Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Duchy" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-8 z 8
    Tytuł:
    Melancholia księcia pruskiego Albrechta Fryderyka (1553–1618)
    Autorzy:
    Małłek, Janusz
    Grabowska-Małłek, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1364969.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Albert Frederick
    mental illness
    depression
    Duchy of Prussia
    melancholy
    modernity
    Opis:
    The authors consciously abstain from using the term “schizophrenia” in the title and choose “melancholy,” a condition equated to depression by Albert Frederick’s contemporaries. The goal of the article is to answer the following questions: 1/ What was the illness of Duke Albert Frederick? 2/ What were the reasons for it? 3/ How was his illness diagnosed by his doctors and what treatments they prescribed? The working hypothesis converges with the findings of medical historians to date, stating that Albert Frederick was schizophrenic.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2020, 309, 3; 293-327
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The history of the landtag of the Duchy of Prussia in 1566
    Autorzy:
    Małłek, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1364655.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Prussian Landtag Duchy of Prussia
    Albrecht duke of Prussia
    Albert Frederic
    Prussian estates
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest dziejom sejmu Prus Książęcych z roku 1566, który stał się przełomowym w relacjach miedzy panującym ks. Albrechtem a stanami pruskimi oraz między lennem pruskim a państwem zwierzchnim Polską. Jego rezultatem było udaremnienie absolutystycznego zamachu stanu tzw. nowych radców książęcych i przejęcie na okres najbliższego dziesięciolecia de facto władzy w Księstwie Pruskim przez stany pruskie, a dokładniej przez oligarchię pruską. Była też szansa, choć niewykorzystana, wprowadzenia polskiego namiestnika, który rządziłby księstwem z powodu niedołężności starego księcia Albrechta (1490–1568) i zbyt młodego do sprawowania tutaj władzy, bo 13-letniego księcia Albrechta Fryderyka. Jednak nadzór Polski nad księstwem został powiększony, choć w mniejszym zakresie. Zagwarantowano szlachcie pruskiej prawo zwracania się do króla polskiego i Korony Polskiej o pomoc w wypadku gdyby książę pruski naruszał jej przywileje. Poza tym władca ten, nie miał prawa zawiązywać żadnych sojuszów bez zgody Korony Polskiej i stanów pruskich.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2019, 306, 4; 695-761
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wnętrze kościoła ewangelickiego jako wyraz konserwatyzmu społecznego szlachty Prus Książęcych
    The interiors of a Protestant church as a sign of social conservativeness of the nobility in the Duchy of Prussia
    Autorzy:
    Birecki, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1365632.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Prusy Książęce
    Albrecht Hohenzollern
    protestantyzm
    sztuka luterańska
    szlachta pruska
    Duchy of Prussia
    Albert Hohenzollern
    Protestantism
    Lutheran art
    Prussian nobility
    Opis:
    This paper sketches the reformative changes in the Duchy of Prussia initiated by Albert Hohenzollern and presents the role of a painting – a work of art which is to reinforce the Christianisation of the Prussians and teach the basic rules of faith that as highlighted by the Lutheran theology. First, the author presents the process of blanking the iconoclastic movements by the Duchy authorities while defining the role of paintings in the new Church as well as the evolution triggered by Martin Luther aiming at eliminating the painting as a medium between God and man. The paintings were important elements of the church’s interior until the second half of 18th century in the leading artistic centre of Königsberg and its artists.Building a Lutheran state in the Duchy of Prussia was tied with a change in the elites, departure of the Teutonic knights and the reliance of the prince on the new aristocracy incoming to Prussia. Despite the reshuffle within the elites, the social structures of the Duchy became even stiffer as the feudal system was retained. Königsberg remained the decision centre and the prince was still largely influencing the appointments to church positions and all initiatives of the collators, such as building family chapels, buing new equipment or arranging renovations. The nobility used art as a means of self-presentation, commemorating their own families, which led to a manner of privatisation of the interior of countryside churches with the epitaphs, tombstones and heraldic elements on altars, galleries, organs and confessionals.The iconography of liturgical representations was immune to new waves within Lutheranism, such as pietism, which suggested new forms of presentation in paintings but lost with the traditional, didactic iconography of the altars, galleries, baptismal fonts and pulpits. Until the end of the modern period, the interior of a Lutheran church in the Duchy of Prussia did not undergo significant changes and focused on both preserving the glory of the collator’s family and illustrating rudimentary truths of the Lutheran confession.
    Artykuł szkicuje zmiany reformacyjne w Prusach Książęcych zainicjowane przez Albrechta Hohenzollerna oraz przedstawia rolę obrazu – dzieła, którego rolą jest wsparcie procesu chrystianizacji Prusów oraz nauczania podstawowych prawd wiary uwypuklonych przez teologię luterańską. Autor przedstawia najpierw wygaszenie ruchów ikonoklastycznych przez władze księstwa w czasie definiowania roli obrazu w nowym Kościele oraz podjętą przez Marcina Lutra ewolucyjną drogę eliminacji obrazu jako medium pomiędzy Bogiem a człowiekiem. Obraz pozostał aż do II połowy XVIII wieku istotnym elementem wyposażenia kościoła tworzonym w wiodącym ośrodku artystycznym jakim był Królewiec i pracujący w nim artyści.Budowa luterańskiego państwa w Prusach Książęcych wiązała się z wymianą elit władzy, odejściem zakonników krzyżackich i oparciem się księcia o nową, napływającą do Prus arystokrację. Mimo wymiany elit nastąpiło skostnienie struktur społecznych w Prusach, bowiem zachowano feudalną strukturę władzy. Ośrodkiem decyzyjnym pozostał Królewiec, a książę ciągle miał decydujący wpływ na obsadę stanowisk duchownych oraz na wszelkie inicjatywy kolatorów związane z budową kaplic rodowych, nowego wyposażenia czy przeprowadzanych remontów. Szlachta wykorzystywała sztukę jako narzędzie do autoprezentacji, komemoracji własne-go rodu oraz niejako sprywatyzowała wnętrze wiejskiego kościoła parafialnego wprowadzając epitafia, płyty nagrobne oraz elementy heraldyczne na ołtarze, empory, organy i konfesjonały.Ikonografia przedstawień liturgicznych pozostała odporna na nowe ruchy wewnątrz luteranizmu, takie jak pietyzm, który proponował nowe przedstawienia malarskie, ale przegrał z tradycyjną, dydaktyczną ikonografią ołtarzy, empor, chrzcielnic i ambon. Wnętrze kościoła luterańskiego w Prusach do końca epoki nowożytnej nie uległo zasadniczym zmianom i skon-centrowało się zarówno na utrwalaniu chwały rodowej kolatora jak i ilustrowaniu rudymentarnych prawd konfesji luterańskiej.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 312, 2; 248-270
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z dziejów katów w Wystruci w XVII-XVIII wieku
    From the history of executioners in Wystruć in the 17th and 18th centuries
    Autorzy:
    Wijaczka, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29431964.pdf
    Data publikacji:
    2023-10-20
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Wystruć
    Prusy Książęce [Brandenburskie]
    urząd katowski
    Hans Schottmann
    Johann Peltel
    Wystruć [Insterburg]
    Duchy of Prussia (Brandenburg)
    executioner's office
    Opis:
    Tekst jest przyczynkiem do dziejów urzędu katowskiego w Wystruci, a tym samym przyczynkiem do nieopracowanych do dziś dziejów katostwa w Prusach Książęcych (Brandenburskich) w czasach wczesnonowożytnych. Na podstawie niewykorzystywanych dotąd źródeł przedstawiłem w artykule życie i działalność dwóch katów. Pierwszym z nich był Hans Schottmann, który urząd kata w Wystruci miał pełnić przez 24 lata, począwszy od 1653 roku. Drugim mistrzem sprawiedliwości był Johann Peltel, pełniący urząd w pierwszej połowie XVIII wieku. O obu niezbyt wiele wiadomo. Wiadomo za to z całą pewnością, że obaj mieli kłopoty z dochodami i utrzymaniem się z działalności przypisanej katowskiemu urzędowi. Dzięki temu, że skarżyli się na to w pismach do władców pruskich, zachowała się garść informacji o ich życiu, działalności i kłopotach dnia codziennego.
    The text contributes to describing the history of the executioners in Wystruć, and the still unresearched history of executions in the Duchy of Prussia (Brandenburg) in early modern times. Based on previously unused sources, the life and activities of two executioners are presented in the article. The first one is Hans Schottmann, who apparently held the office of a Wystruć executioner for 24 years, starting in 1653. The second master of justice was Johann Peltel, who held office in the first half of the 18th century. Not much is known about either of them. It is certain, however, that both had problems with gaining enough income and making a living off the activities assigned to the executioner's office. Thanks to the fact that they complained about it in letters to the Prussian rulers, a handful of information about their lives, activities and everyday problems has been preserved.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 322, 3; 451-462
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polsko-czesko-niemiecki konflikt o Śląsk Cieszyński w latach 1918-1920
    Polish-Czech-German conflict over Cieszyn Silesia in 1918–1920
    Autorzy:
    Hojka, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28761864.pdf
    Data publikacji:
    2023-08-14
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    plebiscyt
    Śląsk Cieszyński
    konflikt polsko-czeski
    Księstwo Cieszyńskie
    Śląsk Austriacki
    plebiscite
    Cieszyn Silesia
    Polish-Czech conflict
    Duchy of Cieszyn
    Austrian Silesia
    Opis:
    Po I wojnie światowej jednym z czynników decydujących o kształcie granic II Rzeczypospolitej miały być plebiscyty, m.in. między Polską i Czechosłowacją o Śląsk Cieszyński. W tym okresie miał miejsce konflikt polsko-czesko-niemiecki o przynależność państwową tego regionu. Pomimo korzystnej dla Polski umowy z 5 listopada 1918 roku o podziale na zasadach etnicznych Śląska Cieszyńskiego, doszło do interwencji zbrojnej i zajęcia większości terenu przez Czechów. W tej sytuacji na konferencji paryskiej postanowiono poddać go nadzorowi międzynarodowemu a następnie zarządzono przeprowadzenie plebiscytu. Rozpoczęła się akcja plebiscytowa, w trakcie, której władze polskie uzmysłowiły sobie, że głosowanie może wygrać Czechosłowacja. W tej sytuacji zdecydowano się na odwlekanie plebiscytu go a następnie zaproponowano arbitraż. Ostatecznie w czasie wojny polsko-bolszewickiej na konferencji w Spa 28 sierpnia 1920 r. doszło do niekorzystnego dla Polski podziału Śląska Cieszyńskiego.
    After World War I, plebiscites were supposed to be one of the factors determining the shape of the borders of the Second Polish Republic, e.g., borders between Poland and Czechoslovakia with respect to Cieszyn Silesia. During this period, there was a Polish–Czech–German conflict over the affiliation of this region. Despite the agreement of November 5, 1918, on the ethnic division of Cieszyn Silesia, which was favourable for Poland, an armed intervention took place, and most of the area was occupied by the Czechs. Therefore, the Paris Peace Conference decided to take the area under international supervision and then carry out a plebiscite. During the plebiscite, Polish authorities realised that Czechoslovakia could win the vote. It was decided to postpone the plebiscite and suggest arbitration. Finally, during the Polish-Bolshevik war, the unfavourable for Poland division of Cieszyn Silesia was decided upon at the Spa conference of August 28, 1920.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 321, 2; 255-279
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Doktryna prawa naturalnego w nauce Marcina Lutra a geneza księstwa pruskiego księcia Albrechta von Brandenburg-Ansbach
    The doctrine of natural law in the teachings of Martin Luther and the genesis of Albrecht von Brandenburg-Ansbach’s Duchy of Prussia
    Autorzy:
    Makiłła, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1365683.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Marcin Luter
    Albrecht von Brandenburg-Ansbach
    porządek naturalny
    prawo naturalne
    księstwo pruskie
    reformacja
    Martin Luther
    natural order
    natural
    law
    Duchy of Prussia
    Reformation
    Opis:
    The subject of the paper is the concept of natural law in the teachings of Martin Luther (1483- 1546) and its relationship with the ideological shaping of the Duchy of Prussia during the reign of Duke Albrecht von Brandenburg-Ansbach (1525-1568). Martin Luther’s theological teachings recognised the concept of the reality of two states, divine and temporal, reflecting the divine natural order. In this order, the principles of natural law were the fundamental regulator of the position of humans and society, but also of the notion of state power, understood as a divine tool in shaping the temporal existence of people on the way to salvation or damnation. Luther’s teachings fundamentally influenced the political and religious thinking of Duke Albrecht von Brandenburg-Ansbach, the first secular ruler of the Duchy of Prussia. Albrecht’s behaviour, who personally became invested in Luther’s views, led to the formation of the principality and the Prussian Church as two interconnected elements over which the duke, who was the divine vicar, exercised both secular and spiritual power, directly reflecting the principles of the teaching of the German reformer. Translated by Aleksander Pluskowsk
    Przedmiotem artykułu jest koncepcja prawa naturalnego w nauce Marcina Lutra (1483-1546) i jej związek z kształtowaniem ideowym księstwa pruskiego za rządów księcia Albrechta von Brandenburg-Ansbach (1525-1568). Teologiczna nauka Marcina Lutra zawierała również koncepcję rzeczywistości dwóch państw, boskiego i doczesnego, będących odzwierciedleniem boskiego porządku naturalnego. Zasady prawa naturalnego są w tym porządku zasadniczym regulatorem pozycji człowieka i stosunków społecznych, ale także koncepcji władzy państwowej, pojmowanej jako boskie narzędzie w kształtowaniu doczesnej egzystencji ludzi na drodze do zbawienia lub potępienia. Przeniknięcie ideowe nauki Lutra w dzieło polityczne i religijne księcia Albrechta von Brandenburg-Ansbach, który był pierwszym świeckim władcą w księstwie pruskim, było czynnikiem, który miał zasadniczy wpływ na jego kształt oraz funkcjonowanie. Postępowanie księcia Albrechta, który osobiście i głęboko przejął poglądy Lutra prowadziła do ukształtowania księstwa i kościoła pruskiego, jako dwóch zespolonych z sobą elementów, nad którymi władzę świecką i duchową sprawował książę, będący boskim wikariuszem, stanowiąc bezpośrednie odwzorowanie zasad nauki niemieckiego reformatora
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 311, 1; 102-112
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reformacja w Prusach a polska reformacja na Mazurach
    Reformation in Prussia and Polish reformation in Masuria
    Autorzy:
    Małłek, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1365719.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Prusy Książęce
    ks. Albrecht
    biskupi protestanccy (Polentz
    Queis) - język polski w Kościele luterańskim
    druki reformacyjne
    Duchy of Prussia
    Prince Albrecht
    Lutheran bishops (Polentz
    Queis)
    Polish language in Lutheran Church
    reformation prints
    Opis:
    This article consists of four parts. In the first part that is entitled the “Word of Lord in the mother tongue of the Masurians”, the author stresses the importance of a sermon delivered by Jerzy Polentz – the bishop of Samland and the first Lutheran bishop in history – in the royal cathedral on 24 December 1523, in which he admonished that the Word of God should be preached in the native tongue of the believers, in the case of Masurians – the Polish language. The second part, entitled “Official introduction to Lutheranism in the Duchy of Prussia”, discusses the documents issued by Prince Albrecht, in which he established the principles of faith and conduct in the Lutheran Church of the Ducal Prussia. These included: 1. “Reformation Mandate” of 6 July 1525, demanding that priests preach “pure” Word of God, which according to the contemporary terminology meant preaching the Gospel based on the teaching of Martin Luther; 2. “Church Ordinance” and “Agenda or articles about ceremonies”, both documents published on 10 December 1525; 3. “Visitation instruction” of 13 March 1526, containing regulations regarding the transformation of Catholic parishes into Lutheran ones. The third part is entitled “Polish pastors in Masuria” and lists the names of first Lutheran priests active in the southern part of East Prussia. They were usually former Catholic priests who converted into Lutheranism. Many of them were Polish. Finally the fourth part entitled Polish Lutheran books in Masuria” is devoted to Polish religious prints (Catechism, New Gospel, Posil, Augsburg Confession, etc.). The author quotes here Władysław Chojnacki who claimed that more Polish prints were published in the 16th century in the Ducal Prussia (Königsberg and Lyck) than in entire Poland: 104 prints appeared in Polish, 183 in German and 90 in Latin. Most of them contained Lutheran religious writing. Usually, one parish owned at least a copy of the Bible, Postil, Catechism and a Polish Hymnal. One copy of Catechism allowed the community of believers to learn the Ten Commandments, while one copy of Hymnal enabled them to memorise many sacred songs.
    Artykuł składa się z czterech części. W części pierwszej: " Słowo Boże w języku ojczystym dla Mazurów" autor podkreśla znaczenie kazania Jerzego Polentza -biskupa sambijskiego, a zarazem pierwszego w historii biskupa protestanckiego w świecie, wygłoszonego w katedrze królewieckiej w dniu 24 grudnia 1523 r., w którym nakazywał on aby Słowo Boże było głoszone w języku ojczystym wiernych, a wypadku Mazurów w języku polskim. W części drugiej " Oficjalne wprowadzenie luteranizmu w Prusach Książęcych" omówione są dokumenty ks. Albrechta ustanawiające zasady wiary i funkcjonowania Kościoła Ewangelickiego w Księstwie Pruskim. Były to: 1. "Mandat Reformacyjny" z 6 lipca 1525 r. nakazujący księżom głosić " czyste" Słowo Boże, co według ówczesnych pojęć oznaczało głoszenie Ewangelii opartej na nauce Marcina Lutra, 2."Ordynacja kościelna" i "Agenda czyli artykuły o ceremoniach", obydwa dokumenty z 10 grudnia 1525 r., 3. "Instrukcja wizytacyjna" ustalająca zasady przekształcania parafii dotychczas katolickich w ewangelickie z 31 marca 1526 r. W części trzeciej " Polscy pastorzy na Mazurach " zestawiono nazwiska pierwszych księży ewangelickich w południowej części Prus Wschodnich. Zazwyczaj byli to dawni księża katoliccy, którzy opowiedzieli sie za luteranizmem. Wielu z nich pochodziło z Polski. Wreszcie część czwarta:" Polska książka ewangelicka na Mazurach" poświęcona jest polskim drukom religijnym ( Katechizm, Nowy Testament, Postylla, Konfesja Augsburska itd.). Autor przytacza tutaj opinię Władysława Chojnackiego, że w Prusach Książęcych (w Królewcu i Ełku) ukazało się w XVI w. więcej druków w języku polskim niż w całej Polsce. I tak druków w języku polskim było 104, w języku niemieckim 183 pozycji i w języku łacińskim 90 pozycji. W ogromnym stopniu było to luterańskie druki religijne. Naturalnie na jedną parafię w bibliotece plebanii znajdowało się co najmniej po jednej Biblii, Postylii, Katechiźmie, Kancjonale polskim. Jednak już jeden egzemplarz Katechizmu wystarczał do nauki na pamięć Przykazań Bożych, podobnie jeden Kancjonał pozwalał zborowi nauczyć się na pamięć wielu pieśni.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 311, 1; 3-18
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Plebiscyt którego nie było. Droga do podziału Śląska Cieszyńskiego
    A plebiscite that did not take place. The path towards dividing Cieszyn Silesia
    Autorzy:
    Pałys, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1365623.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Plebiscyt
    Śląsk Cieszyński
    Polska
    Czechosłowacja
    Międzynarodowa Komisja Plebiscytowa
    Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego
    Ziemski Komitet Narodowy dla Śląska
    Plebiscite
    Cieszyn Silesia
    Polska
    Czechoslovakia
    International Commission for Plebiscites
    National Council of the Duchy of Cieszyn
    Land National Committee for Silesia
    Opis:
    In the face of a collapsing state, the Poles and Czechs decided to take control over the Cieszyn Silesia. On 5 November 1918, an agreement regulating the areas of influence was reached. Prague initially accepted it with reluctance, but upon ratifying it the issue of utmost importance became the liquidation of the German irredentism. After gaining control over all cities of Opawa Silesia before the end of 1918, they began their aggressive actions in Cieszyn Silesia on 3 January 1919. Czechoslovak armies were finally stopped at Skoczów. The Supreme Council decided on 3 February 1919 on the borders, leaving the Koszyce-Bohumin railway in Czech hands. The Czechs, referring to their historical rights, wanted to set the border on the Białka river (Karel Kramář) or upper Vistula (Edvard Beneš). The Poles favoured the borders estab-lished on 5 November 1918. As further suggestions of the borderlines were not approved, the Supreme Council decided on 11 September 1919 to hold a plebiscite. The Poles suggested that the Białka poviat should be Polish and the Friedek poviat – Czech, and that the plebiscite should pertain only to Cieszyn and Fryštát poviats. The Inter-Allied Commission for Plebiscites took over the authority on the plebiscite area upon arriving to Cieszyn on 30 January 1920. Two prefectures – Eastern for Poland and Western for Czechoslovakia – on the areas within the con-temporary borders were established. Already in February 1920, the Czechs began eliminating the Poles aware of their national identity within the Western prefecture. The Czech terror faced the armed resistance of the Polish party. On 21 May 1920, 10 thousand Polish miners went to strike in the coalfields. It was feared that a spontaneous uprising might break out. The inability of the Inter-Allied Commission to control the situation as well as the international situation led to abandoning the idea of a plebiscite, and the decision on the final determination of Cieszyn Silesia borders was left to the Conference of Ambassadors.
    Wobec załamania austro-węgierskiego aparatu państwowego Polacy i Czesi podjęli działania zmierzające do przejęcia kontroli nad obszarem Śląska Cieszyńskiego. 5 listopada 1918 r. doszło do umowy regulującej strefy wpływów. W Pradze porozumienie od początku przyjmowano z niechęcią, jednak w momencie jego zawierania za sprawę o pierwszoplanowym znaczeniu uznano likwidację niemieckiej irredenty. Po opanowaniu do końca 1918 r. wszystkich miejscowości Śląska Opawskiego, 3 stycznia 1919 r. rozpoczęli działania agresywne na Śląsku Cieszyńskim. Wojska czechosłowackie ostatecznie zostały powstrzymane pod Skoczowem. Rada Najwyższa ustaliła 3 lutego 2019 r. linię rozgraniczenia, pozostawiając w czeskich rękach koszyckobogumińską linię kolejową. Czesi, powołując się na prawa historyczne, dążyli do rozgraniczenia na rzece Białce (Karel Kramář) lub górnej Wisły (Edvard Beneš). Polacy obstawali przy rozgraniczeniu z 5 listopada 1918 r. Wobec braku akceptacji dla kolejnych propozycji rozgraniczenia, 11 września 1919 r. Rada Najwyższa podjęła decyzję o plebiscycie. Polacy proponowali, aby powiat bielski uznać za polski, a frydecki za czeski, a plebiscytem objąć jedynie powiaty cieszyński i frysztacki. Władzę na terenie plebiscytowym objęła przybyła 30 stycznia 1920 r. do Cieszyna Międzysojusznicza Komisja Plebiscytowa. Utworzono dwie prefektury, wschodnią – polską i zachodnią – czeską, pokrywające się z dotychczasową linią rozgraniczenia. Już w lutym 1920 r. Czesi rozpoczęli w podległej sobie prefekturze rugi uświadomionych narodowo Polaków. Czeski terror spotkał się ze zbrojną reakcją strony polskiej. Dnia 21 maja 1920 r. w zagłębiu węglowym zastrajkowało 10 tysięcy polskich górników. Obawiano się samorzutnego wybuchu powstania. Niemożność opanowania sytuacji przez Międzysojuszniczą Komisję Plebiscytową oraz sytuacja międzynarodowa sprawiła, że od plebiscytu odstąpiono, a kwestię ostatecznego rozgraniczenia na Śląsku Cieszyńskim rozstrzygnęła Rada Ambasadorów.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 312, 2; 271-294
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-8 z 8

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies