects during that period were ‘grassroots’ initiatives undertaken for the benefit of eminent individual artists and academics, and on their responsibility. It was only gradually that institutionalised forms and mechanisms of cooperation familiar from later decades were implemented. There are no synthetic or even fragmentary studies concerning cooperation in the field of music. This report, based on my archive research to date, is intended as a contribution to gradually filling the gaps in our knowledge about the reception of Polish music, starting with Croatia’s main city of Zagreb. I analyse the music presented by the main concert organiser in Zagreb at that time, the Croatian Music Institute, with regard to the presence of Polish works. The appendix contains all the decipherable surnames of Polish composers, with a list of works performed – mainly from the nineteenth century or rather conservative more recent compositions. The music of Karol Szymanowski, Poland’s pre-eminent contemporary composer, was performed throughout this twenty-year period, but neither the composer himself nor the more discerning local music lovers were satisfied with how it was represented in Zagreb. Apart from discussing Polish works presented at the Institute, the author also mentions outstanding Polish musicians who performed in Croatia’s biggest city between 1918 and 1939, promoting Polish repertoire.
Zagadnienia bilateralnych stosunków dyplomatycznych i gospodarczych w dwudziestoleciu międzywojennym między Polską a Królestwem Serbów, Chorwatów i Słoweńców (od 1929 r. Królestwem Jugosławii) zostały dość dobrze przedstawione w wielu opracowaniach, czego nie można powiedzieć o stanie badań nad relacjami kulturalnymi tych dwóch państw. Jedną z przyczyn może być fakt, że współdziałanie na polu kultury było mniej uchwytne, ponieważ w badanym okresie na ogół podejmowano inicjatywy „oddolnie”, z potrzeby i na odpowiedzialność konkretnych, wybitnych jednostek ze świata artystycznego lub akademickiego, i dopiero stopniowo wdrażano zinstytucjonalizowane formy i mechanizmy współpracy znane z późniejszych dekad. Nie istnieją ani syntetyczne, ani przyczynkowe opracowania współpracy w zakresie życia muzycznego. Niniejszy komunikat, oparty na przeprowadzonych dotychczas przeze mnie badaniach archiwalnych ma na celu przyczynienie się do stopniowego wypełnienia luki w naszej wiedzy dotyczącej recepcji polskiej twórczości, na początek w najważniejszym mieście chorwackim, w Zagrzebiu. Jego założeniem była analiza repertuaru głównej ówczesnej instytucji koncertowej w Zagrzebiu, Chorwackiego Instytutu Muzycznego pod kątem obecności w nim muzyki polskiej. Aneks na końcu tekstu zawiera wszystkie możliwe do odczytania nazwiska naszych kompozytorów wraz z wykazem utworów. Trzon repertuaru stanowiły dzieła XIX-wieczne lub nowsze, ale te zaliczane do raczej konserwatywnych nurtów, a twórczość Karola Szymanowskiego, naszego najwybitniejszego przedstawiciela muzyki współczesnej, pojawiała się co prawda na przestrzeni całego dwudziestolecia, ale ani on sam, ani wymagająca część publiczności chorwackiej, nie była usatysfakcjonowana z obecności jego muzyki w Zagrzebiu. Poza informacją o utworach polskich, jakie rozbrzmiewały w Instytucie wspominam także o wybitnych polskich muzykach koncertujących w największym mieście chorwackim w okresie 1918–1939 i promujących rodzimy repertuar.
Źródło:: Muzyka; 2021, 66, 4; 115-130
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Podbijając muzyczne centrum Europy: paryska dekada Apolinarego Kątskiego (1838–1848)
Conquering Europe’s musical hub: Apolinary Kątski’s Parisian decade (1838–1848)
Autorzy:: Chamczyk, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28411998.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Apolinary Kątski
wirtuoz
skrzypek
koncerty w Paryżu
muzyka polska w XIX wieku
departamenty we Francji
virtuoso
violinist
concerts in Paris
Polish music in 19th century
departments in France
Opis:: Apolinary Kątski (1826-1879) to postać nietuzinkowa i budząca spore kontrowersje. Na kartach historii zapisał się jako wybitny skrzypek-wirtuoz, niezwykle dbający o własną promocję, a także jako założyciel i wieloletni dyrektor Instytutu Muzycznego. Piastował on również posadę Skrzypka Solisty Jego Imperatorskiej Mości w Petersburgu oraz odnosił sukcesy artystyczne podczas wielokrotnych podróży, m.in. po Rosji, departamentach Francji, prowincji Królestwa Polskiego i Wielkopolsce, a także podczas koncertów w takich miastach jak Warszawa, Londyn, Paryż, Bruksela czy Wilno. Pomimo to, jego działalność w charakterze wirtuoza i kompozytora dzisiaj wydaje się być zapomniana. Obecny stan badań pozwala jednak na coraz pełniejsze odtworzenie biogramu artysty. Apolinary Kątski - jedno z pięciorga cudownych dzieci Grzegorza Kątskiego i Anny z Różyckich, podbijający muzyczne sceny Europy, przybył do Paryża w 1836 roku, mając zaledwie 10 lat. Ten okres działalności artystycznej skrzypka wymagał dotychczas największego wyjaśnienia. Znane były zaledwie graniczne daty jego pobytu we Francji (1836-1848), termin pierwszej publicznej prezentacji w Paryżu 1 lutego 1837 roku, a także szczegóły wizyty w Londynie w 1838 roku oraz lista potencjalnych miast francuskich, w których mógł on koncertować. Najwięcej niewiadomych pozostawiał jednak czas po powrocie Kątskiego z Anglii w 1838 roku, w niewielki tylko sposób udokumentowany na łamach prasy francuskiej. Badania nielicznie zachowanej korespondencji wirtuoza, a także kwerenda prasy zagranicznej pozwoliły odtworzyć nieznane losy Apolinarego Kątskiego w latach 1838-1848 oraz umożliwiły uzupełnienie listy jego dotychczas znanych kompozycji. Niniejszy artykuł stanowi prezentację wyników moich badań dotyczących życia i twórczości Apolinarego Kątskiego oraz próbę umiejscowienia jego osoby w panoramie muzycznej Francji XIX stulecia.
Apolinary Kątski (1826–79) was an unusual and controversial figure. He is remembered in history as an eminent virtuoso violinist who took great care to promote himself; also as the founder and long-time director of the Music Institute in Warsaw. He held the post of soloist to His Imperial Highness in Petersburg and scored successes during his numerous tours of Russia, France’s departments, the provinces of the Kingdom of Poland (then part of Russia), and Greater Poland (first in Prussia, later in Germany), with concerts in such cities as Warsaw, London, Paris, Brussels and Vilnius. Despite all this, his work as a concert virtuoso and composer seems to be largely forgotten today. The current state of research, however, allows us to reconstruct his biography in more and more detail. Apolinary Kątski – one of the five prodigy children born to Grzegorz Kątski and Anna née Różycka, winning the hearts of audiences throughout Europe – arrived in Paris at the tender age of 10. This period of his artistic activity has remained the least known so far. We only knew the dates of his stay in France (1836–48), the date of his first public concert in Paris (1st February 1837), as well as the details of his visit to London (1838) and the list of French cities he may potentially have given performances in. The least documented was the time following his return from England in 1838, for which we only have very limited coverage in the French press. The study of the virtuoso’s scantily preserved correspondence and research in foreign press titles has made it possible to reconstruct Apolinary Kątski’s previously unknown biography from the years 1838–48, and complement the list of his compositions known to us thus far. This article presents the results of my research into the life and work of Apolinary Kątski and is an attempt to define his place in the musical panorama of 19th-century France.
Źródło:: Muzyka; 2018, 63, 4; 65-87
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: O domniemanym związku anonimowej „Dumy” z XVI wieku z liturgią pasyjną
On the Supposed Link between an Anonymous Sixteenth-Century 'Duma' and the Liturgy of the Passion
Autorzy:: Zwolińska, Elżbieta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/26470636.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Biblioteka Krasińskich
muzyka polska
XVI-wieczna muzyka
Duma
Sixtus Dietrich
liturgia Wielkiego Tygodnia
Krasiński Library
Polish music
16th-century music
liturgy of Holy Week
Opis:: Przedmiotem artykułu jest anonimowy utwór opatrzony nazwą Duma, pochodzący z XVI-wiecznej rękopiśmiennej księgi chórowej o niepewnej sygnaturze (4173 lub 4713) ze zbiorów Biblioteki Ordynacji Krasińskich. Źródło to, zawierające łacińską polifonię religijną, zaginęło podczas II wojny, ale utwór ocalał dzięki edycji w 1930 r. (seria Wydawnictwo Dawnej Muzyki Polskiej – Éditions de Musique Polonaise Ancienne, z. 8), wyróżniał się bowiem jako pozycja wpisana bez tekstu słownego i został uznany za wczesny przykład staropolskiej zespołowej muzyki instrumentalnej. Po wojnie opublikowano tę kompozycję także w wersji wokalnej, uznając ją za przykład świeckiej chanson bitewnej i dodając uznaniowo dobrany tekst z epoki. W niniejszym artykule postawiono jednak pytanie o ewentualny związek tego zagadkowego utworu z liturgią, kierując się faktem, że został zamieszczony w kolekcji o wyłącznie religijnych treściach. Wychodząc od pewnych cech stylu Dumy wykorzystano jako materiał porównawczy 4-głosową kompozycję Rumpelmette Sixtusa Dietricha (również beztekstową), skorelowaną z hymnem przeznaczonym do wykonania podczas matutinum tenebrarum. Podobieństwo utworów uwidacznia się w zakresie techniki kompozytorskiej, np. w stosowaniu figur redictae i elementów ilustracyjnych (imitatio tubarum czy timpanarum), natomiast różnice dotyczą faktury, np. w Dumie wyróżnia się wyeksponowanie partii górnego głosu. Pomimo tych różnic nie można wykluczyć, że oba utwory są świadectwem podobnej praktyki muzycznej, przekazanej w źródłach o różnej proweniencji. Stąd wynika podana w artykule propozycja uzupełnienia dawnych opinii o Dumie hipotezą o jej związku z liturgią Wielkiego Tygodnia czy innym nabożeństwem pasyjnym (np. Horae de Sancta Cruce).
This article discusses an anonymous work titled ‘Duma’ originally included in a sixteenth-century handwritten choirbook from the Krasiński Library in Warsaw (shelf mark 4173 or 4713). That source, which comprised sacred polyphony in Latin, was lost during the Second World War. The ‘Duma’, however, survived, thanks to an edition published in 1930 (in the series Early Polish Music Edition – Éditions de Musique Polonaise Ancienne, fasc. 8). Entered in the manuscript source without a text, it was singled out for publication as an early example of instrumental ensemble music in Poland. After the war, it was also published in a vocal version as a secular battle chanson and supplemented with a period text selected at the editors’ discretion. In this article, we examine what connection this enigmatic work might have to the liturgy, given that it was included in a volume of exclusively sacred material. Taking some stylistic features of the Duma as a point of departure, the author compared it to the (also textless) four-part Rumpelmette’ by Sixtus Dietrich, correlated with a hymn to be sung during the ‘matutinum tenebrarum’. The similarity between these works is evident in the area of composition technique, e.g. the use of ‘redictae’ figures and illustrative elements (‘imitatio tubarum’ and ‘timpanarum’). The differences concern the texture (for instance, the top part is prominent in the Duma). Despite these differences, it is possible that both pieces reflect a similar musical practice evidenced in sources of varying provenance. Hence the author supplements earlier opinions regarding the ‘Duma’ with a hypothesis concerning its links to the liturgy of Holy Week or some other Passiontide service (such as the ‘Horae de Sancta Cruce’).
Źródło:: Muzyka; 2021, 66, 3; 3-25
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Muzyka baletowa Aleksandra Tansmana – prezentacja źródeł i perspektywy badawcze
Alexandre Tansman’s Ballet Music: Sources and Research Perspectives
Autorzy:: Kaczmarowski, Łukasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/25806607.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: Aleksander Tansman
balet
neoklasycyzm
XX wiek
Paryż
muzyka polska
Alexandre Tansman
ballet
neo-classicism
20th century
Paris
Polish music
Opis:: Po dekadach nieobecności w polskiej kulturze muzycznej, twórczość Aleksandra Tansmana powraca na rodzime sale koncertowe. Do bogatego i różnorodnego dorobku kompozytora chętnie sięgają orkiestry, zespoły kameralne i soliści. Jego muzyka jest również coraz częściej tematem badań naukowych i różnego rodzaju opracowań. Pomimo rosnącego zainteresowania Tansmanem, wciąż jednak pozostają obszary, które nie zostały należycie zbadane. Do nich należy z pewnością jego twórczość baletowa. Celem niniejszego komunikatu jest próba uporządkowania dotychczasowej wiedzy na temat baletów Aleksandra Tansmana, wykazanie podstawowych źródeł do ich opracowania oraz zarysowanie perspektyw badawczych. Liczne argumenty pozwalają przypuszczać, że balet był ważnym obszarem działalności kompozytora. Należą do nich chociażby wybitne nazwiska choreografów, z którymi współpracował (Rudolf Laban, Kurt Jooss, Jean Börlin), czy sceny, na których były wystawiane jego dzieła (Metropolitan Opera w Nowym Jorku, Théâtre des Champs-Élysées w Paryżu). Niektóre, tak jak Sextuor czy La Grande Ville (The Big City), osiągnęły ogromną popularność i były wielokrotnie prezentowane na scenach Europy i Stanów Zjednoczonych. Oprócz komponowania baletów z muzyką oryginalną, Tansman w porozumieniu z choreografami adaptował również swoją muzykę symfoniczną do przedstawień tanecznych. Niebagatelne znaczenie w kontekście baletu mogła mieć także jego bliska, trwająca wiele lat przyjaźń z Igorem Strawińskim. Pierwsze kwerendy, przeprowadzone dzięki wsparciu córek kompozytora, wykazały źródła będące podstawą do dalszych badań. Przechowywane w Bibliothèque nationale de France autografy muzyczne, zarówno szkicowe jak i edycyjne, a także wydania partytur, nagrania oraz dokumenty historyczne, takie jak listy, recenzje czy materiał ikonograficzny, mimo pewnych braków, mogą w przyszłości posłużyć do przeprowadzenia pełnowymiarowego opracowania twórczości baletowej Aleksandra Tansmana.
After decades of absence from Polish musical culture, the music of Alexandre Tansman is now returning to the country’s concert halls. Orchestras, chamber ensembles and soloists are eagerly turning to his rich and varied output, which is also increasingly being explored in academic research and studies of various kinds. Despite this growing interest, there are still some areas of Tansman’s legacy that have not been adequately researched. They certainly include his ballet music. This brief report aims to systematise existing knowledge concerning Tansman’s ballets, list the key sources for their study, and outline research perspectives. There are numerous arguments to support the thesis that ballet was an important field of work for this composer. Among other things, he collaborated with eminent choreographers (Rudolf Laban, Kurt Jooss, Jean Börlin), and his ballets were staged at famous venues (Metropolitan Opera, Théâtre des Champs-Élysées). Some of them, such as Sextuor and La Grande Ville [The big city], gained immense popularity and were repeatedly performed in Europe and the United States. Apart from composing original ballet music, Tansman worked with choreographers to adapt his symphonic works for dance spectacles. His enduring friendship with Igor Stravinsky may also have been significant in the context of his ballet output. Preliminary archive research conducted thanks to the support of the composer’s daughters has turned up sources that may serve as the basis for further studies. Music autographs kept at the Bibliothèque nationale de France (both sketches and engraver’s manuscripts), as well as score editions, recordings and such historical records as letters, reviews and iconography may, despite some gaps, make a full-scale study of Alexandre Tansman’s ballet output possible in the future.
Źródło:: Muzyka; 2022, 67, 4; 148-163
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki