Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "evolutionary" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 17
Tytuł:
Dwustronna przyczynowość i rozszerzona synteza ewolucyjna
Reciprocal Causation and the Extended Evolutionary Synthesis
Autorzy:
Buskell, Andrew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2082375.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
przyczynowość
teoria ewolucji
wyjaśnienie
rozszerzona synteza ewolucyjna
causation
evolutionary theory
explanation
extended evolutionary synthesis
Opis:
Zespół Kevina Lalanda przedstawił liczne argumenty przemawiające za rozszerzoną syntezą ewolucyjną. W tym artykule analizuję kluczową dla tych uczonych koncepcję dwustronnej przyczynowości. Koncepcja ta przywoływana jest w wielu argumentach na rzecz przyjęcia rozszerzonej ewolucjonistycznej ramy pojęciowej, niewielka część tych argumentów jest jednak jasno sprecyzowana. Objaśniam tutaj tę koncepcję i przedstawiam trzy linie argumentacji, w których jest ona wykorzystywana. Wskazuję na to, w których punktach sceptycy mogą podważać — i podważają — te argumenty, jak również zwracam uwagę na główne, w moim przekonaniu, problemy empiryczne, eksplanacyjne i metodologiczne związane z tą koncepcją.
Kevin Laland and colleagues have put forward a number of arguments motivating an extended evolutionary synthesis. Here I examine Laland et al.’s central concept of reciprocal causation. Reciprocal causation features in many arguments supporting an expanded evolutionary framework, yet few of these arguments are clearly delineated. Here I clarify the concept and make explicit three arguments in which it features. I identify where skeptics can — and are — pushing back against these arguments, and highlight what I see as the empirical, explanatory, and methodological issues at stake.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2019-2020, 16-17; 157-192
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewolucyjna Teleonomia jako zasada unifikująca Rozszerzonej Syntezy Ewolucyjnej
Evolutionary Teleonomy as a Unifying Principle for the Extended Evolutionary Synthesis
Autorzy:
Bartlett, Jonathan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553395.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
Ewolucyjna Teleonomia
Nowoczesna Synteza
Rozszerzona Synteza Ewolucyjna
zasada unifikująca
teoria ewolucji
teleologia
rozumowanie w biologii
Evolutionary Teleonomy
Modern Synthesis
Extended Evolutionary Synthesis
unifying principle
evolutionary theory
teleology
biological reasoning
Opis:
Wielu ludzi nie docenia wpływu wywieranego przez zasady unifikujące na badania biologiczne. Zasady te mają dostarczać upraszczających założeń w przypadku złożonych problemów, dzięki czemu można te problemy skutecznie rozwiązywać przy użyciu dostępnych narzędzi. Błędne założenia upraszczające mogą jednak prowadzić do nieprawidłowego opisu problemów, a więc i do bezpodstawnych wniosków. Zasady unifikujące Nowoczesnej Syntezy biologii ewolucyjnej są obecnie podważane przez Rozszerzoną Syntezę Ewolucyjną. Ta ostatnia, jak dotąd, nie zapewniła jednak własnych zasad unifikujących, przez co wielu naukowców wątpi, czy rzeczywiście stanowi ona oryginalną syntezę biologii ewolucyjnej. W niniejszym artykule za zasadę unifikującą Rozszerzonej Syntezy Ewolucyjnej uznaję koncepcję ewolucyjnej teleonomii (jest to koncepcja Ernsta Mayra zastosowana do samych procesów ewolucyjnych). Dostarczę ponadto konkretnych przykładów pokazujących, że współczesne badania, biorąc za podstawę zasady unifikujące Nowoczesnej Syntezy, prowadzą w ślepą uliczkę. Można temu zaradzić dzięki przyjęciu Rozszerzonej Syntezy Ewolucyjnej wraz z ewolucyjną teleonomią jako zasadą unifikującą.
Many people underestimate the effect that unifying principles have on the study of biology. Unifying principles are used to provide simplifying assumptions to complex problems, which allow them to be effectively tackled by the tools at hand. However, erroneous unifying principles will generate simplifying assumptions that lead towards mischaracterizations of problems which inevitably lead to invalid conclusions. The unifying principles of the current Modern Synthesis of evolution are presently being challenged by the Extended Evolutionary Synthesis. However, the Extended Evolutionary Synthesis has so far failed to provide unifying principles of its own, which has caused many to question whether or not the Extended Evolutionary Synthesis is indeed a unique synthesis of evolutionary biology. Here, the concept of evolutionary teleonomy (Ernst Mayr’s concept of teleonomy applied to evolutionary processes themselves) is identified as a unifying principle of the Extended Evolutionary Synthesis. Additionally, specific examples are provided where modern research has been led astray by the unifying principles of the Modern Synthesis which would have been corrected by applying the Extended Evolutionary Synthesis with the unifying principle of evolutionary teleonomy.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2018, 15; 441-460
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewolucjonizm darwinowski w świetle genomiki
Darwinian Evolution in the Light of Genomics
Autorzy:
Koonin, Eugene V.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553359.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
darwinizm
Nowoczesna Synteza
genomika ewolucyjna
biologia systemowa
Postnowoczesna Synteza biologii ewolucyjnej
dobór oczyszczający
neutralne procesy ewolucyjne
nieadaptacjonistyczna teoria ewolucji
Darwinism
Modern Synthesis
evolutionary genomics
systems biology
Postmodern Synthesis of evolutionary biology
purifying selection
neutral evolutionary processes
non-adaptationist theory of evolution
Opis:
Genomika porównawcza i biologia systemowa oferują niespotykane możliwości testowania głównych zasad biologii ewolucyjnej sformułowanych przez Darwina w O powstawaniu gatunków w 1859 roku i rozszerzonych sto lat później w ramach Nowoczesnej Syntezy. Badania w dziedzinie genomiki ewolucyjnej pokazują, że dobór naturalny stanowi tylko jedną z sił kształtujących ewolucję genomu i wcale nie występującą najczęściej, natomiast procesy nieadaptacyjne mają znacznie większe znaczenie niż wcześniej przypuszczano. Duży wkład horyzontalnego transferu genów i różnych samolubnych elementów genetycznych w ewolucję genomu podważa koncepcję drzewa życia. Adekwatny opis ewolucji wymaga bardziej złożonej koncepcji sieci lub „lasu” życia. Nie istnieje spójny trend ewolucji w kierunku większej złożoności genomowej, a kiedy złożoność wzrasta, wydaje się, że jest to raczej nieadaptacyjna konsekwencja ewolucji drogą słabego doboru oczyszczającego niż adaptacji. Odkryto rozmaite powszechniki ewolucji genomu, w tym niezmiennicze rozkłady tempa ewolucji pośród genów ortologowych z różnych genomów oraz rozmiarów rodzin genów paralogowych. Dostrzeżono też negatywną korelację między poziomem ekspresji genów a tempem ewolucji sekwencji. Niektóre z tych powszechników uzyskują wyjaśnienie dzięki zastosowaniu prostych, nieadaptacjonistycznych modeli ewolucji, co sugeruje, że w dość nieodległej przyszłości powstać może nowa synteza biologii ewolucyjnej.
Comparative genomics and systems biology offer unprecedented opportunities for testing central tenets of evolutionary biology formulated by Darwin in the Origin of Species in 1859 and expanded in the Modern Synthesis 100 years later. Evolutionary-genomic studies show that natural selection is only one of the forces that shape genome evolution and is not quantitatively dominant, whereas non-adaptive processes are much more prominent than previously suspected. Major contributions of horizontal gene transfer and diverse selfish genetic elements to genome evolution undermine the Tree of Life concept. An adequate depiction of evolution requires the more complex concept of a network or “forest” of life. There is no consistent tendency of evolution towards increased genomic complexity, and when complexity increases, this appears to be a non-adaptive consequence of evolution under weak purifying selection rather than an adaptation. Several universals of genome evolution were discovered including the invariant distributions of evolutionary rates among orthologous genes from diverse genomes and of paralogous gene family sizes, and the negative correlation between gene expression level and sequence evolution rate. Simple, non-adaptive models of evolution explain some of these universals, suggesting that a new synthesis of evolutionary biology might become feasible in a not so remote future.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2018, 15; 283-370
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dlaczego rozszerzona synteza ewolucyjna jest niezbędna
Why an Extended Evolutionary Synthesis Is Necessary
Autorzy:
Müller, Gerd B.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553208.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
biologia ewolucyjna
nowoczesna synteza
rozszerzona synteza
ewolucyjna biologia rozwoju
tworzenie nisz
biologia systemowa
evolutionary biology
modern synthesis
extended synthesis
evolutionary developmental biology
niche construction
systems biology
Opis:
Od czasu powstania ostatniej wielkiej unifikacji biologii ewolucyjnej — nowoczesnej syntezy, utworzonej w latach czterdziestych dwudziestego wieku — odnotowano znaczący rozwój nauk biologicznych. Ogromu nowej wiedzy o czynnikach odpowiedzialnych za zmianę ewolucyjną dostarczyły między innymi biologia molekularna i ewolucyjna biologia rozwoju, koncepcje uwzględniające rozwój ekologiczny, tworzenie nisz oraz wielość systemów dziedziczenia, rewolucja „-omik”, a także biologia systemowa. Część odkryć dokonanych w ramach tych koncepcji i dziedzin jest zgodna z teorią standardową, ale inne ustalenia wskazują na niespójne z nią cechy procesu ewolucji. Celem nowej, rozszerzonej syntezy teoretycznej, za którą opowiadają się niektórzy biologowie, jest zunifikowanie stosownych koncepcji formułowanych na gruncie nowych dziedzin badań z elementami teorii standardowej. Stworzona w ten sposób rama teoretyczna różni się od ujęcia standardowego swoją podstawową logiką i mocą predykcyjną. Podczas gdy teoretyczna warstwa nowoczesnej syntezy (wliczając w to również jej korekty) koncentruje się na genetycznej i adaptacyjnej zmienności w populacjach, rozszerzona rama pojęciowa kładzie nacisk na rolę procesów twórczych, interakcji ekologicznych i dynamiki systemowej w ewolucji złożoności organizmów, jak również na jej uwarunkowania społeczne i kulturowe. Przyczynowość jednopoziomową i jednostronną zastąpiono przyczynowością wielopoziomową i dwustronną. Rozszerzona rama pojęciowa przezwycięża między innymi ograniczenia tradycyjnego, genocentrycznego sposobu wyjaśniania i oferuje nowe spojrzenie na rolę doboru naturalnego w procesie ewolucji. Dzięki temu inspiruje badania w nowych obszarach biologii ewolucyjnej.
Since the last major theoretical integration in evolutionary biology — the modern synthesis (MS) of the 1940s — the biosciences have made significant advances. The rise of molecular biology and evolutionary developmental biology, the recognition of ecological development, niche construction and multiple inheritance systems, the “-omics” revolution and the science of systems biology, among other developments, have provided a wealth of new knowledge about the factors responsible for evolutionary change. Some of these results are in agreement with the standard theory and others reveal different properties of the evolutionary process. A renewed and extended theoretical synthesis, advocated by several authors in this issue, aims to unite pertinent concepts that emerge from the novel fields with elements of the standard theory. The resulting theoretical framework differs from the latter in its core logic and predictive capacities. Whereas the MS theory and its various amendments concentrate on genetic and adaptive variation in populations, the extended framework emphasizes the role of constructive processes, ecological interactions and systems dynamics in the evolution of organismal complexity as well as its social and cultural conditions. Single-level and unilinear causation is replaced by multilevel and reciprocal causation. Among other consequences, the extended framework overcomes many of the limitations of traditional gene-centric explanation and entails a revised understanding of the role of natural selection in the evolutionary process. All these features stimulate research into new areas of evolutionary biology.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2018, 15; 371-413
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Origin of Modern Physical Science: Some Passages from A Theory of Wonder
Autorzy:
Munévar, Gonzalo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2140127.pdf
Data publikacji:
2022-11-03
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
Galileo
Copernican revolution
Kuhn
Feyerabend
proliferation
evolutionary relativism
radical knowledge
Tower Argument
theory-laden observations
neuroscience and knowledge
Opis:
The triumph of the Copernican revolution is commonly associated with the introduction of the scientific method, mainly by Galileo. The nature of science presumably depends on the way observation passes judgment on theory. This is how, according to empiricism, the practice of science improves our worldviews. Some historically inclined philosophers of science, most notably Kuhn and Feyerabend, have insisted on paying attention to what Galileo actually said and did. Shockingly, he drives a dagger through the heart of empiricism: observation does not have such priority over theory, because observation itself assumes theory. This is what he argues when dismantling Aristotle’s Tower Argument, according to which a stone dropped from a tower falls straight down to the base of the tower. If this is so, the Earth cannot rotate, for it would carry the tower with it, making our observation of the stone’s flight wildly different. According to Galileo, to conclude that the stone really falls vertically requires the assumption that the Earth does not move – the theoretical issue in question. Given Galileo’s proper understanding of the nature of science, I view Feyerabend’s principle of proliferation as the realization that a good strategy for the latter is to elaborate radical alternatives and, on their basis, reconsider what counts as evidence. Moreover, a science produced by human brains should be analyzed on the basis of evolutionary theory and neuroscience. From that perspective, we may be able to defend a sensible notion of relativism. These considerations have led me to the main arguments of my new book, A Theory of Wonder: Evolution, Brain, and the Radical Nature of Science (Philosophy of Science, Vernon Press, Wilmington — Malaga 2021). I hope to entice the reader into a discussion of some of the issues developed there.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2022, 19, 2; 1-41
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Darwin i naturalizm
Darwin and Naturalism
Autorzy:
Sober, Elliott
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553337.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
kreacjonizm
Karol Darwin
deizm
boska interwencja
teoria ewolucji
naturalizm
platonizm
creationism
Charles Darwin
deism
divine intervention
evolutionary theory
naturalism
Platonism
Opis:
Darwinowską teorię ewolucji zwykle postrzega się jako zgodną z wymogami naturalizmu metodologicznego, jak jednak można pogodzić to z faktem, że w O powstawaniu gatunków Darwin wielokrotnie mówił o Bogu? Odpowiedź na to pytanie łączę z objaśnieniem znaczenia naturalizmu metodologicznego. Przy okazji zastanawiam się, czy twierdzenia dotyczące istot nadnaturalnych są kiedykolwiek testowalne i czy uprawianie nauki byłoby niemożliwe, gdyby porzucono naturalizm metodologiczny. Inne pytanie dotyczy tego, czy teoria Darwina oraz jej współczesne następczynie są niezgodne z izolowanymi aktami boskiej interwencji, a kolejne brzmi: jeśli liczby rozumiane są na sposób platoński (jako istniejące poza czasem i przestrzenią), to czy tym samym współczesna zmatematyzowana teoria ewolucji sprzeniewierza się naturalizmowi metodologicznemu?
Darwin’s theory of evolution is usually thought to conform to the requirements of methodological naturalism, but how can this be reconciled with the fact that Darwin talks about God more than a few times in the Origin of Species? Answering this question involves clarifying what methodological naturalism means. In the process, I consider whether propositions about supernatural beings are ever empirically testable and whether science would come to a halt if methodological naturalism were abandoned. Another question is whether Darwin’s theory and its modern successors are incompatible with isolated acts of divine intervention. And if numbers are understood Platonistically (as existing outside of space and time), does the modern mathematical theory of evolution thereby violate methodological naturalism?
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2017, 14; 7-52
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Istota sporu darwinizmu z teorią inteligentnego projektu. Przyrodnicza symfonia makroewolucji
The Real Issue: Natures Symphony of Macroevolution
Autorzy:
Woodward, Thomas
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553392.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
darwinizm
teoria ewolucji
inteligentny projekt
mikroewolucja
makroewolucja
ewolucyjna biologia rozwojowa
Darwinism
theory of evolution
intelligent design
microevolution
macroevolution
evolutionary developmental biology
Opis:
Autor wyjaśnia podstawowe zagadnienia, dotyczące sporu pomiędzy teorią inteligentnego projektu a darwinizmem. Przekonuje, że u podstaw teorii inteligentnego projektu leżą przesłanki naukowe, a nie religijne. Spór nie toczy się o ewolucję jako taką, lecz o ewolucję darwinowską (przypadkowe mutacje i dobór naturalny) na poziomie makroewolucyjnym - mikroewolucja nie jest kwestionowana. Autor wskazuje ponadto, że nie tylko teoria inteligentnego projektu jest krytyczna względem darwinizmu, ale krytyka pojawia się również ze strony ewolucyjnej biologii rozwoju (evo-devo). Jego zdaniem stanowi to dodatkowe potwierdzenie tezy teoretyków projektu, że darwinizm ma poważne luki eksplanacyjne i że krytyka darwinizmu ma charakter naukowy, nie zaś religijny.
Author explains basic issues regarding controversy between intelligent design theory and Darwinism. He argues that the basis of intelligent design theory are scientific premises, not the religious ones. The controversy does not concern evolution as such but the Darwinian evolution (random mutations and natural selection) on macroevolutionary level. What is more, author points that intelligent design theory is not the only one to criticize Darwinism. The evolutionary developmental biology (evo-devo) is also critical about it. In his opinion, it is an additional confirmation of design theorists’ claim that Darwinism has serious explanatory gaps and that critique of Darwinism is of scientific, not religious nature.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2007-2008, 4-5; 7-20
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teologia naturalna Stokesa
Natural Theology of Stokes
Autorzy:
Rożko, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553204.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
George Gabriel Stokes
teologia naturalna
naturalizm
ewolucyjny kreacjonizm
argument z projektu
teoria ewolucji
natural theology
naturalism
evolutionary creationism
design argument
theory of evolution
Opis:
Artykuł przedstawia teologię naturalną w ujęciu angielskiego matematyka i fizyka George’a Gabriela Stokesa (1819-1903). W Teologii naturalnej Stokes przedstawił się jako zwolennik naturalizmu. Głównym celem dzieła jest wyjaśnienie egzystencji Boga i ustalenie idealnego systemu norm moralnych w oparciu o ludzki intelekt. Stokes bronił kreacjonizmu, przedstawiając swoim zdaniem jeden z najsilniejszych argumentów na rzecz idei projektu. Jest nim struktura naszego układu słonecznego oraz budowa naszej planety, które umożliwiły pojawienie się życia na Ziemi. Możemy zaliczyć poglądy Stokesa do kreacjonizmu ewolucjonistycznego, ponieważ akceptuje on osiągnięcia Darwina, jednocześnie nie rezygnując z idei projektu. Zdaniem Stokesa ewolucjonizm wcale nie niszczy kreacjonizmu, lecz jedynie wymusza pewne jego modyfikacje. Nawet przy założeniu słuszności ewolucjonizmu pozostaje miejsce dla istoty zdolnej do zaprojektowania i stworzenia świata.
The article presents an account of natural theology formulated by English mathematician and physicist George Gabriel Stokes (1819-1903). In his Natural Theology Stokes presented himself as a proponent of naturalism. The main purpose of that work was explaining the existence of God and establishing of ideal system of moral norms based on human intellect. Stokes defended creationism presenting one of the strongest – in his opinion – design arguments. It is the structure of our solar system and of our planet which enabled emergence of life on earth. Because he accepts achievements of Darwin, while not rejecting the idea of design, we can regard the views of Stokes as evolutionary creationism. According to Stokes, theory of evolution did not destroy creationism but forced only certain modifications of it. Even assuming the validity of evolutionary theory there remains a place for existence of a being able to design and create the world.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2009-2010, 6-7; 213-226
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odmiany naturalizmu metodologicznego
Varieties of Methodological Naturalism
Autorzy:
McMullin, Ernan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553426.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
naturalizm metodologiczny
naturalizm ontologiczny
nauka
teologia
religia
teoria ewolucji
teoria inteligentnego projektu
methodological naturalism
ontological naturalism
science
theology
religion
evolutionary theory
intelligent design theory
Opis:
W niniejszym artykule zajmiemy się wyłącznie metodologiczną odmianą naturalizmu. W ostatnich latach odmiana ta odgrywała znaczącą rolę w obszernej literaturze poświęconej nauce i teologii i to właśnie głównie w tym kontekście chciałbym prowadzić swoje rozważania. Naturalizm metodologiczny nie wysuwa bezpośrednio twierdzenia ontologicznego na temat tego, co istnieje lub nie, lecz wskazuje, jak należy zdobywać wiedzę, a jako model przyjmuje - w ten czy inny sposób - metody nauk przyrodniczych. Wielu autorów piszących o związku nauki i teologii utożsamia naturalizm metodologiczny ze sposobami, w jakie nauka dowodzi swojej wyższości poznawczej nad teologią, przez co stanowisko to staje się przedmiotem ostrej krytyki. Moim zdaniem z biegiem czasu w debacie na ten temat pomieszano kilka różnych spraw. Z punktu widzenia osoby religijnej wielce pomocne byłoby rozróżnienie trzech stanowisk, którym można nadać miano "naturalizmu metodologicznego", przy czym - jak przekonuję - dwa z nich zasługują na aprobatę.
In this article our concern will be with the methodological version of naturalism only. This version has attained some prominence in the busy science-and-theology literature in recent years and it is in this context primarily that I propose to discuss it. Instead of making a direct ontological claim as to what does or does not exist, methodological naturalism bears instead on the proper approach to be followed in the pursuit of knowledge, taking the methods of the natural sciences in one way or another as the model. For many of those writing about the relationship of science and theology, the term „methodological naturalism” stands for the ways in which science exercises undue epistemic authority vis-à-vis theology, and hence it has become the prompt for heavy attack. What I shall propose is that several different issues have gradually become mixed together in the resultant debate. From the perspective of the religious believer, it would greatly help to disentangle three different positions that could be described as „methodological naturalism”, two of which merit support, I shall argue.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2012, 9; 109-129
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiana genetyczna: ślepa, ukierunkowana, interpretatywna?
Genetic Variation: Blind, Directed, Interpretative?
Autorzy:
Jablonka, Eva
Lamb, Marion J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553445.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
lamarkizm
rozmnażanie płciowe
teoria ewolucji
mutacja interpretatywna
mutacja ślepa
mutacja kierowana
mutacja
Lamarckism
sexual reproduction
evolutionary theory
interpretative mutation
blind mutation
directed mutation
mutation
Opis:
W artykule poruszone zostało zagadnienie pochodzenia zmienności genetycznej. Dwa jej źródła to: mutacje genetyczne i rozmnażanie płciowe. Autorki zasadniczo skupiają się na mutacjach, kwestii rozmnażania płciowego pozostawiając rolę wstępu. Mieszanie genów od nieidentycznych osobników, przekazywanie różnego materiału genetycznego każdemu z potomków oraz rekombinacja genów w procesie crossing-over są podstawowymi skutkami rozmnażania płciowego. Co do mutacji genetycznych, to oprócz całkowicie ślepych zmian genomu oraz w pełni ukierunkowanych reakcji fizjologicznych organizmu, zdaniem autorek, istnieje całe spektrum procesów, które należałoby umieścić gdzieś między dwoma tymi ekstremami. Omówieniu tego trzeciego typu mutacji – nie do końca losowych, ale też nie w pełni zdeterminowanych – poświęcona jest zasadnicza część tekstu.
The article brings up the issue of genetic variability source. Two causes of that variability are genetic mutations and sexual reproduction. The authors generally focus on the mutations. The issue of sexual reproduction is concerned only as an introduction. Mixing of genes from non-identical parents, transmission of different genetic material to every descendant, and recombination of genes in the crossing-over process are the main effects of sexual reproduction. As for genetic mutations, authors say that in addition to entirely blind genetic variation and absolutely directed physiological reactions of organism there is a whole spectrum of processes which should be placed somewhere between these two extremes. The basic part of this text refers to this particular third type of mutations – not exactly random but, at the same time, not entirely determined.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2007-2008, 4-5; 163-201
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odnajdywanie zamysłu w przyrodzie
Finding Design in Nature
Autorzy:
Schönborn, Christoph
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553403.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
Jan Paweł II
Benedykt XVI
Kościół katolicki
kreacjonizm
teoria ewolucji
projekt
zamysł
John Paul II
Benedict XVI
Catholic Curch
creationism
evolutionary theory
design
purpose
Opis:
Celem artykułu jest rozwianie wątpliwości dotyczących wypowiedzi papieża Jana Pawła II, w której jakoby głosił on pogląd, że Kościół Katolicki zaakceptował darwinowską teorię ewolucji. Kardynał Schönborn, odwołując się do wcześniejszych wypowiedzi papieża, wskazuje, czego naprawdę nauczał Jan Paweł II, mianowicie, że wbrew neodarwinowskiemu dogmatowi wszelkie obserwacje świata przyrody świadczą, iż istnieje w niej pewien zamysł, celowość. Podobne poglądy neodarwiniści imputują obecnemu papieżowi Benedyktowi XVI, twierdząc, że nie ma on żadnych zastrzeżeń do darwinowskiego ewolucjonizmu. Jednakże zdaniem Schönborna stanowisko Kościoła w tej sprawie jest jednoznaczne: wewnętrzny zamysł dostrzegany w przyrodzie jest czymś oczywistym. Teorie przyrodnicze, które ignorują ten fakt nie tylko nie mogą aspirować do miana naukowych, lecz stanowią wyraz kapitulacji ludzkiej inteligencji.
The aim of this paper is to dispel doubts that has grown around the pope John Paul II’s statement in which he allegedly proclaimed his view that the Catholic Church has accepted Darwinian theory of evolution. Cardinal Schönborn, referring to prior statements of the pope, points out what was the real teaching of John Paul II, namely that contrary to neo-Darwinian dogma all observations of nature prove of existence of design or purpose in it. Neo-Darwinians impute similar view to the current pope Benedict XVI claiming that he has no problem with Darwinian evolution. However, according to Schönborn, the Catholic Church holds unambiguous position on this matter: the immanent design found in nature is obvious. Scientific theories that ignore this fact not only do not deserve to be called science but also are an abdication of human intelligence.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2005-2006, 2-3; 19-22
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od metody naukowej do naturalizmu metodologicznego. Ewolucja idei
From Scientific Method to Methodological Naturalism: The Evolution of an Idea
Autorzy:
Poe, Harry Lee
Mytyk, Chelsea Rose
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553266.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
naturalizm metodologiczny
naturalizm metafizyczny
Paul de Vries
Francis Bacon
metoda naukowa
kreacjonizm naukowy
ewolucjonistyczny scjentyzm
Bóg
methodological naturalism
metaphysical naturalism
scientific method
scientfic creationism
evolutionary scientism
God
Opis:
Autorzy analizują zasadność naturalizmu metodologicznego jako metody nauk przyrodniczych. Naturalizm metodologiczny głosi, że nauka powinna powoływać się wyłącznie na czynniki przyrodnicze, pomijając odniesienia do czynników nadnaturalnych, takich jak Bóg. Według Autorów naturalizm metodologiczny jest zbędnym dodatkiem do nauki, który nie wspomaga rozwoju wiedzy naukowej, a ponadto zniechęca do zgłębiania innych rodzajów wiedzy. Ich zdaniem ta metoda nie wnosi do nauki nic, co nie byłoby już wyrażone w propozycji Francisa Bacona, który ograniczał naukę do badania i opisu tego, co można zaobserwować empirycznie, zapewniając tym samym obiektywizm badań i uwalniając naukę od wpływu przekonań metafizycznych. Jak wskazują Autorzy, przyjęcie naturalizmu metodologicznego w nauce, zakładającego, że poznać można tylko to, co jest empirycznie obserwowalne, nie tylko nie gwarantuje obiektywizmu nauki, ale i niesłusznie wzmacnia pozycję naturalizmu metafizycznego, zgodnie z którym istnieje tylko empirycznie poznawalna przyroda.
Authors analyze the validity of methodological naturalism as a method of natural science. Methodological naturalism claims that science should invoke only natural causes, omitting references to the supernatural beings, such as God. According to the authors, methodological naturalism is a redundant add on to science which is not supporting the progress of science and even discourages the exploration of other kinds of knowledge. In their view, this method brings to science nothing more than what already was contained in Francis Bacon’s proposition which restricted science to the study and description of what is empirically observable, guarantying at the same time the objectivity of research and freeing science from the influence of metaphysical beliefs. As authors indicate, accepting methodological naturalism in science, assuming that only the empirically observable could be known, not only does not guarantee objectivity of science but also incorrectly enforces metaphysical naturalism claiming that there exist solely empirically knowable nature.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2011, 8; 137-151
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Naturalistyczne wyjaśnienie wolnej woli (I)
A Naturalistic Account of Free Will (I)
Autorzy:
Munévar, Gonzalo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553212.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
wolna wola
naturalizm ewolucyjny
determinizm
przewidywalność
jaźń
mózg
samostanowienie
indeterminizm kwantowy
chaos deterministyczny
silna emergencja
odpowiedzialność moralna
free will
evolutionary naturalism
determinism
predictability
self
brain
self-determination
quantum indeterminism
deterministic chaos
strong emergence
moral responsibility
Opis:
Celem tego artykułu jest wykazanie, że naturalizm jest zgodny z ideą wolności woli. Wielu filozofów twierdzi, że jeśli determinizm jest prawdziwy, a przeto nie jesteśmy istotami wolnymi, to tym samym nie jesteśmy odpowiedzialni moralnie. Wówczas ten "problem wolnej woli" najwyraźniej byłby szczególnie kłopotliwy dla naturalizmu. Naturalizm bowiem uznaje, że ludzie są swoiście zorganizowaną materią i dlatego, jak sądzi wielu uczonych, jest zgodny z determinizmem. Kilku naukowców, którzy poruszyli ten temat, włączywszy Francisa Cricka i E.O. Wilsona, próbowało wyjaśnić fenomenologię wolnej woli (nasze wrażenie, że jesteśmy panami samych siebie) w kategoriach biologicznych, argumentując, że ludzki mózg jest tak bardzo złożony, że przewidywalność działań poszczególnych jednostek w praktyce okazuje się niemożliwa. Niemniej rozwiązania takie zawodzą, ponieważ determinizm i przewidywalność nie są tym samym. Przykładowo zjawiska o charakterze chaotycznym są niemożliwe do przewidzenia, ale i tak są deterministyczne. Zatem te interesujące naukowe propozycje mogą wykazać co najwyżej, że wolna wola jest jedynie złudzeniem. Lecz jeśli tak, to złudzeniem jest również odpowiedzialność moralna. Niniejszy artykuł wyjaśnia także, dlaczego odwołanie się do indeterminizmu kwantowego leżącego u podstaw przypuszczalnie deterministycznej nauki również nie rozwiązuje problemu. Problemu tego nie można także unieważnić ani wskazując na mylenie w języku praktycznej nieuchronności praw przyrody z przymusem związanym z prawami społecznymi, jak próbowali to uczynić Hobbes, Hume, Schlick i inni, ani poprzez jakieś dalsze "analizy lingwistyczne". Artykuł ten rozwija sugestię Gary'ego Watsona, że kwestia wolnej woli sprowadza się raczej do pytania, czy jaźń może determinować nasze działania. Jak zobaczymy, okaże się, że jaźń to (w przeważającej mierze) mózg, zaś mózg rzeczywiście determinuje działania poszczególnych jednostek. Pomimo że prawa fizyki i chemii obowiązują w mózgu i że wszelkiego rodzaju czynniki zewnętrzne wywierają wpływ na ten narząd, to każdy mózg jest układem sui generis, charakteryzującym się własnym zbiorem "praw" emergentnych, które sprawiają, że każdy organizm jest niezależną jednostką w relacji do świata. W każdym razie taka niezależność od świata wystarczy do uzasadnienia wniosku, że mózg (jaźń) determinuje własne działania, a przeto, że - w normalnych warunkach - każda osoba jest odpowiedzialna moralnie. Najważniejszą z przesłanek dyskutowanych w artykule jest istnienie "silnej emergencji" procesów mózgowych. Pierwszy poziom emergencji to dobrze znany fakt, że składowe procesów mózgowych (na przykład impulsy elektryczne przesyłane z siatkówki oka do mózgu) nie gwarantują przeżycia jakiegoś konkretnego doświadczenia. Silniejszy poziom emergencji polega zaś na tym, że sieci neuronowe w mózgu oddziałują na pojedyncze składowe tych sieci (na przykład na wagi synaptyczne). Zatem stan neuronalny jest emergentny w tym sensie, że konstytuujące go wagi połączeń synaptycznych nie wystarczą do określenia go. Jest emergentny również w tym sensie, że wagi synaptyczne częściowo zależą także od samego stanu neuronalnego.
The aim of this paper is to argue that naturalism is consistent with free will. Many philosophers claim that if determinism is true, and thus we are not really free agents, then we are not morally responsible. This „problem of free will” would then seem to be particularly pressing for naturalism, since naturalism considers human beings to be arrangements of matter, and therefore many scholars expect it to be consistent with determinism. Several scientific writers who have touched on the subject, including Francis Crick and E.O. Wilson, have tried to explain the phenomenology of free will (our feeling that we are free agents) on biological terms, while arguing that the human brain is so complex that the predictability of individual human action is practically impossible. Such solutions fail, however, because determinism and predictability are not the same thing. Chaotic phenomena, for example, may be unpredictable, but they are still deterministic. So the most these interesting scientific proposals can show is that free will is an illusion. But if free will is an illusion, so is moral responsibility. This paper will also explain why appeals to quantum indeterminism, which underlies presumably deterministic science, are not much help either. Nor can the problem be dismissed as Hobbes, Hume, Schlick and others have tried to do, by pointing to a linguistic confusion between the practical inevitability of natural law and the compulsion of social laws, nor by some further „linguistic analysis”. This paper develops Gary Watson’s suggestion that the question of free will is rather whether our actions can be determined by the self. The self, it will be seen, turns out tobe (largely) the brain, and the brain does indeed determine the individual’s actions. Even though the laws of physics and chemistry apply in the brain, and even though all sorts of external influences leave their imprint on the brain, each brain is sui generis and has its own set of emergent „laws” that pit the organism as an independent entity vis-à-vis the world. This is enough independence from the world, in any event, to justify the conclusion that the brain (the self) does determine its own actions, and thus that, under normal circumstances, the individual is morally responsible. The most important of the reasons discussed in the paper is the existence of „strong emergence” in brain processes. The first level of emergence is the well-known fact that the components of a brain process (e.g., electrical pulses sent by the retina to the brain) do not guarantee a particular experience. The stronger level of emergence is that the brain networks affect the individual components of the networks (e.g., synaptic weights). Thus a neural state is emergent in the sense that the weights of the synaptic connections that constitute it are not sufficient to determine it, and also emergent in the sense that those weights are also partially dependent on the neural state itself.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2013, 10; 111-137
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Johna F. Haughta poglądy na temat relacji nauka-religia
John F. Haught’s Views on Relation Between Science and Religion
Autorzy:
Zalewska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553310.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
teistyczny ewolucjonizm
teoria ewolucji
wiara religijna
hierrachiczna wizja świata
hierarchia wyjaśnień
metafizyka przyszłości
estetyczna zasada kosmologiczna
theistic evolution
evolutionary theory
religious faith
hierarchical vision of the world
hierarchy of explanations
metaphysics of the future
aesthetic cosmological principle
Opis:
W artykule autorka omawia teorię Johna F. Haughta, który odcinając się od kreacjonizmu i krytykując materializm metafizyczny, stara się pogodzić ewolucjonizm z biblijną wizją świata. Rozważane są tutaj główne założenia teistycznego ewolucjonizmu Haughta: hierarchiczna wizja świata, która wraz z hierarchią wyjaśnień ma uzasadniać potrzebę łączenia teorii ewolucji z wiarą religijną; metafizyka przyszłości, która ma wyjaśniać problem teodycei; a także estetyczna zasada kosmologiczna, mająca stanowić alternatywę dla socjobiologii i dualizmu psychofizycznego w dziedzinie etyki i ekologii.
Author discusses the theory proposed by John F. Haught who, cutting himself off from creationism and criticizing metaphysical materialism, tries to reconcile evolution with Biblical vision of the world. Considered here are the main suppositions of Haught’s theistic evolution: hierarchical vision of the world which in connection with hierarchy of explanations is supposed to account for necessity of combining the evolutionary theory with religious faith; metaphysics of the future which should explain theodicy problem; and aesthetic cosmological principle understood as an alternative to sociobiology and psychophysical dualism in the fields of ethics and ecology.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2007-2008, 4-5; 127-160
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Teologiczne i naukowe wyjaśnienia pochodzenia i celu zła naturalnego
Theological and Scientific Explanations for the Origin and Purpose of Natural Evil
Autorzy:
Emberger, Gary
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/553220.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
Tematy:
zło naturalne
zło moralne
wolna wola
teodycea augustiańska
teodycea ireneuszowa
Bóg chrześcijański
Szatan
teoria ewolucji
teoria ciała jednorazowego użytku
natural evil
moral evil
free will
Augustinian theodicy
Irenaean theodicy
Christian God
Satan
evolutionary theory
disposable soma theory
Opis:
Zdarzenia w rodzaju trzęsień ziemi i wyniszczających chorób często uważane są za coś złego i skłaniają do zadawania kłopotliwych pytań o Bożą dobroć. Chociaż nauka nie uznaje takich zdarzeń za złe, to jednak dostarcza pewnych wskazówek na temat ich pochodzenia. Teodycea podejmuje próbę teologicznego wyjaśnienia pochodzenia zła oraz celu, w jakim Bóg pozwala mu istnieć. Pytanie, czy ewolucja może być jednym z Boskich mechanizmów stwórczych, uzyskuje inną odpowiedź w świetle założeń teodycei augustiańskiej, a inną w ramach teodycei ireneuszowej. Uznając, że każda prawda jest prawdą Bożą, chrześcijanie starają się stworzyć pogląd na świat, który łączyłby naukowe i teologiczne spojrzenie na prowadzące do cierpienia zdarzenia przyrodnicze.
Events such as earthquakes and crippling illnesses are often viewed as evils and raise troubling questions about God’s goodness. While science does not recognize these events as evils, it does offer insights into their origins. Theodicy attempts to explain theologically how evil originated and for what purpose God allows it to exist. Adopting either Augustinian or Irenaean theodicy has important implications concerning the question of whether evolution could be one of God’s creative mechanisms. Finally, recognizing that all truth is God’s truth, Christians seek to develop a world view that includes both scientific and theological understanding of harmful natural events.
Źródło:
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2013, 10; 139-158
2299-0356
Pojawia się w:
Filozoficzne Aspekty Genezy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 17

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies