Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "wiedza." wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 16
Tytuł:
Wiedza w ujęciu determinizmu memetycznego
Knowledge from the Perspective of Memetic Determinism
Autorzy:
Urbaniak, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343636.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
memy
memetyka
ewolucja
wiedza proceduralna
wiedza deklaratywna
memes
memetics
evolution
procedural knowledge
declarative knowledge
Opis:
Artykuł prezentuje próbę przezwyciężenia teoretycznych ograniczeń związanych z rozumieniem i wyjaśnianiem pojęcia wiedzy. Przedstawione tutaj zostanie memetyczne ujęcie problematyki wiedzy, którego pierwszorzędnym celem jest pogłębiona analiza fenomenu wiedzy oraz wzbogacenie dotychczasowego pojęcia wiedzy o krzyżującą się perspektywę przyrodoznawczo-semiotyczną. Kolejnym celem jest próba odpowiedzi na pytanie o istotę wiedzy, sposób jej istnienia oraz zakres występowania. Omawiane są główne właściwości memów, ich cechy charakterystyczne, podstawowe funkcje i możliwa klasyfikacja. Rekonstruowane są również działania memetycznych mechanizmów wiedzy: formy uzewnętrzniania się wiedzy; proliferacji wiedzy; kooperacji i rywalizacji informacji.
The article attempts to overcome some theoretical limitations as regards understanding and explanation of the knowledge notion. I present the memetic perspective of the issue of knowledge. The main aim is to deepen the analysis of knowledge phenomenon and to enrich previous knowledge notion with crossing, natural and semiotical points of view. The next aim is to try to answer the question about the nature of knowledge, the way of knowledge existence and the area of occurrence of knowledge. Some main attributes of memes, their hallmarks, basic functions and possible classification are examined. I also discuss the actions of memetic mechanisms of knowledge: some forms of knowledge externalisation; knowledge proliferation; cooperation and competition of information. At the end of the article there are summative reflections and author’s conclusions.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2017, 5; 237-251
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola wiedzy naukowej w poetyckiej kreacji świata życia Wisławy Szymborskiej. Część I
Autorzy:
Krakowiak, Józef Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31234079.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
Wisława Szymborska
wiedza
nauka
światopogląd naukowy
Opis:
Ten tekst jest pierwszą częścią badań nad Wisławy Szymborskiej refleksjami i rozważaniami – podanymi w jej poezji – nad wiedzą, nauką i światopoglądem naukowym. Przedstawione są one na szerokim tle filozoficznych wątków obecnych w jej twórczości.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2022, 10; 205-228
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola wiedzy naukowej w poetyckiej kreacji świata życia Wisławy Szymborskiej. Część II
Autorzy:
Krakowiak, Józef Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31234081.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
Wisława Szymborska
wiedza
nauka
światopogląd naukowy
Opis:
Ten tekst jest drugą częścią badań nad Wisławy Szymborskiej refleksjami i rozważaniami – podanymi w jej poezji – nad wiedzą, nauką i światopoglądem naukowym. Przedstawione są one na szerokim tle filozoficznych wątków obecnych w jej twórczości
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2022, 10; 229-257
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dlaczego zwierzęta coś wiedzą? Zarys socjobiologicznej koncepcji wiedzy
Why Animals Know Anything? An Outline of The Sociobiological Idea of Knowledge
Autorzy:
Urbaniak, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343637.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
socjobiologia
logotaksja
neofilia
ewolucja
wiedza-że
wiedza-jak
sociobiology
logotaxis
neophilia
evolution
knowing-that
knowing-how
Opis:
Artykuł rekonstruuje pojęcie wiedzy w perspektywie socjobiologicznej. Koncentruję się na wybranych, reprezentatywnych stanowiskach, które rozumieją fenomen wiedzy w kontekście zjawisk logotaksji, neofilii, intencjonalności oraz tzw. teorii umysłu. Celem jest poddanie w wątpliwość pojęcia podmiotu wiedzy, jaki funkcjonuje w tradycyjnej epistemologii i antropologii filozoficznej, oraz poszerzenie zasięgu oddziaływania socjobiologicznej koncepcji poznania i wiedzy we współczesnej filozofii. Artykuł zawiera uwagi metodologiczne; analizę logotaksji jako naturalnej tendencji organizmów do poszukiwania i pochłaniania informacji, charakterystykę neofilii, czyli naturalnej skłonności do stałych zachowań eksploracyjnych, krytyczną dyskusję dotyczącą występowania zjawiska wiedzy i metapoznania wśród zwierząt pozaludzkich; podsumowanie rozważań.
The article reconstructs the notion of knowledge in the sociobiological perspective. This perspective focuses on some selected, representative views, which grasp the phenomenon of knowledge in the context of logotaxis, neophilia and intentionality phenomena and the so-called theory of mind. One of basic aims of the so chosen context is the impeachment of the notion of knowledge subject that functions within traditional epistemology or philosophical anthropology, and the extending of the influence of sociobiological idea of cognition and knowledge in contemporary philosophy. The paper includes introductory methodological remarks, the analysis of logotaxis as a natural tendency to search and absorb some information, the analysis of neophilia as a natural predisposition to permanent exploratory behaviours; a critical discussion on the occurrence of knowledge phenomenon and metacognition among non-human animals; and a recapitulation of the considerations.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2017, 5; 253-269
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filogenetyczne uzasadnienie zjawiska rozumienia oraz wiedzy proceduralnej i deklaratywnej
Phylogenetic Justification of Comprehension Phenomenon and Procedural and Declarative Knowledge
Autorzy:
Urbaniak, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343101.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
rozumienie
wyjaśnianie
wiedza-jak
wiedza-że
filogeneza
ewolucja
adaptacja
comprehension
explanation
know-how
know-that
phylogenetics
evolution
adaptation
Opis:
W artykule uzasadniam funkcjonujący głównie w dziedzinie hermeneutyki fenomen rozumienia z pozycji naturalistycznie zorientowanej filozofii. Konsekwencją tej próby będzie naturalistyczne spojrzenie na zjawisko wiedzy oraz na pojęcie wiedzy funkcjonujące w tradycji analitycznej. Głównym celem pracy jest krytyczna analiza tezy mówiącej, że choć egzystencjał rozumienia jest źródłem zdolności wyjaśniania poprzez wiedzę teoretyczną i praktyczną, to zarówno zdolność wyjaśniania jak i umiejętność rozumienia stanowią struktury bytowo-poznawcze o podłożu filogenetycznym, które wyłoniły się w procesie ewolucji gatunków. Efektem rozważań jest teza, że deklaratywna wiedza-że oraz proceduralna wiedza-jak również posiadają swoje źródła w procesie filogenetycznym. Dalszym celem pracy jest próba doprecyzowania pojęcia wiedzy z perspektywy filozofii naturalistycznej jako alternatywy dla tradycyjnej koncepcji wiedzy przedstawionej w Platońskim Teajtecie.
The article attempts to justify the phenomenon of comprehension—functioning generally in Heidegger’s and Gadamer’s hermeneutics—from the perspective of naturalistically oriented philosophy. As a consequence, a naturalistic perspective is proposed — presented by Dennett, Lorenz, Wuketits, Vollmer—on the phenomenon of knowledge and the notion of knowledge functioning in the analytic tradition. More precisely, the basic aim of this article is a critical analysis of the thesis saying that even though the way of being called “comprehension” is the source of explanation by theoretical and practical knowledge, the explanation and understanding capacities are onto-cognitive structures with a phylogenetic basis. These structures emerged in the process of evolution. As a result of above reflection there is thesis: declarative knowing-that and procedural knowing-how have also their sources in the phylogenetic process. This work also attempts to clarify the notion of knowledge from a naturalistic point of view, as an alternative to the conception of knowledge presented in Plato’s Theaetetus.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2016, 4; 259-274
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagadnienie wiedzy rozszerzonej z perspektywy epistemologii rozszerzonej i teleepistemologii
The Issue of Extended Knowledge from the Perspective of Extended Epistemology and Telepistemology
Autorzy:
Walczyk, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41200440.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
extended knowledge
extended mind
telepistemology
extended epistemology
extended cognitive system
telerobotic knowledge
augmented reality
wiedza rozszerzona
umysł rozszerzony
teleepistemologia
epistemologia rozszerzona
rozszerzony system poznawczy
wiedza telerobotyczna
rozszerzona rzeczywistość
Opis:
Celem artykułu jest wskazanie wstępnych warunków jakie powinna spełniać koncepcja wiedzy rozszerzonej. Artefakty poznawcze bez wątpienia wpływają na ludzkie procesy poznawcze i wiedzę. Badania dotyczące wiedzy powinny zatem uwzględniać istotne przemiany technologiczne. W artykule wykorzystuję koncepcję umysłu rozszerzonego, a w ramach badań epistemologicznych reliabilistyczne teorie uzasadnienia. Efektem tej kombinacji jest analiza zjawiska wiedzy rozszerzonej na przykładach rozszerzonej percepcji i rozszerzonej pamięci. Istotnego wsparcia dostarczają badania prowadzone na gruncie epistemologii rozszerzonej i teleepistemologii.
The aim of this paper is to indicate the preliminary conditions that should be met by the concept of extended knowledge. Cognitive artifacts undoubtedly affect human cognition and knowledge. Research on knowledge should therefore take into account significant technological changes. In this paper, I make use of the concept of the Extended Mind, and in epistemological research, I use the reliabilist theories of justification. The effect of this combination is the analysis of the phenomenon of extended knowledge on the examples of extended perception and extended memory. Research conducted in the field of extended epistemology and telepistemology provides a significant support.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2021, 9; 171-193
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiedza niepojęciowa a Kazimierza Twardowskiego postulat jasności stylu filozoficznego
Nonconceptual Knowledge and Kazimierz Twardowski’s Postulate of the Clarity of the Philosophical Style
Autorzy:
Szczeniowski, Ignacy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341718.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
wiedza
pojęcia
Kazimierz Twardowski
jasność
know- how
knowledge
concepts
clarity
know how
Opis:
Artykuł dotyczy Kazimierza Twardowskiego postulatu jasności stylu filozoficznego, w kontekście problematyki myślenia pozapojęciowego i wiedzy niepropozycjonalnej. Syntetycznie zarysowany kontekst historyczny oraz profil Szkoły Lwowsko- Warszawskiej posłuży jako wstęp dla właściwej argumentacji merytorycznej oraz metodologicznej. Rozprawka O jasnym i niejasnym stylu filozoficznym wpisuje się metafilozoficzną dyskusję dotyczącą języka tej dziedziny, a także – co jest pomijane w opracowaniach – w debatę z pogranicza epistemologii, filozofii umysłu i języka nad problemem konceptualizacji w myśleniu i komunikacji. Uwagi do stanowiska Twardowskiego, że niejasność stylu filozoficznego świadczy o niejasności myśli filozofa, przedstawiam w trzech etapach. Dyskutuję tezę Twardowskiego, że myślimy w słowach, oraz dwie tezy Davida Einhorna: że przedmiot wymykający się konceptualnemu ujęciu nie może być przedmiotem poznania, a słowa są jedynym dostępem do myśli.
The article offers a few remarks on Kazimierz Twardowski’s thesis about the clarity of the philosophical style. The issue is discussed in the context of the problem of nonconceptual thinking and non-propositional knowledge. A short history of the polemic in the Lvov-Warsaw School serves as an introduction to further methodological and epistemological considerations. The main subject of the comment is the work entitled About the Clear and Unclear Philosophical Style by the Polish philosopher. Twardowski’s article remains pertinent to the metaphilosophical discussion concerning the status of philosophical language and—which is overlooked in most studies—to the debate concerning conceptualization and communication at the intersection of epistemology and philosophy of mind and language. The polemic with Twardowski’s thesis that unclear style of philosophical works is indicative of the ambiguity of philosophical thinking, is presented in the three stages. I discuss Twardowski’s thesis that we think with words, and two theses by David Einhorn: that an object which cannot be grasped by concepts, cannot be known at all, and that the only access to thought we have is by means of words.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2014, 2; 199-218
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy powinniśmy bać się zależności epistemicznej (i jak bardzo)?
Should We Fear Epistemic Dependence (and How Much)?
Autorzy:
Grygieńć, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41193366.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
epistemic dependence
experts
expertise
democracy
social epistemology
zależność epistemiczna
eksperci
wiedza ekspercka
demokracja
epistemologia społeczna
Opis:
W ostatnich latach nasiliło się wśród badaczy społecznych zainteresowanie problemem wiedzy eksperckiej. Jednym z tematów częściej poruszanych w tym kontekście jest kwestia relacji między ekspertami i laikami. W niniejszym artykule analizuję to zagadnienie przez pryzmat koncepcji zależności epistemicznej sformułowanej przez Johna Hardwiga. Twierdzę, że koncepcja ta stanowi poważne wyzwanie nie tylko dla dominującej w literaturze naukowej wizji prowadzenia badań naukowych, ale też dla demokratycznej wizji polityki. Analizuję trzy spotykane w literaturze przedmiotu strategie odpowiedzi na to wyzwanie: indywidualistyczną, instytucjonalną oraz epistokratyczną. Pierwszą reprezentuje Alvin Goldman, prezentujący strategie pozostające do dyspozycji laika stającego w obliczu wyboru spośród dwóch sprzecznych opinii eksperckich. Drugą jest wiara w potencjał instytucji i norm nauki do rozstrzygnięcia wszystkich kontrowersji zanim skonfrontowani z nimi zostaną laicy. Trzecia nakazuje eliminację problemu zależności epistemicznej poprzez włączanie do dyskusji z ekspertami wyłącznie osób z wystarczającym doświadczeniem praktycznym. W konkluzji twierdzę, że problem zależności epistemicznej nie znajduje przekonującego rozwiązania. Jedyne nadzieje stwarzają strategie jego ominięcia, a nie konfrontacji z nim.
In recent years, interest in the problem of expert knowledge has intensified among social scientists. One of the topics more frequently addressed in this context is the relationship between experts and laypeople. This paper examines this issue from the perspective of the concept of epistemic dependence formulated by John Hardwig. I argue that this concept poses a severe challenge to the vision of scientific inquiry dominant in the scientific literature and to the democratic idea of politics. I examine three strategies encountered in the literature for responding to this challenge: individualist, institutional, and epistocratic. Alvin Goldman advocates the first one, as he presents strategies at the disposal of a layman facing two conflicting expert opinions. The second is the belief in the scientific community’s potential to resolve all controversies and protect non-specialists from confronting them. The third is to eliminate epistemic dependence by including only those with sufficient practical experience in expert discussions. In the end, I conclude that the problem of epistemic dependence has no suitable solution. We should place our hopes only with strategies for circumventing it rather than confronting it.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2021, 9; 9-28
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O klasycznie pojętej prawdzie, postprawdzie i zasadzie źródłowości
On Classical Truth, Post-Truth and the Principle of Sourceness
Autorzy:
Dębowski, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41199772.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
truth
post-truth
reality
virtual reality
thought
cognition
knowledge
realism
objectivism
correspondence theory of truth
strong correspondence
weak correspondence
prawda
postprawda
rzeczywistość
rzeczywistość wirtualna
myśl
poznanie
wiedza
wiedza naukowa
realizm
obiektywizm
korespondencyjna teoria prawdy
korespondencja mocna
korespondencja słaba
Opis:
W niniejszym artykule, po krótkiej (dziesięciopunktowej) charakterystyce klasycznej koncepcji prawdy, wskazuję na jej naukową doniosłość i wszechstronną użyteczność, w tym m.in. na możliwość aplikacji w niektórych środowiskach wirtualnych, np. w odniesieniu do obiektów wirtualnych typu A i typu C. W artykule podkreślam również, iż — niezależnie od wyobrażeń promotorów i fundatorów „epoki postprawdy” (np. woli polityków, propagandystów czy autorów rozmaitych teorii spiskowych) — klasycznie pojęta prawda jest zasadniczo nieusuwalna z dyskursu społecznego, w tym także z filozoficznego i naukowego.
In this paper, I present a short 10-point characteristics of the classical conception of truth. Subsequently I point to the importance and comprehensive usefulness of this truth, among others, to the possibility of applying it in some virtual environments, e.g., in those which include virtual objects of types A and C. I also emphasize that—independently of views of promotors and creators of the “post-truth era” (e.g. the will of politicians, propagandists and the authors of conspiracy theories)—truth as it is grasped in the classical theory is in principle non-withdrawable from social discourse, including its philosophical and scientific fields.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2021, 9; 127-146
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Knowledge of Language and a Radical Scepticism
Znajomość języka a radykalny sceptycyzm
Autorzy:
Čanal, Tomáš
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41186937.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
Cartesian doubt
certainty
Descartes
epistemology
Evil Deceiver
knowledge
scepticism
Wittgenstein
wątpienie kartezjańskie
pewność
Kartezjusz
epistemologia
zły zwodziciel
wiedza
sceptyzm
Opis:
Według Kartezjusza, możliwe jest skuteczne zwątpienie we wszystkie aspekty świata zewnętrznego, poza językiem. Według Wittgensteina, zwątpienie w cały świat zewnętrzny z wyjątkiem języka nie jest niczym więcej niż zwątpieniem w świat wewnętrzny włącznie z językiem. Dlaczego? Otóż żaden użytkownik języka nie jest bardziej pewny znaczenia swoich słów, niż pewny jest bytów zewnętrznych, które uważa za niepodważalne (np. że ma dwie ręce i dwie nogi). Bez tego powiązania konstytutywnego, nie byłoby komunikacji sensu definitywnego. Wittgenstein sugeruje, że kiedy autor „Medytacji o pierwszej filozofii” przyjmuje hipotezę „złośliwego demona”, odnosimy tylko wrażenie, jakobyśmy mieli do czynienia z językiem (albo czytali tekst). W istocie mamy do czynienia z symptomami nieco innego zjawiska. Celem tej pracy jest zbadanie Wittgensteinowskiej krytyki możliwości przyjęcia tak radykalnie sceptycznego stanowiska.
According to Descartes, it is possible to doubt successfully that there is external world, all around us, yet still to have language, in place, without any complication. According to Wittgenstein, to doubt everything about the external world except language means nothing more than to doubt everything about the external world including language. Why? No speaker is more certain about the meaning of his words than about the external things he believes to be unassailable (for example, that he has two hands and two legs). Without this constitutive connection there would be no communication of a definite sense. Wittgenstein suggests that, after the author of the Meditations on First Philosophy adopts the hypothesis of evil deceiver, we are only under the impression that we deal with language (or that we read a text). We instead deal with symptoms of something rather different. The objective of this paper is to critically reassess Wittgenstein’s criticism of the possibility of holding such a radical sceptical position.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2019, 7, 2; 265-282
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Funkcjonowanie nauki poza akademią – nauka protestancka, modernizm wyboru i wiedza ekspercka
Protestant Science, Elective Modernism and Expert Knowledge in the Context of the Functioning of Science Outside the Academy
Autorzy:
Wierzchosławski, Rafał Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41197247.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
Protestant science
academic rent
post-truth condition
customized science
third wave of science studies
expert knowledge
social conditions of science
politics of science
representation
Steve Fuller
Harry Collins
Robert Evans
Mark R. Brown
risk society
fear society
nauka protestancka
kondycja post-prawdziwościowa
wiedza naukowa na własny użytek
trzecia fala studiów nad nauką
wiedza ekspercka
Opis:
W artykule omawiam najnowsze dyskusje na temat metodologicznego statusu wiedzy naukowej w obrębie akademii i poza akademią. Dyskutuję kwestie spadku zaufania społecznego do nauki (społeczeństwo ryzyka i strachu) oraz post-prawdy. Przedstawiam trzy stanowiska, określające relacje pomiędzy oficjalną nauką akademicką a innymi formami wiedzy (wiedzy laików) oraz formami użycia wiedzy poza akademią (w polityce). Pierwsze stanowisko to modernizm wyboru Harry’ego Collinsa i Roberta Evansa ujmujące trzecią falę sporów o naukę. Modernizm wyboru określa sposób podejmowania decyzji politycznych z rekomendacji uczonych, którzy mają samoświadomość metodologiczną możliwości i ograniczeń wiedzy naukowej. Drugim stanowiskiem jest propozycja Steve’a Fullera nauki protestanckiej jako formy wiedzy na własny użytek uwarunkowanej post-prawdą. W tym ujęciu wiedzę może wytwarzać każdy, ale musi ona spełniać specyficzne kryteria. Trzecim stanowiskiem jest zaproponowane przez Marka R. Browna ujęcie wiedzy eksperckiej jako reprezentacji rozmaitych opcji światopoglądowych czy kulturowych; ich reprezentanci zlecają ekspertom stosowne przedstawienie rekomendacji do podjęcia określonych decyzji politycznych.
In this article, I reflect on recent discussions of the methodological status of scientific knowledge within and outside the Academy. I draw attention to the problem of declining public trust in science (risk and fear society) and the phenomenon of post-truth. In the context of these issues, I present three positions whose authors define the relationship between official academic science in relation to other forms of knowledge (lay people) and forms of knowledge use outside the Academy (politics). The first position termed “elective modernism” was formulated by Harry Collins and Robert Evans in the context of discussions of the third wave of science disputes. Elective modernism defines the way in which policy decisions are made on the recommendations of scholars who have a methodological self-awareness of the possibilities and limitations of scientific knowledge. The second position is Steve Fuller’s proposal of protestant science as a form of science in the context of posttruth conditions. In this view, knowledge can be produced by anyone, but it must meet certain specified scientific criteria. The third position is the view of expert knowledge proposed by Mark R. Brown, as a representation of various worldview or cultural options, whose representatives commission experts to make appropriate recommendations for certain political decisions.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2021, 9; 49-66
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiedza ekspercka i eksperckość przez doświadczenie w dziedzinie autyzmu: kontekst pozainstytucjonalny
Expert Knowledge and Expertise by Experience in the Domain of Autism
Autorzy:
Wodziński, Maciej
Hetmański, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41220102.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
expert knowledge
expertise
knowledge justification
cognitive competences
expert authority
expertise by experience
autism spectrum
wiedza ekspercka
eksperckość
prawomocność wiedzy
kompetencje poznawcze
autorytet eksperta
eksperckość przez doświadczenie
spektrum autyzmu
Opis:
W artykule przedstawione są koncepcje i teorie wiedzy eksperckiej, a także dyskusje nad epistemologicznym statusem wiedzy eksperckiej, kompetencji poznawczych wchodzących w zakres eksperckości oraz autorytetu eksperta. Są one traktowane jako rodzaj wiedzy pozainstytucjonalnej, tylko w niewielkim stopniu nawiązującej do wiedzy naukowej i akademickich środowisk. Zreferowane zostają stanowiska A. Goldmana, H. Collinsa i R. Evansa, Z. Majdika i W. Keitha, T. Burge’a oraz J. Shanteau w kwestii prawomocności wiedzy eksperckiej oraz sposobów jej uzasadniania. Wskazuje się na problematyczność i pewne ograniczenia tradycyjnych stanowisk w sprawie wiarygodności wiedzy eksperckiej i autorytetu eksperta. Na przykładzie zjawiska spektrum autyzmu i tradycyjnych sądów na jego temat – w szczególności ekspertyz wydawanych o osobach nim objętych oraz potocznych opinii i stereotypów – przedstawiona zostaje dyskusja nad zmianami zachodzącymi w tej dziedzinie wiedzy i społecznej praktyki. Omawiane są koncepcje eksperckości przez doświadczenie w temacie autyzmu, w tym również tzw. samorzecznictwa i samorzecznictwa-naukowców. Te nowe postawy poznawcze i społeczne funkcje ekspertów ds. spektrum autyzmu analizowane są również od strony epistemologicznej wiarygodności tego rodzaju wiedzy i kompetencji.
The article presents conceptions and theories of expert knowledge, as well as discussions on the epistemological status of expert knowledge, cognitive competences falling within the scope of expertise and expert authority. They are treated as a kind of extra-institutional knowledge, referring only to a small extent to the scientific knowledge and academic circles. The positions of Alvin Goldman, Harry Collins and R. Evans, Z. Majdik and W. Keith, T. Burge and J. Shanteau on the validity of expert knowledge and methods of its justification are presented. The paper points to the problematic nature and certain limitations of the traditional perspective on the credibility of expert knowledge and expert authority. On the example of the phenomenon of the autism spectrum and traditional judgments about it—in particular, expert opinions issued about people covered by it, as well as common opinions and stereotypes— the discussion on the changes taking place in this field of knowledge and social practice is presented. Conceptions of expertise by experience in the subject of autism are discussed, including the so-called self-advocacy and self-advocacy scientists. These new cognitive attitudes and social functions of autism spectrum experts are also analyzed from the point of view of the epistemological credibility of this type of knowledge and competence.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2021, 9; 225-250
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Umysł rozszerzony, poznanie rozszerzone, „nauka rozszerzona”
Extended Mind, Extended Cognition, “Extended Science”
Autorzy:
Muszyński, Zbysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342337.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
umysł rozszerzony
poznanie rozszerzone
zasada parytetu
wiedza naukowa
Andy Clark
D. Chamers
R. Giere
R. Menary
extended mind
extended cognition
the principle of quotas
scientific knowledge
A. Clark
D. Chalmers
Opis:
Zadaniem artykułu jest analiza trzech tytułowych kategorii: umysłu rozszerzonego, poznania rozszerzonego oraz „nauki rozszerzonej” i ukazanie zależności między nimi. Wszystkie te kategorie odwołują się do koncepcji rozszerzonego umysłu, zaś pojęcie nauki rozszerzonej jest propozycją zastosowania koncepcji umysłu rozszerzonego do analizy podmiotu badań naukowych, rezultatów badań oraz samego procesu powstawania wiedzy naukowej, a także rozumienia nauki i jej funkcjonowania.
The paper analyses three categories mentioned in the title: extended mind, extended cognition, extended science, and to reveal their interconnections. All the categories refer to the conception of extended mind, whereas the notion of extended science is a proposal of applying the conception of extended mind to analysing the subject of scientific research, results of the research and the very process of establishing scientific knowledge, as well as understanding science and its functioning.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2015, 3; 265-280
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
My jako podmioty społecznie konstruowanej wiedzy. Reinterpretacje i uzupełnienia fenomenologii społecznej Petera Bergera i Thomasa Luckmanna
Us – Subjects of Socially Constructed Knowledge. Reinterpretations and Expansions of Peter Berger and Thomas Luckmann’s Social Phenomenology
Autorzy:
Abriszewski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343095.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
wiedza
społeczna ontologia wiedzy
rzeczywistość życia codziennego
uprawomocnienie
uniwersum symboliczne
nowoczesność
systemy abstrakcyjne
kłącze
ideologia
pragnienie
knowledge
social ontology of knowledge
everyday lifeworld
justification
symbolic universe
modernity
abstract systems
rhizome
ideology
desire
Opis:
W tekście podejmuję trzy zadania. Po pierwsze, przedstawiam społeczną ontologię wiedzy Petera Bergera i Thomasa Luckmanna, odwołując się głównie do pojęć rzeczywistości życia codziennego, wiedzy, obiektywizacji, uprawomocnienia i uniwersum symbolicznego. Po drugie, proponuję dwie reinterpretacje kategorii rzeczywistości życia codziennego, jedną posługującą się metaforą kokonu lub pokoju i drugą odwołującą się do pojęcia kłącza lub metafory sieci. Po trzecie, argumentuję na rzecz potrzeby uzupełnienia podejścia Bergera i Luckmanna o teorię nowoczesności Anthony’ego Giddensa oraz teorię ideologii Slavoja Žižka. Tak rozszerzona perspektywa fenomenologicznej teorii społecznej pozwala podjąć problem postawiony przez Michela Foucaulta w jego głośnym tekście Czym jest Oświecenie?, opisania nas samych jako podmiotów wiedzy.
In the article I attempt to realize three tasks. First, I elaborate Peter Berger’s and Thomas Luckmann’s social ontology of knowledge, mainly by referring to the concepts of everyday lifeworld, knowledge, objectification, justification, and symbolic universe. Second, I offer two interpretations of the notion of everyday lifeworld: the first using the metaphor of a cocoon or a room, and the second using the notion of a rhizome or a metaphor of a network. Third, I argue for the extending of Berger— Luckmnann’s position with Anthony Giddens’ theory of modernity and Slavoj Žižek’s theory of ideology. Such an expanded perspective derived from phenomenological social theory would enable us—I argue—to undertake the problem-posed by Michel Foucault in his What Is Enlightenment? — of analysing ourselves as subjects of knowledge.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2016, 4; 191-215
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Akademicka nauka przemysłowa i jej normy PRICE
Academic Industrial Science and its Norms Price
Autorzy:
Lekka-Kowalik, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/41196060.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
academic science
industrial science
academic industrial science
research ethics
knowledge production ethics
knowledge as an epistemic commodity
non-instrumental roles of science
nauka akademicka
nauka przemysłowa
akademicka nauka przemysłowa
etyka badań naukowych
etyka produkcji wiedzy
wiedza jako towar epistemiczny
poza-instrumentalne role nauki
Opis:
Ćwierć wieku temu John Ziman sformułował tezę, iż nauka akademicka i nauka przemysłowa stapiają się w jeden system nauki postakademickiej i zarazem postprzemysłowej, w którym Mertonowskie normy nauki akademickiej wyrażone akronimem CUDOS (communism, universalism, disinterestedness, organized scepticism) ustępują miejsca normom nauki przemysłowej wyrażonym akronimem PLACE (proprietary, local, authoritarian, commissioned, expert). W niniejszym artykule bronię tezy, iż ów system wyewoluował w system akademickiej nauki przemysłowej, której normy można wyrazić akronimem PRICE: patron relevant, innovative, competitive, econometrical. Reformowanie nauki akademickiej okazuje się wobec tego także jej re-normowaniem w zakresie i etyki, i organizacji badań. Źródłem owej transformacji jest utożsamienie wiedzy z towarem. Etyka badań naukowych przekształca się w etykę produkcji wiedzy, a instytucje naukowe to producenci wiedzy, która staje się „towarem epistemicznym”, gdy jest na tenże fragment zapotrzebowanie jako na coś, co zaspokaja potrzeby „konsumentów”. Naukowcy są zaś elementem procesu produkcji wiedzy, a sam ten proces podlega kalkulacjom rynkowym. Nie podważa to epistemicznej wartości danego projektu badawczego i jego wyników, ale prowadzi do kontrowersyjnych konsekwencji, m.in. do fragmentaryzacji i aspektualizacji wiedzy, związania kierunków badawczych z interesami podmiotów władzy i ignorowania krytyki transformatywnej. W rezultacie niekiedy to, co było w nauce Mertonowskiej traktowane jako zagrożenie czy wykroczenie przeciwko etosowi nauki okazuje się racjonalnym zachowaniem przedsiębiorcy funkcjonującego na rynku dóbr i usług epistemicznych. Akademicka nauka przemysłowa nie jest też w stanie pełnić w społeczeństwie ról poza-instrumentalnych (kształtowania światopoglądu, wspierania społecznej racjonalności, dostarczania niezależnych ekspertów), które pełniła nauka akademicka. Próby zapobiegania tym problemom czy zagrożeniom będą zaś z góry skazane na niepowodzenie, ponieważ środki zaradcze są oparte na innym rozumieniu wiedzy.
Twenty five years ago John Ziman formulated the thesis that academic science and industrial science merge into one system of post-academic and at the same time post-industrial science, in which the Mertonian norms of academic science expressed by the acronym CUDOS (communism, universalism, disinterestedness, organized scepticism) give way to the norms of industrial science expressed by the acronym PLACE (proprietary, local, authoritarian, commissioned, expert). In this article, I defend the thesis that this system has evolved into a system of academic industrial science, the norms of which can be expressed with the acronym PRICE: patron relevant, innovative, competitive, econometrical. Thus, reforming academic science is also its re-norming in terms of both ethics and the organization of research. The ethics of scientific research is transformed into the ethics of knowledge production. Scientific institutions are seen as producers of knowledge which is an “epistemic commodity.” A particular of knowledge is needed when it satisfies the needs of “consumers.” Scientists are then „elements” of the knowledge production process, and the process itself is subject to market calculations. This does not undermine the epistemic value of a given research project and its results, but it leads to controversial consequences, including fragmentation and aspectualization of knowledge, linking research directions with the interests of social powers, and ignoring transformative criticism. As a result, sometimes what was treated in the Mertonian science as a threat or an offense against the ethos of science turns out to be the rational behavior of an entrepreneur operating on the market of epistemic goods and services. Academic industrial science is also unable to fulfil non-instrumental roles in society (shaping worldviews, supporting social rationality, providing independent experts) that academic science performed. Attempts to prevent these problems or threats will be doomed to failure in advance, because countermeasures are based on a different understanding of knowledge itself.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2021, 9; 29-48
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 16

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies