- Tytuł:
-
Osady preglacjalne południowej części Niziny Mazowieckiej w świetle wyników analizy minerałów ciężkich
Heavy minerals in Preglacial sediments of the southern Mazovian Lowland - Autorzy:
- Bujak, Ł.
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2062785.pdf
- Data publikacji:
- 2010
- Wydawca:
- Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
- Tematy:
-
analiza minerałów ciężkich
preglacjał
Nizina Mazowiecka
heavy mineral analysis
Preglacial
Mazovian Lowland - Opis:
-
Prezentowane wyniki analiz minerałów ciężkich dotyczą osadów preglacjalnych pochodzących z 3 odsłonięć położonych na Równinie Kozienickiej (Brzóza k. Kozienic, Januszno k. Pionek, Stanisławice k. Kozienic) oraz wiercenia Niwa Babicka wykonanego w ramach prac nad arkuszem Żelechów Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000. Uzyskane wyniki pozwoliły podzielić badane osady na dwa typy. Pierwszy charakteryzuje wysoka zawartość granatów oraz minerałów odpornych na wietrzenie chemiczne i mechaniczne (turmaliny, cyrkony, staurolity, dysteny oraz rutyle). Takie spektrum minerałów stwierdzono w stanowiskach położonych na zachód od współczesnej doliny Wisły (Brzóza, Januszno, Stanisławice). Jednakże pomiędzy tymi osadami obserwuje się różnicę polegającą na dominacji granatu nad minerałami odpornymi (Januszno), bądź minerałów odpornych nad granatami (Brzóza, Stanisławice). Odmienny zespół minerałów ciężkich stwierdzono w osadach preglacjalnych z Niwy Babickiej. Charakteryzują się one nawet kilkudziesięcioprocentowym udziałem chlorytów, granatów oraz turmalinów. Powyższe wyniki pokazują, że utworami źródłowymi dla osadów preglacjalnych południowej części Niziny Mazowieckiej były różnowiekowe pokrywy zwietrzelinowe północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich i Wyżyny Lubelskiej, poddawane intensywnym procesom wietrzenia chemicznego. Różnice w zespołach minerałów ciężkich mogą wynikać z kierunku transportu (stożki Prawisły i Prawieprza) oraz facji osadów: korytowej lub wezbraniowej.
Analyses of heavy minerals were performed on samples taken from Preglacial deposits from three sites situated in the Kozienice Plain (Brzóza near Kozienice, Januszno near Pionki, Stanisławice near Kozienice) and from the Niwa Babicka borehole near Ryki, drilled for the need of the Detailed Geological Map of Poland at a scale of 1:50,000, Żelechów sheet. Results of the analyses allow categorising the deposits into two types. The first one, recognized in Brzóza, Januszno and Stanisławice, contains large amounts of garnets and minerals resistant to chemical and mechanical weathering: tourmalines, zircons, staurolites, disthenes and rutiles. However, these deposits are differentiated regarding the contents of dominant heavy minerals. In Januszno, garnets predominate over resistant minerals. In Brzóza and Stanisławice, resistant minerals outnumber garnets. The second type of Preglacial deposits was recognized in the Niwa Babicka borehole. These deposits contain several dozens percents of chlorites, garnets and tourmalines. Results of the analyses allow inferring that the sources of Preglacial deposits found in the southern Mazovian Lowland were weathering mantles of various ages developed along the northern border of the Holy Cross Mountains and Lublin Upland, where very strong chemical weathering took place. The differences in the heavy mineral content can result from different transport directions (alluvial fans of the pra-Vistula or pra-Wieprz rivers) and differences in deposit (channel or flood) facies. - Źródło:
-
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2010, 438; 19--31
0867-6143 - Pojawia się w:
- Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł