- Tytuł:
- O wyjaśnianiu genetycznym
- Autorzy:
- Woleński, Jan
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2186186.pdf
- Data publikacji:
- 2023-03-09
- Wydawca:
- Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
- Tematy:
-
eksplanandum
eksplanans
historia
nauka
prawa nauki
uzasadnienie
explanandum
explanans
history
laws of science
justification
science - Opis:
-
Abstrakt: W ogólnej metodologii nauk wyróżnia się cztery rodzaje wyjaśniania (eksplanacji) (a) nomologiczno-dedukcyjne, (b) nomologiczno-statystyczne, (c) funkcjonalne, (d) genetyczne - są one spoty kane zarówno w naukach przyrodniczych, jak i społecznych. Artykuł analizuje (d), zestawiając wyjaśnianie genetyczne z innymi rodzajami eksplanacji. Zwraca się uwagę na podobieństwa zachodzące pomiędzy (c) i (d) oraz ich różnice w stosunku do (a) i (b). Wyjaśnianie genetyczne jest rozumiane jako konstrukcja tak zwanego „ciągu genetycznego”, którego ostatnim elementem jest wyjaśniany fakt. Tego rodzaju procedura wiąże się z rozmaitymi kwestiami, na przykład: użyciem twierdzeń ogólnych, ramami czasowymi, wyjaśnieniami alternatywnymi czy rozumieniem przyczynowości. Poruszony jest również problem użycia wyjaśnień genetycznych w argumentacjach pozanaukowych.
In the general methodology of science, four types of explanation are distinguished: (a) nomological-deductive, (b) nomological-statistical, (c) functional, and (d) genetic. These explana-tions are found in both the natural and the social sciences. The article analyses (d) by juxtaposing genetic explanation with other types of explanations. Attention is drawn to the similarities between (c) and (d), and their differences from (a) and (b). Genetic explanation is understood as the construction of a so-called “genetic sequence”, the last element of which is the fact being explained. This kind of procedure is related to various issues: e.g. the use of general propo-sitions, time frames, alternative explanations to a given one, and the understanding of causality. The use of genetic explanations in non-scientific arguments is also addressed. - Źródło:
-
Filozoficzne Aspekty Genezy; 2023, 20, 1; 1-16
2299-0356 - Pojawia się w:
- Filozoficzne Aspekty Genezy
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł