Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Mit" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-8 z 8
    Tytuł:
    Artysta w kręgu mitów późnej nowoczesności
    Autorzy:
    Władysław, Solski, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487951.pdf
    Data publikacji:
    2019-08-04
    Wydawca:
    Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
    Tematy:
    LATE MODERNITY
    THE MYTH ABOUT ACQUIRING THE KNOWLEDGE OF THE WORLD
    IMMORTALITY MYTH
    PÓŹNA NOWOCZESNOŚĆ
    MIT POZNAWALNOŚCI ŚWIATA
    MIT NIEŚMIERTELNOŚCI
    Opis:
    The author – referencing the thought by Chantal Delsol – uses the term “late modernity”, recognizing in subsequent after-the-Enlightenment peri- ods subsequent phases of modernity. Among countless myths of after-mo- dernity he chose two: about acquiring the knowledge of the world and im- mortality, which, in his opinion, influenced the condition of a modern artist in the strongest way. In conclusions the author notices that the biggest weakness of modernity (in contrary to its self-assessment) is impossibility to build a consistent image of reality, which is a result of lack of originality. Creators of modern culture specialized in theft of ideas of their predeces- sors, and out of context foreign fragment may be presented by them as a fruit of their own reflections. The weakness of modernity, displaying in its morbid tendency to reduction, became its strength: it is impossible to build a whole from the fragments, but with small fragments a whole may be infected. The success of modernity turned out to be, then, a success of a virus spreading from period to period.
    Źródło:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu; 2019, 27; 108-125
    1733-1528
    Pojawia się w:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Witraż – mit światła i koloru
    Autorzy:
    Adam, Włodarczyk,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487700.pdf
    Data publikacji:
    2019-08-04
    Wydawca:
    Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
    Tematy:
    WITRAŻ
    MIT
    ARCHITEKTURA
    SACRUM
    ŚWIATŁO
    STAINED-GLASS
    MYTH
    ARCHITECTURE
    LIGHT
    Opis:
    Stained-Glass – a Myth of Light and Color The art of stained-glass works has been related to the concept of sacrum for centuries. The genesis of this myth reaches the medieval era, when stained-glass had been one of the primary artistic techniques. The symbol- ism of light and color which has been known since the primeval times, an expression of God’s glo-ry, has perfectly inscribed itself in the program of ideological gothic cathedrals. For hundreds of years stained-glass has dominated church architecture, at the same time solidified the common conviction of its religious purpose. Only after cultural and social changes at the end of 19th century has traditional approach towards stained-glass been broken. It then entered widespread public and everyday space. In the next era, in 20th century, it became an expression of many independent artists. Due to their creative work, mythology of sacral stained-glass has expanded onto new areas. In modern times, stained-glass is a full-fledged art genre, free and in-depend- ent, but still dealing with deeply rooted conviction of the religious charac- ter of the glass masterpiec-es.
    Źródło:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu; 2019, 27; 254-265
    1733-1528
    Pojawia się w:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mity. Kilka tropów
    Autorzy:
    Andrzej, Kostołowski,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487786.pdf
    Data publikacji:
    2019-08-04
    Wydawca:
    Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
    Tematy:
    OEDIPUS
    ANDROGYNE
    PYGMALION
    A LIVING MYTH
    ARTISTIC DUOS
    EDYP
    PIGMALION
    ŻYWY MIT
    DUETY ARTYSTYCZNE
    Opis:
    The text is mainly about some references to myth in the 20-21st century art. A rift in treatment of myth during this period is interesting. On the one hand, in popular literature and media a generic term “myth” is often used. But it is often understood as something substantially irrational and used with a certain disdain, as well as on the boundary of being pejora- tive. Whereas in serious anthropological and philosophical texts and in art, “myth” may be on the one hand specified (in the case of “classical” mythical stories there are references by names to mythical characters in sequences of events), and on the other fully rational elements are excavated from it within its context, which significantly explain natural phenomena and cause and effect aspects of the surrounding world. Taking more rational way of describing myth into consideration, I chose examples of myths: Oedipus, Androgyne and Pygmalion’s. Oedipus is burdened with inter- pretations and omnipresent in the surrealist art (for example especially strongly in Max Ernst’s works). Also, as an “out-take” of the myth, part about Sphinx, carries interesting proto-feminist threads (in Leonor Fini’s paintings). A hermaphroditic Androgyne seems to draw out a new actual- ity and is interpreted in twofold unity, or completely entangled. In twofold unity (as in Marc Chagall’s works or Magdalena Abankowicz’s) they are associated but separated presence of personas. In the sense of negative rifting we may analyze genres of womanly act, which hides objectification of broken Androgyne. However, entanglement is on the one hand a connec- tion (as in lovers’ embrace) and on the other over-individualistic duos or bigger groups of artists, especially those who have been also performance artists since the 60s of the 20th century. Pygmalion myth profusely used in art hides within, among others, a metaphor of illusion.
    Źródło:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu; 2019, 27; 50-66
    1733-1528
    Pojawia się w:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Orfeusz w piekle obrazu (szkic niedokończony)
    ORPHEUS IN THE UNDERWORLD IMAGE (Unfinished Sketch)
    Autorzy:
    Więckowski, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487708.pdf
    Data publikacji:
    2015-11-05
    Wydawca:
    Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
    Tematy:
    MYTH, ORPHEUS, PAINTING, NATURE OF KNOWLEDGE, ART, LITERATURE
    MIT, ORFEUSZ, OBRAZ, NATURA POZNANIA, SZTUKA, LITERATURA
    Opis:
    ORPHEUS IN THE UNDERWORLD IMAGE (Unfinished Sketch) Orpheus in the Underworld image addresses the issue of knowledge in the arts, especially the rarely recognized difference between the directness of sensations that seem natural and spontaneous, and its construction, which manifests itself in formalized, anterior analysis, which preceded experience. Więckowski considers that ages-old problem in the context of the myth of Orpheus’ descent into Hades and his (Orpheus’); the myth, which was often used in visual arts, music and literature. Więckowski analyzes painting as object and the way to learn through art. As the basis for his analysis, he uses a poem by Rainer Maria Rilke, in which Eurydice, called from hell by the means of poetry, reaches the limits of existence, but due to Orpheus’ mistake, does not cross the threshold of reality. What error did Orpheus make? What lies beneath the mythical gesture: his looking back and looking at Euridice? The answers to these questions are the subject of the essay.
    Źródło:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu; 2015, 20; 6-22
    1733-1528
    Pojawia się w:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Żeby wierszowi chodziło o życie”. Liryka Bogusława Kierca.
    Autorzy:
    Maliszewski, Karol
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487605.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
    Tematy:
    BOGUSŁAW KIERC
    JULIAN PRZYBOŚ
    NARCISSUS MYTH
    SPIRITUALITY
    MYSTICISM AND EROTICISM
    MIT NARCYZA
    DUCHOWOŚĆ
    MISTYKA I EROTYZM
    Opis:
    “Let the poem be about life”. Bogusław Kierc’s lyrics The author of this article analyzes the poetry of Bogusław Kierc, a poet from Wrocław, pointing to the separateness and originality of this artist. Originality is revealed in risky and bold themes and a form that is a com- bination of something avant-garde with something very traditional. The language used by the poet, concerning ultimate and mystical problems, captivates with harmonious, musical finesse. Pictures in this poetry are seen, heard and experienced. The hero of these poems sees in his somatic and erotic experiences the source of potential mysticism, the possibility of approaching transcendence.
    Źródło:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu; 2018, 26; 204-219
    1733-1528
    Pojawia się w:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    De- i re- mitologizacje
    Autorzy:
    Sławomir, Magala,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487856.pdf
    Data publikacji:
    2019-08-04
    Wydawca:
    Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
    Tematy:
    ART MYTH
    ART PARADIGM
    DE AND RE MYTHICIZATION OF ART
    CULTURE
    POPCULTURE
    COUNTERCULTURE
    MIT SZTUKI
    PARADYGMAT SZTUKI
    DE- I RE- MITOLOGIZACJE SZTUKI
    KULTURA
    POPKULTURA
    KONTRKULTURA
    Opis:
    Not only light escapes our reflections, wandering about the term wave and the term particle. Also arts, which present the world as it if was mysteri- ous and worth living, escape our intellectual order. They bolt from subtle conceptual webs, wander between patterns of discoveries (a “discovery” of perspective in renaissance) and designs (drafts, projects) of inven- tions (“inventing” photography, and then putting it in motion and giving it sound). They bolt, wandering between myths, of which two are most important for arts – the myth of renaissance, i.e. resurrection (but at the same time, liberation), and myth of counterculture i.e. liberation (but at the same time, resurrection). Mythicization, demythologization and remy- thologization sail between two para-myths, i.e. paradigms, mothers of all performance art myths. It is about a discovery myth, which will inspire us to dream up plans for the future, and a myth of invention, which will save us from annoying slavery.
    Źródło:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu; 2019, 27; 88-107
    1733-1528
    Pojawia się w:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    No i stało się. Szkic do manifestu gnostyka
    Autorzy:
    Janusz, Jaroszewski,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487671.pdf
    Data publikacji:
    2019-08-04
    Wydawca:
    Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
    Tematy:
    OVER-VALUED IDEA
    INTERSUBJECTIVE ORDER OF IMAGINATION
    MEANING
    FAITH
    MYTH
    ILLUSION
    UNIVERSE
    LIFE
    EGO
    NADWARTOŚCIOWA IDEA
    INTERSUBIEKTYWNY PORZĄDEK WYOBRAŻENIOWY
    SENS
    WIARA
    MIT
    UŁUDA
    UNIWERSUM
    ŻYCIE
    JAŹŃ
    Opis:
    The text by Janusz Jaroszewski (the author of artistic and scientific book THAT THERE... with no name) And so it happened is a draft of a manifesto, a critical assessment of all old and present religious as well as political doctrines, that are intersubjective imagined orders, which, in author’s as- sessment, currently led to very serious crisis of all kinds of values. Jaro- szewski strengthens his diagnosis with references to writers, poets and philosophers, who also included these issues in their works – Thomas Bernhard, Yuval Noah Harari, Miguel de Unamuno and Marina Tsvetaeva.
    Źródło:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu; 2019, 27; 246-253
    1733-1528
    Pojawia się w:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    En finir avec le fétichisme de l’œuvre, surmonter le mythe de l’artiste. Pratique populaire et œuvre reproductible chez Ad Reinhardt
    Autorzy:
    Leszek, Brogowski,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487704.pdf
    Data publikacji:
    2019-08-04
    Wydawca:
    Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
    Tematy:
    AD REINHARDT
    MIT ARTYSTY
    REPRODUKOWALNOŚĆ DZIEŁA + PARADYGMAT SZTUKI NOWOCZESNEJ
    HISTORYCZNA ŚWIADOMOŚĆ SZTUKI
    MYTH OF AN ARTIST
    REPRODUCTIVITY OF AN ART WORK + PARADIGM OF MODERN ART
    HISTORICAL CONSCIOUSNESS OF ART
    Opis:
    Ad Reinhardt (1913–1967) znany jest zwłaszcza jako malarz czarnych ob- razów, wysokich na pięć stóp i szerokich na pięć stóp – jedynych obrazów, jakie malował przez ostatnie siedem lat swego życia. Jest to bez wątpie- nia jedna z najbardziej radykalnych w historii sztuki praktyk malarskich. Otoczony w latach sześćdziesiątych aurą wyjątkowego prestiżu, zarówno artystycznego, jak i etycznego, zwłaszcza w kręgach pokolenia młodych artystów, którzy tworzyli w tamtych latach sztukę konceptualną, pozo- stawał on w krytycznym dystansie wobec ekspresjonizmu abstrakcyjne- go. Jego postawa w stosunku do artystów-kompanionów swego pokole- nia nie wynikała jednak z negatywnej oceny estetycznej ich malarstwa: ostrze jego krytyki zwrócone było przeciwko temu, co na jego temat mó- wili, a także przeciwko ich postawom wobec rynku sztuki i handlu sztuką. Reinhardt uważał, że dzieło nie jest autonomicznym przedmiotem, ale że ma sens i wartość ze względu na projekt sztuki, jaki realizuje, na idee, jakim służy oraz na polityczne i intelektualne źródła, z jakich wypływa. Nikt chyba nigdy nie był surowszy niż on w ocenie poetyckich pseudo- uzasadnień, często o motywach romantyczno- i mistyczno-religijnych, jakimi artyści – a w szczególności malarze ekspresjonistyczni – próbo- wali uprawomocnić swe malarskie praktyki. Jego lewicowa wrażliwość polityczna pozwalała mu jasno oceniać użyteczność tego fetyszyzującego dyskursu dla potrzeb promocji rynkowej; czytelnik Marksa, rozumiał sens pojęcia fetyszyzmu towaru rynkowego. Zaskakujące pisma Reinhardta są właśnie jednym z najbardziej radykalnych przyczynków do krytyki dzieła- -fetyszu jako towaru na rynku sztuki. W publikowanych począwszy od lat czterdziestych pismach, często krótkich i o szczególnej, ostrej i niepozba- wionej poetyckiego uroku retoryce, w formach manifestów, opracowywał on jednocześnie nie mniej radykalną koncepcję sztuki-jako-sztuki, która jest nawiązaniem do rozmaitych antysubiektywistycznych tradycji sztuki i twórczości artystycznej, oraz próbą uaktywnienia tego typu dyskursu o sztuce. Sztuka konceptualna wiele zawdzięcza tej Reinhardtowskiej pracy u podstaw. Mimo że jego pozycja w historii sztuki nowoczesnej jest niekwestio- nowalna, niewiele poświęcono jego pracy poważnych analiz, a teksty jego zbywane są milczeniem; niejednokrotnie – zaprzeczając najbardziej podstawowej uczciwości – próbowano podporządkować Reinhardta fe- tyszyzującym i mistycyzującym koncepcjom sztuki, nazywając go „czar- nym mnichem”, dopatrując się w jego trójdzielnych obrazach symbolu krzyża, podkreślając jego przyjaźń z trapistą Thomasem Mertonem itp. Trudno o lepsze dowody aktualności jego krytycznej postawy wobec ide- ologii rynku sztuki i wobec intelektualnej i politycznej dymisji aktorów obecnego systemu instytucji artystycznych. Przedrukowany tutaj roz- dział z książki Ad Reinhardt. Nowoczesne malarstwo i odpowiedzialność estetyczna, która ukazała się w roku 2011 w éditions de la transparence, przynosi kilka przykładów niekompatybilności projektu sztuki Reinhardta z dominującą ideologią i powszechnie akceptowanym dyskursem na jej temat oraz szkicuje kilka najważniejszych pojęć jego teorii, związanych w szczególności z historyczną świadomością artystyczną. W istocie, o ile malarzowi ekspresjonistycznemu wydawać się może, że niepowtarzalna oryginalność jego obrazów jest efektem subiektywnego wyrazu ich form, o tyle, porównane z innymi seriami obrazów z danego okresu jego twór- czości, obrazy jego wpisują się w ciągłość form, którą nazywamy sty- lem i którą trudno wyjaśnić subiektywnymi źródłami ekspresji; a kiedy porównuje się twórczość malarzy danego okresu historycznego, trudno oprzeć się wrażeniu, że wszystkie są trochę do siebie podobne i że poję- cie oryginalności poddać trzeba krytycznej analizie. Dlatego oryginalność twórczości artystycznej ujawnia się w całkiem innym świetle świadomo- ści, która sztukę ujmuje jako zjawisko historyczne. W książce, z której pochodzi przedrukowany poniżej fragment, po raz pierwszy podjęta została próba mówienia o pracy Ada Reinhardta jako o nierozłącznej całości, to znaczy łącząc sens i zmysłową postać jego malarstwa z pojęciami, które konstruują się w jego pismach. Starałem się w niej dogłębnie przeanalizować teoretyczną spójność i intelektualną dynamikę tego pisarstwa. Naznaczone charakterystyczną retoryką, czę- sto powtarzającą jeden schemat frazeologiczny, pisma te zawierają wiele cytatów, ale nieliczne tylko podane są w cudzysłowach, z rzadka jedynie wskazując na autora. Jest to znak antysubiektywnego projektu Reinhard- ta, który unikać chciał zbyt łatwej, jego zdaniem, oryginalności subiek- tywnej, traktując ją jako rodzaj kaprysu; przeciwnie, chciał konstruować oryginalność na poziomie intelektualnym i w horyzoncie historycznym. Oryginalność jest dla niego oryginalnością koncepcji sztuki, gdzie myśle- nie i malowanie łączą się spójnie w jednym dziele. Reinhardt pragnął po- wtarzać jedynie to, co zostało już wypowiedziane przez innych artystów, ale artystów-jako-artystów, to znaczy przez artystów, których wypowie- dzi dają się pogodzić z ich historyczną misją, a nie są wypowiedziami jed- nostek; usiłował ogarnąć spoistym horyzontem całość tych wypowiedzi. Analiza tekstów Reinhardta pozwoliła mi zidentyfikować dwa główne źródła intelektualne, z których zdają się pochodzić wspomniane cytaty lub kryptocytaty. W artykule Ad Reinhardt: la peinture et l’écrit, opubli- kowanym w piśmie Recherches poïétiques (n° 5, hiver 1996, s. 106–129), analizowałem, porównując jedne z drugimi, fragmenty jego tekstów z wy- branymi fragmentami Georga W.F. Hegla. Na tej podstawie starałem się określić rolę filozofii historii oraz teorii postępu w myśleniu Reinhardta, a zwłaszcza w jego koncepcji sztuki. Kiedy dziesięć lat później studium to zostało przełożone na język amerykański i opublikowane w piśmie „The Open Space Magazine”, n° 7, fall 2005, 199–224, pt. Ad Reinhardt: Painting and Writing, sygnalizowałem już konieczność poszerzenia tego porów- nawczego studium dyskursów o całe pole intelektualne, które odpowiada tradycji i filozofii lewicy, a zwłaszcza anarchizmu. W istocie, zaskakujące podobieństwa odkryć można porównując teksty Ada Reinhardta z wy- branymi fragmentami pism Pierre-Joseph Proudhona, Michała Bakunina, Benjamina Péreta, Alberta Camusa, Oscara Wilde’a itd. Z porównania tego wyciągnąłem wniosek o centralnej roli całej serii wartości, wokół których konstruują się u Reinhardta takie pojęcia, jak twórcza jednostka i jej nieograniczony rozwój w popularnych praktykach sztuki, a zatem filo- zofia działania, a wreszcie bunt i rewolta. Jak pisał Joris-Karl Huysmans, zastosowana do sztuki, teoria środowiska Taine’a jest słuszna, ale słuszna na wspak, gdy idzie o wielkich artystów, gdyż środowisko działa na nich poprzez sprzeciw i nienawiść, jaką w nich wyzwala1. U swych źródeł lewica to projekt przezwyciężania pasywności i „brania w ręce rzeczywistości” w imię nieograniczonego szacunku dla każdej jednostki. Nakładanie się u Reinhardta tych dwóch tradycji, heglizmu i anarchi- zmu, nadaje sens modernistycznemu modelowi sztuki: studium historii uczy artystę mówić „nie”, tak jak fotografia wskazywała Picassowi na wszystko to, czego nie było już sensu malować. Historia jest bowiem je- dyną miarą prawdziwej nowości w sztuce, czyli miarą twórczych wyna- lazków. Taka zarysowuje się w pismach Reinhardta i w jego malarstwie filozofia sztuki: rekapitulować całą powszechną historię form (Reinhardt wiele podróżował po świecie i realizował tysiące slajdów, które organi- zował według typów form), zacząć malować byle co, stopniowo odrzu- cać wszystkie zbędne elementy (przedstawienie, gest, teksturę, zmienne formaty, kolor itp.), aby zrealizować w ten sposób ostatnią i ostateczną w historii postać malarstwa. Reinhardt oznajmia, że robi po prostu ostatnie obrazy, jakie ktokol- wiek może zrobić2. Czy jest to wyraz zarozumiałości? Z pewnością nie, jeśli przyjąć punkt widzenia historycznej świadomości sztuki. Zacyto- wane powyżej jego trzy krótkie teksty zdają się antycypować protokoły sztuki konceptualnej: w najistotniejszym sensie tego słowa, twórczość nieuchronnie związana z analizą historyczną i wynalazkami wprowadza- jącymi nowe wartości w kulturową tkankę. Dokonuje się ona zawsze i je- dynie w materii języka. Cała pierwsza część wywiadu Reinhardta z Bruce Glaserem z roku 1967 poświęcona jest pytaniom, czy ktoś inny mógłby malować dla niego te czarne obrazy. Odpowiedź jest skomplikowana, ale jasna. Oczywiście, że mógłby: tylko w jakim celu i jaki byłby takiego za- biegu sens? Każdy powinien malować swoje własne malarstwo, tak jak Reinhardt maluje swoje. Zacytowany opis czarnych obrazów mógłby być instrukcją dla kogoś, kto mimo wszystko chciałby wykonać takie same czarne obrazy... tyle, że nie będą one w żadnym wypadku dziełami Re- inhardta, bo przedmioty te wynikać będą z całkiem innych motywacji i z innej świadomości artystycznej. Dzieło zostałoby wówczas sprowa- dzone do przedmiotu, gdy tymczasem jest ono całością projektu sztuki i przedmiotu, który zeń wynika, nierozdzielnym stopem malarskiego ob- razu i jego znaczenia (jak u Hegla). W tym Reinhardt różni się od koncep- tualistów, którzy, jak Sol LeWitt czy Lawrence Weiner, wprowadzili te językowe ekwiwalenty dzieła w obieg rynku sztuki. Otóż nawet jeśli ktoś namalowałby takie same czarne obrazy z taką samą świadomości arty- styczną, jak Ad Reinhardt, praca ta i tak nie miałaby już sensu dla sztuki: tego, co już raz zostało dokonane nie ma sensu powtarzać. Reinhardt cy- tuje Gauguina: w sztuce jest się rewolucjonistą albo plagiatorem. W pracy nad tą poświęconą Reinhardtowi książką poza tekstami opublikowanymi przez Barbarę Rose korzystałem z wielu dotychczas nie- publikowanych dokumentów: listów, notatek, konferencji i wywiadów, które udostępniła mi Ad Reinhardt Foundation. Miałem także dostęp do katalogu biblioteki artysty, który (katalog) nie pozwolił mi wszelako po- twierdzić hipotez na temat źródeł Reinhardtowskich koncepcji i pojęć; nie znalazłem w nim książek3, z których pochodzą cytaty, na podstawie których ustalałem intelektualne pokrewieństwa. Po pierwszym rozczaro- waniu stwierdziłem jednak, że tym lepiej broni się przyjęta przeze mnie metoda analizy, bo zbiegają się tym sposobem pojęciowe logiki autorów i całych pól teoretycznych, unieważniając zarazem ewentualny argument przypadkowego cytatu. Ad Reinhardt. Peinture moderne et responsabilité esthétique to pierw- sza, jak dotąd, próba ujęcia twórczości artysty w horyzoncie jego wypo- wiedzi teoretycznych. Pierwsza także, która jako ilustracjami posłużyła się jego komiksami i rysunkami satyrycznymi, jakich równolegle do pracy malarskiej wykonał olbrzymie ilości i które stanowią całe spektrum roz- ciągające się od zaangażowanych karykatur politycznych po wspaniałą serię How to Look at..., (How to Look at Modern Art itd.). Książka moja nie zawiera ani jednej reprodukcji obrazów Reinhardta, zaś jego satyry o sztuce, często śmieszne i trafne, ale także krytyczne i złośliwe, potraktowałem jako interesującą przeciwwagę dla radykalnej „idealności” jego malarstwa, nie- reprodukowalnego, jak sam twierdził; są one także malowniczym i trafnym komentarzem na temat sytuacji sztuki w przestrzeni społecznej; sytuacji, na którą, jak widzieliśmy, Reinhardt był bardzo wrażliwy. Oto główne tezy mojej książki. Według Reinhardta, to nie sfera prze- życia, uczuć i „doświadczenia wewnętrznego”, lecz wiedza historyczna i transmisja kulturowa są źródłami sztuki: artyści pochodzą od artystów, formy sztuki pochodzą od form sztuki, malarstwo pochodzi od malarstwa4. Są to jednak źródła w szczególnym sensie – „ na wspak”, jak mówił Huy- smans – źródła odrzucone lub odnowione. Sztuka to selektywnie skon- struowana tradycja przez nowoczesnych artystów, którzy nauczyli się mówić jej „nie”. Bycie twórczym to wytwarzanie nowych wartości, a za- tem nieuchronna konfrontacja z historią. Ale po to, by interpretować hi- storię, trzeba przejść przez doświadczenie języka, który staje się właści- wym „miejscem” twórczości i wynalazczości, nawet w malarstwie. Taki jest głęboki sens desubiektywizacji procesów twórczych opracowanych i stosowanych przez Ada Reinhardta. Nie pozwala ona uniknąć pewnej formy powtórzenia, a nawet – jak widzieliśmy – plagiatu5. Potępienie nad- miernego subiektywizmu to przyjęcie punktu widzenia sztuki-jako-sztuki, czyli podporządkowanie się jej historycznej – i zmiennej – istocie. Nie bez pewnej ironii i prowokacji, wielokrotnie Reinhardt przyznawał, że powta- rza jedynie to, co artyści już wcześniej mówili, jako artyści-jako-arty- ści. Ta istota sztuki, to – w tamtych czasach – jej nowoczesność; pojęcie, schemat i metoda Reinhardta są właśnie jej ilustracją, a nawet uciele- śnieniem. Sztuka Reinhardta jest paradygmatem sztuki nowoczesnej. Nowoczesność jest, jego zdaniem, epoką rozumu, a zatem etyki: ujmowa- nie historii jaki całości otwiera perspektywę spójnego i konsekwentnego myślenia, nie tylko na temat sztuki, ale także na temat rzeczywistości. Nowoczesność domyka bowiem historyczny proces emancypacji i rozu- mienia świata i otwiera epokę wolności i odpowiedzialności. Takie są też zadania artystów, takie były Reinhardta liczne boje... przede wszystkim z artystami. W takim właśnie kontekście wprowadził on pojęcie estetycz- nej odpowiedzialności artysty. Bowiem sztuka to doświadczenie autono- mii, czyli wolności – ale dzieła sztuki nie są autonomiczne. Nie są one autonomiczne, bo nie da się ich oddzielić ani od historii, ani od znaczenia. 48 Leszek Brogowski jakie nadał im artysta. Z tej ich dwuwartościowości wynikają najbardziej wywrotowe, często przemilczane, aspekty sztuki Ada Reinhardta: — przekonanie, że malarstwo mogłoby się stać praktyką popularną — przemalowywanie czarnych obrazów, kiedy powracały one do atelier, naznaczone aktami wandalizmu lub materialnymi śladami transportu i wystaw — założenie, że malarstwo jest realizacją idei6 pociąga za sobą to, że jak każda idea, i ta może – a nawet powinna – zostać wyrażona słownie... — ... ale w przeciwieństwie do konceptualistów, nikt inny nie mógłby za- miast Reinhardta realizować dzieł-przedmiotów według opisanych przez niego protokołów — reprodukowanie w katalogach i pismach jego czarnych obrazów jest zatem czczym pragnieniem, bo skoro nie da się ich nawet sfotografować, to są siłą rzeczy niereprodukowalne.
    Źródło:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu; 2019, 27; 6-48
    1733-1528
    Pojawia się w:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-8 z 8

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies