Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "biology" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-10 z 10
    Tytuł:
    Dlaczego rozszerzona synteza ewolucyjna jest niezbędna
    Why an Extended Evolutionary Synthesis Is Necessary
    Autorzy:
    Müller, Gerd B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553208.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    biologia ewolucyjna
    nowoczesna synteza
    rozszerzona synteza
    ewolucyjna biologia rozwoju
    tworzenie nisz
    biologia systemowa
    evolutionary biology
    modern synthesis
    extended synthesis
    evolutionary developmental biology
    niche construction
    systems biology
    Opis:
    Od czasu powstania ostatniej wielkiej unifikacji biologii ewolucyjnej — nowoczesnej syntezy, utworzonej w latach czterdziestych dwudziestego wieku — odnotowano znaczący rozwój nauk biologicznych. Ogromu nowej wiedzy o czynnikach odpowiedzialnych za zmianę ewolucyjną dostarczyły między innymi biologia molekularna i ewolucyjna biologia rozwoju, koncepcje uwzględniające rozwój ekologiczny, tworzenie nisz oraz wielość systemów dziedziczenia, rewolucja „-omik”, a także biologia systemowa. Część odkryć dokonanych w ramach tych koncepcji i dziedzin jest zgodna z teorią standardową, ale inne ustalenia wskazują na niespójne z nią cechy procesu ewolucji. Celem nowej, rozszerzonej syntezy teoretycznej, za którą opowiadają się niektórzy biologowie, jest zunifikowanie stosownych koncepcji formułowanych na gruncie nowych dziedzin badań z elementami teorii standardowej. Stworzona w ten sposób rama teoretyczna różni się od ujęcia standardowego swoją podstawową logiką i mocą predykcyjną. Podczas gdy teoretyczna warstwa nowoczesnej syntezy (wliczając w to również jej korekty) koncentruje się na genetycznej i adaptacyjnej zmienności w populacjach, rozszerzona rama pojęciowa kładzie nacisk na rolę procesów twórczych, interakcji ekologicznych i dynamiki systemowej w ewolucji złożoności organizmów, jak również na jej uwarunkowania społeczne i kulturowe. Przyczynowość jednopoziomową i jednostronną zastąpiono przyczynowością wielopoziomową i dwustronną. Rozszerzona rama pojęciowa przezwycięża między innymi ograniczenia tradycyjnego, genocentrycznego sposobu wyjaśniania i oferuje nowe spojrzenie na rolę doboru naturalnego w procesie ewolucji. Dzięki temu inspiruje badania w nowych obszarach biologii ewolucyjnej.
    Since the last major theoretical integration in evolutionary biology — the modern synthesis (MS) of the 1940s — the biosciences have made significant advances. The rise of molecular biology and evolutionary developmental biology, the recognition of ecological development, niche construction and multiple inheritance systems, the “-omics” revolution and the science of systems biology, among other developments, have provided a wealth of new knowledge about the factors responsible for evolutionary change. Some of these results are in agreement with the standard theory and others reveal different properties of the evolutionary process. A renewed and extended theoretical synthesis, advocated by several authors in this issue, aims to unite pertinent concepts that emerge from the novel fields with elements of the standard theory. The resulting theoretical framework differs from the latter in its core logic and predictive capacities. Whereas the MS theory and its various amendments concentrate on genetic and adaptive variation in populations, the extended framework emphasizes the role of constructive processes, ecological interactions and systems dynamics in the evolution of organismal complexity as well as its social and cultural conditions. Single-level and unilinear causation is replaced by multilevel and reciprocal causation. Among other consequences, the extended framework overcomes many of the limitations of traditional gene-centric explanation and entails a revised understanding of the role of natural selection in the evolutionary process. All these features stimulate research into new areas of evolutionary biology.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2018, 15; 371-413
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Biologia molekularna i biologia organizmalna
    Biology, Molecular and Organismic
    Autorzy:
    Dobzhansky, Theodosius
    Malec, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2083950.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    adaptacja
    biologia molekularna
    biologia organizmalna
    człowiek
    ewolucja
    teoria ewolucji
    adaptation
    molecular biology
    organismic biology
    man
    evolution
    theory of evolution
    Opis:
    Człowiek interesuje się swoją przyszłością nie mniej niż przeszłością. Ewolucja to nie tylko kwestia historii, lecz także teraźniejszej rzeczywistości. Oczywiście kulturowa ewolucja Homo sapiens przebiega znacznie szybciej niż jego ewolucja biologiczna. Człowiek musi się zmierzyć z problemami przystosowania swojej kultury do swoich genów, a także przystosowania swoich genów do swojej kultury. Kultura zmusza człowieka do zarządzania i kierowania swoją ewolucją. Jest to być może największe wyzwanie, z jakim ludzkość musiała się kiedykolwiek zmierzyć, ale problem ten jest zbyt poważny, by można mu było poświęcić tutaj należytą uwagę. Przekonanie, że jest to wyłącznie problem biologiczny, byłoby przejawem infantylizmu. Do jego rozwiązania będzie potrzebna cała wiedza i mądrość, jaką do tej pory zgromadziliśmy. W tym przedsięwzięciu bierze udział również biologia, która siłą rzeczy obejmuje biologię kartezjańską i darwinowską, jak również biologię molekularną i organizmalną. Mody i nurty intelektualne w nauce pojawiają się i znikają niczym mody odzieżowe. Pozostaje jednak wielkie pytanie: kim jest człowiek? Jest ono aktualne nie dlatego, że w ogóle nie da się go rozstrzygnąć, lecz dlatego, że każde pokolenie musi na nie odpowiedzieć, uwzględniając sytuację, w jakiej się znajduje. Biologia ma tutaj niebagatelne znaczenie: każde rozwiązanie tego problemu oparte wyłącznie na biologii może być błędne, ale z pewnością żadne rozwiązanie ignorujące biologię organizmalną lub molekularną nie może być ani słuszne, ani sensowne.
    Man is interested in his future no less than in his past. Evolution is not only a history, it is also an actuality. Of course, Homo sapiens evolves culturally more rapidly than it evolves biologically. Man must, however, face the problem of adapting his culture to his genes, as well as adapting his genes to his culture. Man is being forced by his culture to take the management and direction of his evolution in his own hands. This is perhaps the greatest challenge which mankind may ever have to face, and this is far too large a problem to be more than mentioned here. It is childish to think that it is solely a biological problem; the entire sum of human knowledge and of human wisdom will be needed. Biology is, however, involved, and this necessarily means both the Cartesian and the Darwinian, the molecular and the organismic biology. Fashions and fads come and go in science as they do in dress and in head gear. The big question remains: What is Man? It remains not because it is hopelessly insoluble, but because every generation must solve it in relation to the situation it faces. Biology is here relevant; a solution based only on biology may well be wrong, but, surely, no solution ignoring either the organismic or the molecular biology can be right and reasonable.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2022, 19, 1; 73-91
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewolucjonizm darwinowski w świetle genomiki
    Darwinian Evolution in the Light of Genomics
    Autorzy:
    Koonin, Eugene V.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553359.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    darwinizm
    Nowoczesna Synteza
    genomika ewolucyjna
    biologia systemowa
    Postnowoczesna Synteza biologii ewolucyjnej
    dobór oczyszczający
    neutralne procesy ewolucyjne
    nieadaptacjonistyczna teoria ewolucji
    Darwinism
    Modern Synthesis
    evolutionary genomics
    systems biology
    Postmodern Synthesis of evolutionary biology
    purifying selection
    neutral evolutionary processes
    non-adaptationist theory of evolution
    Opis:
    Genomika porównawcza i biologia systemowa oferują niespotykane możliwości testowania głównych zasad biologii ewolucyjnej sformułowanych przez Darwina w O powstawaniu gatunków w 1859 roku i rozszerzonych sto lat później w ramach Nowoczesnej Syntezy. Badania w dziedzinie genomiki ewolucyjnej pokazują, że dobór naturalny stanowi tylko jedną z sił kształtujących ewolucję genomu i wcale nie występującą najczęściej, natomiast procesy nieadaptacyjne mają znacznie większe znaczenie niż wcześniej przypuszczano. Duży wkład horyzontalnego transferu genów i różnych samolubnych elementów genetycznych w ewolucję genomu podważa koncepcję drzewa życia. Adekwatny opis ewolucji wymaga bardziej złożonej koncepcji sieci lub „lasu” życia. Nie istnieje spójny trend ewolucji w kierunku większej złożoności genomowej, a kiedy złożoność wzrasta, wydaje się, że jest to raczej nieadaptacyjna konsekwencja ewolucji drogą słabego doboru oczyszczającego niż adaptacji. Odkryto rozmaite powszechniki ewolucji genomu, w tym niezmiennicze rozkłady tempa ewolucji pośród genów ortologowych z różnych genomów oraz rozmiarów rodzin genów paralogowych. Dostrzeżono też negatywną korelację między poziomem ekspresji genów a tempem ewolucji sekwencji. Niektóre z tych powszechników uzyskują wyjaśnienie dzięki zastosowaniu prostych, nieadaptacjonistycznych modeli ewolucji, co sugeruje, że w dość nieodległej przyszłości powstać może nowa synteza biologii ewolucyjnej.
    Comparative genomics and systems biology offer unprecedented opportunities for testing central tenets of evolutionary biology formulated by Darwin in the Origin of Species in 1859 and expanded in the Modern Synthesis 100 years later. Evolutionary-genomic studies show that natural selection is only one of the forces that shape genome evolution and is not quantitatively dominant, whereas non-adaptive processes are much more prominent than previously suspected. Major contributions of horizontal gene transfer and diverse selfish genetic elements to genome evolution undermine the Tree of Life concept. An adequate depiction of evolution requires the more complex concept of a network or “forest” of life. There is no consistent tendency of evolution towards increased genomic complexity, and when complexity increases, this appears to be a non-adaptive consequence of evolution under weak purifying selection rather than an adaptation. Several universals of genome evolution were discovered including the invariant distributions of evolutionary rates among orthologous genes from diverse genomes and of paralogous gene family sizes, and the negative correlation between gene expression level and sequence evolution rate. Simple, non-adaptive models of evolution explain some of these universals, suggesting that a new synthesis of evolutionary biology might become feasible in a not so remote future.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2018, 15; 283-370
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Liminal Nature of the “Eclipse of Darwinism” as a Critical Phase in the History of Evolutionary Biology
    Autorzy:
    Wagner, Michał Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2159193.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-02
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    Charles Darwin
    eclipse of Darwinism
    Ernst Mayr
    Peter Bowler
    interphase of Darwinism
    liminality
    axial periods
    historiography of biology
    Darwin industry
    Opis:
    The term “eclipse of Darwinism” was popularized by Julian Huxley, who used it to describe the period before the emergence of the evolutionary synthesis. The idea of the “eclipse” was later criticized, because it was used to show the superiority of the synthesis over earlier evolutionary theories. This historiography was opposed by Peter Bowler and Mark Largent. According to Bowler, Darwin was not a central figure in nineteenth-century bio logy. Rather, most naturalists worked within a different evolutionary paradigm. Largent suggested replacing the term “eclipse” with “interphase of Darwinism”, which would better reflect its nature as a preparatory phase for the creation of the synthesis. However, the philosophical presuppositions on which these interpretations were built, while helping them to avoid the errors of their predecessors, also led to new problems. The problems with the interpretations of the “eclipse” can be explained by its “liminal” character. Liminality is an intermediate period between the old and the new. Because of its transgressivity, a liminal period is hard to integrate within a given structure and is mostly excluded from the latter. When analyzing works of historians dealing with the “eclipse” we encounter a common tendency towards excluding this period from historical narratives.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2022, 19, 2; 1-22
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Istota sporu darwinizmu z teorią inteligentnego projektu. Przyrodnicza symfonia makroewolucji
    The Real Issue: Natures Symphony of Macroevolution
    Autorzy:
    Woodward, Thomas
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553392.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    darwinizm
    teoria ewolucji
    inteligentny projekt
    mikroewolucja
    makroewolucja
    ewolucyjna biologia rozwojowa
    Darwinism
    theory of evolution
    intelligent design
    microevolution
    macroevolution
    evolutionary developmental biology
    Opis:
    Autor wyjaśnia podstawowe zagadnienia, dotyczące sporu pomiędzy teorią inteligentnego projektu a darwinizmem. Przekonuje, że u podstaw teorii inteligentnego projektu leżą przesłanki naukowe, a nie religijne. Spór nie toczy się o ewolucję jako taką, lecz o ewolucję darwinowską (przypadkowe mutacje i dobór naturalny) na poziomie makroewolucyjnym - mikroewolucja nie jest kwestionowana. Autor wskazuje ponadto, że nie tylko teoria inteligentnego projektu jest krytyczna względem darwinizmu, ale krytyka pojawia się również ze strony ewolucyjnej biologii rozwoju (evo-devo). Jego zdaniem stanowi to dodatkowe potwierdzenie tezy teoretyków projektu, że darwinizm ma poważne luki eksplanacyjne i że krytyka darwinizmu ma charakter naukowy, nie zaś religijny.
    Author explains basic issues regarding controversy between intelligent design theory and Darwinism. He argues that the basis of intelligent design theory are scientific premises, not the religious ones. The controversy does not concern evolution as such but the Darwinian evolution (random mutations and natural selection) on macroevolutionary level. What is more, author points that intelligent design theory is not the only one to criticize Darwinism. The evolutionary developmental biology (evo-devo) is also critical about it. In his opinion, it is an additional confirmation of design theorists’ claim that Darwinism has serious explanatory gaps and that critique of Darwinism is of scientific, not religious nature.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2007-2008, 4-5; 7-20
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Program badawczy SETI a teoria inteligentnego projektu
    The SETI Research Programme and the Theory of Intelligent Design
    Autorzy:
    Trybus, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553214.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    teoria inteligentnego projektu
    SETI
    naukowość
    filozofia biologii
    wykrywanie śladów inteligencji
    cywilizacje pozaziemskie
    theory of intelligent design
    science
    philosophy of biology
    detecting signs of intelligence
    extraterrestrial civilisations
    Opis:
    W publikacjach opisujących teorię inteligentnego projektu można napotkać argument, że program badawczy SETI jest, w jakimś sensie, powiązany z wykrywaniem projektu i w związku z tym stanowi niejako „wersję” teorii inteligentnego projektu. W niniejszym artykule, na drodze analizy podstawowego dla SETI artykułu, w którym opisano założenia tego programu badawczego, staram się wykazać, że takie zestawienie SETI i teorii inteligentnego projektu nie jest uzasadnione, gdyż jest związane z uproszczonym — i błędnym — rozumieniem tego, czym zajmują się naukowcy w ramach programu SETI. W tym celu porównuję SETI z teorią inteligentnego projektu w rozumieniu szerokim i wąskim, w obu przypadkach wskazując na trudności związane z próbami wykazania, iż SETI jest „wersją” tak określonej teorii inteligentnego projektu. Główną przeszkodą jest to, że w ramach SETI raczej zakłada się istnienie danego artefaktu (sygnału nadanego przez cywilizację pozaziemską) niż stara się to istnienie udowodnić (wykryć projekt, jak powiedzieliby zwolennicy teorii inteligentnego projektu). W przypadku teorii inteligentnego projektu w rozumieniu węższym próba „dopasowania” jednej teorii do drugiej doprowadza do kuriozalnych rezultatów, co obrazuję przykładem.
    In some publications dealing with the theory of intelligent design (or perhaps one should say, a theory of intelligent design, as there seem to be no universally accepted definition) one encounters an argument that the SETI research programme is, in a way, related to design detection and hence is a “version” of the theory of intelligent design. This article, by analysing the article that is foundational for SETI describing the assumptions behind this research programme, aims at showing that such a comparison of SETI and the theory of intelligent design is not justified as it is based on a simplified — and wrong — understanding of what the SETI researchers do. To this end, I compare SETI with both broad and narrow understanding of a theory of intelligent design, in both cases pointing to difficulties related to showing that SETI is a “version” of the considered theory of intelligent design. The main obstacle being that within SETI one assumes the existence of a given artefact (in this case a signal from another civilisation) rather than tries to prove that such an artefact does exist (to detect design, in the lingo of the supporters of the theory of intelligent design). In case of the narrow understanding of a theory of intelligent design, attempting to “mould” one theory so that it resembles the other shows that such an endeavour is deeply flawed, as exemplified in the text.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2016, 13; 197-209
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Biologia systemowa jako paradygmat badawczy teorii inteligentnego projektu
    Systems Biology as a Research Program for Intelligent Design
    Autorzy:
    Snoke, David W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553170.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    paradygmat biologii systemowej
    inżynieria
    darwinizm
    podejście oddolne
    podejście odgórne
    projekt
    teleologia
    informacja
    optymalizacja
    paradigm in systems biology
    engineering
    Darwinism
    bottom-up approach
    top-down approach
    design
    teleology
    information
    optimization
    Opis:
    Przeciwnicy teorii inteligentnego projektu argumentowali czasem, że jej podejście do biologii zniechęca do prowadzenia badań naukowych. Można jednak pokazać, że najpłodniejszy nowy paradygmat biologii systemowej jest w istocie znacznie spójniejszy z przekonaniem o inteligentnym zaprojektowaniu życia niż przekonanie o neodarwinowskiej ewolucji. W ramach tego nowego paradygmatu biologii systemowej, który powstał i rozwijał się przez mniej więcej ostatnie dziesięć lat, układy ożywione analizowane są przy wykorzystaniu pojęć zaczerpniętych z inżynierii systemów, takich jak projekt, przetwarzanie informacji, optymalizacja oraz inne jawnie teleologiczne pojęcia. Paradygmat ten oferuje odnoszącą sukcesy, umożliwiającą formułowanie ilościowych przewidywań teorię biologiczną. Mimo że główni przedstawiciele tej dyscypliny uznają układy biologiczne za wytwór doboru naturalnego, to nie potrafią uniknąć używania języka projektu i koncepcji projektowych w swoich badaniach, a już nawet pobieżne spojrzenie na biologię systemową skłania do wniosku, że naprawdę przyjmuje ona całkowicie projektowe podejście.
    Opponents of the intelligent design (ID) approach to biology have sometimes argued that the ID perspective discourages scientific investigation. To the contrary, it can be argued that the most productive new paradigm in systems biology is actually much more compatible with a belief in the intelligent design of life than with a belief in neo-Darwinian evolution. This new paradigm in system biology, which has arisen in the past ten years or so, analyzes living systems in terms of systems engineering concepts such as design, information processing, optimization, and other explicitly teleological concepts. This new paradigm offers a successful, quantitative, predictive theory for biology. Although the main practitioners of the field attribute the presence of such things to the outworking of natural selection, they cannot avoid using design language and design concepts in their research, and a straightforward look at the field indicates it is really a design approach altogether.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2015, 12; 255-285
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aktualność arystotelizmu w kontekście poszukiwań ontologicznego fundamentu informacji biologicznej
    Autorzy:
    Tabaczek, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2082434.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    Arystoteles
    biologia systemów
    genocentryzm
    hylemorfizm
    informacja biologiczna
    kontekstualizacja DNA
    ontologia informacji
    systemowa teoria rozwoju
    teleologia
    Aristotle
    biological information
    contextualization of DNA
    developmental system theory
    genocentrism
    hylomorphism
    ontology of information
    systems biology
    teleology
    Opis:
    Pomimo trudności w sformułowaniu jednoznacznie uzgodnionej i ściśle naukowej definicji informacji, w tym także informacji biologicznej, niebywały sukces paradygmatu i metodologii biologii molekularnej i genetyki, doprowadził do genocentryzmu, który podniósł geny (rozumiane jako nośniki informacji biologicznej) do rangi podstawowych jednostek biologicznych, podlegających działaniu doboru naturalnego i ewolucji. Artykuł ukazuje drogę od zakwestionowania genocentryzmu do wieloaspektowego ujęcia informacji biologicznej, na tle historycznego rozwoju oraz aktualnego stanu badań filozoficznych nad istotą informacji w ujęciu ogólnym. W odniesieniu do ontycznego wymiaru informacji biologicznej, zostaje przedstawiony argument na rzecz aktualności kluczowych kategorii filozofii przyrody Arystotelesa jako fundamentalnych dla rozumienia i definiowania najważniejszych aspektów informacji zapisanej i znajdującej wyraz w funkcjonowaniu systemów (bytów) ożywionych.
    Despite difficulties in formulating an unambiguously agreed and strictly scientific definition of information, including biological information, the remarkable success of the paradigm and methodology of molecular biology and genetics led to genocentrism, which elevated genes (understood as carriers of biological information) to the rank of basic biological entities, subject to natural selection and evolution. The article shows the way from questioning genocentrism to a multi-faceted approach to biological information, against the background of historical development and the current state of philosophical research on the essence of information in general. In reference to the ontological dimension of biological information, an argument is presented in favor of the timeliness of the key categories of Aristotle’s philosophy of nature as fundamental for understanding and defining the most important aspects of information stored and expressed in the functioning of living systems (beings).
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2019-2020, 16-17; 47-81
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Związek między Baconem, teleologią i analogią a doktryną naturalizmu metodologicznego
    The Relationship of Bacon, Teleology, and Analogy to the Doctrine of Methodological Naturalism
    Autorzy:
    LeMaster, James C.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553314.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    przyczyna celowa
    przyczyna sprawcza
    metafizyka
    nauka
    teleologia wewnętrzna
    teleologia zewnętrzna
    wnioskowanie teleologiczne
    rozumowanie z analogii
    biologia syntetyczna
    final cause
    efficient cause
    metaphysics
    science
    intrinsic teleology
    extrinsic teleology
    teleological inference
    analogical reasoning
    synthetic biology
    Opis:
    Francis Bacon podzielił nauki przyrodnicze na fizykę i metafizykę. Twierdził, że z czterech przyczyn wskazanych przez Arystotelesa tylko przyczyny materialne i sprawcze należą do dziedziny fizyki, a przyczyny celowe, czy też twierdzenia teleologiczne, zaliczyć trzeba do dziedziny metafizyki. Bacon sprzeciwiał się włączaniu teleologii do fizyki, ponieważ doświadczenie podpowiadało mu, że twierdzenia teleologiczne zniechęcają do poszukiwania przyczyn sprawczych dla zjawisk przyrodniczych. Relegował on teleologię do metafizyki, a nauka w dużej mierze poszła jego śladem, wykształcając przez kolejne czterysta lat coraz większą awersję do uwzględniania czynników teleologicznych w wyjaśnieniach naukowych. Zdaniem Bacona człowiek, z racji swojej natury, „wymyśla […] paralele, odpowiedniości i stosunki, które w rzeczywistości nie istnieją”. Jednak wraz z rozwojem nauki w zakresie odkrywania przyczyn materialnych i sprawczych, jaki zachodził od czasów Bacona, zaczęły pojawiać się paralele, odpowiedniości i stosunki bardziej zasadne niż zapewne mógłby on sobie wyobrazić. Krótko mówiąc, poszukiwanie przyczyn materialnych i sprawczych w przyrodzie przyniosło imponujące uzasadnienie również dla wnioskowania o przyczynach celowych. Wnioskowania teleologiczne powinny być dopuszczone w nauce wówczas, gdy uprawomocniają je świadectwa empiryczne. Narzędzie pozwalające ustalić, czy wnioskowanie teleologiczne jest prawomocne, stanowi analogia. Bacon mógłby pomóc nauce uniknąć stopniowego, lecz i nieuchronnego przejścia w stronę naturalizmu metodologicznego, gdyby położył nacisk na to, jak analogia, zastosowana w roli narzędzia analitycznego w procesie indukcji, prowadzi do zasadnych wniosków o istnieniu teleologii w przyrodzie.
    Francis Bacon divided natural science into physics and metaphysics. He claimed that of Aristotle’s four causes, only material and efficient causes belong to the realm of physics, and that final causes, or teleological claims, belong to the realm of metaphysics. Bacon objected to including teleology in physics because in his experience teleological claims tended to discourage the search for efficient causes for natural phenomena. Because Bacon relegated teleology to metaphysics science largely followed his lead, evolving over the next four hundred years a growing distaste for including any teleological implications in scientific explanations. Bacon claimed that human nature, “will yet invent parallels and conjugates and relatives, where no such thing is”. Yet, as the material and efficient causal discoveries by science have progressed since Bacon’s time, they have in turn revealed more legitimate parallels and conjugates and relatives than perhaps he could have ever imagined. Stated succinctly, the process of exploring material and efficient causes in nature has also given breathtaking justification for also inferring final causes as well. As such, inferences to teleology in science should be allowed where they are warranted by the empirical evidence. The tool for determining whether a teleological inference is warranted is analogy. Bacon could have helped science avoid its gradual but inexorable drift into methodological naturalism if he had emphasized how analogy, used as an analytical tool in the process of induction, legitimately leads to reasonable inferences of teleology in nature.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2017, 14; 99-133
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nienaturalistyczne metodologie we współczesnej praktyce
    Non-Naturalistic Methodologies in Modern Practice
    Autorzy:
    Bartlett, Jonathan
    Holloway, Eric
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553442.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    naturalizm metodologiczny
    dualizm metodologiczny
    austriacka ekonomia
    ludzka komputacja
    sztuczna sztuczna inteligencja
    filozofia moralna
    biologia systemowa
    zasady inżynieryjne
    inżynieria odwrotna
    methodological naturalism
    methodological dualism
    Austrian economics
    human computation
    artificial artificial intelligence
    moral philosophy
    systems biology
    engineering principles
    reverse engineering
    Opis:
    W niektórych dziedzinach istnieją już alternatywy dla naturalizmu metodologicznego. Jednakże niewiele osób spoza danej dziedziny zna te alternatywy lub wie, jak są wykorzystywane. Niekiedy nawet sami przedstawiciele tych dziedzin stosują te nienaturalistyczne metodologie, nie wiedząc, że nie są one spójne z naturalizmem metodologicznym. W artykule dokonujemy krótkiego przeglądu dziedzin, w których — zgodnie z naszą wiedzą — występują metodologie niezależne od naturalizmu.
    Some fields already incorporate alternatives to methodological naturalism. However, few people outside the field are familiar with these alternatives or how they are used. Sometimes these non-naturalistic methodologies are being used without the participants’ cognizance that the methodology is not methodologically naturalistic. Here, we show a smattering of fields that we are aware of that have touched upon methodologies that don’t depend on naturalism.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2016, 13; 101-117
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-10 z 10

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies