Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "geothermal" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-7 z 7
    Tytuł:
    Rational management of geothermal waters after their energetic use – preliminary results of the project Geotermia Mazowiecka SA
    Racjonalna gospodarka wodami geotermalnymi po ich energetycznym wykorzystaniu – wstępne efekty projektu Geotermii Mazowieckiej SA
    Autorzy:
    Bujakowski, Wiesław
    Bielec, Bogusław
    Balcer, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/216425.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    geothermal water
    Mszczonów
    geothermal heating plant
    drinking water
    woda geotermalna
    ciepłownia geotermalna
    woda pitna
    Opis:
    Poland belongs to the countries with limited waters intended for drinking resources. To meet this problem, the Management Board of Geotermia Mazowiecka SA carries out activities to determine the possibilities of using exploited geothermal waters other than energy purposes. In addition to energy, the geothermal water is used for recreation and balneotherapy in “Termy Mszczonów” and for the production of drinking water for the local water supply system. Some water needs to be discharged into surface watercourses due to a lack of coherence of heating and water supply needs. For recognizing this problem innovative research project entitled: “The development of a method for injecting after energy-used geothermal waters into selected geological structures” was prepared and implemented as part of the Regional Operational Program of the Mazowieckie Voivodship for 2014–2020 (Priority Axis: Research and development activities of enterprises). This project has resulted in the launch of the installation pumping excess water to the quaternary sandy leyer. Based on the results from the first year of operation of the project, it can be assumed that it is possible to achieve nearly 100% reduction of water discharge and, consequently, the full use of producted geothermal waters. In summary, it can be stated that the geothermal plant in Mszczonów is a unique installation not only on the Polish but also international scale. The proof of this is not only the scale of rational use of water for energy purposes (cooling from 41°C to about 17°C), but also their development in other areas, for example in “Termy Mszczonów” and for the production of waters intended for drinking. The article presents the results of the first year (2019) of operation of the water injection system. During this period, in cooled water discharged into surface watercourse nearly 50% reduction was achieved.
    Polska należy do krajów o ograniczonych zasobach wód pitnych. Wychodząc naprzeciw temu problemowi Zarząd Spółki Geotermia Mazowiecka SA prowadzi działania w kierunku określenia możliwości wykorzystania eksploatowanych wód geotermalnych innych niż cele energetyczne. Wody złożowe oprócz zagospodarowania do generacji ciepła wykorzystywane są do rekreacji i balneoterapii w Termach Mazowieckich oraz do celów wytwarzania wód pitnych w lokalnym systemie wodociągowym. Część wód musiała być odprowadzana do cieków powierzchniowych z powodu braku koherencji potrzeb ciepłowniczych i wodociągowych. Temu służył innowacyjny projekt badawczy pn.: „Opracowanie metody zatłaczania wykorzystanych energetycznie wód geotermalnych do wytypowanych struktur geologicznych” realizowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014–2020. Projekt ten zaowocował uruchomieniem instalacji zatłaczania nadmiarowych energetycznie wód do czwartorzędowego poziomu piaszczystego. Na podstawie wyników z pierwszego roku funkcjonowania projektu można założyć, że możliwe jest osiągnięcie blisko 100% redukcji zrzutu wód i co się z tym wiąże pełne wykorzystanie eksploatowanych wód złożowych. Podsumowując można stwierdzić, że Zakład geotermalny funkcjonujący w Mszczonowie jest unikalną instalacją nie tylko w skali polskiej ale także międzynarodowej. Dowodem na to jest nie tylko skala racjonalnego wykorzystania wód do celów energetycznych (schłodzenie od 41°C do około 17°C), ale także zagospodarowanie ich w innych obszarach: w Termach Mszczonowskich i do produkcji wód pitnych z SUW i z płytkich zbiorników hydrogeologicznych. W artykule przestawiono wyniki pierwszego, 2019 roku, funkcjonowania systemu zatłaczania schłodzonych wód.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2020, 36, 1; 123-134
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geothermal water resources management - economic aspects of their treatment
    Gospodarka zasobami wód termalnych - ekonomiczne aspekty ich uzdatniania
    Autorzy:
    Tomaszewska, B.
    Pająk, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/216968.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    odsalanie
    woda geotermalna
    analiza ekonomiczna
    desalination
    geothermal water
    costs analysis
    Opis:
    Geothermal waters are a source of clean energy. They should be used in a rational manner especially in energy and economic terms. Key factors that determine the conditions in which geothermal waters are used, the amount of energy obtained and the manner in which cooled water is utilised include water salinity. Elevated salinity levels and the presence of toxic microelements may often lead to difficulties related to the utilisation of spent waters. Only a few Polish geothermal facilities operate in a closed system, where the water is injected back into the formation after having been used. Open (with water dumped into surface waterways or sewerage systems) or mixed (only part of the water is re-injected into the formation via absorption wells while the rest is dumped into rivers) arrangements are more frequently used. In certain circumstances, the use of desalinated geothermal water may constitute an alternative enabling local needs for fresh water to be met (e.g. drinking water). The assessment of the feasibility of implementing the water desalination process on an industrial scale is largely dependent on the method and possibility of disposing of, or utilising, the concentrate. Due to environmental considerations, injecting the concentrate back into the formation is the preferable solution. The energy efficiency and economic analysis conducted demonstrated that the cost effectiveness of implementing the desalination process in a geothermal system on an industrial scale largely depends on the factors related to its operation, including without limitation the amount of geothermal water extracted, water salinity, the absorption parameters of the wells used to inject water back into the formation, the scale of problems related to the disposal of cooled water, local demand for drinking and household water, etc. The decrease in the pressure required to inject water into the formation as well as the reduction in the stream of the water injected are among the key cost-effectiveness factors. Ensuring favourable desalinated water sale terms (price/quantity) is also a very important consideration owing to the electrical power required to conduct the desalination process.
    Wody geotermalne to źródło czystej energii. Warto więc wykorzystywać je w sposób racjonalny zwłaszcza w sensie energetycznym i gospodarczym. Jednym z kluczowych czynników, determinujących warunki eksploatacji wód geotermalnych, wielkość wykorzystania energii oraz sposób zagospodarowania wód schłodzonych jest zasolenie wód. Podwyższone zasolenie oraz występowanie mikroelementów toksycznych w wodach może często determinować trudności związane z utylizacją wykorzystanych wód. Tylko w kilku polskich zakładach geotermalnych wody eksploatowane są w układzie zamkniętym (po wykorzystaniu wtłaczane z powrotem do górotworu). Częściej stosowany jest system otwarty (wody odprowadzane są do cieków powierzchniowych lub kanalizacji) lub mieszany (tylko część wód wraca do złoża za pomocą otworów chłonnych, druga część jest zrzucana do rzek). Odsalanie wód geotermalnych może stanowić, w określonych przypadkach, alternatywę umożliwiającą zaspokojenie lokalnego zapotrzebowania na wodę słodką (np. zdatną do picia). Ocena możliwości wdrożenia analizowanego procesu na skalę przemysłową w dużej mierze zależy od kierunków i możliwości utylizacji/zagospodarowania koncentratu. Biorąc pod uwagę względy środowiskowe, najkorzystniejszym rozwiązaniem jest wtłaczanie koncentratu do górotworu. Przeprowadzona analiza energetyczna i ekonomiczna wykazała, że opłacalność wdrożenia na skalę przemysłową procesu odsalania w systemie geotermalnym w dużej mierze zależy od czynników związanych z jego pracą, a w szczególności: wielkości wydobycia wód geotermalnych, zasolenia wód, parametrów chłonnych otworów przeznaczonych do wtłaczania wód do górotworu, skali problemów związanych z utylizacją schłodzonych wód, lokalnego zapotrzebowania na wody pitne i gospodarcze i in. Kluczowa dla opłacalności tego procesu jest między innymi redukcja wymaganego ciśnienia przy wtłaczaniu wód do górotworu i redukcja wielkości strumienia zatłaczanych wód. Bardzo ważnym elementem jest również zapewnienie odpowiednich warunków zbytu odsolonych wód (cena/ilość) celem pokrycia zapotrzebowania na energię elektryczną wykorzystaną w procesie odsalania.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2012, 28, 4; 59-70
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Possibilities for the industrial use of cooled geothermal brines by borehole salt mines in the Polish Lowlands
    Możliwości gospodarczego wykorzystania wychłodzonych solanek geotermalnych przez otworowe kopalnie soli na Niżu Polskim
    Autorzy:
    Rasała, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/216025.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    stacja geotermalna
    utylizacja solanek geotermalnych
    otworowa kopalnia soli
    solanka przemysłowa
    rentowność przedsięwzięć
    geothermal plant
    disposal of geothermal brine
    borehole salt mine
    industrial brine
    economic viability
    Opis:
    The paper presents the concept of thedisposal of cooled geothermal brines by re-use in borehole salt mines where they are further saturated with sodium chloride. The target recipients of the brines – saturated to reach industrial brine requirements – would be chemical plants. At present mines produce industrial-quality brine with surface water. Using the model options of cooperation of geothermal plants (a hypothetical plant in Mogilno and one under construction in Toruń) with salt mines (Przyjma and Góra), it follows shown that the payback period for major capital expenditures (drilling, pipeline) would be 10–15 years. The solution would provide tangible benefits for geothermal plants (elimination of costs associated with drilling and maintenance of injection wells). Strategic advantages for salt mines would be extending the lifespan of the salt deposit. As there would be no longer a need for the re-injection of heat-depleted brine, the implementation of the solution would also enable simpler – in technological terms – production of geothermal waters with high level of mineralization. The assessment of geothermal potential in the area of these mines indicates that to achieve maximum energy performance and ecological benefits, it would be advisable to supply the mines with waters with mineralization of >100 g NaCl/L from the Lower Jurassic aquifer in the area of the Mogilno Trough. The geothermal plants could operate in parallel in several towns and, assuming they would be supplying enough brine to fully meet the mines’ demand (1000–1100 m3/h) and the temperature of obtained waters would be >80°C, the total capacity of these geothermal installations, could reach 80–100 MW when cooling to 25° C.
    Zaprezentowano koncepcję gospodarczego wykorzystania (utylizacji) wychłodzonych solanek geotermalnych poprzez przekazywanie ich do otworowych kopalń soli, celem dalszego dosycenia chlorkiem sodu. Docelowym odbiorcą wód, już w postaci solanki przemysłowej, byłyby zakłady chemiczne. Aktualnie kopalnie te produkują solankę przemysłową, ługując sole cechsztynu wodami powierzchniowymi. Na przykładzie potencjalnej współpracy zakładów geotermalnych (hipotetycznego w Mogilnie i budowanego w Toruniu) z istniejącymi kopalniami soli (Przyjma i Góra) wykazano, że główne nakłady inwestycyjne (wiercenia, rurociąg), mogłyby zwrócić się w ciągu 10–15 lat. Rozwiązanie to przyniosłoby wymierne korzyści dla zakładu geotermalnego (brak kosztów związanych z wykonaniem i utrzymaniem otworu do zatłaczania wychłodzonych wód). Dla kopalń soli byłyby to co najmniej korzyści strategiczne poprzez wydłużenie okresu eksploatacji złóż. Wobec braku konieczności zatłaczania wychłodzonych solanek wdrożenie rozwiązania umożliwiałoby prostszą technologicznie eksploatację wód geotermalnych o wysokim zasoleniu. Z przeprowadzonej oceny potencjału geotermalnego w rejonie kopalń wynika, że dla uzyskania maksymalnych parametrów energetyczno-ekologicznych, zalecane byłoby zaopatrywanie kopalń wodami o zawartości >100 gNaCl/dm3 ze zbiornika dolnojurajskiego z terenu niecki mogileńskiej. Stacje mogłyby pracować równolegle w kilku pobliskich miejscowościach i przy pełnym zaopatrywaniu kopalń w solankę (1000–1100 m3/h) i temperaturze pozyskiwanych wód >80°C, łączna moc energetyczna instalacji geotermalnych, przy wychłodzeniu do 25°C, mogłaby sięgnąć 80–100 MW.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2018, 34, 1; 25-40
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geothermal water as a raw material for the agricultural sector in Poland
    Woda geotermalna jako surowiec dla rolnictwa w Polsce
    Autorzy:
    Skrzypczak, Robert
    Kępińska, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1849651.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    geothermal water
    raw material
    agriculture
    Polska
    Polska
    rolnictwo
    surowiec
    woda geotermalna
    Opis:
    Direct applications in agriculture are among the most prospective development lines of geothermal water and energy. In many countries such uses have already been ongoing. Poland also has suitable natural conditions and geothermal waters’ potential for agricultural development as well as for applications related to agriculture. Moreover, such applications in agriculture – if taking place after earlier use of geothermal waters e.g. for energetic or other purposes – would be the realization of the idea of the closed cycle economy. The first research and development works on geothermal waters and energy applications in agriculture in Poland were carried out in the early 1990s. In recent years this subject has once again sparked a growing interest. The paper presents geothermal water resources potential as well as circumstances, rationale, selected relevant estimations and proposed zones in the country for their uses (as raw material and heat source) in the agricultural sector of the country. The use of geothermal waters in agriculture would be an important element in the chain of agricultural production and agri-food processing, contributing to the increase in the use of locally available natural resources, as well as reducing emissions when using these resources for energetic purposes. The topic is presented against the background of a brief review of the state of geothermal water applications in agriculture in the world and in Europe, which convinces the legitimacy and need for the development of such use of geothermal water as a raw material for agriculture also in Poland.
    Bezpośrednie zastosowania w rolnictwie należą do perspektywicznych kierunków wykorzystania wody geotermalnej. W wielu krajach takie zastosowania mają już miejsce. Również Polska posiada odpowiednie warunki naturalne i potencjał wód geotermalnych dla ich rolniczego wykorzystania, a także zastosowań związanych z rolnictwem. Co więcej – zastosowania w rolnictwie, jeśli miałyby miejsce po wcześniejszym wykorzystaniu wód geotermalnych np. do celów energetycznych – byłyby realizacją idei gospodarki o obiegu zamkniętym. Pierwsze prace badawczo-rozwojowe nad zastosowaniami wód geotermalnych w rolnictwie w Polsce przeprowadzono na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. W ostatnich latach temat ten ponownie budzi coraz większe zainteresowanie. W artykule przedstawiono potencjał zasobów wód geotermalnych oraz uwarunkowania, przesłanki, wybrane istotne szacunki, a także proponowane perspektywiczne strefy dla ich wykorzystania (jako surowca i źródła ciepła) w sektorze rolniczym kraju. Wykorzystywanie wód geotermalnych w rolnictwie stanowiłoby ważny element w łańcuchu produkcji rolnej i przetwórstwa rolno-spożywczego, przyczyniając się do wzrostu wykorzystania lokalnie dostępnych zasobów wód podziemnych, a także zmniejszania niskiej emisji, jeśli te zasoby byłyby stosowane także do celów energetycznych. Temat przedstawiono na tle krótkiego przeglądu stanu zastosowań wód geotermalnych w rolnictwie na świecie i w Europie, co przekonuje o zasadności i potrzebie rozwoju takiego wykorzystania wód geotermalnych jako surowca dla rolnictwa także w Polsce.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2020, 36, 4; 217-230
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Risk insurance fund for geothermal energy projects in selected European countries – operational and financial simulation
    Fundusz ubezpieczenia od ryzyka w projektach geotermalnych – symulacja operacyjna i finansowa działania w wybranych krajach europejskich
    Autorzy:
    Kępińska, Beata
    Kujbus, Attila
    Karytsas, Spirydon
    Boissavy, Christian
    Mendrinos, Dimitrios
    Karytsas, Constantine
    Kasztelewicz, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1849547.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    geothermal resource
    geothermal projects
    insurance fund
    operational simulation
    financial simulation
    zasoby geotermalne
    projekt geotermalny
    fundusz ubezpieczenia
    symulacja operacyjna
    symulacja finansowa
    Opis:
    The insurance funds belong to efficient measures mitigating risks in geothermal projects, including resource risk. They already exist in some European countries, e.g., France, the Netherlands, Turkey. Recently, the proposals of establishing such funds were elaborated for three countries: Greece, Hungary, and Poland within the framework of the EU-funded project “Developing geothermal and renewable energy projects by mitigating their risks”, GEORISK (www.georisk-project.eu). A 10 year operational and financial simulation of the proposed public insurance funds was conducted to prove their sustainability in each of three listed states. It started with the determination of the country-specific premises. The numbers of projects in the next 10 years possible to be covered by funds were assumed by the authors on the bases of realistic estimations. The initial capital, the fixed costs, the costs of the project evaluation, the premium fees paid by the investors, the payment for the unsuccessful projects altogether were taken into account. The first draft simulation was done with the exact Hungarian assumptions and inputs of fixed costs and also with average project data, thus making it appropriate to perform sensitivity analyses on: insurance premiums, success rates and the risk coverages. Then, complete simulations were made for three listed countries. The results of the simulation show that a resource risk insurance fund can be a sustainable and an effective measure to support geothermal energy sector development. During the planning of a new fund, it is important to make use of long experiences both of the former and existing funds.
    Fundusze ubezpieczenia należą do skutecznych form łagodzenia ryzyka w projektach geotermalnych, w tym ryzyka zasobowego. Funkcjonują one już w niektórych krajach europejskich, np. we Francji, Holandii, Turcji. Ostatnio opracowano propozycje ich utworzenia dla trzech krajów: Grecji, Węgier i Polski, w ramach projektu finansowanego przez UE „Rozwój projektów z zakresu energii geotermalnej i odnawialnych źródeł poprzez łagodzenie ich ryzyk”, GEORISK (www.georisk-project.eu). Dla każdego z podanych krajów wykonano symulację 10 lat funkcjonowania operacyjnego i finansowego proponowanego publicznego funduszu ubezpieczeniowego, aby udowodnić ich zrównoważony charakter. Symulację rozpoczęto od przyjęcia założeń uwzględniających specyfikę poszczególnych krajów. Liczbę projektów możliwych do objęcia funduszami w trakcie 10 lat przyjęto według realistycznych szacunków dla każdego z krajów. Symulację wykonano z uwzględnieniem kapitału początkowego, kosztów stałych, kosztów oceny projektów zgłaszanych do ubezpieczenia, składek ubezpieczeniowych, wypłat za nieudane projekty. Pierwszą roboczą symulację wykonano dla Węgier według rzeczywistych proponowanych założeń i danych wejściowych odnośnie do kosztów stałych, a także uśrednionych założonych danych. Wykonano analizy wrażliwości dotyczących składki ubezpieczeniowej, wskaźnika sukcesu i stopnia pokrycia ryzyka. Następnie wykonano pełne symulacje dla trzech podanych krajów. Wyniki symulacji wskazują, że fundusz ubezpieczenia od ryzyka zasobowego może być zrównoważoną i skuteczną formą wspierania rozwoju energetyki geotermalnej. Przy planowaniu nowego funduszu ważne jest korzystanie z wieloletnich doświadczeń funduszy, które funkcjonowały w przeszłości, i tych, które działają obecnie.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2021, 37, 3; 139-158
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Biocatalized silicate gels in oil and geothermal industry
    Autorzy:
    Falkowicz, S.
    Cicha-Szot, R.
    Dubiel, S.
    Bailey, S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/216309.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    eksploatacja złóż
    złoże ropy naftowej
    wody termalne
    modyfikacja przepuszczalności
    skała zbiornikowa
    badania laboratoryjne
    żele krzemianowe
    biokataliza
    water shut-off
    oil exploitation
    geothermal water exploitation
    improved oil recovery
    reservoir rocks permeability modification
    laboratory testing
    silicate gels
    biocatalysis
    Opis:
    Technologies using silicates have become accepted worldwide as cost-effective solutions for enhancing oil production. Despite very intensive research work gelling mechanism of the silicate system in the reservoir conditions is still unknown. Selection of appropriate additives extending gelling time and improving gel properties is very difficult because of the lack of that information. Moreover, complexity of the systems which contains organic and inorganic additives cause difficulties in industrial applications. This paper presents complex literature review which gives complete picture on the use and application of silicate based systems for water shut-off and enhancing oil recovery. Moreover, it shows new way of pH-dependent silicate gels application during the permeability modification treatments as an interesting alternative to chemical crosslinked gels. Gelling time of that system can be extended by the using microbiology to the pH modification what limit the number of chemical additives, facilitate process control and improve treatment competitiveness. The effect of biocatalyzed silicate gels on porous rocks was tested in the reservoir conditions on the lab stand of the Temco Inc Company (USA). Experimental results of coreflooding experiments indicated that silicate gel system may cause decrease of core permeability in the range from 60 to 90%.
    W publikacji przedstawiono kompleksowy przegląd literatury fachowej dotyczącej zastosowań żeli krzemianowych w górnictwie naftowym. Jak wynika z przytoczonych wyników wieloletnich badań, do czynników wpływających na skuteczność zabiegu modyfikacji przepuszczalności skał złożowych można zaliczyć: — rodzaj warunków złożowych (litologia, temperatura złożowa, zasolenie, jednorodność budowy złoża), — sposób udostępnienia warstwy produktywnej, — mechanizm dopływu wody do odwiertu, — odpowiedni dobór układu żelującego (polimery, żywice lub krzemiany), — sposób zatłaczania żelu do właściwej strefy złożowej (użycie Coiled Tubingu, jednoczesne zatłaczanie do dwóch stref). Reasumując można stwierdzić, że wszystkie prace związane z zatłoczeniem żelu do strefy o podwyższonej przepuszczalności należy zakończyć przed upływem kilku godzin. Wliczając w to czas potrzebny na przygotowanie żelu oraz wytłoczenia żelu z Colied Tubingu, jest to czas bardzo krótki. Jednymi z najbardziej obiecujących środków do likwidacji stref złożowych o wysokich przepuszczalnościach skał są żele oparte na bazie krzemianów. Mimo intensywnych badań w dalszym ciągu nie został do końca poznany mechanizm żelowania krzemianów w złożu, co utrudnia dobór odpowiednich dodatków wydłużających czas żelowania oraz poprawiających właściwości żelu, a złożoność systemów zawierających dodatki organiczne i nieorganiczne powoduje utrudnienia w zastosowaniach przemysłowych. Zastosowanie mikrobiologii w celu modyfikacji pH znacznie wydłuża czas żelowania, a ponadto ogranicza liczbę dodatków chemicznych, przez co ułatwia kontrolę i poprawia również ekonomikę zabiegu. Jednak, aby technologia ta była przydatna do komercyjnego wykorzystania wskazane jest wykonanie odpowiednich testów laboratoryjnych, np. metodą czynnikową kolejnych przybliżeń. Testy te powinny w maksymalnym stopniu symulować warunki złożowe pod względem termobarycznym i technologicznym. Ze znacznym podobieństwem proces ten można symulować dzięki aparaturze firmy Temco Inc (USA) będącej na wyposażeniu Instytutu Nafty i Gazu w Krakowie. Celem przeprowadzonych badań laboratoryjnych była wstępna ocena przydatności roztworów krzemianów do likwidacji przepuszczalności porowatych skał zbiornikowych z wykorzystaniem biokatalizatorów. Do przygotowania cieczy zabiegowej użyto roztworu krzemianu sodu o następujących właściwościach: stosunek SiO2/Na2O - 3,11; zawartość Na2O - 9,5%; zawartość SiO2 - 29,5%; gęstość około 1420 kg/m3; pH = 11,5. W przygotowanych cieczach stosowano stężenia krzemianu sodu niższe niż 2%, bowiem po przekroczeniu tego stężenia proces żelowania krzemianu rozpoczynał się w przeciągu kilku godzin, co jest czasem zbyt krótkim z punktu widzenia wykorzystania tej technologii w praktyce. Przygotowano cztery ciecze zabiegowe różniące się stężeniem krzemianu sodu: 1 – 0,5%; 2 - 0,75%; 3 - 0,1%; – 0,75%. W przypadku cieczy nr 4, na podstawie wyników wcześniejszych testów, zastosowano zmodyfikowaną pożywkę dla mikroorganizmów. Do wszystkich cieczy dodawano mikroorganizmy alkalifilne w ilościach takich, aby ich końcowe stężenie wynosiło około 1 ź 102 w 1 ml. Po zatłoczeniu do rdzeni cieczy zabiegowej w warunkach beztlenowych, poddawano procesowi dwutygodniowej inkubacji w temperaturze 40°C. Po tym okresie określano przepuszczalność końcową rdzeni kks dla solanki, a tym samym określano zmiany (utratę) ich przepuszczalności. Do rdzeni oznaczonych numerami 1 i 2 zatłoczono ciecz oznaczoną nr 1. W czasie dwutygodniowej inkubacji nie stwierdzono zauważalnych zmian pH, ani lepkości przygotowanej cieczy. Nastąpiło tylko nieznaczne wytrącenie się krzemianów z cieczy i ich sedymentacja na dnie naczynia, w którym inkubowano rdzenie. Stwierdzono uszkodzenia przepuszczalności rdzeni o numerach 1 i 2 odpowiednio 70% i 4% (tab. 3). Podczas pomiaru przepuszczalności końcowej solanka przepływająca przez testowany rdzeń w całości gromadzona była w przezroczystym naczyniu. Stwierdzono, iż dno naczynia pokrywa zżelowany osad usuniętych z rdzenia krzemianów. Podobną sytuację stwierdzono w przypadku rdzeni oznaczonych numerami 3 i 4. Daje się jednak zauważyć na dnie naczynia większą ilość usuniętych krzemianów, niż w przypadku rdzeni 1 i 2. Jest to spowodowane większą ilością krzemianów w roztworze wyjściowym. W tym przypadku również nie stwierdzono zmian pH cieczy żelującej. Zanotowano odpowiednio 73% i 61% uszkodzenie przepuszczalności rdzeni. Wprowadzono modyfikację w składzie cieczy nr 3, którą zatłoczono do rdzeni 5 i 6. W tym przypadku proces przebiegał w sposób zbliżony do oczekiwanego. Po pierwsze, stwierdzono po ok. 14 dniach zmianę pH cieczy z 11 na 8 i żelowanie cieczy w całej objętości. Nie stwierdzono osadu w pojemniku, w którym zgromadzono ciecz wypływającą z rdzenia 3. Tak więc, przepływająca solanka nie usuwała w tym przypadku z rdzenia krzemianów. Stwierdzono uszkodzenia przepuszczalności na poziomie 77% i 80%. Następnie przygotowano ciecz oznaczoną numerem 4, którą zatłoczono do rdzeni o numerach 7, 8 i 9. Po około trzech dobach zaobserwowano wytrącanie się żelu krzemianowego. Zmiany pH roztworu odnotowano po 12 dniach od przygotowania cieczy roboczej. W testowanych rdzeniach stwierdzono zmiany przepuszczalności odpowiednio 67%, 90% i 93%. Były to największe, a zarazem najtrwalsze zmiany przepuszczalności ze wszystkich testowanych rdzeni. Jak w poprzednich eksperymentach, również w tym przypadku gromadzony był filtrat wypływający z rdzenia podczas pomiaru przepuszczalności końcowej. Wizualnie nie stwierdzono obecności krzemianów w zgromadzonym filtracie. Na rysunku 1 pokazano zmiany gradientu różnicy ciśnienia w rdzeniach nr 4 i 8 w trakcie pomiaru przepuszczalności końcowej kks. Zmiany te mają typowy przebieg dla tego typu eksperymentów. Kształt obu krzywych dostarcza istotnych informacji, co do zjawisk zachodzących w przestrzeni porowej testowanych piaskowców podczas przepływu przez nie solanki. Na początku gradient ciśnienia gwałtownie rośnie i osiąga wartość maksymalną, aby potem mniej lub bardziej gwałtownie spadać i po pewnym czasie osiągnąć stabilizację. Wielkość i dynamika zmian (spadku) wartości gradientu różnicy ciśnienia wynika z zakresu i tempa usuwania krzemianów jakie zostały zatłoczone do testowanych rdzeni. Im więcej przepływająca solanka usunie z rdzenia cząsteczek krzemianów tym spadki gradientu różnicy ciśnienia będą większe. Kształt krzywych pokazanych na rysunku 1 pozwala na stwierdzanie że z rdzenia 4 (ciecz robocza 2) przepływająca solanka usunęła więcej krzemianów niż z rdzenia 8, do którego zatłoczono ciecz roboczą 4. W przypadku rdzenia 8 siły hydraulicznego unoszenia nie były w stanie pokonać sił adsorbujących cząsteczki krzemianu na ścianach por piaskowca i krzemian nie został usunięty powodując 90% spadek przepuszczalności tego rdzenia. Czynnikiem, który steruje tym procesem są zjawiska elektrokinetyczne zachodzące na powierzchni krzemianów w środowisku solanek o różnym pH.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2009, 25, 4; 5-22
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Verification of the geothermal conditions in the Polish Lowlands based on data from new drilling performed in the years 2000-2022
    Weryfikacja uwarunkowań geotermalnych na Niżu Polskim na podstawie danych z nowych wierceń zrealizowanych w latach 2000-2022
    Autorzy:
    Bujakowski, Wiesław
    Zacharski, Piotr
    Bielec, Bogusław
    Tyszer, Magdalena
    Pierzchała, Karol
    Tomaszewska, Barbara
    Pająk, Leszek
    Kępińska, Beata
    Szczepański, Krystian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2203303.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    Polish Lowlands
    geothermal conditions
    Lower Jurassic reservoir
    Lower Cretaceous reservoir
    potential discharge of wells
    Niż Polski
    uwarunkowania geotermalne
    zbiornik dolnej jury
    zbiornik dolnej kredy
    wydajność ujęć geotermalnych
    Opis:
    The aim of the presented work was an attempt to verify the geothermal conditions in the Polish Lowlands (Lower Jurassic and Lower Cretaceous reservoir) based on new geological information. The paper presents geothermal conditions in the Polish Lowlands according to the state of recognition at the end of 2022 in order to update the hydrogeothermal conditions in selected regions. Based on the scientific and research works published so far as well as numerous geothermal investments, and geological information from twenty-three new exploratory drilling events performed in the years 2000-2022 (nineteen of which were performed/documented after 2006), the authors undertook to update forecasts of the top surface of Lower Jurassic and Lower Cretaceous formations, the total thickness of these formations and the potential discharge of wells. The analysis was performed using the QGIS Desktop 3.24.1 software, a cross-platform and free open-source geoinformation software application (GIS ) that enables the viewing, editing and analyzing of spatial data and the creation of maps. The correction covered the course of the isolines on all six analyzed maps. The presented analysis made it possible to make a spot correction of the forecasted course of the isoline in relation to the maps published earlier in the Atlas of geothermal resources in the Polish Lowlands. Mesozoic formations developed in 2006, edited by Wojciech Górecki. Information obtained from newly drilled geothermal boreholes enabled the local correction of the forecasted values of individual parameters while maintaining the general trend.
    Celem pracy była próba weryfikacji uwarunkowań geotermalnych na Niżu Polskim (zbiornik dolnej jury i dolnej kredy) na podstawie nowych informacji geologicznych. W pracy przedstawiono uwarunkowania geotermalne na Niżu Polskim według stanu rozpoznania na koniec 2022 r. w celu aktualizacji warunków hydrogeotermalnych w wybranych regionach. Na podstawie dotychczas opublikowanych prac naukowo-badawczych, a także zrealizowanych licznych inwestycji geotermalnych, oraz informacji geologicznej z nowych 23 wierceń poszukiwawczych zrealizowanych w latach 2000-2022 (19 z nich wykonano/udokumentowano po roku 2006), autorzy podjęli się aktualizacji prognoz zalegania stropu utworów jury dolnej i kredy dolnej, miąższości całkowitej tych utworów oraz potencjalnej wydajności ujęć geotermalnych. Analizę wykonano z wykorzystaniem oprogramowania QGIS Desktop 3.24.1, wieloplatformowego, wolnego i otwartego oprogramowania geoinformacyjnego (GIS ) umożliwiającego przeglądanie, edytowanie i analizowanie danych przestrzennych oraz tworzenie map. Korekta objęła przebieg izolinii na wszystkich sześciu analizowanych mapach. Zaprezentowane analizy pozwoliły na dokonanie punktowej korekty prognozowanego przebiegu izolinii w odniesieniu do publikowanych wcześniej map w Atlasie zasobów geotermalnych na Niżu Polskim. Formacje mezozoiku opracowanym w 2006 r., pod redakcją naukową Wojciecha Góreckiego. Informacje uzyskane z nowo wykonanych otworów geotermalnych pozwoliły na lokalną korektę prognozowanych wartości poszczególnych parametrów przy zachowaniu ogólnego trendu.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2023, 39, 1; 193--216
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-7 z 7

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies