Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Karol" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    Spór o antropogenezę w polskiej filozofii dziewiętnastego wieku
    The Controversy over Anthropogenesis in Nineteenth-Century Polish Philosophy
    Autorzy:
    Konstańczak, Stefan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2083952.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    Karol Libelt
    Stefan Pawlicki
    archeologia
    teoria ewolucji
    antropogeneza
    palafity
    archaeology
    theory of evolution
    anthropogenesis
    palafittes
    Opis:
    Artykuł przedstawia dziewiętnastowieczny spór filozoficzny, jaki na temat antropogenezy toczyli ze sobą Karol Libelt i Stefan Pawlicki. Powodem rozpoczęcia sporu były znaleziska archeologiczne na Jeziorze Czeszewskim należącym do posiadłości Libelta. Spór w istocie dotyczył tego, czy chronologia dziejów ludzkości zawarta w Biblii jest możliwa do podważenia, czy też nadal zachowuje swoją aktualność. Stanowisko o nadrzędności świadectw empirycznych reprezentował Libelt, a stanowisko zachowawcze zajął Pawlicki. Tym samym był to w istocie spór dwóch światopoglądów, w którym dla obu polemistów archeologia była tylko narzędziem uzasadniającym własne przekonania. W artykule została omówiona argumentacja, jaką posługiwali się obaj filozofowie, broniąc swych stanowisk, oraz jak interpretowali odkrycia archeologiczne. W konkluzji został oceniony wpływ, jaki ten spór wywarł na samych filozofów oraz na polską naukę.
    The article presents the nineteenth-century philosophical dispute between Karol Libelt and Stefan Pawlicki on the subject of anthropogenesis. This was initiated by the archaeological discoveries in Lake Czeszewskie, a part of Libelt’s estate. In fact, the controversy concerned the problem of whether the chronology of human history set out in the Bible could be questioned, or was still relevant. Libelt advocated the overriding importance of empirical evidence, while the conservative position was pursued by Pawlicki. Thus, it was a controversy pitting two worldviews against each other, in which — for both polemicists — archaeology was only a tool to justify their own beliefs. The article discusses the arguments used by both philosophers to defend their positions, and considers how they sought to interpret archaeological discoveries. In conclusion, it assesses the impact that this dispute had both on the philosophers themselves and on Polish science.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2022, 19, 1; 47-71
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy darwinizm ma ateistyczny charakter? Analiza przekonań i czynów Karola Darwina
    Is Darwinism Atheistic? An Examination of the Beliefs and Practices of Charles Darwin
    Autorzy:
    Johnson, Bill
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553333.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    Karol Darwin
    ateizm
    dobór naturalny
    Bóg
    wiara
    teoria ewolucji
    Charles Darwin
    atheism
    natural selection
    God
    faith
    theory of evolution
    Opis:
    W dziewiętnastym wieku Karol Darwin ogłosił teorię ewolucji drogą doboru naturalnego. Jego celem było wykazanie, że przyroda ożywiona nie jest skutkiem boskiej interwencji, lecz rezultatem działania ślepych procesów naturalnych. Darwin twierdził, że doszedł do tej teorii wyłącznie na podstawie faktów i nie ma ona nic wspólnego z żadnymi przyjętymi z góry koncepcjami. Tak też większość ludzi postrzega dzisiaj darwinizm. Przeciwnicy argumentują, że darwinizm nie jest teorią naukową, ale że Darwin patrzył na przyrodę przez pryzmat światopoglądu ateistycznego czy materialistycznego i dopiero wówczas poszukiwał faktów potwierdzających jego teorię. Darwiniści odpowiadają, że pisma Darwina świadczą, iż nie tylko nie był on ateistą, ale zawsze wierzył w jakąś postać bóstwa. Jednakże uważna analiza pism Darwina, zwłaszcza jego pośmiertnie wydanych prywatnych dzienników i listów, wskazuje, że był on ateistą, a teorię doboru naturalnego sformułował w celu zastąpienia Stwórcy procesami naturalnymi.
    During the nineteenth century Charles Darwin introduced his theory of evolution by natural selection. His goal was to show that life was not the result of divine intervention, but the work of blind naturalistic processes. Darwin claimed to have arrived at this truth by working strictly with the facts apart from any preconceived ideas, and this is exactly how most people today perceive Darwinism. Dissenters have argued that Darwinism is not science, but that Darwin superimposed an atheistic/materialistic worldview on nature, then searched for the facts to support his theory. Darwinians responded that Darwin’s own writings show that he was not an atheist, but always believed in some form of deity. A careful study of Darwin’s writings, especially his posthumously published private notebooks and personal communication, reveals that Darwin was indeed an atheist and his theory of natural selection was formulated to replace a Creator with naturalistic processes.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2011, 8; 75-91
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Karol Darwin o religii
    Charles Darwin on Religion
    Autorzy:
    Brooke, John Hedley
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553241.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    Karol Darwin
    chrześcijaństwo
    deizm
    teoria Darwina
    ateizm
    wiara Darwina
    religia
    Charles Darwin
    Christianity
    deism
    Darwin's theory
    atheism
    Darwin's faith
    religion
    Opis:
    Co Darwin miał do powiedzenia na temat religii? Jakie były jego przekonania religijne — lub antyreligijne? Czy uważał, że jego teoria ewolucji drogą doboru naturalnego jest niezgodna z wiarą w Stwórcę? Czy to jego rewolucyjna nauka odpowiadała za to, że stał się agnostykiem? Pytania te mają szczególne znaczenie w 2009 roku, kiedy to obchodzimy dwusetną rocznicę narodzin Darwina oraz sto pięćdziesiątą rocznicę wydania jego najsłynniejszego dzieła, O powstawaniu gatunków (1859). Odpowiedzieć na nie należy w sposób wyważony, bowiem autorytetem i przykładem Darwina nieustannie uzasadniane są twierdzenia metafizyczne i teologiczne, które znacznie wykraczają poza zakres naukowej treści biologii ewolucyjnej — zarówno w wydaniu samego Darwina, jak i jego następców.
    What did Darwin have to say about religion? What were his religious, or anti-religious, beliefs? Did he believe that his theory of evolution by natural selection was incompatible with belief in a Creator? Was it his revolutionary science that turned him into an agnostic? These questions have a special urgency in 2009, the year that marks the bicentenary of Darwin’s birth and the 150th anniversary of his most celebrated book, On the Origin of Species (1859). It is important to answer them in a balanced way because Darwin’s authority and example are continually invoked to justify metaphysical and theological claims that go far beyond the details of his evolutionary biology and that of his scientific successors.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2011, 8; 61-74
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola teologii w książce Karola Darwina O powstawaniu gatunków *
    Charles Darwins use of theology in the Origin of Species
    Autorzy:
    Dilley, Stephen
    Malec, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2167760.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-16
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    O powstawaniu
    gatunków
    Karol Darwin
    teologia pozytywna
    Bóg
    teologia negatywna
    Origin of Species
    Charles Darwin
    positiva theology
    God
    reductio theology
    Opis:
    Przedmiotem niniejszego artykułu jest trójstopniowa analiza pozytywnego (positiva) użycia teologii przez Karola Darwina w pierwszym wydaniu O powstawaniu gatunków. Po pierwsze, skupię się na występującym w tym dziele języku teologicznym, który przejawia się we fragmentach dotyczących pojmowalności Boga, Jego uczciwości, sposobów stwarzania, związku między Nim a prawami przyrody i tego, że nie odpowiada On za istniejące w przyrodzie cierpienia. Twierdzę, że Darwin użył teologii pozytywnej, aby uzasadnić teorię dziedziczenia z modyfikacjami (oraz nadać jej kształt) i podważyć ideę specjalnego stworzenia. Po drugie, przed stawię krytyczną analizę tej teologii, biorąc za podstawę późniejsze przemyślenia Darwina, aby pokazać, że z epistemicznego punktu widzenia w teologii pozytywnej obecnej w O powstawaniu gatunków można dostrzec różne wewnętrzne napięcia. Po trzecie, skupię się na względnym epistemicznym znaczeniu teologii pozytywnej dla argumentacji przedstawionej w dziele Darwina. Wszystko wskazuje na to, że ta teologia odgrywała służebną i pomocniczą rolę dla na ukowych poglądów angielskiego przyrodnika.
    This essay examines Darwin’s positiva (or positive) use of theology in the first edition of the Origin of Species in three steps. First, the essay analyses the Origin’s theological language about God’s accessibility, honesty, methods of creating, relationship to natural laws and lack of responsibility for natural suffering; the essay contends that Darwin utilized positiva theology in order to help justify (and inform) descent with modification and to attack special creation. Second, the essay offers critical analysis of this theology, drawing in part on Darwin’s mature ruminations to suggest that, from an epistemic point of view, the Origin’s positiva theology manifests several internal tensions. Finally, the essay reflects on the relative epistemic importance of positiva theology in the Origin’s overall case for evolution. The essay concludes that this theology served as a handmaiden and accomplice to Darwin’s science.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2022, 19, 2
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Darwin i naturalizm
    Darwin and Naturalism
    Autorzy:
    Sober, Elliott
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553337.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    kreacjonizm
    Karol Darwin
    deizm
    boska interwencja
    teoria ewolucji
    naturalizm
    platonizm
    creationism
    Charles Darwin
    deism
    divine intervention
    evolutionary theory
    naturalism
    Platonism
    Opis:
    Darwinowską teorię ewolucji zwykle postrzega się jako zgodną z wymogami naturalizmu metodologicznego, jak jednak można pogodzić to z faktem, że w O powstawaniu gatunków Darwin wielokrotnie mówił o Bogu? Odpowiedź na to pytanie łączę z objaśnieniem znaczenia naturalizmu metodologicznego. Przy okazji zastanawiam się, czy twierdzenia dotyczące istot nadnaturalnych są kiedykolwiek testowalne i czy uprawianie nauki byłoby niemożliwe, gdyby porzucono naturalizm metodologiczny. Inne pytanie dotyczy tego, czy teoria Darwina oraz jej współczesne następczynie są niezgodne z izolowanymi aktami boskiej interwencji, a kolejne brzmi: jeśli liczby rozumiane są na sposób platoński (jako istniejące poza czasem i przestrzenią), to czy tym samym współczesna zmatematyzowana teoria ewolucji sprzeniewierza się naturalizmowi metodologicznemu?
    Darwin’s theory of evolution is usually thought to conform to the requirements of methodological naturalism, but how can this be reconciled with the fact that Darwin talks about God more than a few times in the Origin of Species? Answering this question involves clarifying what methodological naturalism means. In the process, I consider whether propositions about supernatural beings are ever empirically testable and whether science would come to a halt if methodological naturalism were abandoned. Another question is whether Darwin’s theory and its modern successors are incompatible with isolated acts of divine intervention. And if numbers are understood Platonistically (as existing outside of space and time), does the modern mathematical theory of evolution thereby violate methodological naturalism?
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2017, 14; 7-52
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Romanes. Religia a nauka
    Romanes: Religion and Science
    Autorzy:
    Babij, Aleksandra
    Babij, Alicja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553412.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    George John Romanes
    religia
    nauka
    Karol Darwin
    teoria ewolucji
    inteligentny projekt
    religion
    science
    Charles Darwin
    theory of evolution
    intelligent design
    Opis:
    Artykuł przedstawia pogląd George’a Johna Romanesa na relację między religią a nauką. Romanes był dziewiętnastowiecznym angielskim biologiem ewolucyjnym zainteresowanym również teologią. Według Romanesa nauka ma wskazywać przyczyny konkretnych zjawisk, natomiast religia jest ogólną teorią rzeczywistości i zakłada, że wszystko jest ostatecznie spowodowane przez inteligentnego sprawcę. Romanes twierdzi, że w swoich czystych postaciach nauka i religia nie mają logicznie żadnego punktu wspólnego. Jednak do niedawna religia wpływała na naukę. Skutkiem powszechności wiary powstał nawyk odnoszenia wszystkich zjawisk do bóstwa. Gdy jedna z tych aktywności przekracza właściwe sobie granice, próbując posługiwać się metodami drugiej, następuje chaos. Było tak w przypadku próby wyjaśnienia konkretnych zjawisk za pomocą religijnej teorii przyczyn ostatecznych, czyli teorii inteligentnego projektu. Romanes wskazuje, że zwolennicy argumentu z projektu zbyt szybko uznają, iż oprócz projektanta nie mogą istnieć inne przyczyny doskonałego przystosowania organizmów, przez co od razu zaczynają poszukiwać przykładów potwierdzających ich tezę. Darwin natomiast postanowił znaleźć inne przyczyny. Pojawienie się darwinowskiej teorii ewolucji uznał Romanes za przełomowy moment, w którym to nauka zaczęła istotnie oddziaływać na religię.
    The article presents George John Romanes’ view on the relation between religion and science. Romanes was nineteenth century English evolutionary biologist interested also in theology. According to Romanes, the task of science is to find causes of particular phenomena, while religion is a general theory of reality assuming that everything is ultimately caused by an intelligent agent. Romanes claims that in their pure forms science and religion have no logical contact. However, till recently religion influenced science. As a result of prevalence of faith, there was a habit to referring all phenomena to the deity. When one of these activities crosses its appropriate boundaries, trying to use the methods of the other, the resulting effect is chaos. An attempt to explain particular phenomena in terms of a religious theory of ultimate causes, i.e. intelligent design theory, was a case in point. Romanes suggests that proponents of design argument are too eager in recognizing that there cannot exist other causes of perfect adaptation of organisms except a designer, and that is why they immediately look for examples confirming their thesis. Conversely, Darwin’s aim was to find other causes. For Romanes, emergence of the Darwinian theory of evolution was a turning point when science began to exert significant influence on religion.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2009-2010, 6-7; 197-211
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Wzniosły jest pogląd, że Stwórca…ˮ, czyli łapówka Darwina dla chrześcijan
    „There Is Grandeur in the View that Creator…”, or Darwin’s Bribe for Christians
    Autorzy:
    Malec, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/970763.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    Karol Darwin
    O powstawaniu gatunków
    samorództwo
    Stwórca
    teoria ewolucji
    Charles Darwin
    On the Origin of Species
    spontaneous generation
    Creator
    theory of evolution
    Opis:
    Pod koniec 1859 roku na półkach angielskich księgarni ukazała się najbardziej rewolucyjna książka w historii biologii. Jej autor, Karol Darwin, podważył pogląd o niezmienności gatunków i twierdził, że życie na Ziemi rozwija się pod wpływem procesów czysto przyrodniczych. Książka Darwina miała sześć wydań, do których wprowadzał on pewne zmiany. Jednym z najbardziej znanych przykładów jest przeformułowanie ostatniego stwierdzenia z pierwszego wydania O powstawaniu gatunków, do którego angielski przyrodnik dodał wzmiankę o Stwórcy. Choć w opinii niektórych komentatorów miało to świadczyć o akceptacji nadnaturalistycznego pochodzenia życia, to w rzeczywistości była to jedynie swoista zagrywka taktyczna Darwina w celu złagodzenia kontrowersyjnego wydźwięku książki, który mógł utrudnić przyjęcie teorii ewolucji drogą doboru naturalnego. Innym powodem, dla którego przyrodnik zdecydował się złagodzić wyraz swojej książki, mogła być chęć uspokojenia żony, jako że obawiała się ona o jego zbawienie i ich wspólny pobyt w raju.
    At the end of 1859, the most revolutionary book in the history of biology began appearing in English bookshops. Its author, Charles Darwin, called into question the idea of the permanence of species and claimed that life on earth evolves by purely natural processes. Darwin’s book had six editions, each of which included changes by the author. One of the best-known examples is the rephrasing of the last statement from the first edition of On the Origin of Species, to which the English naturalist added a mention about the Creator. Although in some of the commentators’ opinions this was a sign of the acceptance of the supernatural origin of life, it was, in fact, Darwin’s thoughtful strategy to diminish the controversial overtone of his book, which might cause problems with acceptance of his theory of evolution by natural selection. The other reason for mitigating the ideas stated in the book might have been the will to calm down his wife, who feared for Darwin’s salvation and their common stay in Eden.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2014, 11; 187-204
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Darwinowska teoria ewolucji w wypowiedziach Jana Pawła II
    Darwin’s Theory of Evolution in the Statements of John Paul II
    Autorzy:
    Rupiński, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2082433.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    Jan Paweł II
    teoria ewolucji
    teistyczny ewolucjonizm
    Karol Darwin
    nauka a religia
    John Paul II
    theory of evolution
    theistic evolution
    Charles Darwin
    science and religion
    Opis:
    Artykuł omawia wypowiedzi Jana Pawła II, w których jako papież odnosił się do teorii ewolucji i podejmował się jej oceny z punktu widzenia chrześcijańskiej nauki o stworzeniu. Zgodnie z popularnym poglądem Jan Paweł II pogodził chrześcijański kreacjonizm z ewolucjonizmem i nawet wprost określany jest jako ewolucjonista. Na podstawie konkretnych wypowiedzi papieża został wykazany szereg trudności w uzasadnieniu tak postawionej tezy. Analizie zostały poddane teksty papieskich katechez na temat stworzenia z lat 1985–1986, a także przesłania, które w 1996 roku wystosował do członków Papieskiej Akademii Nauk. Jan Paweł II zaznaczył, pod jakimi warunkami ewolucjonizm jest możliwy do pogodzenia z nauką chrześcijańską, odrzucając dogmatyczne zasady, które stały u podstaw darwinowskiej teorii ewolucji. Postulował jednak stanowisko, w którym naukowa wizja świata nie jest niezgodna z wizją religijną, a obie uzupełniają się, opisując inne wymiary rzeczywistości.
    This article is a presentation of the statements of John Paul II in which, as Pope, he referred to the theory of evolution and assessed it from the point of view of the Christian doctrine of cre ation. He is thought to have reconciled Christian creationism with evolution, and has even been explicitly described as an evolution ist. However, on the basis of his actual statements it is argued here that justifying such a thesis runs into difficulties. The paper exam ines the texts of papal catecheses on creation from 1985-1986, as well as messages sent by him to members of the Pontifical Academy of Sciences in 1996. John Paul II pointed out under what conditions evolution would be compatible with Christianity, rejectingthe dogmatic principles that underpin the Darwinian theory of evolution. At the same time, though, he postulated a position in whichthe scientific vision of the world does not contradict the religiousvision, and where they complement one another, describing different dimensions of reality.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2021, 18; 113-138
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Okręt Mandevillea. Rola teistycznej idei projektu i inspiracje filozoficzne w Darwinowskiej wizji doboru naturalnego
    Mandeville’s Ship: Theistic Design and Philosophical Historyin Charles Darwin’s Vision of Natural Selection
    Autorzy:
    Alter, Stephen G.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2082381.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    analogia do okrętu
    Bernard Mandeville
    David Hume
    dobór naturalny
    historia spekulatywna
    Karol Darwin
    teologia naturalna
    ship analogy
    natural selection
    conjectural history
    Charles Darwin
    natural theology
    Opis:
    Wiele już napisano na temat retorycznych ilustracji wykorzystanych w O powstawaniu gatunków. Do najbardziej znanych przykładów zalicza się tętniące życiem „zarośnięte zbocze”, rozgałęzione drzewo życia i oczywiście analogię między doborem odbywającym się w stanie udomowienia a tym zachodzącym w stanie natury. Jednakże niewiele się mówi na temat ilustracji odnoszącej się do dzikich i okrętu, pomimo że ma ona istotne znaczenie w pracy Darwina. Na stronach niniejszego teksu przyjrzymy się tej analogii, a zwłaszcza przeanalizujemy jej trzy wzajemnie powiązane aspekty. Po pierwsze, postaram się pokazać, że ilustracja z wykorzystaniem okrętu stanowiła odpowiedź Darwina wobec idei teistycznego „projektu”, która była powszechna wśród Brytyjczyków — idea ta została wyłożona w siedemnastym wieku przez Roberta Boyle’a i Johna Raya, a następnie — w klasycznej już formie — wyrażona przez Williama Paleya na stronach Natural Theology [Teologia naturalna]. Drugim celem tego artkułu będzie wskazanie na źródła, na podstawie których powstała ilustracja Darwina. Jej historia jest złożona i nie ogranicza się jedynie do pobytu na Ziemi Ognistej, który, rzecz jasna, miał istotne znaczenie. Darwinowi w pamięć zapadały również okręty i dzicy, o których nie wiedział zbyt wiele, ale o których czytał po powrocie do Anglii. Szczególnie duże wrażenie wywarły na nim książki Dialogi o religii naturalnej (1779) Davida Hume’a i Bajka o pszczołach (1714) Bernarda Mandeville’a. Pierwszy był autorem klasycznej krytyki idei projektu, drugi zajmował się hipotetycznymi początkami ludzkiej uprzejmości. I chociaż autorzy ci zajmowali się odmiennymi zagadnieniami, to zarówno prace Hume’a, jak i Mandeville’a miały znaczący wpływ na powstanie analogii Darwina. Na koniec, biorąc pod uwagę treść tych książek w perspektywie innych prac, które Darwin czy tał w tamtym okresie, spróbujemy lepiej zrozumieć, w jaki sposób koncepcja doboru naturalne¬go wyparła ideę boskiego projektanta. Nawet jeżeli ten pogląd przedstawia rzeczywisty rozwój wydarzeń, to Darwin dokonał czegoś więcej niż tylko zastąpienia Paleyowskiej idei najwyższego wynalazcy równie mechanistycznym poglądem o doborze naturalnym. Było raczej tak, co postaram się pokazać w najbardziej spekulatywnej części mojej argumentacji, że Darwin postrzegał proces selekcji w kategoriach szczególnego rodzaju narracji, takiej, jaką można znaleźć w osiemnastowiecznej filozofii lub historii „spekulatywnej”. Takie podejście występowało w dziełach wielkich autorów, między innymi Monteskiusza i Rousseau, aczkolwiek najbardziej było rozwinięte w poglądach szkockich myślicieli oświeceniowych. Lektura tekstów szkockich filozofów pokazała Darwinowi, że kumulacja ślepych doświadczeń historycznych może przełożyć się na spontaniczny porządek. A dokonując ekstrapolacji idei społecznych na świat przyrody, dostrzegł, że taki proces mógłby całkiem skutecznie wyeliminować rękę Projektanta. Twierdzę, że wynik rozmyślań Darwina dotyczył czegoś więcej niż tylko ciekawej ilustracji pojawiającej się w ostatnim rozdziale O powstawaniu gatunków. Angielski przyrodnik odwołał się do poglądów szkockich myślicieli dotyczących przeszłości nie tylko po to, aby przedstawić swoją odpowiedź na brytyjską teologię naturalną, ale przede wszystkim po to, aby skonceptualizować swoje podejście.
    Much has been written about the Origin’s rhetorical images, famously including the “entangled bank” teeming with life, the branching tree of organic descent, and of course the analogy between selective animal breeding and evolutionary “selection” in nature. Little attention has been paid, however, to the ship-and-savage illustration, this despite the prominent position it occupies in Darwin’s text. Here we will examine this analogy, focusing on three overlapping aspects. First, I will suggest that the ship image epitomized Darwin's response to the traditional British belief in theistic “design” — an idea set forth by Robert Boyle and John Ray in the seventeenth century, and later given classic expression in William Paley’s Natural Theology. The second task of this essay will be to identify the sources that inspired Darwin’s ship image. Although his experience at Tierra del Fuego was foundational, the illustration was actually a compound of several parts. Superimposed on Darwin's personal memories were ships and savages of a wholly speculative nature, these encountered in texts Darwin read in the years follow¬ing the voyage of the Beagle. Especially influential were David Hume’s Dialogues Concerning Natural Religion (1779) and Bernard Mandeville’s Fable of the Bees (1714), the one a classic critique of design thinking and the other a conjectural account of the origins of human civility. Yet while they thus treated different topics, these writings each contributed something essential to the formation of Darwin’s analogy. Finally, by situating these texts among a related set of works that Darwin read in this period, we can clarify our understanding of how, in Darwin’s thinking, natural selection displaced the idea of a designing deity. Even so, Darwin did not simply replace Paley’s supreme mechanical inventor with an equally mechanistic view of natural selection. Rather, as I will suggest in the most speculative phase of my argument, Darwin viewed the selection process in terms of a particular kind of narrative, the kind found in eighteenth-century philosophical or “conjectural” history. That genre included works by Continental figures such as Montesquieu and Rousseau, yet it was developed most extensively by Scottish Enlightenment thinkers. Exposure to writings by the latter group would have taught Darwin that blind-yet-cumulative historical experience could eventuate in sponta¬neous order. And, extrapolating from society to nature, he would have seen that such a process could substitute quite effectively for the calculated workmanship of a Designer. The result, I argue, was more than just a vivid illustration appearing in the final chapter of the Origin of Species. For Darwin drew on the Scottish historical outlook not only to represent his response to British natural theology but also to conceptualize that response in the first place.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2019-2020, 16-17; 83-118
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Odpowiedź na biochemiczny argument z projektu
    Answering the Biochemical Argument from Design
    Autorzy:
    Miller, Kenneth R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/553284.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    argument z projektu
    Michael J. Behe
    nieredukowalna złożoność
    darwinizm
    teoria inteligentnego projektu
    wić bakteryjna
    Karol Darwin
    William Paley
    argument from design
    irreducible complexity
    Darwinism
    intelligent design theory
    bacterial flagellum
    Charles Darwin
    Opis:
    Miller wskazuje wady Michaela Behe'ego koncepcji nieredukowalnej złożoności układów biochemicznych. Uważa, że układy uznawane przez Behe'ego za nieredukowalnie złożone da się w rzeczywistości zredukować do prostszych struktur. Miller proponuje również możliwą drogę ewolucyjnego powstania tych układów, mianowicie mechanizm koopcji, który polega na przejmowaniu składników pełniących jakieś selekcjonowane przez dobór naturalny funkcje i tworzeniu z nich nowych, bardziej złożonych układów, które także pełnią funkcje selekcjonowane przez dobór naturalny. Ponadto, zdaniem Millera argument Behe'ego właściwie niczym nie różni się od dawno już zdyskredytowanego - jak twierdzi Miller - argumentu z projektu autorstwa dziewiętnastowiecznego biologa i teologa, Williama Paleya.
    Author points out the flaws of Michael Behe’s concept of irreducible complexity of biochemical systems. He believes that systems regarded by Behe as irreducible complex may be reduced to simpler structures. He offers also a possible way of evolutionary development of such systems, namely the mechanism of cooption, i.e. taking over components which perform some functions selected by natural selection and forming from them a new, more complex systems which also perform functions selected by natural selection. Furthermore, according to the author, basically Behe’s argument is the same as discredited long time ago – as Miller claims – argument of ninetieth century biologist and theologian William Paley.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2005-2006, 2-3; 97-119
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Śmierć i Upadek: dlaczego teistyczny ewolucjonizm nie łagodzi problemu zła
    Death and the Fall: Why Theistic Evolution Does Nothing to Mitigate the Problem of Evil
    Autorzy:
    Dembski, William A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/970761.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
    Tematy:
    zło naturalne
    okrucieństwo
    wolna wola
    odpowiedzialność moralna
    Bóg
    chrześcijaństwo
    Karol Darwin
    darwinizm
    teistyczny ewolucjonizm
    koncepcja specjalnego stworzenia
    natural evil
    cruelty
    free will
    moral responsibility
    God
    Christianity
    Charles Darwin
    Darwinism
    theistic evolution
    special creation
    Opis:
    Większość teistycznych ewolucjonistów coraz częściej argumentuje, że dla teizmu chrześcijańskiego korzystne jest przyjęcie idei, iż Bóg stwarzał pośrednio za pomocą procesów darwinowskich, nie zaś bezpośrednio (dokonując oddzielnych aktów stwórczych). Teistyczni ewolucjoniści martwią się, że idea Boga stwarzającego bezpośrednio uniemożliwia rozwiązanie problemu zła. Taki Bóg byłby odpowiedzialny za wszystkie nieudolne i złe projekty, jakie znajdujemy w przyrodzie. Zastępując projektanta darwinowskim doborem naturalnym, teistyczni ewolucjoniści mogą wszystkie takie projekty zrzucić na karb ewolucji. W ich przekonaniu pozwala to rozwiązać problem zła naturalnego i zapewnić uzasadnienie teizmowi chrześcijańskiemu. Martwią się oni, że Bóg, który stwarza poprzez bezpośrednią interwencję, musi być odpowiedzialny za wszystkie złe projekty w świecie. Proponują w zamian rozwiązanie, że Bóg stwarza świat, w którym to ewolucja (drogą doboru naturalnego i losowej zmienności) tworzy takie projekty. W jaki jednak sposób rozwiązuje to podstawowy problem, że Bóg Stwórca ustanowił warunki, w jakich powstają złe projekty? W pierwszym przypadku Bóg działa bezpośrednio, w drugim - pośrednio. W obu przypadkach na Bogu Stwórcy, jako wszechpotężnym źródle wszechrzeczy, ciąży jednakowa odpowiedzialność. Chrześcijanin nie rozwiązuje bowiem problemu zła, zrzucając odpowiedzialność na naturalistyczny proces ewolucji (w tym wypadku - proces stworzony przez Boga). To jak zasypywanie jednego dołka poprzez kopanie następnego. Problem zła stanowi trudne zagadnienie, lecz darwinowska teorii ewolucji, z Bogiem czy bez Niego, nie pomaga go ani trochę złagodzić.
    Most theistic evolutionists increasingly argue that Christian theism benefits from the idea that God created indirectly by Darwinian means rather than directly (as in special creation). Theistic evolutionists worry that a God who creates directly renders the problem of evil insoluble. Such a God would be responsible for all the botched and malevolent designs we find in nature. By letting Darwinian natural selection serve as a designer substitute, theistic evolutionists can refer all those botched and malevolent designs to evolution. This, in their view, is supposed to resolve the problem of natural evil and thereby help validate Christian theism. They worry that a God who creates by direct intervention must be held accountable for all the bad designs in the world. Their proposed solution is therefore to have God set up a world in which evolution (by natural selection and random variation) brings about bad designs. But how does this address the underlying difficulty, which is that a creator God has set up the conditions under which bad designs emerge? In the one case, God acts directly; in the other, indirectly. But a Creator God, as the all-powerful source of all being, is as responsible in the one case as in the other. For the Christian it does nothing to resolve the problem of evil by passing the buck to a naturalistic evolutionary process (a process, in that case, created by God). This is filling one hole by digging another. The problem of evil is a difficult issue, but Darwinian evolution, with or without God, does little to mitigate it.
    Źródło:
    Filozoficzne Aspekty Genezy; 2013, 10; 159-176
    2299-0356
    Pojawia się w:
    Filozoficzne Aspekty Genezy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies