Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Theism" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-15 z 15
    Tytuł:
    Second Thoughts on Naturalistic Theism and Model of Levels of Analysis: A Response to Mark Harris
    Autorzy:
    Bylica, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553294.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    naturalism
    theism
    naturalistic theism
    miracles
    biblical interpretation
    levels of analysis
    Opis:
    I shall show that Dr. Harris’ study of biblical scholarship is treated in a very serious manner in my paper, as it is the element identifying him as a representative of naturalistic theism (NT). NT is a position that has been recognized in the literature on science and religion for several years. Dr. Harris’ commitment to the rule of methodological naturalism in the natural sciences, as well as his lack of evidence for the limits of using it in his hermeneutical analysis of divine action, makes his academic papers represent the main assumptions of NT. Model of levels of analysis (MLA) helps to show the empirical character of accounts of divine action as an important part of the traditional theistic interpretation of this action, and scepticism towards such an interpretation as a main characteristic of all advocates of NT.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2016, 13; 275-285
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mark Harris as a Naturalistic Theist: The Perspective of the Model of Levels of Analysis
    Autorzy:
    Bylica, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553362.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    theism
    naturalism
    naturalistic theism
    science and religion
    Mark Harris
    biblical studies
    Opis:
    Presently, naturalistic theism is the dominant position in the debate on the relation between science and religion, defending a thesis that the conflict between science and religion is only an apparent one. Also, this version of theism accepts the naturalist assumptions behind contemporary science and attempts to reformulate the beliefs held within the traditional Christian theism in order to present the religious view of reality as not conflicting with the scientific picture of the world. Certain assumptions behind Mark Harris’s views on the relations between science and religion can be described as consistent with naturalistic theism. The model of levels of analysis helps to analyze the most important themes found within naturalistic theism and show how these are described in the works of Harris. The model facilitates the identification of the relations between particular kinds of assumptions behind the position taken from the point of view of naturalistic theism in the debate on the relation between science and religion. The list of most frequently recurring assumptions — that are also important in Harris’s writings — include: the general division of epistemic competence, which assumes theology (religion) to be competent in dealing with the metaphysical issues (Levels 1 and 2) and science to be the only one competent to deliver the empirical statements describing processes and entities found within the empirical sphere (Levels 4 and 5); the acceptance of the naturalistic assumptions behind contemporary science (Level 2) and skepticism toward the religious notions found in the traditional Christian theism describing supernatural interventions and toward the dualist interpretation of human soul (Level 3). This leads to the acceptance of purely scientific, naturalistic, explanations of the events found within the empirical sphere and to skepticism toward the literal meaning of descriptions of empirical events (Level 5) that are not consistent with the anti-interventionist assumptions behind science. Harris’s acceptance of naturalistic theism in terms of the relation between science and religion and his use of the techniques found in the modern biblical scholarship have led him to the ideas of plurality of meanings and the lack of one definite truth with respect to the specific issues he deals with. From the point of view of MLA it is the rejection of super-naturalistic assumptions of the traditional Christian theism and the acceptance of the naturalistic assumptions of science that seems to be the cause of lack of definite truth in his theological explanations.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2015, 12; 7-36
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Response to “Mark Harris as a Naturalistic Theist” by Piotr Bylica
    Autorzy:
    Harris, Mark
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553437.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    naturalism
    theism
    miracles
    biblical interpretation
    Opis:
    In this paper, I respond to a recent published analysis of my work by Dr Piotr Bylica, which characterises me as a “naturalistic theist”. I suggest that Bylica’s analysis takes this approach in order to fit my thought into his own “levels of analysis” scheme, but that it does not accurately represent my own theistic beliefs. I further argue that this process has resulted in the loss of important nuances in my work on areas such as miracles, dualism, and biblical interpretation.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2016, 13; 267-273
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Naturalizm metodologiczny, teizm metodologiczny i regularyzm
    Methodological Naturalism, Methodological Theism, and Regularism
    Autorzy:
    Gilson, Tom
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553182.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    naturalizm metodologiczny
    naturalizm filozoficzny
    teizm judeochrześcijański
    teizm metodologiczny
    założenia metafizyczne
    regularyzm
    nauka
    methodological naturalism
    philosophical naturalism
    Judeo-Christian theism
    methodological theism
    metaphysical assumptions
    regularism
    science
    Opis:
    Naukowcy zazwyczaj uzasadniają naturalizm metodologiczny na tej podstawie, że to, co nadnaturalne (lub pozanaturalne), nie jest testowalne, że wprowadzenie do nauki tego, co nadnaturalne (lub pozanaturalne), podważyłoby naukową metodologię i procesy rozumowania, oraz że naturalizm metodologiczny okazał się skuteczny. Te bezsprzeczne zalety naturalizmu metodologicznego są jednak silnie związane z nienaukowymi założeniami metafizycznymi, które zdominowały myślenie naukowe, mimo że nie wynikają one nieuchronnie z założeń naturalizmu metodologicznego. Z tego powodu potrzebna jest metafizycznie neutralna alternatywa — taka, która zachowuje zalety naturalizmu metodologicznego, odrzucając jednak stowarzyszone z nią nienaukowe założenia. Regularyzm, zdefiniowany jedynie (i celowo po prostu) jako „metodologiczne oczekiwanie niezawodnej regularności przyczyny i skutku w przyrodzie”, spełnia te kryteria i zalecany jest jako lepsza alternatywa dla naturalizmu metodologicznego.
    Scientists typically justify methodological naturalism on grounds that the supernatural (or extra-natural) is not testable, that admitting the supernatural (or extra-natural) into science would undermine scientific methodology and reasoning processes, and that methodological naturalism has been demonstrated to be effective. These admitted virtues of methodological naturalism are strongly associated, however, with unscientific metaphysical assumptions which tend to dominate scientific thinking even if they do not follow necessarily from methodological naturalism’s assumptions. For that reason a metaphysically neutral alternative is called for, one that retains methodological naturalism’s virtues while discarding its associated unscientific assumptions. Regularism, defined merely (and intentionally quite simply) as „the methodological expectation of reliable regularity of cause and effect in nature”, fits these criteria, and is recommended as a superior alternative to methodological naturalism.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2017, 14; 89-98
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    NOMA as the Cure for Conflict Between Science and Religion: Reply to Ludwik Kowalski’s Commentary on the NOMA Principle
    Autorzy:
    Bylica, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553177.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    NOMA
    Christian theism
    science and religion
    Stephen Jay Gould
    deism
    atheism
    miracles
    Opis:
    In my response to Kowalski’s commentary I indicate that: 1) there is an imprecision in Kowalski’s presentation of the NOMA principle; 2) the NOMA principle is not a valid way of presenting theistic religions; 3) the argumentation adopted by Kowalski is inconsistent, due to inconsistency in the NOMA principle itself. The Kowalski’s cure for the “Confrontations Between Theists and Atheists” mentioned in the title of the Kowalski’s commentary is the postulate of a “miracle-free” theism, which means the elimination of theism. Another important weakness of Kowalski’s proposal and of the application of the NOMA principle in general is the self-contradictoriness of this position: when we decide on the truth value of this or that factual religious statement by reference to science, then we deny the essence of the NOMA principle itself.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2014, 11; 29-34
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przekonania towarzyszące, ideologia i nauka
    Background Beliefs, Ideology, and Science
    Autorzy:
    van der Meer, Jitse M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553249.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    chrześcijaństwo
    teizm
    naturalizm
    empiryzm
    krytyczny realizm
    relatywizm
    założenie uszczegóławiające
    Christianity
    theism
    naturalism
    empiricism
    critical realism
    relativism
    specifying assumption
    Opis:
    Powszechny stał się pogląd, że nie tylko fakty, ale i osobiste oraz wspólne przekonania stanowią element wiedzy naukowej. Rodzi to dwa ważne pytania. Jak ludzie mający bardzo odmienne systemy przekonań mogą wspólnie uprawiać naukę? Czy wiedzy naukowej można ufać, skoro jest kształtowana i niekiedy zniekształcana przez przekonania funkcjonujące na zapleczu nauki? Zacznę od wskazania, że uczeni, którzy wierzą w istnienie rzeczywistości niezależnej od umysłu, mają moralny obowiązek przeciwstawiania się zniekształcaniu ich wiedzy o zjawiskach przyrodniczych. Następnie wyjaśniam, dlaczego przekonania towarzyszące są konieczne do formułowania teorii w nauce. Argumentuję, że przekonania towarzyszące niekoniecznie zniekształcają wiedzę naukową, ponieważ Bóg stworzył obiektywnie istniejącą rzeczywistość, która opiera się zniekształceniu. Gdy dochodzi do zniekształceń, nauka dysponuje standardowymi sposobami ich wykrywania. Sposoby te to między innymi zbieżność wzajemnie niezależnych linii danych empirycznych prowadzących do tego samego wyjaśnienia, możliwość odłączenia przekonań towarzyszących od wyjaśnień naukowych oraz autodestrukcyjność przekonań towarzyszących prowadzących do dogmatyzmu. Później pokazuję, że w swojej pracy naukowcy w istocie przeciwstawiają się własnym przekonaniom towarzyszącym. Zgodnie z moim wnioskiem przekonania towarzyszące naukowców nie dyktują treści wiedzy naukowej, zaś ludzie mający odmienne systemy przekonań, w tym chrześcijanie, mogą wspólnie prowadzić badania naukowe. Nie opowiadam się jednak za powrotem do chrześcijańskiej formy neopozytywizmu, ponieważ w pełni biorę pod uwagę to, czego dowiedzieliśmy się przez ostatnie kilkadziesiąt lat o tym, w jakim stopniu nauka osadzona jest w kontekście społeczno-kulturowym.
    The notion that not only facts but also personal and communal beliefs contribute to scientific knowledge has become commonplace. It raises two important questions. How can people with very different belief systems work together in science? Can scientific knowledge be trusted if it is shaped and sometimes distorted by beliefs operating in the background of science? I begin by pointing out that scholars who believe in the existence of a mind-independent reality have the moral calling to oppose distortion in their understanding of natural phenomena. I then explain why background beliefs are required for the construction of theories in science. I argue that background beliefs do not necessarily distort scientific knowledge because God created an objectively existing reality that resists distortion. When distortion occurs, science has standard ways of detecting that distortion. These include convergence of mutually independent lines of evidence on the same explanation, the possibility to disconnect background beliefs from scientific explanation, and the self-destruction of background beliefs that assume a dogmatic function. Next I show that in their work scientists, in fact, do sometimes oppose their personal background beliefs. The conclusion is that the background beliefs of scientists do not dictate the content of scientific knowledge, and that people with different belief systems, including Christians, can work together in scientific research. This is not to suggest a return to a Christian form of neopositivism because it fully incorporates what has been learned over the last decades about the extent to which science is embedded in a sociocultural context.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2016, 13; 153-194
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Is Being a Good Empiricist the Same as Being a Good Naturalist? The Case of the Relationship Between Science and Christian Theism
    Autorzy:
    Bylica, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2171596.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    Alvin Plantinga
    Jitse M. van der Meer
    metaphysical naturalism
    methodological naturalism
    model of levels of analysis
    theism
    Paul Feyerabend
    Opis:
    Using Feyerabend's argumentation, and rephrasing of the problem in terms of the Model of Levels of Analysis, I show that a good empiricist need not be a (metaphysical or methodological) naturalist. I characterize the ideas of Alvin Plantinga and Jitse M. van der Meer as being representative of two different varieties of theistic response to the problem of the relationship between Christianity and contemporary science. Against van der Meer, I argue for Plantinga's conclusion about the value of theism-based science. Against both approaches, I point to situations where theistic assumptions do indeed influence the contents of observation.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2023, 20, 1; 1-33
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Naturalizm metodologiczny w nauce — dylemat teisty
    Methodological Naturalism in Science — the Theist’s Dilemma
    Autorzy:
    Zabołotny, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553276.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    naturalizm metodologiczny
    naturalizm ontologiczny
    teizm
    nauka
    religia
    przyczynowe domknięcie Wszechświata
    methodological naturalism
    ontological naturalism
    theism
    science
    religion
    causal closure of the universe
    Opis:
    Nauka postrzegana jest przez wielu jako szczególne przedsięwzięcie ludzkości mające na celu poznanie Wszechświata bez wprowadzania odwołań do bytów nadnaturalnych. Dla naukowców-chrześcijan rodzi to pytanie o możliwość pogodzenia ich teistycznych przekonań z panującym w nauce naturalizmem. Najczęstszym sposobem uspokojenia tych obaw jest twierdzenie, że naturalizm ten jest jedynie metodologiczną zasadą funkcjonowania nauki. W artykule zostają poddane analizie różne sposoby rozumienia naturalizmu i ich światopoglądowe konsekwencje. Okazuje się, że zasady pozornie jedynie metodologiczne mają komponent ontologiczny, negujący możliwość bezpośredniego oddziaływania Boga na rzeczywistość fizykalną. W końcowej części artykułu zarysowane zostają propozycje słabszych wersji naturalizmu, zachowujące dążenia nauki do poznania prawdy o świecie naturalnym bez zanegowania podstawowych prawd teologii chrześcijańskiej.
    Science is considered by many to be a specific human project, the purpose of which is to gain knowledge about the universe without any reference to supernatural realities. This approach may cause a dilemma for Christian scientists: how should one integrate theistic convictions with the prevailing naturalism of scientific practice? The usual way to solve this problem is to claim that naturalism is only a purely methodological principle of science. In this article a few different ways of understanding naturalism are considered, together with their philosophical consequences. It is suggested that the supposedly merely methodological principle has significant ontological components, which do not allow any direct actions of God in physical reality. In the last section, two different weaker versions of naturalism are suggested, which allow theists to affirm science’s aim to investigate the natural world, without contradicting the basic tenets of Christian theology.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2016, 13; 25-48
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historyczny związek między darwinizmem a argumentem z biologicznego projektu
    The Historical Relationship Between Darwinism and the Biological Design Argument
    Autorzy:
    Thornhill, Richard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553153.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    Model Dawkinsa
    darwinizm
    argument z biologicznego projektu
    materializm
    teizm
    samorództwo
    nieskończony wiek
    Dawkins Model
    Darwinism
    biological design argument
    materialism
    theism
    spontaneous generation
    infinite age
    Opis:
    Często utrzymuje się, że argument z biologicznego projektu (ABP) był zasadny i niemal powszechnie akceptowany przed ogłoszeniem teorii Darwina, a także stanowił najważniejszą racjonalną podstawę dla teizmu i został obalony przez darwinizm. Jest to jednak nieprawda. ABP i teorie ewolucyjne rozwijały się równocześnie, Lamarck ogłosił przecież swoją koncepcję w 1801, zaś Paley - w 1802 roku. Teorie ewolucyjne i ABP były alternatywnymi odpowiedziami na świadectwa empiryczne wskazujące, że (1) organizmy żywe nie powstają spontanicznie, a (2) w historii geologicznej pojawiały się nowe gatunki. Przed rokiem 1796 rzadko odwoływano się do koncepcji ewolucji najprawdopodobniej dlatego, że materializm był do utrzymania na innym gruncie.
    It is often held that the argument from biological design (ABD) was valid and almost universally accepted before Darwin, that it was the most important rational ground for theism, and that it was invalidated by Darwinism. However, this is wrong. The history of the ABD ran parallel with those of evolutionary theories, with Lamarck having published in 1801 and Paley in 1802. Evolutionary theories and the ABD were alternative responses to empirical evidence that (1) spontaneous generation does not occur, and (2) new species have arisen in geological history. The main reason why evolution was seldom hypothesized before 1796 was probably that materialism was tenable otherwise.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2012, 9; 79-106
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Światopoglądowy i ideologiczny wymiar epistemicznych układów odniesienia a teistyczno-naturalistyczny epistemiczny układ odniesienia
    The Worldview and Ideological Dimension of Epistemic Frameworks Generally and the Theistic-Naturalistic Epistemic Framework in Particular
    Autorzy:
    Kilian, Krzysztof J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553218.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    epistemiczny układ odniesienia
    teistyczno-naturalistyczny epistemiczny układ odniesienia
    teizm naturalistyczny
    naturalizm metodologiczny
    ideologia
    światopogląd
    epistemic framework
    theistic-naturalistic epistemic framework
    naturalistic theism
    methodological naturalism
    ideology
    worldview
    Opis:
    Artykuł ten wyjaśnia, na czym polega światopoglądowe i ideologiczne zaangażowanie EUO. Wskazuje też na światopoglądowe i ideologiczne składniki EUO. Pokazane też zostanie, że ideologiczno-światopoglądowy konflikt między odmiennymi EUO prowadzi do, zachodzącej już, zmiany oblicza zachodniej cywilizacji. Na tym tle przedstawiony jest teizm naturalistyczny. Uprzednio omówione EUO tworzą poznawcze ramy dla uprawiania nauki. Zaś naturalistyczny teizm jest takim EUO, który tworzy również inną, specyficzną, światopoglądową ramę uprawiania nauki. Dzięki niej ma być możliwe zażegnanie kryzysu wiary wśród ludzi wykształconych, w szczególności naukowców. Kryzys ten jest następstwem niezgodności tradycyjnego teistycznego oraz współczesnego naukowego opisu świata. Teizm naturalistyczny ma być też udaną próbą obrony cywilizacji chrześcijańskiej przed próbami przekształcenia jej w cywilizację postchrześcijańską. Obrona ta odbywać ma się drogą pogodzenia obrazu świata współczesnego przyrodoznawstwa z teizmem chrześcijańskim. Zarówno zażegnanie kryzysu wiary, jak i godzenie obrazu świata przyrodoznawstwa z teistycznym obrazem świata odbywa się drogą „umiejętnego czytania” ksiąg Pisma Świętego. Zaś takie „czytanie” ma olbrzymie koszty światopoglądowe i epistemiczne.
    This paper explains what it is for epistemic frameworks to involve worldviews and ideological commitments, while also indicating the actual worldviews and ideological components present in such frameworks. In addition, it sets out to show that the ideological conflict between different epistemic frameworks is already bringing about changes to the form of Western civilization. Against this general background, naturalistic theism is presented. The epistemic frameworks previously discussed give rise to cognitive frameworks for the practicing of science, and naturalistic theism is one such epistemic framework, furnishing a specific and distinctive worldview framework of its own for scientific practice. In this case its aim is to enable an overcoming of the crisis of faith amongst educated people generally and scientists in particular. That crisis is a consequence of the incompatibility of a traditional theistic description of the world with the contemporary scientific one. Naturalistic theism, moreover, seeks to defend Christian civilization from attempts to transform it into a post-Christian civilization. It aims to achieve this by reconciling the image of the world provided by contemporary natural science with Christian theism itself. Both the defusing of the crisis of faith and the reconciling of the scientific and theistic images of the world are to be accomplished through a “skillful reading” of Biblical texts. However, where the accompanying worldview and epistemic commitments are concerned, such a “reading” comes at a very high price.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2018, 15; 139-222
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zarys modelu poziomów analizy w badaniach relacji nauki i religii
    The Sketch of the Model of Levels of Analysis in the Studies of Relation Between Science and Religion
    Autorzy:
    Bylica, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553290.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    poziomy analizy
    nauka a religia
    teizm chrześcijański
    naturalizm
    interwencjonizm
    Bóg luk
    teistyczny naturalizm
    levels of analysis
    science and religion
    Christian theism
    naturalism
    interventionism
    God of the gaps
    theistic naturalism
    Opis:
    W artykule proponuję model podziału twierdzeń o rzeczywistości, różnicujący je pod względem stopnia ich empirycznego charakteru. Zaproponowany model ma ułatwiać analizę zagadnień z zakresu relacji nauki i religii. Na najwyższym poziomie znajdują się twierdzenia metafizyczne (w neopozytywistycznym rozumieniu kategorii "metafizyki"), czyli zupełnie nieempiryczne lub empirycznie całkowicie neutralne. Do najniższego poziomu zaliczają się twierdzenia o najwyższym stopniu empiryczności. Schemat zawiera też stopnie pośrednie. W artykule pokazuję, w jaki sposób na spotykane w literaturze stanowiska dotyczące relacji między twierdzeniami nauki i religii na temat świata, wpływa nieuwzględnianie poziomów analizy podejmowanych zagadnień. Problematyczne ujęcia określam jako "zbyt łatwe konfliktowanie" oraz "zbyt łatwe godzenie nauki i religii". W pierwszym z omówionych przypadków będziemy mieli do czynienia z negatywną oceną teorii ewolucji dokonaną przez Michała Chaberka na podstawie założeń filozoficznych, które teoria ta odrzuca. Mankamentem "zbyt łatwego" sposobu godzenia nauki i religii jest zmiana znaczeń kategorii, które wcześniej występowały w twierdzeniach poziomu empirycznego, na znaczenia przypisywane tym kategoriom na poziomach wyższych. Problem ten zilustruję spotykanym u niektórych teistów naturalistycznych odejściem od interwencjonistycznego rozumienia koncepcji stworzenia i Bożego działania w świecie na rzecz ich rozumienia jako wyłącznie podtrzymywania w istnieniu każdego zdarzenia w świecie. W ostatniej części będę argumentował, że różnica między średniowiecznymi (tradycyjnymi) a niektórymi dzisiejszymi ujęciami starającymi się godzić teizm chrześcijański z naukową wizją przyrody polega na uznaniu przez współczesnych myślicieli autorytetu nauki nie tylko na poziomie twierdzeń empirycznych, ale też na ich uległości wobec naturalistycznych przesłanek z poziomów wyższych. Odejście od interwencjonistycznych i dualistycznych koncepcji relacji Boga i świata na rzecz nieinterwencjonistycznych i monistycznych prowadzi ich do przyjmowania jedynie skrajnie nieempirycznych twierdzeń na temat relacji świata i sfery nadprzyrodzonej.
    I propose the model of division of statements on the reality that differentiate them according to the degree of their empirical character. The following model is supposed to facilitate analysis of propositions on the relation of science and religion. One extreme are metaphysical statements (in the logical empiricism’s view of metaphysics) that are empirically neutral. The other extreme are empirical statements characterized by the maximum level of testability. It is demonstrated how ignoring the levels of analysis influences some positions on science and religion. Problematic positions are named “too easily conflicting” and “too easily reconciliating” science and religion. In the first case I present negative reception of scientific theory of evolution by Michał Chaberek on the basis of ontological assumptions that are in conflict with assumptions of this theory. The problem of “too easy reconciliation” of science and religion is the shift in the meaning of categories from the one on the lowest, empirical level, toward the meaning that belongs to the highest, metaphysical level of analysis. This problem is illustrated by the shift from interventionist concept of creation and divine action in the world toward its non-interventionist interpretation that limits God’s actions only to sustaining the world in its existence. We can find this shift in some theistic naturalism positions. In the last part I argue that the main difference between the medieval (traditional) and the contemporary positions on natural philosophy and religion that attempt to accommodate Christian and scientific worldviews is that contemporary thinkers ascribe epistemic authority not only to empirical statements of contemporary science, but also to its philosophical naturalistic assumption from higher levels of analysis. Holding these anti-interventionist and monistic ontology of nature leads them to extremely non-empiricalunderstanding of relation between the supernatural and the natural world.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2012, 9; 221-253
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teologia naturalna, naturalizm metodologiczny i „żółwie do samego dołu”
    Natural Theology, Methodological Naturalism, and “Turtles All the Way Down”
    Autorzy:
    Del, Ratzsch
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553433.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    teologia naturalna
    naturalizm metodologiczny
    projekt
    stworzenie
    teizm
    subtelne zestrojenie
    zakazy
    regres eksplanacyjny
    rekurencja eksplanacyjna
    brzytwa Ockhama
    natural theology
    methodological naturalism
    design
    creation
    theism
    fine-tuning
    prohibitions
    explanatory regress
    explanatory recursion
    Ockham’s razor
    Opis:
    Teologia naturalna nie cieszyła się szczególnym poważaniem przez ostatnie 150 lat. Najnowsze ustalenia zarówno w dziedzinie nauki, jak i filozofii nauki zapewniają jednak pewne nowe możliwości i środki. W artykule analizuję pewne obszary i struktury, w ramach których objawić się może (w zasadzie) potencjał teologii naturalnej. Następnie argumentuję, że współczesna broń przeciwko próbom rzeczowego powiązania nauki i religii — naturalizm metodologiczny — nie tylko nie stanowi nienaruszalnej normy, nie wykluczając zatem możliwości uprawiania autentycznej teologii naturalnej, ale też może nieść niefortunne konsekwencje teologiczne.
    Natural theology has not been held in particularly high regard during the past century and one half. However, recent developments both within science and within philosophy of science offer some new possibilities and resources. In what follows I explore some areas and structures within which natural theological potential might (in principle) emerge. I further argue that the current weapon of choice against substantive science/religion intertwining — methodological naturalism — not only fails as an inviolable norm, thus leaving the possibility of a genuine natural theology intact, but that it may even have unhappy theological consequences.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2016, 13; 119-152
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nauka przed sądem: analiza racjonalności naturalizmu metodologicznego
    Science on Trial: Exploring the Rationality of Methodological Naturalism
    Autorzy:
    O'Connor, Robert C.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553196.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    naturalizm metodologiczny
    naturalizm metafizyczny
    scjentyzm
    zasada inkluzji
    zasada ekskluzji
    teizm
    nauka
    nauka teistyczna
    boskie sprawstwo
    inteligentny projekt
    methodological naturalism
    metaphysical naturalism
    scientism
    inclusivity principle
    exclusivity principle
    theism
    science
    theistic science
    divine agency
    intelligent design
    Opis:
    W niniejszym eseju dokładnie analizuję koncepcję przedstawioną w niedawno wydanym tomie The Creation Hypothesis: Scientific Evidence for an Intelligent Designer pod redakcją J.P. Morelanda. Moreland gani chrześcijan za, jak to ujmuje, niezrozumienie, na czym polega właściwa integracja ich wiary z dyscyplinami świeckimi, a zwłaszcza z naukami przyrodniczymi. Współtwórcy tego tomu przedstawiają „naukę teistyczną”, która skupia się głównie na taktycznym lub strategicznym występowaniu przeciwko wykluczeniu bezpośrednich odwołań do boskiego sprawstwa (czyli przeciwko naturalizmowi metodologicznemu). Autorzy ci przyjmują zasadę inkluzji, to znaczy pogląd, że wyjaśnienia mówiące o bezpośrednim działaniu boskiego sprawcy mogą stanowić właściwą część nauk przyrodniczych. Jeśli dobrze rozumiem, koncepcja ta przybiera postać dwóch tez: (1) wierność chrześcijańskiego naukowca naturalizmowi metodologicznemu jest zupełnie irracjonalna; (2) przeciwstawianie się odwołaniom do bezpośredniego boskiego sprawstwa jako właściwej części nauk przyrodniczych jest irracjonalne również w przypadku szerszego grona naukowców, ponieważ nauka nie ma cech, które z natury odróżniałyby ją od innych dyscyplin. Wykażę przede wszystkim, że pierwsze twierdzenie jest błędne, drugie natomiast — nierozsądne. Rozróżnienie pomiędzy dyscyplinami, określone częściowo przez naturalizm metodologiczny, jest dobrze ugruntowane, wartościowe samo w sobie i jeśli je odpowiednio rozumieć, stanowi kluczowy element chrześcijańskich dociekań. Zgodnie z moją konkluzją dopuszczenie bezpośrednich odwołań do boskiego sprawstwa na gruncie nauk przyrodniczych miałoby szkodliwe konsekwencje dla ogólnie pojętego celu, jakim jest poszukiwanie prawdy.
    In this essay, I closely scrutinize the proposal presented in a recently edited volume entitled The Creation Hypothesis: Scientific Evidence of an Intelligent Designer by J.P. Moreland. Moreland chides Christians for what he takes as their failure to understand the proper integration of their faith with secular disciplines, particularly the natural sciences. Contributors to this volume propose a „theistic science” which focuses primarily on the tactical or strategic proscription against direct reference to divine agency (methodological naturalism). These authors endorse the inclusivity principle, that is, the claim that explanations in terms of the direct and immediate activity of a divine agent may constitute a proper part of natural science. As I see it, the recommendation takes two forms: (1) it is positively irrational for the Christian engaged in natural science to remain committed to methodological naturalism, and (2) because science has no intrinsic individuating features, it is irrational for the broader scientific community to continue to resist appeal to immediate divine agency as a proper part of natural science. Specifically, I argue that the first statement is mistaken, and the second is ill-advised. The disciplinary distinction, as determined in part by methodological naturalism, is well-grounded, intrinsically valuable, and, when properly understood, a critical component of Christian inquiry. I conclude that permitting direct reference to divine agency in natural science severely undermines the overall quest for truth.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2014, 11; 95-131
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Naturalizm metodologiczny?
    Methodological Naturalism?
    Autorzy:
    Plantinga, Alvin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553262.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    naturalizm metodologiczny
    naturalizm metafizyczny
    teizm chrześcijański
    religijna nieneutralność nauki
    teologia Boga w lukach wiedzy
    nauka duhemowska
    nauka augustiańska
    methodological naturalism
    metaphysical naturalism
    Christian theism
    religious non-neutrality of science
    God-of-the-gaps theology
    Duhemian science
    Augustian science
    Opis:
    W ramach filozoficznej doktryny naturalizmu metodologicznego utrzymuje się, że warunkiem uznania jakiegokolwiek badania świata za „naukowe” jest to, że nie może ono odwoływać się do stwórczego działania Boga (ani żadnego innego rodzaju działalności Bożej). Twierdzi się, że metody nauki „nie dają żadnego punktu oparcia” dla sądów teologii — nawet jeśli te ostatnie są prawdziwe — i dlatego teologia nie może wpływać na wyjaśnienia naukowe lub uzasadnianie teorii. Mówi się zatem, że nauka ma być religijnie neutralna, choćby dlatego, że nauka i religia z samej swej natury są odrębne pod względem epistemicznym. Jednakże rzeczywista praktyka i treść nauki podważa to twierdzenie. W wielu dziedzinach nauka bynajmniej nie jest religijnie neutralna. Co więcej, argumenty zazwyczaj przytaczane na rzecz naturalizmu metodologicznego obarczone są rozmaitymi poważnymi wadami. Filozoficzna doktryna naturalizmu metodologicznego jest wadliwa. Ponadto ani twierdzenia dotyczące definicji lub zasadniczej natury nauki, ani teologiczne presupozycje (na przykład „funkcjonalna integralność”) nie mogą udzielić należytego poparcia naturalizmowi metodologicznemu. Można jednak znaleźć mocniejsze poparcie dla tej doktryny w ramach tego, co można nazwać „nauką duhemowską” — to znaczy takich badań empirycznych, które na wspólnej płaszczyźnie uprawiają wszystkie frakcje, niezależnie od jakichkolwiek założeń metafizycznych, jakie mogą utrzymywać tylko niektórzy badacze. Nauka duhemowska jest zatem „maksymalnie globalna”. „Nauka augustiańska” zaś może posługiwać się konkretnymi założeniami teologicznymi lub filozoficznymi. Ideał nauki duhemowskiej nie powinien wykluczać nauki augustiańskiej: obie stanowią zasadne formy badań.
    The philosophical doctrine of methodological naturalism holds that, for any study of the world to qualify as “scientific”, it cannot refer to God’s creative activity (or any sort of divine activity). The methods of science, it is claimed, “give us no purchase” on theological propositions — even if the latter are true — and theology therefore cannot influence scientific explanation or theory justification. Thus, science is said to be religiously neutral, if only because science and religion are, by their very natures, epistemically distinct. However, the actual practice and content of science challenge this claim. In many areas, science is anything but religiously neutral; moreover, the standard arguments for methodological naturalism suffer from various grave shortcomings. The philosophical doctrine of methodological naturalism is flawed. Furthermore, neither claims about the definition or essential nature of science, nor theological presuppositions (e.g., “functional integrity”), can properly support methodological naturalism. However, one may find stronger support for the doctrine in what might be called “Duhemian science” — i.e., those empirical inquiries pursued by all parties on common ground, independently of whatever metaphysical assumptions may be held by only some investigators. Duhemian science is thus “maximally inclusive”. “Augustinian science”, on the other hand, may employ particular theological or philosophical assumptions. The ideal of Duhemian science should not exclude Augustinian science: both are valid forms of inquiry.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2014, 11; 37-93
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W obronie uniformitaryzmu
    In Defense of Uniformitarianism
    Autorzy:
    Gordon, Bruce L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553272.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    uniformitaryzm
    naturalizm metodologiczny
    naturalizm metafizyczny
    teizm chrześcijański
    boskie działanie opatrznościowe
    tomistyczna koncepcja przyczynowości wtórnej
    okazjonalizm
    teoria kwantów
    transcendentna przyczynowość inteligentna
    teoria inteligentnego projektu
    uniformitarianism
    methodological naturalism
    metaphysical naturalism
    Christian theism
    divine providential action
    Thomistic secondary causation
    occasionalism
    quantum theory
    transcendent intelligent causation
    intelligent design theory
    Opis:
    Naukę uprawia się w zgodzie z założeniem niezawodnej regularności zjawisk świata fizycznego. Przyjmuje się, że świat ma strukturę przyczynową, którą można badać i rzetelnie poznać za pośrednictwem eksperymentów, obserwacji i hipotez naukowych. Co do tego nie ma wątpliwości. Pozostaje jednak problem uzasadnienia — zasadniczego dla heurystycznej użyteczności nauki — metafizycznego i metodologicznego założenia, że przyroda jest jednostajna, dzięki czemu teraźniejszość może być kluczem do przeszłości i przyszłości. W niniejszym artykule główną uwagę poświęca się metafizycznej podstawie i uzasadnieniu przyjętych w uniformitaryzmie założeń dotyczących przyrody oraz wykazaniu, że są one niezgodne tak z metafizyczną, jak i metodologiczną odmianą naturalizmu.
    The practice of science rests on the assumption of dependable regularity in the behavior of the physical world. It presumes that the world has an investigable causal structure and that scientific experimentation, observation, and theorizing provide a reliable pathway to its discernment. This much is not in dispute. What is in dispute is what warrants the metaphysical and methodological assumption — essential to the heuristic utility of science — that nature is uniform in such a way that the present can serve as a key to both the past and the future. This article focuses on the metaphysical foundation and justification for uniformitarian assumptions about nature and argues that they are inconsistent with both metaphysical and methodological naturalism.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2014, 11; 133-149
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-15 z 15

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies